YSA yönteminin kullan›ld›¤› ve fiekil 2’de yer alan modele iliflkin bulgular çerçevesinde inovasyon alg›s›n›n 0.89 ile sürece dönük performans› olumlu ve güçlü bir biçimde etkiledi¤i; inovasyon alg›s›n›n direkt olarak etkile-mese bile süreç üzerinden oldukça yüksek oranda (0.93) sonuç performans›n› yönlendirdi¤i görülmektedir. Bürok-rasi sürece dönük performans› 0.60, sonuca dönük performans› 0.41 düzeyinde, zaman tahsisi 0.20 ile sürece dö-nük performans›, risk alma alt boyutu 0.66 de¤eri ile yaln›zca inovasyon alg›s›n›, yönetimin deste¤i 0.44 düzeyin-de inovasyon alg›s›n›, 0.27 ile sürece dönük performans› ve 0.22 ile sonuca dönük performans›, ödüllendirme fak-törü s›ras›yla 0.24, 0.27 de¤erlerinde süreç ve sonuç odakl› performans› etkilemektedir. Ö¤renebilirlik alt boyutu ise sürece dönük performans› 0.56 de¤eri ile ortalaman›n üzerinde etkilemektedir. Kollektiflik faktörü inovatif performans alt boyutlar›n› -0.53 ve -0.51 düzeyinde, inovasyon alg›s›n› da -0.76 düzeyinde ve olumsuz yönde et-kilemektedir. Modelde kullan›lan YSA’n›n R2 e¤itim de¤eri 0.92, R2 test de¤eri 0.73 en küçük hata kareleri orta-lamas› (MSE) ise 0.00182647 olarak gerçekleflmifltir.
Sonuç
Çal›flma kapsam›nda özgün bir model oluflturulmaya özen gösterilmifl ve yönetim alan›nda kullan›m› yayg›n ol-mayan Yapay Sinir A¤lar› yöntemi kullan›lm›flt›r. Elde edilen bulgular çerçevesinde flu sonuçlara var›lmas› müm-kündür:
Ö¤retim elemanlar›n›n örgütsel kültür ve sürece dönük inovatif performans de¤erlendirmelerinin ortalaman›n alt›nda gerçekleflti¤i görülmüfltür. Kat›l›mc›lar›n inovasyon alg›lama düzeylerinin ortalaman›n üzerinde, sonuca dönük inovatif performanslar›n›n ise yetersiz oldu¤u anlafl›lm›flt›r. Örgütsel kültürün kolektiflik d›fl›ndaki tüm fak-törlerinin üniversite ö¤retim elemanlar›n›n inovatif performans›n› de¤iflen oranlarda ve pozitif olarak etkiledi¤i belirlenmifltir. Bu faktörlerden bürokrasi, yönetim deste¤i, ödüllendirme ve ö¤renebilirlik faktörleri sürece dönük inovatif performans›, ö¤renebilirlik ve ödüllendirme ise sonuca dönük inovatif performans› güçlü bir flekilde etki-lemektedir.
Uluslararas› Yüksekö¤retim Kongresi: Yeni Yönelifller ve Sorunlar (UYK-2011), 27-29 May›s 2011, ‹stanbul
Tablo 3: Ortalamalar ve standart sapmalar.
Ortalama Standart Sapma
Bürokrasi Kollektiflik Zaman tahsisi Risk alma Yönetim deste¤i Ö¤renebilirlik Örgütsel kültür (toplam) Sürece dönük inovasyonu Sonuca dönük performans ‹novasyon alg›s› 2.8534* 3.6006 2.6695 2.8161 3.2517 2.4526 2.8607 1.3190** 0.6724*** 4.0927 1.03002 0.94303 1.00096 1.02561 0.95685 0.98902 0.67727 0.3264 1.69668 0.59553 *5’li likert **5’li likert ***1-“evet”, 2-“hay›r”
Araflt›rmada kullan›lan model ve yöntemle ulafl›lan önemli bir sonuç, ara katman olarak kullan›lan inovasyon alg›s›n›n sürece dönük performans› oldukça yüksek ve pozitif olarak etkileyerek, sonuca dönük inovatif performans üzerinde benzer oranda bir etki meydana getirmesidir. Ayr›ca örgütsel kültür faktörlerinden yönetim deste¤i ve risk alma, inovasyon alg›s›n› pozitif flekilde etkilemektedir. Buna göre ö¤retim elemanlar›n›n de¤iflim ve yenilik kavramlar›yla örülü inovasyon konusundaki fark›ndal›k durumlar›n›n inovatif performans sürecini göreli olarak ar-t›r›lmas›na katk› sa¤lad›¤› söylenebilir. Bu iliflkinin dolayl› biçimde inovatif ç›kt›lar›n say›s›n› art›rmas› da araflt›r-madan elde edilen önemli sonuçlar aras›nda gösterilebilir.
Özellikle kolektiflik alt faktörünün inovatif performans ve inovasyon alg›s›n› benzer ölçülerde ve negatif etkile-mesi ö¤retim elemanlar›n›n birlikte çal›flarak üretme, ekip üyesi olma ve akademik iflbirli¤i hususlar›nda çekingen ve yeterlilikten uzak olduklar›n› ifade etmek mümkündür. Oysa inovatif performans düzeyi yüksek olan ülkelerde üniversite ö¤retim elemanlar›n›n bu konuda daha baflar›l› oldu¤u görülmektedir. Bu sonuç Türkiye’de özellikle son dönemde kurulan üniversitelerin yönetimlerince dikkatle irdelemesi gereken bir husustur. Belirtilen sorunun orta-dan kald›r›lmas› ya da asgariye indirgenmesi ad›na sosyo-psikolojik tespitler, hizmet içi e¤itim programlar› ve ino-vatif yay›nlar konusunda bir tak›m araçlar kullan›lmas›n›n yararl› olaca¤›n› ileri sürmek mümkündür.
Araflt›rmadan elde edilen nihai sonuç üniversite ö¤retim elemanlar›n›n inovatif çal›flmalar›n›n Alg›-Süreç-Ürün fleklindeki dinamik bir dönüflüm sistemi ile baflar› düzeyinin yükseltilebilmesidir. Üniversite bünyesine yö-nelik kültürel faktörlerin belirtilen sürecin zeminini meydana getirmesi ise yönetim alan›ndaki dönüflümle paralel bir durum olarak de¤erlendirilebilir.
Kaynaklar
Arslanhan, Y. & Kurtsal, S. (2010). Üniversiteler Üzerindeki S›k›yönetim Türkiye’nin ‹novasyon Performans›n› Nas›l Etkiliyor?,tepav, www.tepav.org.tr, eriflim tarihi:11.02.2011.
Balay, R. (2010). The Organizational Creativity Perceptions of Academic Staff, Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 43(1), 41-78.
Bubner, D. (2001) In 5th International and 8th National Research Conference on Quality and Innovation Management (Ed, Terziovski, D. M.) The Euro Australasian Cooperation Centre (EACC), Victoria, Melbourne.
Bull, L.& Ferguson, I. (2006). Factors Influencing the Success of Wood Product Innovations in Australia and New Zealand, Forest Policy and Economics, 8, 742-750.
Calantone, R.J., Cavusgil, T. & Zhao, Y. (2002). Learning Orientation Firm Innovation Capability and Firm Performance, Industrial Marketing Management, 31, 515-524.
Can, fi. (2009). The Effects of Science Student Teachers’ Academic Achievements, Their Grade Levels, Gender and type of Education They are Exposed to on their 4mat Learning Styles (Case of Mu¤la University, Turkey), Procedia Social and Behavioral Sciences,1, 1853-1857.
Chen, W. (2011). Innovation in Hotel Services: Culture and Personality, International Journal of Hospitality Management, 30, 64-72.
K. Zorlu
fiekil 2: Yapay sinir a¤› modeli kullan›larak elde edilen etkisel iliflkiler.
Chiu, C.& Kwan, L.Y. (2010). Culture and Creativity: A Process Model, Management and Organization Review, 6 (3), 447-461.
Dobni, C. B. (2008). Measuring Innovation Culture In Organizations, European Journal Of Innovation Management, 11(4), 539-559.
Dombrowski, C., Kim, J.Y., Desouza, C.K., Braganza, A., Papagari, S., Baloh, P.& Jha, S (2007), Elements of Innovative Cultures, Knowledge and Process Management, 14 (3), 190-202.
Desphande, R. & Farley, J. (2004). Organizational Culture, Market Orientation, Innovativeness, and Firm Performance: An International Research Odyssey, Intern. J. of Research in Marketing, 21, 3- 22.
Edwards, R. W., Kumar P. & Ranjan, R. (2002). Understanding Organisation Culture And Innovation: A Case Study Aproach, Sixth International Research Conference on Quality, Innovation and Knowledge Management, 1-10.
Eren, E. Alpkan, L. & Erol C.(2005). Temel Fonksiyonel Yeteneklerin Firman›n Yenilik ve Finansal Performans›na Etkileri, ‹stanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 201-224.
Gökçekufl, H. (2008).Türk Dünyas›nda Yüksek E¤itim Alan›nda ‹flbirli¤inin Gelifltirilmesinde Gelecek Vizyonu ve ‹novasyon Kültürünün Önemi, 8. Türk Dünyas› Ekonomi, Biliflim ve Kültür Forumu, Azerbaycan.
Gizir, S. (2007). Üniversitelerde Örgüt Kültürü ve Örgüt-içi ‹letiflim Üzerine Bir Derleme Çal›flmas›, Kuram ve Uygulamada E¤itim Yönetimi, 50, 247-268.
Hollanders, H. & Arundel, A. (2006).“Global Innovation Scoreboard” (GIS) Report, www.proinno-europe.eu/sites/.../10/.../eis_2006_global_innovation_report.pdf, eriflim tarihi: 11.02.2011.
‹ra, N. (2004). Örgütsel Kültür (Dokuz Eylül Üniversitesi Örne¤i), XIII. Ulusal E¤itim Bilimleri Kurultay›, 6-9 Temmuz 2004 ‹nönü Üniversitesi, E¤itim Fakültesi, Malatya.
Johannessen, A. & Olsen, B.(2011). Projects as Communicating Systems: Creating a Culture of Innovation and Performance, International Journal of Information Management, 31, 30-37.
Laursen, K. & Foss, N.(2003).New Human Resource Management Practices Complementarities and the ‹mpact on Innovation Performance, Cambridge Journal of Ecomonics, 27, 243-263.
Laursen, K. & Salter, A. (2004). Searching High and Low: What Types of Firms Use Universities as a Source of Innovation?, Research Policy, 33, 1201-1215.
Lemon, M. & Sahota, P.S. (2004). Organizational Culture as a Knowledge Repository for Increased Innovative Capacity, Technovation 24, 483-498.
Link, N.A.& Scott, J.T. (2003). U.S. Science Parks: the Diffusion of an Innovation and Itseffects on the Academic Missions of Universities, International Journal of Industrial Organization, 21, 1323-1356.
Murat, G. & Aç›kgöz, B. (2007). Yöneticilerin Örgüt Kültürü Alg›lamalar›na ‹liflkin Bir Analiz: Zonguldak Karaelmas Üniver-sitesi Örne¤i, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5), 1-20.
Nabiyev, V.V. (2010). Yapay Zeka, 3.Bask›, Seçkin Yay›nc›l›k, Ankara.
Nelson, M. M., & Illingworth, W. T. (1994). Practical Guide to Neural Nets, USA: Addison Wesley Publishing Company. Nonaka, I. & Takeuchi, H. (1995). Knowledge Creating Company: How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation, Oxford University Press, New York.
Ö¤üt, A., Aygen, S. & Demirsel, T.(2007). Personel Güçlendirme ‹novasyonu H›zland›r›r M›? Antalya ‹li Befl Y›ld›zl› Konaklama ‹flletmelerine Yönelik Görgül Bir Araflt›rma, Selçuk Üniversitesi Karaman ‹.‹.B.F Dergisi Yerel Ekonomiler Özel Say›s›, 163,172.
Öztürk, Z., fiaklak, Ö. & Y›lmazer, Ö. (2010). Üniversite Ö¤retim Elemanlar›n›n Örgüt Kültürüne ‹liflkin Alg›lamalar›, International Conference on New Trends in Education and Their Implications 11-13 November, 2010 Antalya.
Paliwal M. & Kumar U.A. (2009), Neural Networks and Statistical Techniques: A Review of Applications, Expert Systems With Applications, 36, 2-17.
Robbins, S., Bergman, R., Stagg, I. & Coulter, M. (2000). Management, Prentice Hall Australia Pty Limited, Frenchs Forest, NSW.
Silvius, G., Smith, J. & Driessen, H. (2010). The Relationship Between Organizational Culture and the Alignment of Business and IT, Proceedings of the Sixteenth Americas Conference on Information Systems, Lima, Peru, August 12-15.
Schein, E.,H. (1988). Innovative Cultures and Organizations, Massachusetts Institute of Technology.
Shim, M. (2010). Factors In?uencing Child Welfare Employee's Turnover: Focusing on Organizational Culture and Climate, Children and Youth Services Review, 32, 847-856.
Tajeddini, K. (2010) Effect of customer orientation and entrepreneurial orientation on innovativeness: evidence from the hotel industry in Switzerland, Tourism Management, Vol. 31, 221-231.
Ulusoy, G.,Alpkan, L.,K›l›ç, K. & Öner, M.A.(2008). ‹malat Sanayinde ‹novasyon Modelleri ve Uygulamalar›, TUB‹TAK, No: SOBAG - 105K105, Ankara.
Varsakelis, N.C.(2006). Education, Political Institutions and Innovative Activity: A Cross-country Empirical Investigation, Research Policy, 35, 1083-1090.
Vijande, L.S. & Gonzalez (2007). Innovativeness and Organizational Innovation in Total Quality Oriented Firms: The Moderating Role of Market Turbulence, Technovation, 27, 514-532.
Yao X. (1999), Evolving Artificial Neural Networks, Proceedings of the IEEE, 87, 1423-1444.
Özet
Türkiye’de yüksekö¤retim kurumlar› bünyesinde araflt›rma yapmak üzere önemli miktarda Uygulama ve Arafl-t›rma Merkezi (UAM) kurulmufltur. UAM’lar, gerek ba¤l› bulunduklar› üniversitenin gerekse de ülkenin araflArafl-t›rma- araflt›rma-gelifltirme performans›nda önemli roller üstlenmifllerdir. Bu çerçevede, UAM’lar›n yap›lar›, faaliyetleri ve araflt›r-ma potansiyeline katk›lar›n› müzakere etmek önem arz etmektedir. Bildiride öncelikle Türkiye’nin Ar-Ge potansi-yeli ve ilgili istatistiklerinden k›saca bahsedilecek, bu arka plandan sonra üniversitelerdeki UAM’larla ilgili manza-ra genel hatlar›yla çizilecek (UAM say›lar›, çal›flanlar›n say›s›, yo¤unlaflt›klar› alanlar, üniversitelerin amanza-raflt›rma per-formans›yla iliflkileri vs.), akabinde mevcut fonksiyonlar›na göre ayr›flt›r›lan UAM modelleri ve örnek teflkil edebi-lecek merkezler üzerinde durulacak, son olarak da iflleyiflteki sorunlar ve baz› çözüm önerilerinden söz ediedebi-lecektir. Anahtar kelimeler: Türkiye’nin araflt›rma performans›, üniversitelerde Ar-Ge, Uygulama ve Araflt›rma Mer-kezleri (UAM), UAM modelleri ve genel sorunlar.
Girifl
Türkiye’de yüksekö¤retim kurumlar› bünyesinde araflt›rma yapmak üzere kurulan Uygulama ve Araflt›rma Merkezleri (bundan sonra metin içinde UAM olarak zikredilecektir), özelde ba¤l› bulunduklar› üniversitenin ge-nelde ise ülkenin araflt›rma-gelifltirme performans›nda önemli roller üstlenmektedirler. UAM’lar›n faaliyetlerini ve araflt›rma potansiyeline katk›lar›n› ölçmek önem arz etmektedir. Bu yaz›, bir süre önce Türkiye’deki UAM’la-ra dair yapt›¤›m genifl bir taUAM’la-rama çal›flmas›n›n bulgular› ve bu bulgular üzerine temellenmektedir. YÖK, TÜB‹-TAK, ÖSYM ve TÜ‹K gibi resmi kurumlar›n yan› s›ra Türkiye’deki üniversitelerde mevcut olan UAM’lar›n web sayfalar› taranarak elde edilen veriler, UAM’larla ilgili genel manzaray› çizmeye, ayr›flt›r›labilir modelleri tespit et-meye belli ölçüde imkan vermektedir. Yaln›z baz› verilerin de¤iflti¤ini, güncellendi¤ini ve çapraz verilerle kontrol edilmesi gerekti¤ini de kaydetmek gerekir.