K.6-9 (1762-1764)

W.A.Mozart, üçüncü uzun yolculuğu boyunca 1763 Haziran’ ından Kasım 1766 ya kadar “piyano-keman sonatları” üzerine çalışmıştır.

W.A.Mozart’ ın bestelediği bu ilk grup sonatlar, Paris’ te yayınlanmıştır. “Op I” ve “Op II” olarak iki grup halinde basılmıştır. ”Op I” de (Euvre I); K 6-7, “Op II” de (Euvre 2); K 8-9 bulunmaktadır. Leopold Mozart, arkadaşı Lorenz Hagenauer’ a 22 Şubat 1764 Paris’ ten yazdığı mektupta, eserlerin kimlere ithaf edildiğini belirtmiştir. “Op I” deki eserler “Fransa Kralı XV. Louis’ nin ikinci kızı Prenses Victorie’ a ithaf edilmiştir (Anderson, 1938:57). “Opus II” deki eserler ise Mozart ve Narnell koruyucularından; Adrienne-Catherine Madamme de Tesse’ ye ithaf edilmiştir (Anderson: 1938:57).

Bu sonatlar, W.A.Mozart’ ın çocukluk dönemi bestelerinin ilk grubu olarak bilinir. Bu grup, 1762 ve 1764 yılları arasında henüz daha altı ve sekiz yaşlarındayken bestelenmiştir. Leopold, bu sonatlardan, Padre Martini’ ye yazdığı, 22 Aralık 1777 tarihli mektubunda “oğlumun ilk sonatları” olarak bahsetmiştir (Loft, 1973:231).

Leopold Mozart, W.A.Mozart’ ın K.6, 7, 8, 9 numaralı sonatlarını, arkadaşı Lorenz Hagenauer’ e yazdığı 3 Aralık 1764 tarihli mektubunda konu almış ve şöyle yazmıştır: “Şimdi

Mösyö Wolfgang Mozart’ ın dört sonatı işlenmiştir. İnsanların kapakta, bunların yedi yaşındaki bir çocuk tarafından bestelendiğini okumasıyla, bütün dünyada yaratacağı heyecanı düşünün (Anderson, 1938:54)

Bu sonatlar, aslında önceden harpiskort için küçük solo parçalar olarak yazılmıştır. Bu eserleri bestelediğinde, besteci altı ve sekiz yaşları arasında olduğundan, Leopold Mozart tarafından el yazması olarak korunmaktaydı. Bu nedenle bir kesim tarihçinin fikrine göre eserlerin bazı bölümlerinde Leopold tarafından düzeltmeler yapıldığı düşünülmekte veya eserlerin Leopold’ a ait olduğu düşünülmektedir. Bu düzeltmeler hakkındaki bilgiler, aşağıda eserlerin açıklamalarında yer almaktadır

Leopold bu eserler hakkında 1764 - 3 Aralık günü yazdığı mektupta Lorenz Hagenauer’ a şöyle bahsetmiştir.

“(…)Bikaç hatanın son düzeltmelerden sonra hala kalmasından pişmanlık duymaktayım. Hataları düzelten kadın ile ben birbirimize çok uzaktaydık ve her şey çok acaleye geldi. Revize edilmiş versiyonu görmeye hiç vakti olmadı. Bu nedenden dolayı özellikle son trionun ceuvre II keman partisinde 3 tane ardışık beşli göreceksiniz. Bu hatayı genç centilmenim işledi. Onları düzeltmeme rağmen Madam Vendom onları öylece bıraktı. Diğer bir taraftan o hatalar, bizim küçük Mozart’ ımızın onları bestelediğinin bir kanıtı. İnsanlar doğal olarak onun bestelediğine inanmayabilirler. Hepsi aynı. Benim küçük Mozart’ ım size ve Heir Spitzedere selamlarını gönderiyor ve Wenzel’ in keman partisini çalacağı sonatın sizin çalmayı isteyip istemeyeceğinizi soruyor. Ekim 25 kralın taç giyme töreninde onlarla beraberdik.(Anderson, 1938:77) Yine 8 Şubat 1765’ te Leopold Mozart, L. Hagenauer’ e yazdığı mektubunda eserlerin basımı hakkında finansal konulara da yer vermiştir.

“Bu mektubu Ausburg ve Nurember’ ge bir kaç sonat gönderme şansını kaçırmamak için yeni bir mektup izleyecek. Bu yüzden size yalvarıyorum tümüyle 60 kopya eden, her bölümün 30 kopyasını lütfen Herr Johann Jacob Lotter ve aynı sayıda notayı Nuremberg’ deki lut icracısı Herr Haffnere gönderiniz. Farkedeceksiniz ki 30 kreutzerde her bölüm bir gulden (100 cente eşdeger para birimi) fiyatına satılmaktadır. Fakat nadir notalardır. Salzburg’ un yerlilerine yarı fiyatına satılmasını istiyorum. Lütfen bunu yerel gazetelere ekleyiniz. Küçük bestecinin hemşehrilerinin tümünün 45 kreutzere ya da 30 kreutzer tüm bölümleriyle 1 guldenden satılacak, bu Salzburg’ lu genç insanları müzik çalıştırmaya yönelik bir teşviktir. Hepinize selamlarımı gönderiyorum. Yapmak zorunda olduğum çok fazla şey var. Konserdeki senfonilerin hepsi Mozart’ ın olacak, onları kendim kopya etmek zorunda kalacağım. Yoksa her

müzik notası için 1 şilin ödemek zorundayım. Müziği kopyalamak burada çok karlı bir iş. Bstlinger’ imiz gülebilir. Ona tebriklerimi gönderiyorum (Anderson, 1938:80). Olgunluk dönemi sonatlarıyla karşılaştırıldığında keman partileri geç sonatlarına oranla daha az role sahiptir. Bu nedenle başlangıç seviyesine yönelik oda müziği eğitimi için ve temel teknik gereksinimler iyi bir araç olarak kullanılabilineceği düşünülmektedir.

Schobert’ in keman eşlikli piyano sonatlarının Mozart’ ın bu sonatlarına model teşkil ettiği ihtimali verilmektedir.

“İlginç bir rastlantı sonucu Paris’ teki öne çıkan besteciler olarak anılan Johann Schobert ve Johann Gottfried Eckard da Alman kökenliydi. Özellikle Schobert’ in keman ilişkili piyano sonatları daha çok amatör müzisyenler düşünülerek bestelenmişti. Wolfgang’ ın Paris’ te bastırdığı ilk yapıtlarda bu etki kendini güçlü olarak hissettirir (Büke, 2006:41).

Schobert’ in modern beste yapma biçimi; doğru yerleştirilmiş dinamik yükselişler, gerilimli düzenlenmiş kromatikler, hareketli minör ve majör değişimler ile büyük bir virtüöziteye, çalgılarda melodiye yönelişe ve müzikal yoğunluğa sahiptir. Schobert ayrıca Alberti’ nin Paris’ te beğenilen bas kullanımını da etki aracı olarak kullanmıştır (Publig, 2004:59)

K.6 dışında diğer eserler; K. 7, 8, 9 üç bölümlü olarak yazılmıştır. K. 6 dört bölümden oluşmaktadır.

K.6

Bu sonatların, kesin bir bestelenme tarihi olduğu söylenilememektedir. Bir kısım teorisyen bu sonatların 1762 veya 1763’ te Salzburg’ ta, bir kısım da 1763 veya 1764’ te Paris’ i ilk ziyaretinde bestelendiğini düşünmektedir.

 Bestelendiği Tarih: 1763-1764

 Bestelendiği Şehir: Paris-Salzburg

 Yayınlanma tarihi: 1764 Subat

 Yayınlandığı Şehir: Paris

 Ton: C Majör

 Bölümler: Dört bölümden oluşmaktadır. 1. Allegro- 4/4

2. Andante- 2/4 3. Menuetto I- 3/4 Menuetto II- 3/4 4. Allegro Molto- 2/4

K.6, bu sonatların ilki olarak bilinir. W.A.Mozart, bu sonatı 1762’ de Salzburg’ yazmaya başlamış, Brüksel’ de devam etmiş ve Paris’ te 1764’ te bitirmiştir. Eser, dört bölümlüdür. Üçüncü bölümü “çift menuet” ten oluşmaktadır. Eserin ilk üç bölümünün Narnnel’ in defterinde solo piyano için çeşitlemesi yer almaktadır. Birinci, ikinci ve Menuet I bölümleri 1763’ te Brüksel’ de Leopold’ un defterinde kaydedilmiştir. 14 Ekim’ de “Allegro” yu harpiskort için yazmıştır. Bu bölümü, daha sonra Paris’ te yayımlayacağı K.6’ ya eklemiştir.

Eserin tümü, keman ve piyanonun etkileşimi içindedir. Keman, piyanonun ezgilerinin yansıması olarak görülmektedir. Keman, ezgiyi tekrar çalarken, piyano, “bas” sesleri vermiştir.

K.7

 Bestelendiği Tarih: 1762-63 ya da 1763-64

 Bestelendiği Şehir: Paris-Salzburg

 Yayınlanma tarihi: 1764 Ocak

 Yayınlandığı Şehir: Paris

 Yayınlandığı İsim: “Opus I” “Keman eşliği ile çalınabilecek, harpiskort için 6 sonat”

 Ton: D Majör

1. Allegro Molto- 4/4 2. Adagio- 2/4 3. Menuet I- 3/4 Menuet II- 3/4

“K.7 re majör keman sonatı’ nın “adagio” bölümünde Mozart, Schobert’ in müzikal

anlatımının ötesine geçmeyi içgüdüsel olarak başarır (Publig, 2006:59).

K.7 sonatının “Adagio” bölümü için Leopold’ un düzeltmeleri olduğu düşünülmektedir. Bu düşünceyi Publig, “Mozart, Dehanın Gölgesinde” adlı kitabında şöyle ifade etmiştir.

“Her ne kadar açıklaması olanaksızsa da bütün bunlar bir çocuğun duyumları diye nitelendirilemez. Söz konusu bölüm, büyük bir coşkusal derinliği ve yaşam bilgeliğini yansıtır; bunlar, Mozart’ ın o zamanki düşünce ve tasarımlar dünyasını aşan özelliklerdir. Babası, oğluna aykırı düşmeden bütün sonatlarda bölüm bölüm düzeltmeler yapmıştır (Publig, 2004:59).

Leopold Mozart’ ın Maria TheresaHagenauer’ e yazdığı mektupta K. 7 numaralı sonat hakkındaki bilgilere şöyle yer vermiştir;

1-3 Şubat 1764 - Paris

“Şüpheci insanlar onu test etmeye çalıştıkları zaman, her zaman olduğu gibi bir minuet ya da bir müzik parçası yazma hissini hayal ediyor ve hemen klavyeye dokunmadan bas partisini, istenirse 2. keman partisini yazıyor. Bu sonatların ne kadar hoş olduğunu duyacaksınız. Bu sonatlardan birinin Andante’si çok sıra dışı bir stile sahip (Anderson, 1983:54)

K.8

 Bestelendiği Tarih: 1763-64

 Bestelendiği Şehir: Paris

 Yayınlanma tarihi: 1764

 Yayınlandığı İsim: “Opus II” “Keman eşliği ile çalınabilecek, harpiskort için 6 sonat”

 Ton: B bemol Majör

 Bölümler: Üç bölümden oluşmaktadır. 1. Allegro- 4/4

2. Andante Grazioso- 3/4 3. Menuet I- 3/4 Menuet II- 3/4

Eserin ilk bölümü; “Allegro” bölümü Narnnel’ in defterinde “Allegro B bemol” olarak solo versyonu yer almaktadır.

“Allegro” bölümünde de “Alberti Bas” kullanılmaktadır. K.9

 Bestelendiği Tarih: 1763-64

 Bestelendiği Şehir: Paris

 Yayınlanma tarihi: 1764

 Yayınlandığı Şehir: Paris

 Yayınlandığı İsim: “Opus II” “Keman eşliği ile çalınabilecek, harpiskort için 6 sonat”

 Ton: G Majör

 Bölümler: Üç bölümden oluşmaktadır. 1. Allegro- 4/4 (sebare)

2. Andante- 3/4 3. Menuet I- 3/4

Menuet II- 3/4

Menuet’ teki melodi, Mozart’ ın D Majör, Numarasız Senfonisi’ nde yeniden kullanılmıştır.

Leopold Mozart’ ın arkadaşı Lorenzo Hagenauer’ e 3 Aralık 1764’ te Londra’ da yazmış olduğu mektubunda, K.9 numaralı sonat hakkındaki bilgilere şöyle yer vermiştir:

3 Aralık 1764 – Londra

“Notasyonda brikaç hatanın son düzeltmelerinden sonra hala kalmasından pişmanlık duymaktayım. Notasyonu yapan kadın ile ben birbirimize çok uzaktaydık ve her şey çok acaleye geldi. Revise edilmiş versiyonu görmeye hiç vakti olmadı. Bu nedenden dolayı özellikle son trionun ceuvre ıı keman partisinde 3 tane ardışık beşli göreceksiniz. (Anderson, 1938:78).