K.454, K.481, K.526, K.547 (Viyana Sonatları)

Bu sonatlar , “Opus II” den sonra, son grup olarak yazılan sonatlardır. Bu sonatlar, grup olarak değil, tek olarak ve geniş zaman aralıklarında yazılmıştır. K.454, 481, 526. Bireysel olarak ve hiçbir çıkar gözetilmeden yazılmıştır (Loft, 1973:285). K.454, sonraki Viyana çalışmalarındandır ve Regina Strinasacchi için yazılmıştır.

K.481 ve K.526, Mozart’ ın arkadaşı; Franz Anton Hoffmeister tarafından Viyana’ da basılmıştır. “Hoffmeister Sonatlar” olarak bilinmektedir(Schmid, 1969:6)

W.A. Mozart’ ın en son piyano-keman sonatı, K.547’ dir ve duo olarak düşünülmüştür. Sonatın altına “yeni başlayanlar için” notu yer almıştır.

K.454

 Bestelendiği Tarih: 21 Nisan 1784

 Bestelendiği Şehir: Viyana

 Yayınlanma Tarihi: 1784 (Aktüze, 2007:1484)

 Yayınlandığı Şehir: Viyana

 Yayınlandığı İsim: “3 sonates pour le clavecin, la darniere accomp. De violin” (Sonuncusu keman eşlikli olan, klavsen için 3 sonat) (Aktüze, 2007:1484).

Bölümler: Üç bölümden oluşmaktadır (Aktüze, 2007:1483) 1. Largo-Allegro- 4/4

2. Andante- 3/4

3. Allegretto- 4/4 (sebare)

Sonat, Christoph Torricella tarafından, piyano soantları (K.284 ve K.333) ile birlikte yayımlanmıştır. El yazması Stocholm’ de bulunmaktadır.

http://en.wikipedia.org/wiki/Violin_Sonata_No._32_(Mozart)

W.A.Mozart’ ın son üç büyük sonatının ilki olarak bilinen ve keman sanatçısı olan Regina Strinasacchi için bestelenen sonat, sanatçıya, “akademi konseri” nin gerçekleştirileceği gün (29 Nisan) W.A.Mozart tarafından teslim edilebilmiştir. Piyano eşliğini ise W.A.Mozart, yalnızca eşlik motifleri ve tonalite değişikliklerinin işaretli olduğu eskizden çalmak durumunda kalmıştır. Viyana Gazetesinde eserin beğenildiği belirtilmiştir. Konser hakkında W.A.Mozart’ın eşi Constanze şöyle anlatmıştır;

“Konser akşamı locasında oturan İmparator II. Josef, dürbünü ile baktığında Mozart’ ın önünde nota olmadığını farkeder. Mozart’ a, sonatın notasını getirmesini emreder. Nota, yalnızca ölçü çizgileri çekilmiş bir porteden ibarettir ve bazı yerlerine yalnızca notlar düşülmüştür (Aktüze, 2007:1484-1485).

Aktüze, “Müziği Okumak” adlı kitabında, sonat ile ilgili olarak; kendine özgü bir benzetim stili ile yazılmış olduğundan, bir çalgının duyurduğu müzik cümlesi diğeri tarafından aynen ya da süslenerek taklit edildiğinden bahsetmiş ve bu durumun da bir denge içerisinde olduğunu, Mannheim ve Paris sonatlarında başlatılan diyalog prensibi geliştirildiğini, yenilik olarak konçertant bir çalış öngörüldüğünü ifade etmiştir (Aktüze, 2007:1484).

K.481

 Bestelendiği Tarih: 12 Aralık 1785

 Bestelendiği Şehir: Viyana

 Yayımlanma Tarihi: 1786

 Yayımlandığı İsim: --

 Ton: Mi Bemol Majör

Bölümler: Üç bölümden oluşmaktadır (Aktüze, 2007:1483) 1. Molto Allegro- 3/4

2. Adagio- 4/4 (sebare) 3. Tema (Allegretto)- 2/4

Var. I, II, III, IV, V, VI (Allegro)

Aktüze, “Müziği Okumak” adlı kitabında, sonat hakkında şöyle bilgiler vermektedir: “1. Bölüm, Temayı piyanonun belirlemesi ile başlar. Sonra piyano ve keman, beraberce temayı geliştirir. Bu geliştirimde Jüpiter Senfonisi’ nin (KV551) finalindeki dört notalı motif üç kez belirir ve bölüm coşkuyla sona erer (…) (Aktüze, 2007:1485).

Ayrıca Aktüze, sonatın altı varyasyon bölümünün Beethoven’ ın gençlik yıllarına ait besteleri anımsattığı bilgisini de vermektedir.

K.526

 Bestelendiği Tarih: 24 Ağustos 1787

 Bestelendiği Şehir: Viyana

 Yayınlanma Tarihi: 1787 Eylül (Schmid, 1969:5).

 Yayınlandığı Şehir: Viyana

 Yayınlandığı İsim: --

 Ton: A Majör

Bölümler: Üç bölümden oluşmaktadır. 1. Molto allegro- 6/8

2. Andante- 4/4

3. Presto- 4/4 (sebare)

Einstein’ ın Köchel kataloğuna göre, W.A.Mozart’ ın en önemli piyano-keman sonatı olarak bilinmektedir (Loft, 1973:296). Bu sonattan sonra K.547’ yi bestelemişse de K.547

sonatının müziğe yeni başlayanlar için yazılmış olması nedeni ile K.526 seslendirilme açısından daha üst bir seviyede kalmıştır.

Sonatın son bölümünde, W.A.Mozart’ ın arkadaşı; K.F.Abel’ in Op.5 No.5 Piyanolu Üçlü’ sünün isminin belirtilmesi nedeni ile W.A.Mozart’ ın, K.526 numaralı sonatı K.F.Abel’ in ölümü üzerine yazdığı düşünülmektedir (http://www.gotomidori.com/english/musicnote- 200302/musicnote-72Mozart.html).

Viyana’ da, Hoffmeister yayınevince basılmış, Bach’ ın polifonisinin, (çok seslilik) Mozart’ ın yeni konçertant stili ile mükemmel bir kaynaşması olan ve özellikle son bölümünde virtüozluğu gerektiren K.526 numaralı sonatı, “(…) Mozart’ ın en olgun ve en büyük keman sonatlarının başında gelir; hem de bestecinin, eserin başına “Keman eşliğinde piyano Sonatı” cümlesini yazmasına karşın! (Aktüze, 2007:1486).

Eserin birinci bölümü, 6/8’ lik ölçüde La Majör tonunda, Molto Allegro (oldukça çabuk) tempoda yazılmıştır.

“(…) sevimli tema hemen sergilenir. Bunu izleyen dört melodik tema, bu aşırı canlı bölüme zenginlik kazandırmasına karşın, özü bozmaz. İlk ve son temalar, gelişimde cesurca ton değişimlerine uğrar…(Aktüze, 2007:1486).

Eserin ikinci bölümü, 5/4’ lük ölçüde, Re Majör tonda Andante (ağırca) tempoda yazılmıştır.

(…) bilgeliği şiirsel ve dinlendirici bir havada yansıtır. Bölümün kesin polifonik stili, sanki uzakta bulunmanın duygusunu arttırır. Alfred Einstein’ ın bu konudaki sözleri şöyle: “Ruhla sanat arasında öyle bir denge kurulur ki, sanki yüce Tanrı sonsuzluğu bir- iki dakika için durdurmuş ve bunu, tüm hak edenlerin yaşamın acı tatlılığını değerlendirmelerine izin vermek için yapmış”…(Aktüze, 2007:1486).

Eserin üçüncü bölümü, 4/4’ lük ölçüde, La majör tonunda, Presto (çok hızlı) tempoda yazılmıştır.

“ilk bölümün coşkusunu aşan biçimde, genişletilmiş ve uzun örülmüş bir rondodur. Ana tema, tam Bach benzeri bir kontrpuanla üç sesli olarak işlenmiş ve melodik yönü çoksesliliğin arkasına gizlenmiştir. Daha sonra oluşan iki önemli temanın ikincisi, ana temayı bile aşan bir gelişme sergiler. Çoksesli bir coda ile doruğa yönelen bölüm, heyecanlı sona ulaşır( Aktüze, 2007:1486).

K.547

 Bestelendiği Tarih: 10 Temmuz 1788

 Bestelendiği Şehir: Viyana

 Yayınlanma Tarihi: 1805

 Yayınlandığı Şehir: Viyana

 Yayınlandığı İsim: --

 Ton: A Majör

Bölümler: Üç bölümden oluşmaktadır. 1. Andantino Cantabile- 4/4

2. Allegro- 3/4 3. Tema (Andante)- 2/4

Var. I, II, III, IV, V, VI

Çoğu zaman, K.547 numaralı sonat, “Yeni Başlayanlar İçin” olarak adlandırılmaktadır (http://www.classicalarchives.com/work/119047.html#tvf=tracks&tv=about).

K.547, W.A.Mozart’ ın ilk sonatlarının stilistik özelliğini göstermektedir.