60
61
bağlamda özellikle öğrenci bağlılığı bahsinde, öğrencilerin öğrencilik yaşamlarındaki bağlılıklarını anlamlandırmaya çalışmak pek çok açıdan önemlidir.
Öğrenci bağlılığını anlamak ve konumlandırmak, öncelikle, öğrencinin 21. yüzyıl yetkinliklerini kazanma ve kariyer yapılandırma sürecinin inşa evresinin değerli bir bileşeni olan üniversite yaşamını da bu çağın gereklerine uyumlamak için bir fırsattır.
Üniversitelerin akademik gelişimin yanı sıra en değerli kazanımları olan mezunlarının yetenek gelişimi süreçlerinin de doğal paydaşı olmaları, bağlılık konusunda kurumların yapabileceklerini daha zengin hale getirmektedir.
Elbette bizzat öğrencinin kendi gelişimi için sadece akademik – bilimsel bilgi ile yetinemeyeceği bu çağın, en önemli aksiyonları yetkinlik kazanımı ve beceri gelişimidir.
Öğrenciler bu gelişim alanları için minimum iki yıl geçirdikleri yükseköğretim kurumlarında yaptıkları ile daha donanımlı hale gelmektedirler.
Bu odak grup çalışmaları ile ortaya koyulan bulgular ışığında öğrencilerin farkındalık düzeyleri arttıkça, geleceğe dönük güven duyguları başta olmak üzere, özgüven, başarma arzusu, öğrenme merakı, hırs, rekabet, ekip çalışması, aidiyet gibi tutumları da beraberinde artmaktadır. Öğrenciler kendilerine ilişkin yaptıkları yorumlarda üniversite yaşamının onlara mesleki gelişim kadar kişisel gelişim fırsatı yarattığını, pek çok davranışsal beceriyi de bu sayede edindiklerini dile getirmişlerdir. Öyleyse, öğrencilerin özellikle mesleğe hazırlanan yetişkinler olarak “ince beceriler/softskills”
denilen becerileri edinmeleri için üniversitelerin bu ortamları sağlaması çok değerlidir.
Odak grup katılımcısı olup ince becerilerinin geliştiğini söyleyen öğrencilerin hepsi kulüp etkinliklerine katılan, bu etkinlikleri yöneten öğrenciler olmaları sebebiyle kulüp etkinliklerinin bir gelişim fırsatı sunduğunu kabul etmek mümkündür. Öğrenci kulüp etkinlikleri öğrencilerin hem eğlenme, akranlarla keyifli zaman geçirme ihtiyacını karşılarken hem de onları davranışsal beceriler bakımından da zenginleştirmiştir. Bu gelişim fırsatı öğrencilerin bağlılığının da önemli bir bileşenidir. Zira grupta gözlenenler bağlılığın sadece öğrenme ile kazanılanların bir neticesi değil bununla birlikte olumlu duyguların, kendini gerçekleştirme, öz yeterlilik, kontrol (yapabilirim), değerler ve hedefler (istiyorum) gibi duyguların da bir sonucu olduğudur. Öğrencilerin bağlılık düzeyini olumsuz etkileyen faktör, öğrencilerin okulda mutlu olmamasıdır”. Bu
62
çalışmanın odak grubundaki bağlılık tutumunda da “severek gelme”, “keyif alma”,
“ayakları geri gitmeme” gibi ifadeler mutluluğun ve beraberinde de bağlılıklarının göstergesidir.
Bu odak grupta öğrencilerin katıldıkları etkinliklerde edindikleri beceriler sayesinde sorumlulukları için daha fazla gayret gösteren, başarmak için azmeden, gerekli birimlerden, SKS gibi, yardım isteyen öğrenciler olduklarını ve bu öğrencilerin bağlılık tutumlarının bu doğrultuda daha güçlü gözlendiği görülmektedir. Öğrenci bağlılığında SKS faaliyetlerinin olumlu yönde etkili olduğu gözlenmiştir. Bu da SKS etkinliklerinin kurumsal olarak daha fazla desteklenmesi, yapılandırılmış süreçlerle izlenmesi ve düzenli olarak raporlanması yoluyla öğrencilere katkısının somut çıktılarının ortaya koyulması yönünde bir aksiyonu gerekli kılmaktadır.
Öğrenci kulüpleri aracılığıyla yapılan etkinlikler tamamen öğrenci inisiyatifi taşıması sebebiyle hem mevcuttaki öğrencileri hem de aday öğrencileri ilgilendiren çalışmalardır. Bugün artık üniversite seçiminde sadece puanının tuttuğu okula kaydolmaktan daha ileride, ilgi, merak, hedef ve beklentilerine uygun üniversite / bölüm / program seçmekte olan öğrencilerin alternatifler arasında karar verirlerken, karar alma süreçlerinde kulüp etkinliklerinin çeşitliliği ve çokluğu da bir unsur olabilmektedir. Bu bağlamda üniversiteler tanıtım ve tercih çalışmalarında akademik birimler kadar sosyal imkanlarını da tanıtırken, bilhassa öğrenci odaklı bu öğrenci kulüp etkinliklerini öne çıkararak tanıtım tutundurma çalışmalarını konumlandırabilirler. Bu konumlandırma çalışmalarında kulüp etkinliklerinin rolü farklı çalışmaların problemi olarak alanda yer alabileceği önerilmektedir.
Öğrenci kulüpleri beceri gelişiminde önemli bir paydaş olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple etkinliklerin öğrencilerin ilgi, merak, mesleki ve kişisel gelişim alanlarında yapılandırılması yönetmeliklerle de belirlenmiştir. Bu doğrultuda ve sürdürülebilir ilkeler çerçevesinde kulüp yönetimlerinin SKS gibi merkezi bir üst birim tarafından koordine edilmesi önemlidir. Üniversitelerin idari yapılanmasına ilişkin bir çalışmada bu ilkeler doğrultusunda bir örgütlenmenin çıktılarına ilişkin yeni çalışmalar yapılması mümkündür. Bununla birlikte kariyer yapılandırma süreçlerinde de etkinliklerin rolü farklı çalışmalarda ele alınabilecektir.
63
Kulüp etkinlikleri sadece keyifli zaman geçirmek ve akran iletişimi açısından değil aynı zamanda iş yaşamına hazırlık, deneyim kazanma, etkinliklerin kazanımlarının öğrencinin profesyonel hayata hazırlığının da girdisi olması sebebiyle, akademik danışmanlar tarafından da dikkatle izlenmesi ve kazanımlarının takip edilmesi değerli olacaktır. Bu bağlamda akademik danışmanlığın öğrencinin okul başarısına etkisinde kulüp faaliyetlerinin rolü konusunda yapılabilecek çalışmalar da alana katkı sağlayacaktır.
Günümüzde öğrenci kulüp etkinliklerinin hedef kitlesi olan jenerasyonun kitle iletişim alışkanlıklarının hayli farklılaşmış olması gerçeğinden hareketle bağlılık tutumunda kulüp etkinliklerinin duyurusunda kullanılan mecranın etkililiği konusu da yine farklı bir çalışmanın amacı olabilecektir.
64
KAYNAKÇA
Aktaş, D., Ceylan, E., Eskiyurt, R., & Özkan, B. (2017). Sağlıklı Yaşam İçin Bir Adım:
Öğrenci Kulüp Etkinliği. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 127-148.
Antalyalı, Ö. L. (2007/2). Tarihsel Süreç İçerisinde Üniversite Misyonlarının Oluşumu.
Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25-26.
Appleton, J. J., Christenson, S., & Furlong, M. J. (2008). Student Engagement with School: Critical Conteptual and Methodological Issues of the Construct.
Psychology in the Schools, 369-386.
Cappella, E., Kim, H. Y., Neal, J. W., & Jackson, D. R. (2013). Classroom Peer Relationships and Behavioral Engagement in Elementary School: The Role of Social Network Equity. Am J Community Psychol, 367-379.
Craft, S. W. (2012). The Impact of Extracurricular Activities on Student Achievement at the High School Level. The University of Southern Mississippi.
Çınar, İ. (2012). Öğrenci Kulüpleri ve Demokrasi Kültürü (1 b.). Ankara: Ütopya Yayınevi.
Çınkır , Ş., Kurum, G., & Yıldız, S. (2017). Yükseköğretimde Öğrenci Bağlılığı Ölçeği:
Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 273-298. doi:https://doi.org/10.30703/cije.717825
Çoban, G. S. (2021). Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kendini Gerçekleştirme Basamağında Gizli Yetenekler. European Journal of Educational & Social Sciences, 112.
Çokluk, Ö., Yılmaz, K., & Oğuz, E. (2011). Nitel Bir Görüşme Yöntemi: Odak Grup
Görüşmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 95-107.
https://keg.aku.edu.tr/arsiv/c4s1/c4s1m6.pdf adresinden alındı
Dadandı, İ. (2017). Genel Yetenek, Akademik Benlik Kavramı, Akademik Öz-Yeterlik, Benlik Saygısı, Öğrenci Bağlılığı ve Akademik Başarı Arasındaki İlişkiler . Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Doktora Tezi.
Eryılmaz, A., & Altınsoy, F. (2017). Okula Aidiyet ve İhtiyaç Doyumu Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi . Gençlik Araştırmaları Dergisi, 112.
Eskici, M., & Aktaş, R. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Öğrenci Kulüplerine Yönelik Görüşleri. Asya Öğretim Dergisi, 32.
Finn, J. D. (1993). School Engagement and Students At Risk. Washington DC: National Center for Educatlon Statistics.
65
Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H. (2004). School Engagement: Potential of the Concept, State of the Evidence. Review of Educational Research, 59-109.
Güler, A., Halıcıoğlu, M., & Taşğın, S. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma (2 b.).
Ankara: Seçkin.
Günüç, S. (2013). Teknolojinin Öğrenci Bağlılığındaki Rolü ve Derste Teknoloji Kullanımı ile Öğrenci Bağlılığı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Eskişehir:
Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Günüç, S. (2016). Üniversitelerde Öğrenci Bağlılığı. Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
Günüç, S. (2038). Öğrenci Bağlılığı Modelleri. İstanbul: Alfa.
Gürkan, G. Ç. (2006). Örgütsel Bağlılık: Örgütsel İklimin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi Ve Trakya Üniversitesi’nde Örgüt İklimi İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Araştırılması. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İhtiyaroğlu, N. (2014). Okul İkliminin Öğretmen Etkililiği Ve Öğrenci Okul Bağlılığı İle İlişkisinin İncelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
JannePietarinen, Soini, T., & Pyhältö, K. (2014). Students’ emotional and cognitive engagement as the determinants of well-being and achievement in school.
International Journal of Educational Research, 40-51.
Karasar, N. (2019). Bilimsel Araştırma Yöntemi Kavramlar İlkeler Teknikler (34 b.).
Ankara: Nobel.
Kılıç, S., & Öksüz, Y. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Yetersizlik Duygusu ile Genel Aidiyet Düzeyleri Arasındaki İlişki. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 216-225.
Köse, İ. A. (2012). Yükseköğretim Kurumlarında Öğrenci Sadakati. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 114-118.
Kuzu, Ö. H. (2021). Üniversitelerde Öğrenci Toplulukları: Çeşitlilik Üzerine Bir İçerik Analizi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 52-73.
Lawson, M. A., & Lawson, H. A. (2013). New Conceptual Frameworks for Student Engagement Research, Policy, and Practice. Review of Educational Research, 432-479.
Linnenbrink, E. A., & Pintrich, P. R. (2003). The Role Of Self-Efficacy Beliefs In Student Engagement And Learning In The Classroom. Taylor & Francis, 119-137.
Lippman, L., & Rivers, A. (2008). Assessing School Engagement: A Guide for Out-.
Bethesda, MD: Child Trends.
Maltepe Üniversitesi. (2022). Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı:
https://www.maltepe.edu.tr/sks/tr/kultur-sanat-hizmetleri adresinden alındı
66
Maltepe Üniversitesi SKS Web Sayfası. (2022). Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı:
https://www.maltepe.edu.tr/sks/tr/kultur-sanat-hizmetleri adresinden alındı Maltepe Üniversitesi Web Sayfası. (2022, Mayıs 10). Maltepe Üniversitesi:
https://www.maltepe.edu.tr/tr/universitemiz adresinden alındı
Marks, H. M. (2000). Student Engagement in Instructional Activity: Patterns in the Elementary, Middle, and High School Years . American Educational Research Journal, 153-184.
McLeod, S. (2007). Maslow's Hierarchy of Needs. Simply psychology, 1-18.
Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği. (2017, Haziran
8).Resmî Gazete Sayı: 30090:
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/06/20170608-5.htm adresinden alındı
Newmann, F. M., Wehlage, G. G., & Lamborn, S. D. (1992). The Significance and Sources of Student Engagement. F. M. Newmann içinde, Student Engagement and Achievement in American Secondary Schools (s. 11-39). New York: Teachers College Press.
Orhan, R. (2019). Çocuk Gelişiminde Fiziksel Aktivite ve Sporun Önemi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD), 157-176.
Parmaksız, İ., & Gök, A. (2018). Okul Psikolojik Danışmanlarının Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Hizmetlerinin Yürütülmesinde Karşılaştıkları Güçlükler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 247-265.
Reeves, D. B. (2008). The extracurricular advantage. Education Leadership, 86-87.
Reeves, D. B. (2008). The Learning Leader/The extracurricular advantage. Education Leadership, 86-87.
Sarı, M. (2013). Lise Öğrencilerinde Okula Aidiyet Duygusu . Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 147-160.
Steinberg, L. D. (1996). Why School Reform Has Failed and What Parents Need to Do.
New York: Simon and Schuster.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi. (1984, 2 3). 2022 tarihinde www.mevzuat.gov.tr:
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=10169&MevzuatTur=7&Me vzuatTertip=5 adresinden alındı
Tetik, V. (2008). Genel Liselerde Sosyal Etkinliklerin Uygulanmasında Okul Yöneticilerinin Etkililiği. İstanbul.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982, Ekim 18). T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi: