Yorumlama

Yorumlama kategorisine ilişkin eleştirme ile öneride bulunma alt

kategorilerinden öğrencilerin yazılı tepkilerine ilişkin iki alt kategoriye de ulaşılmıştır.

Yorumlama kısmı incelendiğinde öğrencilere ait 4 öyküde toplam 163 adet

frekans tespit edilmiştir. Bu frekanslardan 150 tanesi öneride bulunmalardan, 13 tanesi ise eleştirmelerden oluşmaktadır.

Yorumlama kategorisine ilişkin eleştirme ile öneride bulunma alt

kategorilerinden öğrencilerin yazılı tepkilerine ilişkin iki alt kategoriye ulaşılmıştır.

Yorumlama kısmı incelendiğinde öğrencilere ait 4 öyküde toplam 163 adet

frekans tespit edilmiştir. Bu frekanslardan 150 tanesi karakter ve olay merkezli

öneriden, 13 tanesi ise karakter ve olay merkezli ile üslup ve çıkarım merkezli eleştirmeden oluşmaktadır. Yorumlamaya ilişkin öğrenci görüşlerine ilişkin frekansların

Tablo-15: Yorumlamaya İlişkin Yazılı Tepkilerin Oranları

4.3.1.1.Öneride Bulunma

Öykülere göre öneride bulunma alt kategorisi incelendiğinde PDA’da öğrenciler ağırlıklı olarak siyah kaşkollü adamın yaptığı şeyin yanlış olduğuna ve bu konuda siyah kaşkollü adamın bozduğu düzenin geri sağlanması yönünde karaktere öneride

bulunmuşlardır. Bu duruma ait örnek öğrenci görüşleri şu şekildedir:

“Siyah kaşkollü adama öneride bulunurdum. Artık insanların tek önemsediği şey para, sıcaklık ve samimiyet kalmadı. Bunu aramaması gerektiğini önerirdim.” (K18)

“Keşke paraların bir kısmını yırtmasalardı.”(E8)

KKŞ’de öğrenciler Esin ve Gülay teyze karakterlerine odaklanarak Esin’in yaptığı şakayı yapmaması konusunda, Gülay teyzenin de Esin’e karışmaması konusunda karakterlere öneride bulunmuşlardır. Bu duruma ait örnek öğrenci görüşleri şu şekildedir:

“Esin çok bilgisayar ve internet bağımlısısın, biraz dışarı çık, hava al.”(K13)

PDA KKŞ BBED GSD Toplam %

Yor u m lam a Ön er id e B u lu n m a Karakter ve Olay Merkezli 35 37 38 40 150 %92 E leş tirm e Karakter ve Olay Merkezli 5 1 - 3 9 %5,5 Üslup ve Çıkarım Merkezli 1 2 1 - 4 %2,5

“Esin’e şu öneride bulunmak isterdim. İnsanların duyguları ile oynamadan şaka yapmasını isterdim. Her ne kadar Gülay Hanım inanmasa da üzülmüştür belki. Kim bilir?”(K7)

BBED’de öğrenciler, ağırlıklı olarak taş atan çocuğa yaptığı şeyin yanlış olduğunu belirtmişler ve bunu yapmaması konusunda ona öneride bulunmuşlardır.

Ayrıca elektrik direğinin üzülmemesi ve elektrik direğinin umudunu kaybetmemesi

konusunda onu teselli etmişlerdir. Bu duruma ait örnek öğrenci görüşleri şu şekildedir:

“Aslında ilk bu soruya yaramaz çocuk derdim ama hayır, ona da bir öneride bulunmam. Çünkü bence çocukluğu yaşamak için az da yaramaz olmak gerekir.”(K7)

“Ödev yapamayan çocuğa ay ışığında ders çalışmasını önerirdim.”(E15)

“Yaramaz çocuk, lambaya alakası yok ama olan kişileri düşünerek bir daha asla çevreye zarar vermemeli, diye öneride bulunurdum.”(K16)

GSD’de ise öğrenciler ağırlıklı olarak Sadık’ın babasının yaptığı şeyin yanlış olduğu yargısına vararak ona öykünün sonunda ortaya çıkan düşüncesini değiştirmesi konusunda öneride bulunmuşlardır. Bu duruma ait örnek öğrenci görüşleri şu şekildedir:

“Diken ailesinin babasına kızının durumunu saklamasına gerek olmadığını, kimsenin nasıl doğacağını seçme şansına sahip olamayacağını hatırlatmak isterdim.”(K2)

“Sadık’ın babasına kızını insanlardan saklamasının doğru olmadığını ve kızının özel eğitim veren okula yazdırmasını önerirdim.”(E10)

“Oradaki çocuklara tavsiye ederdim. İnsanlara dış görünüşü ile yargılamamalıyız.”(E18)

Öğrenciler genellikle yanlış hareket eden, kötü davranışlar sergileyen ve öykünün olumsuz yönde gitmesinde rol oynayan karakterleri merkeze almışlar ve bu konuda onlara yaptıkları şeyleri düzeltmesi konusunda öneride veya eleştirmede

bulunmuşlardır. Bunlar dışında öneride bulunurken yordama kategorisindeki tahminlerde mutluluk bağı öğrenciler tarafından korunmuş ve tahminlerinde bu yönlü bir yönelim söz konusu olmuştur. Ayrıca yine sözlü tepkilerdeki gibi öğrenciler bu tepkilerinin bir bölümüyle gerçeklik kavramına da yönelmişlerdir. Öğrenciler sözlü

eleştirme tepkisindeki alt kategoriyle uyumu yansıtacak ve tepkilerle paralel olacak bir

şekilde yazarın bozduğu dengeyi sağlamak ve gerçekliği meydana getirmek için öneride

bulunmuşlardır. Bunlara ek olarak öyküdeki olguları gerçek hayattaki gibi düşünerek

sonuçları değerlendirip öyküdeki mesajla ilgilenmeyen ve farklı noktalara yönelen öğrencilere ait frekanslar da mevcuttur.

4.3.1.2.Eleştirme

Öğrenciler, eleştirme bölümüne ait tepkilerden üslup ve çıkarım merkezli

eleştirmelere ait 4 frekansta genellikle; öykünün kurgusunu, yazarın üslubunu veya

kendilerine göre meydana gelmiş öyküdeki mantık hatalarını eleştirmişlerdir. Bu duruma ait üslup ve çıkarım merkezli örnek öğrenci görüşü şu şekildedir:

“Bence bu öykü çok başarılı değil. Bu yüzden tavsiye etmem.” (E17)

Son olarak 9 adet frekanstan oluşan öğrencilerin sözlü tepkileriyle paralel bulguları yansıtan gerçeklik kavramına müdahale etme girişiminden kaynaklı karakter

ve olay merkezli eleştirmeden meydan gelmektedir. Bu duruma ait karakter ve olay

merkezli örnek öğrenci görüşleri şu şekildedir:

“Niye, ne gerek vardı böyle bir şakaya?”(K12)

“… Herkes çalışmıyor, bir iş yapmıyor ama öyküde sabahtan akşama kadar para harcıyor, diyor. Hiç kimse çalışmıyorsa nereye para harcıyorlar?”(K8)

4.3.2.Boşluk Sezinleme

Yazılı tepkilerde boşluk sezinlemeye ilişkin öğrenci görüşleri değerlendirildiğinde 40 öğrenci tarafından 22 adet boşluk sezinlemeye ilişkin frekansın

verildiği tespit edilmiştir. Bunlardan 12 frekans anlatı kişileri, 9 frekans öyküleme zamanı ve 1 frekans uzam ile ilgilidir. Öykülere göre PDA 12, BBED 6, GSD 3, KKŞ 1 adet frekansa ulaşılmıştır.

Öğrenciler, öykü bittikten sonra en fazla boşluğu PDA öyküsünde sezinlemiştir. Öykü, yabancılaştırılan/örtük anlamlı bir metindir. Metnin gerçek dünyanın arka planına yerleşen gerçek dışı bir karakter ve kısmen gerçek dışı bir olaya sahiptir. Öğrencilere ait 12 boşluktan 9 tanesi öyküleme zamanına ait boşluğu sezinleme, 3 tanesi ise anlatı

kişileri ile ilgili boşluğu sezinlemeden meydana gelmiştir. Öğrencilerin en fazla boşluk sezinlediği bu öyküdeki boşluğun en önemli sebeplerinden biri, siyah kaşkollü adamın

garip karakteri ve dağıttığı paranın kaynağıdır. Bu durum da yine öğrenciler, sözlü tepkilere bağlı olarak somutlaştırma kavramını alımlayarak buradaki boşluğu sezinlemişlerdir. Bu duruma ait öyküleme zamanı ile ilgili örnek öğrenci görüşleri şu şekildedir:

"Siyah kaşkollü adam bu kadar çok parayı nereden bulduğu…"(E9)

“Siyah kaşkollü adamın o kadar parayı nasıl bulduğu hakkında kafam karıştı.”(K14)

Öyküdeki anlatı kişilerine ait örnek öğrenci görüşü ise şu şekildedir:

“Olaylar bittikten sonra niye kaşkollü adam niye hiç dışarı çıkmadı?”(E10)

Öğrenciler ikinci sırada en fazla boşluğu BBED öyküsünde sezinlemişlerdir. Öykü, örtük anlamlı bir metin ve fabldır. Bu öyküde ikinci sırada en fazla boşluğu

sezinlemişlerdir. Öğrencilere ait 6 boşluğun tamamı anlatı kişileri ile ilgili boşluktan

meydana gelmiştir. Anlatı kişilerinden ağırlıklı olarak öykünün dördüncü bölümünde direğe taş atıp kıran çocuğun bunu yapma sebebinden ve fakir aileye ait çocuğun özellikleriyle ilgili öğrencilerin karakteri somutlaştırma çabası açısından sözlü tepkilerine benzer boşlukları sezinlemişlerdir. Bu duruma ait anlatı kişileri ile ilgili örnek öğrenci görüşü şu şekildedir:

GSD’nin yalın anlamlı bir öykü olmasından dolayı üçüncü sıradaki boşluk sezinlenen öyküyü oluşturmaktadır. Öğrencilere ait 3 boşluktan 2 tanesi anlatı kişileri üzerine, 1 tanesi ise uzam üzerine sezinlenmiştir(E7, K19). Bu duruma ait anlatı kişileri ile ilgili örnek öğrenci görüşü şu şekildedir:

”Suratsız torunun niye bu evi iki yıl bomboş bıraktığına ?” (E7)

Öyküdeki uzama ait örnek öğrenci görüşü ise şu şekildedir: “Gül Sokağı tam olarak Türkiye’nin hangi ilinde?”(K19)

Öğrenciler, dördüncü sırada boşluğu KKŞ öyküsünde sezinlemiştir. Öykü, yalın anlamlı bir öyküdür. 1 erkek öğrenciye ait tek frekansta anlatı kişileri ile ilgilidir. Özellikle metindeki sis etkisinin ortadan kalkması ve metindeki bu tutarsızlığın öğrenci alımlamalarında giderilmesi, öğrencilerin sezinledikleri boşlukları okuma sürecinden sonra ortadan kalkmasını sağlamıştır. Bu duruma ait anlatı kişileri ile ilgili örnek öğrenci görüşü şu şekildedir:

“Niye hep esinin çorabında çamur oluyor ?”(E10)

Öykülere ait boşlukların sezinlenmesinde, sözlü tepkiler gibi yazılı tepkilerde de metnin türü önemli bir rol oynamıştır. Yabancılaştırılan/örtük anlamlı metin PDA’da öğrencileri somutlaştırma çabaları öykü bittikten sonra da frekanslarına yansımıştır.