Sosa’nın Yanıtı

Sosa, Pritchard’ın eleştirisini “sözlü bir anlaşmazlıktan kaynaklanan” bir sorun olarak görür.176 _{Şöyle ki, Sosa Barney’in ehil bir inanca sahip olduğu konusunda Pritchard ile}

hemfikirdir. Ancak, Sosa’ya göre, Barney’in bilgiye sahip olmadığı söylendiğinde, kastedilen bilgi reflektif bilgidir. Diğer bir deyişle, Sosa hayvani (animal) bilgi ve reflektif bilgi arasında bir ayrım yaparak, Barney’in niçin bir anlamda bilgiye sahip olmadığını açıklar:

Tanımımız, ne var ki, bütün Gettier durumlarının aynı şekilde ortaya çıkmadığını göstermeye yardımcı olmaktadır. Gettier’in iki asli örneği ve örneğin Lehrer’in Nogot/Havit örneği gibi bazı durumlarda, özne hayvani bilgi yani ehil inanç – uygun şartlarda yetkinliğin uygulanmasına yeterince atfedilebilen bir şekilde doğru olan inanç – elde edemez. Bununla birlikte, diğer benzer durumlarda, öznenin sahip olmadığı reflektif bilgidir. Değişen yüzey algılayıcısı örneği bunun tipik bir örneğidir. Ginet/Goldman kulübe örneği muhtemelen çok

değişen durumuna benzemektedir.177

Sosa’ya göre, Barney hayvani bilgiye yani ehil inanca sahipken, reflektif bilgiden yoksundur. Reflektif bilgi ise şudur:

Hayvani ve reflektif bilgi olmak üzere iki tür bilgi arasındaki ayrımımızı hatırlayın. Tam bir tanımın, bunların derece ile ilgili bir mesele olduğunu göstermesi gerekir. Bununla birlikte, mevcut amaçlar için, ayrımın kilit unsuru, sadece ehil inanç ve ehil bir şekilde belirlenmiş

175 _{Benzer bir vurgu için, bkz. Clayton Littlejohn, “Fake Barns and False Dilemmas”, Episteme 11/4, 2014, s.} 372.

176 _{Ernest Sosa, “Replies to Brown, Pritchard and Conee”, Philosophical Studies, 143, 2009, s. 430.} 177 _{E. Sosa, age., 2007, s. 96.}

olan ehil inanç arasındadır. Eğer K hayvani bilgiyi ve K+ _{reflektif bilgiyi ifade ediyorsa, o} zaman temel fikir şu şekilde ifade edilebilir: K+_{p ↔ KKp.}178

Dikkat edilecek olursa, Sosa burada reflektif bilgiyi içselci bir çizgide karakterize eder. Bu bilgi, öznenin inancının kendi yetkinliğinden kaynaklandığının farkında olmasını gerektirir. Diğer bir deyişle, reflektif bilgi bildiğini bilmektir.179 _{Öte yandan, hayvani bilgi özne için}

böyle bir sınırlama getirmez. Çünkü hayvani bilgi, öznenin inancının doğruluğunun kendi yetkinliğinden kaynaklanıp kaynaklanmadığına dair bir erişim sınırlamasını gerektirmez. Bu anlamda, hayvani bilgi dışsalcı bir karakter sergiler. Bunu şöyle bir örnek üzerinden netleştirebiliriz. Ceren görsel algısına dayalı olarak masanın üstündeki bardağın mavi olduğuna dair doğru bir inanca sahiptir. Sosa’nın hayvani bilgi olarak ifade ettiği bu bilgi bağlamında, Ceren’in bardağın mavi olduğuna dair doğru inancını oluşturan görsel mekanizmanın güvenilir olduğunu bilmesine gerek yoktur. Fakat, aynı inanca dair reflektif bilgi, bu inancı oluşturan mekanizmanın güvenilir olduğuna dair öznenin erişimini gerektirir.

Sosa’nın hayvani bilgi ve reflektif bilgi arasındaki ayrımını kabul etsek bile, bu ayrımın Pritchard’ın eleştirisini başarılı bir şekilde karşıladığını söyleyebilir miyiz? Sosa’nın bu eleştiriye tepkisinin, aslında, makul olduğunu söylemek oldukça güçtür. Bunun nedeni şudur. Sosa, ortaya koyduğu ayrım temelinde, Pritchard’ın Barney’in inancının ehil bir inanç olduğu savını açıkça kabul eder. Buna göre, Barney hayvani bilgiye sahiptir. Çünkü hayvani bilgi, tanım gereği, ehil inançtır. Sosa’nın bu yaklaşımı hem genel anlamda kendi bilgi anlayışı için hem de değer meselesine dair çözümü için istenmeyen sonuçlar doğurur. Şöyle ki, Barney’in ehil inanca sahip olması demek, Barney’in hayvani bilgiye sahip olduğu anlamına gelmekle beraber, bilginin şansla uyumlu olduğunu kabul etmek anlamına da gelir. Ancak, bu sağduyuyla çok da örtüşmeyen bir tablo sunar bizlere. Kaldı ki, bu durumda ehil performansın şanslı ve ehil olmayan bir performanstan niçin daha değerli olduğunu açıklamak da kolay gözükmemektedir. Bununla birlikte, Barney’in aslında ehil inanca sahip olup olmadığı da tartışmaya açıktır. Barney’in gördüğü tüm ahırların gerçek olduğu duruma normal durum diyelim. Öte yandan, ahırlardan birisi hariç diğer hepsinin maket olduğu duruma ise, Gettier durumu diyelim. Yukarıda da belirtildiği üzere, Pritchard ve Sosa Barney’in Gettier durumunda olmasına karşın, onun ehil inanca sahip olduğunu düşünürler.

178 _{E. Sosa, age., 2007, s. 32.} 179 _{E. Sosa, agm., 2009, s. 432.}

Diğer bir deyişle, Barney’in, “Bu, bir ahırdır” önermesine ilişkin inancının doğruluğu onun bilişsel yetilerine atfedilebilir bir başarıdır. Pritchard ve Sosa’nın böyle düşünmesindeki temel sebep, Barney’in hem normal durumda hem de Gettier durumunda aynı bilişsel yetilere sahip olması ve kullanabiliyor olmasıdır.180 _{Pritchard bu konuda şöyle der:}

Barney […] gerçek bir ahır görür. O zaman, gerçek anlamda, Barney’in bilişsel yetileri, standart Gettier-türü durumların aksine […], onun ilgili olguyla temas kurması sağlamaktadır. Barney’in bilişsel yetilerini kullanarak gerçek ahırı algılaması göz önünde bulundurulursa, onun bilişsel başarısı, standart Gettier-türü durumların aksine, onun bilişsel yetileri tarafından açıklanmaktadır.181

Barney, Gettier durumunda görsel algıya dayalı olarak, “Bu, bir ahırdır” inancını oluşturmuş olabilir. Ancak, Barney’in inancının doğruluğunun görsel yetisinden kaynaklandığını gerçekten söyleyebilir miyiz? Barney’in önünde durduğu ahır gerçek bir ahır değil de, maket bir ahır olmuş olsaydı bile, Barney yine “Bu, bir ahırdır” önermesine inanıyor olacaktı. Fakat, bu inancı yanlış olacaktı. Barney’in inancının doğru olması şans eseri gerçek bir ahırın önünde durmasından kaynaklanmaktadır. Başka bir deyişle, Barney’in maket bir ahırın önünde değil de, gerçek bir ahırın önünde durması ve söz konusu inancı oluşturması tesadüfidir. Bu durumda, söz konusu inancın doğruluğu şans eseridir ve bundan dolayı bu inancın ehil bir inanç olduğu söylenemez.