Yorumlar

54

öğrenci ise “ katılabileceğimiz çok etkinlik var, bir de mesleki – sektörel konukları daha fazla çağırabilir” diyerek talepte bulunmaktadır.

Başka bir öğrenci “SKS çoğu kez bizim düşünmediğimizi bile düşünüyor, kişi eğer öğrenmek istiyorsa, merak sahibiyse etkinliklere katılıyor; bu meraka sahip olmayanların da katılması gerekir” diyerek sadece SKS’den değil, öğrencilerden beklentisiniz dile getirmektedir. Yine kulüp yönetiminde aktif olarak görev alan bir katılımcı öğrenci ise “ etkinliklerimizde çok ciddi destek görüyoruz, organizasyon sürecinde her şey için SKS’ye gidiyoruz, bizim için –son çıkış- anlamına geliyor, her anlamda ihtiyacımızı karşılıyor, SKS bizim çözüm noktamız, her detayı düşünüyor” diyerek görüş bildirirken, sonra söz alan öğrenci ise “SKS ile pandemi dönenimde tanıştım, beni Maltepe Üniversitesi’ne bağlayan en önemli şey SKS etkinlikleri oldu, çok teşekkür ederim” diyerek düşünce ve duygularını paylaşmıştır. Son öğrenci ise “bize desteği çok, belki bütçesini de arttırmaları gerekir ki farklı taleplerimiz de karşılanabilsin, ayrıca etkinlik talep formu onay sürecinde de daha kolay bir yapı olsa, bizlerin de işleri kolaylaşır” diyerek süreç iyileştirmeye yönelik bir talepte bulunmuştur.

2. Odak Grup katılımcıları: Bu grupta kulüp etkinliklerine katılmayan öğrencilerden biri bir önerisi olmadığını söylerken, diğeri ise SKS’ye bağlı sağlık merkezinden hizmet aldığını ve kapsamlı çalıştıkları için memnun olduğunu söylemek istediğini belirtmiştir. Başka bir öğrenci etkinliklere katılıyorum ancak herhangi bir önerim yok ifadesi ile soruyu yanıtlamıştır. Kulüp etkinliklerinde aktif bir öğrenci ise, aktif olmayan kulüplerde de etkileşimin arttırılması için bir şeyler yapılması gerektiğini söylerken, son öğrenci, “SKS iyi işliyor, etkinliklere daha fazla öğrencinin katılması için farklı çalışmalar yapılabilir” demiştir. Bunun içinse önerileri şöyledir “duyurular, öğrencilerin katılımının zorunlu olduğu etkinlikler, birden fazla kulübün organizasyonunda görev aldığı ortak etkinlikler, müzik-şiir dinletileri, tiyatro gösterileri yapılabilir.”

55

bağlılıklarında bu üç boyutla ilişkilendirilmek üzere, SKS Kulüp çalışmalarının yansımaları ele alınmıştır.

Söz konusu odak grup oturumlarında katılan öğrencilerin sorulara yanıt vermekte çekimser kalmadıkları, bu çalışmaya katkı sağladıkları için heyecanlı oldukları, özellikle kulüp etkinliklerinin katılımcısı ya da düzenleyicisi olan öğrencilerin, fikirlerini paylaşırken daha açık ve ayrıntılı yanıtlar verdikleri, katılım sağlamamış öğrencilerin ise, bilhassa Üniversiteye karşı sahip oldukları olumlu düşünce ve duyguların bir yansıması olarak çalışmaya katkı verme motivasyonlarını sürdürdükleri gözlenmiştir. Bu genel saptamaya paralel olarak katılan öğrencilerin tamamına yakını “bağlılık” olgusunun farkında ve üniversitelerine bağlılık gösteren bir profil çizmektedir.

Her bir sorunun öne çıkan kavramları üzerinden yapılacak olan yorumlar sayesinde öğrenci bağlılığına ilişkin yansımaları izlemek daha mümkün olacaktır.

1. sorunun öne çıkan kavramları, sosyalleşme, akranlarla birlikte olmak, kulüp etkinliklerine katılma, kütüphaneden yararlanma ve kampüs ortamı olmuştur. Tüm bu kavramlar birlikte değerlendirildiğinde sevgi, saygı, yakınlık duyma gibi bileşenlerle tanımlanan bağlılık tutumunun öğrencilerde gözlendiğini söylemek mümkündür. Bu noktada hatırlanacak olursa Yazzie-Mintz’in bağlılık tanımında (2007) öne çıkan boyutlardan sosyal/davranışsal/katılımcı ve duygusal bağlılığın bileşenleri olan unsurların öğrencilerce dile getirdiği görülmektedir.

2. sorunun öne çıkan kavramları, sosyal ve duygusal bağlılık, arkadaşlık, aidiyet, akademisyenlere olan bağlılık, öğrencisi olunan bölümü sevmek, ekip olmak, okulla ilgili konulara duyarlı olmak ve okula sevgiyle gelmek ifadeleri olmuştur. Bu ifadeler öğrenci bağlılığının boyutları olan duygusal, davranışsal ve bilişsel bağlılık ile örtüşmektedir.

Öyle ki, akademik ya da değil etkinliklere katılma, ait olma, yeterlilik hissetme gibi psikolojik ihtiyaçların karşılanması, olumlu duygusal ton – bu odak grupta kullanılan sevgi ile gelme ifadesi gibi- öğrenme etkinliklerini motive bir şekilde sürdürme - bu odak grupta ifade edilen istenilen bölümde okuma gibi- unsurlarla öğrenci bağlılığının tanımladığı bilinmektedir.

56

Bu odak grup görüşmelerinde katılımcı öğrencilerin bağlılık kavramına ilişkin farkındalık düzeylerinin beklenen düzeyde olduğu ve sadece düşünceleri ile değil aktarırken ki motivasyonları ile de bunu yansıtmış olmaları da dikkat çekicidir.

3. sorunun öne çıkan kavramları, akademik imkanlar, akademisyenleri ilgileri, öğrenci etkinliklerinin çok ve çeşitli oluşu, arkadaşlarla iyi ilişkiler, sorumluluk alma, aktif olma, gelişme fırsatı gibi kavramlar olmuştur. Dikkat çekici bir ifade de “ayaklarım kesinlikle geri gitmiyor” olmuştur. Tüm bunlar öğrenci bağlılığının üç boyutunu işaret eden göstergelerdir. “Bağlı” olduğunu söyleyen öğrencilerde tek boyutta bir bağlanmadan ziyade en az iki boyutta bağlanmaya ilişkin geri bildirim alınabilmiştir. “bağlı hissetmiyorum” diyen tek öğrencinin ise, özellikle duygusal bağlılık boyutunda ait hissetmediği ve şu ifadesi ile de buna daha çok ihtiyaç duyduğu gözlenmiştir:“…kulüp etkinliklerine katılıyorum ve kulüp çalışmalarında sorumluluklarım da var ama bana bağlılık için daha fazlası gerekirdi. Ne yazık ki anı biriktiremedim”

4. sorunun öne çıkan kavramları, sosyalleşmek, bağ kurmak, network oluşturmak, arkadaşlarla birlikte olmak, eğlenmek gibi duygusal bağlılık boyutuna işaret eden göstergelerin yanı sıra özellikle etkinliklerin organizasyonunda görev alan öğrencilerin ise daha gelişim odaklı, hem davranışsal hem bilişsel boyutun bileşenlerini işaret eden unsurlar olmuştur. Öğrencilerin etkinliklerin gerçekleşmesi için özellikle sorumluluk alma, çabalama, sonuç alma arzusu gibi beklentilerle gösterdikleri davranışı daha ileri seviyeye taşıyan gelişim odaklılık, iş yaşamına hazırlığın provası gibi konumlandırmalar ise bilişsel bağlılıkla ilişkilendirilebilecek gerekçelerdir.

5. soruda öğrenciler akademik başarıyı genelde derslerden alınan notlar ve ortalama gibi düşünerek yanıtlar vermişlerdir. Literatürde de paylaşıldığı gibi sosyal etkinliklere aktif katılım sağlayan öğrencilerin akademik başarılarının daha iyi olduğu (Reeves, 2008, s. 87) ve yine öğrencilerin aidiyet duygularıyla akademik başarıları arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunduğu ortaya koyulmuştur (aktaran: Sarı, 2013, s. 149).

Bu soru ile esasen daha önce 3. Kendinizi Maltepe Üniversitesi’ne bağlı hissediyor musunuz? (genel) ve spesifik olarak da 7.a. Öğrenci kulüp faaliyetleri sizin bilgi düzeyinizi / öğrenme kapasitenizi / olaylara ilişkin farkındalık düzeyinizi arttırdı mı?

57

(bilişsel bağlılık) sorularıyla alınabilecek yanıtların, bu soruda yeniden kontrol edilebilmesine de olanak tanımasıdır. Bu bağlamda davranışsal bağlılığın yüksek not ya da ortalama, bilişsel bağlılığın ise bundan bir adım daha ötede gelişim odaklılık olarak kabul edildiğinden hareketle, öğrencilerin akademik başarıma doğrudan katkısı oldu, dolaylı katkısı oldu ifadeleri bu başarı ve etkinliklere katılma, sorumluluk almanın etkisi arasında anlamlı bir ilişkiyi işaret etmektedir. Örneğin “bağlı hissetmiyorum” diyen, duygusal bağlılık göstermediği ama aslında davranışsal ve bilişsel bağlılık tutumuna sahip olduğu yorumu yapılan öğrencinin ise “…kulüp faaliyeti sayesinde geçen sene staj yapacak yer buldum, tüm çalışmalarım bana bu süreçte üst düzeyde fayda sağladı.

Kesinlikle kulüp çalışması işe yarıyor. Ve yine kesinlikle kişiye hırs da katıyor” ifadesi akademik gelişim ile bağlılık tutumu arasındaki ilişkiyi anlamlı bir şekilde açıklamaya fırsat verir. Bununla birlikte akademik başarıma bir etkisi olmadı diyen öğrencilerin de yine davranışsal ve duygusal bağlılık boyutunun pek çok bileşenini edindiklerini söylemeleri de bu varsayımı güçlendirmektedir.

6. soruya verilen yanıtlarda akranlarla kurulan ilişkiye kulüp etkinliklerinin olumlu etkisi yönünde olmuştur. Yine önceki çalışmalardan bilindiği üzere bağlılık, özellikle de duygusal bağlılık öğrencilerin öğretmenleri, akranları ve akademisyenlerle olan ilişkilerden oluşur denilmektedir. Bu doğrultuda etkinliklerin akran iletişimini arttırdığı, bu ilişkinin ise bağlılık tutumuna pozitif yönde bir katkı sağladığı bulgusunun, odak grupta da gözlendiği yönündedir.

7. soru özellikle öğrenci bağlılığının üç boyutuna ilişkin öğrencilerden daha fazla veri toplamak amacıyla yöneltilmiştir. Esasen odak grupların tartıştığı üçüncü soru olan

“Kendinizi Maltepe Üniversitesine bağlı bir öğrenci olarak tanımlar mısınız? (Evet veya Hayır) Neden?” sorusunun hem kontrol sorusudur hem de bağlılık boyutlarının detaylandırılmasına olanak sağlayan bir soru olarak da anlamlıdır.

Bu sorunun a maddesi ile etkinliklerin bilişsel bağlılıkla ilişkisi, bu bağlılık tutumuna yansıması, b maddesi ile duygusal bağlılıkla ilişkisi, bu bağlılık tutumuna yansıması ve c maddesi ile de davranışsal bağlılıkla ilişkisi, bu bağlılık tutumuna yansıması yorumlanabilmektedir.

58

Öğrencilerin daha önceki 3. ve 5. sorulara verdikleri yanıtlarda bilişsel düzeylerinde de bir gelişme olduğuna dair geri bildirimleri olmuşken, bu soru da sadece

“arttırdı” diyerek yanıt vermeleri geri bildirimlerin tutarlı olduğunu göstermektedir.

Özellikle “mesleki kulüplerde olmak” ile ilgili görüş bildiren öğrencinin iki farklı soruda da bilişsel bağlılık tutumu ile bu kulüpleri ilişkilendirmesi anlamlı ve tutarlıdır.

Odak grup katılımcılarının etkinlikler ile ilgili duygularında ise merak, heyecan, stres, başarma isteği, kendini gerçekleştirme, rekabet gibi olumlu duyguları işaret eden kazanımlar dile getirilmiştir. Verilmiş olan görevlerde daha fazla çaba harcayan, onlarda daha uzun süre ısrar eden ve araçsal yardım arayan öğrencilerin daha fazla öğrenme ve daha yüksek seviyelerde başarı gösterme olasılıklarının olduğu belirtilirken, burada dile getirilen duygusal ve risk alabilme, başarısızlık karşısında tekrar deneme cesareti, gelişen özgüven ve benzeri davranışsal etkilerin bu bulguya paralel olduğunu söylemek mümkündür. Bu odak grup katılımcıları için sıralanan duyguların ve davranışların bağlılık tutumlarına olumlu etkileri olduğu gözlenmiştir.

Sekizinci, son soruda, ise öğrencilerin SKS etkinliklerine ilişkin önerileri sorulmuştur. Bu soru esasen dikkate alınma, değer görme, diğerleri ve yönetimce kabul edilme, iyi karşılanma, yardımlaşma, destek görme gibi olumlu tutumların bağlılık tutumu ile pozitif yönlü bir ilişkisi olması nedeniyle bir genelleme yapabilme fırsatı vermektedir. Etkinliklere katılan ve/ya etkinlikleri yöneten öğrenciler genel olarak SKS’den memnun olduklarını ve yukarıda sıralanan olumlu duygulara, düşüncelere sahip oldukları geri bildirimini vermişlerdir. Bu ifadeler arasında açık ve net bir şekilde “beni Maltepe Üniversitesi’ne bağlayan en önemli şey SKS etkinlikleri oldu, çok teşekkür ederim” diyen öğrencinin bu paylaşımı, SKS etkinliklerinin öğrencilerin bağlılık tutumunda olumlu, anlamlı ve tutarlı yansımaları olduğu yönünde bir kabulü de beraberinde getirmektedir.

SKS etkinliklerinin son üç akademik yıldaki sayısal verilerine bakıldığında ise, her yıl etkinlik sayısının artmış olmasının, öğrencilerin bu etkinliklerden sağladıkları faydanın farkına varmaları ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Özellikle pandemi koşullarını içeren 2019 – 2020 ve 2020 – 2021 akademik yıllarında kulüp sayılarının ve kulüplere üye olan öğrenci sayılarının ve oranlarının artmış olmasının, kriz ortamındaki öğrencilerin özellikle bağ, bağlantı kurma, sosyalleşme, akranlarla bir arada olma, ilgi

59

alanlarındaki konulara ilişkin seminerlerden yararlanma gibi motiflerle ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Bu bileşenler de yine öğrenci bağlılığı ile anlamlı bir ilişkiyi işaret etmektedir.

60