Yeşil Rapor

Avrupa Komisyonu tarafından, “Turizmde Avrupa Birliği’nin Rolü” üzerine “Yeşil Kitap” isimli bir rapor hazırlanmıştır ve raporda, bir turizm politikası oluşturulmasının doğruluğunun AB komisyonu içerisinde tartışılması yer almaktadır. Konuyla ilgili tartışmalar bugünde hala gündemde olmasına rağmen, AB’nin ilerleyen zamanlarda, turizm sektörünü doğrudan ilgilendiren politikalar oluşturması konusunda henüz bir görüş birliği bulunmamaktadır (Ulu, 2010: 80).

1996 yılında, Avrupa Birliği Komisyonu tarafından yayınlanan Yeşil Kitap adlı rapor, turizmin sadece birlik ekonomisine yaptığı katkıları değil aynı zamanda Avrupalı kimliğinin benimsenip yaygınlaştırılmasındaki sosyal katkıları da vurgulamıştır. Aynı raporda KOBİ’lerin desteklenmesi ve turizmin kalitesinin artırılması yönünde çalışılması gerektiğinin altı çizilmiştir (Commission of the European Communities, 1995: 3). Buna istinaden, Yeşil Rapor kapsamında, AB'nin ilk Turizm Teşvik Programı olarak bilinen Philoxenia-Konukseverlik Programının oluşturulduğu açıklanmıştır. Philoxenia-Konukseverlik Programı, AB’nin turizm ile ilgili 23 numaralı komisyonu tarafından hazırlanmış ve 30 Nisan 1996 tarihinde de AB konseyine sunulmuş olduğu bilinmektedir (Turizm Yıllığı, 2003a: 32).

Philoxenia-Konukseverlik Programı, Avrupa Birliği tarafından faaliyete geçirilen Topluluk Turizm Eylem Planı ve Yeşil Kitap’ta bildirilen konuların

sonuçlarını bir bütün haline getirmeyi ve mevcut eksiklikleri tespit ederek gidermeyi hedef almıştır. Ayrıca, bu programın, birlik ve ulusal düzeyde uygulanan diğer politika ve programlara destek verebilecek ve bütün hepsini birleştirici güce sahip olabilecek bir program olacağı düşünülerek hazırlanmış ve bu hedefler doğrultusunda da yayınlanmıştır (Commission of the European Communities, 1996: 4).

1997-2000 dönemlerini içeren ve çok yıllı bir program olarak bilinen Philoxenia- Konukseverlik Programı önerisi, Konseye sunulmasına rağmen, program üzerinde uzlaşma sağlanamamıştır. Bu duruma ek olarak, 1 Ocak 1997 tarihinde bu programın yürürlüğe girememiş olmasının nedeni ise, program için gerçekleşen oylamada gereken oybirliğinin sağlanamamış olmasından kaynaklandığı vurgulanmıştır. Bu oylamada Almanya karşı oy kullanmış ve böylece istenilen oybirliği sağlanamamıştır. Sonuç olarak, Komisyonun da, bu programı geri almak zorunda kaldığı ele geçen bilgiler arasındadır (Ünal, 2007: 11).

4.1.4. 2000 - 2012 Yılları Arası Turizm ve Turizm Politikalarının Gelişimi

Turizm, Avrupa’da ekonomik büyümeyi ve istihdamı olumlu yönde etkileyen oldukça önemli bir ekonomik aktivite olarak tanımlanmaktadır. 2000’li yıllarda turizm sektörü ile istihdam, kırsal kalkınma, kültürel gelişme ve ekonomiye olan etkileri Avrupa’nın gündemlerinde yer almıştır ve hala da almaya devam etmektedir. Bu duruma istinaden, turizm sektörünü geliştirmek ve bu çerçevede kararlar alarak politikalar ortaya çıkarmak amacıyla toplantılar yapılmakta olduğu görülmektedir. Bu toplantılarla birlikte, turizm sektörü adına çalışmalar yapılmaktadır ve sektöre destek verecek projeler oluşturulmaktadır. Avrupa turizmini tanıtmak ve zirveye taşımak amacıyla, Avrupa Turizm Günü, Avrupa Turizm Forumu başlıkları altında toplantılar ve teşvik edilen projeler yer almaktadır.

2000’li yıllarda, istihdam ve turizm sektörüne oldukça fazla önem verildiği görülmektedir. Bu önemli sürecin, 21 Haziran 1999 tarihinde Bakanlar Konseyi’nin kabul edilen sonuç bildirgeleri ile başladığı tespit edilmiştir. Daha sonra, 2000 yılında hazırlanan rapor ile de turizm ve istihdam konusu netlik kazanmıştır (Commission of the European Communities, 2000: 3). Bu rapor için, Komisyon ve

üye ülkeler tarafından dört çalışma grubu oluşturularak, 1999 yılında karara bağlanmış olan sonuç bildirgelerinde bahsi geçen konular üzerinde çalışma yapmışlardır (Paksoy, 2005: 73).

2000 yılı Mayıs ayında Portekiz’de AB Turizm Devlet Otoriteleri Toplantısı düzenlenmiştir. Bu toplantıda, 15 AB ülkesinin temsilcileri tarafından, AB’ye ilişkin turizm için gerçekçi ve bütünleşik bir yaklaşım önerisi sunulmuştur. Bu yaklaşım önerisi 8 temel eylemi içerdiği açıklanmıştır. Bu temel eylemler ise; Avrupa turizminin politik olarak tanınması, üçüncü ülkelerde turizmin teşvik edilmesi, turizm yoluyla Euro uygulamasının etkilerinin farkında olmak, turizmin Avrupa istihdam stratejisi ve insan kaynakları niteliğine katkısı, turizm alanında bilgi toplumu olanakları, taşımacılığın serbestleştirilmesi ve bu durumun turizme etkileri, sürdürülebilir gelişme ve kalitede iddia olarak vurgulanmıştır (Rita, 2000: 435-436).

Turizm Devlet Otoriteleri Toplantısı’nda bahsi geçen eylem konuları değerlendirildiğinde, Avrupa turizminin politik açıdan tanınmasının, odak noktası olduğu gözlemlenmektedir. Ayrıca, Euro uygulaması etkinliğine, turizm aracılığıyla dikkat çekmek bir diğer hedef olarak görülmektedir.

2000 yılında bir araya gelen Lizbon Avrupa Konseyi, turizm sektörü için yeni bir strateji hedefi oluşturmuştur. Bu stratejinin hedefi, Avrupa Birliği’ni dünyada en dinamik ve rekabet edebilir ekonomisi yaparak, işletme politikası ve turizm sektörüne ayrı bir önem verilmesi olarak belirtilmiştir (Commission of the European Communities, 2002: 5).

2005 yılında, AB Komisyonu tarafından yenilenmiş AB Turizm Politikası ismiyle bir başka tebliğ yayınlanmıştır. Bu politikanın esas amacı Avrupa Turizm endüstrisindeki rekabeti arttırmak ve Avrupa ve dünya turizminin büyümesini devam ettirerek daha fazla iş imkanı, daha fazla çalışan yaratmak olarak açıklanmıştır. Bu duruma ilaveten, bu politika ile, daha iyi bir düzen ve politik işbirliği, Avrupa finansal kaynaklarına ulaşım kolaylığı sağlamak ve geliştirmek hedeflenmiştir (Verheugen, 2005: 3).

Avrupa turizmini tanıtmak, yükseltmek ve desteklemek için, Avrupa Turizm Forumu adı altında farklı ülkelerde her yıl toplantılar yapılmaktadır. 2006 yılında Kıbrıs’ta Avrupa Turizmi: Yeni Fırsatlar başlığı altında, turizm için yeni teknolojilerin, yeni turistlerin gibi konuların ele alındığı bir forum olduğu açıklanmıştır. Portekiz’ de (2007) yılında sürdürülebilirlik, Fransa’da (2008) dünya turizm trendlerine uyum, Belçika’da (2009) AB turizmi, ekonomik düşüş ve yeni fırsatlar, Malta’da (2010) turizm için yeni politika çerçevesi konularının tartışıldığı ve değerlendirildiği forumların düzenlendiği elde edilen bilgiler arasında yer almaktadır.

14 Nisan 2010 tarihinde de, Avrupa turizm politikası çerçevesini güncelleştirmek, Avrupa Turizm Paydaşlar konferansı düzenlenmiştir. Bu konferansta, rekabetçi Avrupa turizm endüstrisinin üst sıralara taşınabilmesi için nasıl aktivitelerin yapılması gerektiği ve büyümesinin devam etmesini sağlayabilmek amacıyla güncelleştirilmiş bir turizm politikası çerçevesiyle birleştirmenin yolları tartışılmıştır. Konferans bitiminde çıkan sonuçların, ulusal ve bölgesel otoriteler ve Avrupa özel turizm paydaşlarının işbirliği yaparak, uygulamaya geçirilmesi düşünülmüştür (Sanal 29).

Konferans sonucu, otellerin sınıflandırılmasında revizyona gitmek, Avrupa Etiketi oluşturmak ve turizmde yenilikleri desteklemek amacıyla finansal destek olması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ayrıca, turizm sektörü ile ilgili kişiler, kurum ve kuruluşlar (özel sektör ve kamu) işbirliği içerisinde çalışmalıdırlar fikri öne çıkmıştır. Bununla birlikte, çıkan diğer sonuçlar, çevre yönetimine odaklanılması, çevre ile uyum içerisinde turizmin sürdürülebilir ve rekabet edilebilirliğini arttırmak ve yeni stratejiler oluşturmak, sosyal turizmin geliştirilmesine devam edilmesi, ürünleri ve hizmetleri geliştirmek, Avrupa’nın tanıtılması olarak açıklanmıştır. Bunlara ilaveten, politik hareketlerde bulunulması gerektiği de tartışılmıştır. Avrupa Birliği’ne giriş için vizeye ihtiyacı olan ziyaretçiler için vizelerin kaldırılması veya ucuzlaması ve vize işlemleri prosedürlerin daha basitleştirilmesi çalışmalarının da yapılması gerektiği konuşulmuştur.

Avrupa Komisyonu, üç yıllık sosyal turizmi teşvik etme amaçlı Calypso başlığı altında çalışmalar yapmaktadır. İlk iki yılındaki (2009-2010) temel aktiviteleri, istihdam, Avrupa kimliği, sezon uzatma, yerel/bölgesel ekonomileri sosyal turizmin gelişmesine paralel iyileştirmek olarak tespit edilmiştir. Bu çalışmalar sonucu ise, AB ülkelerine bu programı uygulayabilmeleri amacıyla yapılar oluşturmalarına yardım etmeleri ve turizmde bir Calypso platformu kurmaları için önerilerde bulunulmuştur. Ayrıca, 2011 yılında, sosyal turizm ve ekonomik etkileri değerlendirmek için son Calypso toplantısı Portekiz’de gerçekleştirilmiştir.

Avrupa’nın kültürel miraslarını ziyaret ederek turizm hareketliliğini arttırmak, Avrupa turizmini tanıtmak, turizm çeşitliliğini arttırmak yani kültürel turizmi geliştirmek için Avrupa Konseyi, Avrupa Seyahat Komisyonu ve Dünya Turizm Örgütü işbirliği ile 6-10 Haziran 2012 tarihleri arasında İtalya’nın Pavia şehri rota olarak seçilmiştir. Pavia 2012 başlığı altında gerçekleşen bu proje kapsamında sürdürülebilir turizm konulu konferans verilmiş ve sergi, stand, yiyecek-içecek sunumu gibi bazı etkinlikler gerçekleştirilmiştir.

Özetle; Avrupa turizmini geliştirmek adına birçok toplantı ve bu toplantılar ekseninde projeler hala sürdürülmektedir. Bu projeler için teşvikler ve finansal açıdan destek de sağlanmakta olduğu görülmektedir. Ancak, bir turizm politikası hala oluşturulamamıştır. Bu konuda, sadece girişimlerin mevcut olduğu tespit edilmiştir.