5. SONUÇ, T )\RTIŞMA ve ÖNERILER ••••••.•.•••••.•••••••••••••.••••.••••••.•••••••.••••••
5.3. Yüzey Işlemlerinin Yüzey Pürüzlülüğüne Etkisi
numaralı zımpara işleminde 8,1 04ı.ım olarak tespit edilmiştir.
Yukarıdaki üç faktörün (rutubet derecesi, kesiş yönü ve yüzey işlemleri)
or-taklaşa etkileri değerlendirmeye alındığında en pürüzsüz yüzey 3,875mm ile
%12 rutubetteki radyal kesilmiş ve 2 Bıçaklı kalınlık makinesinde 5 m/dk hız
la rendelenmiş deney numunelerinde elde edilmiştir.
Uludağ Göknarının yüzey pürüzlülüğü ile ilgili elde edilen sonuçlar aşağı
da verilmiştir (Çizelge 15).
Çizelge 15 : Uludağ Göknan için Yüzey Pürüzlülüğü Sonuçlan (Ra) Table 15: Results of Surface Roughness for bornmullerian fir
Ra (J.un) Yüzey Işlemleri Ortalama-1 Ortalama-2: Yüzey Işlemlerine Göre
28 28 38 38
Bütün bu olgular dikkate alındığında daha pürüzsüz yüzeyler elde etmek için Uludağ Göknarının radyal kesilmiş, %12 rutubet derecesine getirilmiş ve 2 veya 3 bıçaklı rendelerne makinesinde 5 m/dk. hızla işlenmiş olması gerek-mektedir.
Dereli (1997)'ye göre, kızılçam'da yüzey pürüzlülüğünün tespiti için yaptı
ğı araştırmasında 2 bıçaklı rendelemede teğet kesit için 5.701 mm, radyal ke-sit için 5.929 m ve ortalama olarak 5.815 m; 4 bıçaklı rendelemede teğet ke-sitte 5.254 m, radyal keke-sitte 5.719 m ve ortalama olarak 5.486 m tespit
et-miştir. 80 ve 100 numaralı zımparalar için teğet kesitte sırasıyla 10.862 ve 1 0.071 m, radyal kesitte 10.983 ve 1 0.655 m tespit etmiştir.
Aynı şekilde Yalçınkaya (1997) karaçam ve sapsız meşenin yüzey pürüz-lülük değerlerinin tespitine ilişkin yaptığı çalışmada, karaçam için 6 m/dk. ile rendelemede 4.49 m, 12 m/dk. ile rendelemede 4.42 m bulmuş olup bu
de-ğerler arasında yeterli düzeyde bir farklılık olmadığını belirlemiştir. Zımparala
mada ise 6 m/dk. hız için 7.93 m, 10 m/dk. için 8.40 m değerleri ile besleme
hızının zımparalamada etkin olduğunu tespit etmiştir. Benzer şekilde sapsız meşe için yaptığı denemede rendelemede 6m/dk. hız için 8.32 m, 12 m/dk.
için 8.89 m olduğunu; zımparalamada 6 m/dk. hız için 8.48 m ve 1 O m/dk. için 8.88 m tespit etmiştir.
Bu tür araştırmalar için edunun anatomik yapısı, ilkbahar ve yaz odunu
oranları, özgül ağırlık ve sertlik gibi faktörlerin yüzey düzgünlüğü üzerine önemli etkileri bulunabileceği düşünülmektedir. llerde yapılacak çalışmalarda bu özelliklerin dikkate alınmasında fayda vardır.
ÖZET
Bu çalışmada Uludağ Göknan (Abies bommü/leriana Mattf.) odununun yü-zey pürüzlülüğünü tespit etmek amacı ile Bolu Yaylacık Araştırma Ormanın
dan 8 tane örnek ağaç kesilmiştir. Kesilen ağaçlar Iç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü Orman Ürünleri Araştırmaları Bölüm Başmühendisliğine getirilmiş ve 1.6x5x50 cm ölçülerinde numuneler hazırlanmıştır. Rendelerne işlemi için 512 adet numune Hacettepe Üniversitesi Ağaç Işleri Endüstri
Mü-hendisliği Bölümü Makine Atölyesin e getirilerek 2 bıçaklı, 5 m/dk. ve 1 O ni/dk besleme hızlı., 3 bıçaklı, 5 m/dk. ve 10 m/dk. besleme hızlı rendelerne maki-nesinden geçirilmiştir. Zımparalama işlemleri için 256 adet numune 80 ve 100
numaralı zımparalama makinesinden geçirilmiştir. Numuneler, %12 ve %30 rutubete Iç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü Klimatize odasında
geti-rilmiştir. Numunelerin yüzey pürüzlülüklerinin tespiti Gaz Kramotografı
Labo-ratuarında bulunan Mitutoya marka yüzey pürüzlülük aleti kullanılarak
ger-çekleştirilmiştir. Yüzey pürüzlülük parametreleri olarak Ra, Rz ve Rmax
de-ğerleri ölçülmüştür. Buna göre, %12 rutubet, radyal kesit ve 2 bıçaklı 5 m/dk.
hızla çalışan rendelerne makinesi daha düzgün yüzeyler vermiştir.
Yukarıdaki değerlerden de anlaşılacağı üzere yüzey pürüzlülük değerinde
etkili olan faktörler başta ağaç türü olmak üzere kesiş yönü, besleme hızı ve rutubet etkili olabilmektedir. Bu nedenle bu tarz çalışmaların türler bakımın
dan ve her tür için farklı özelliklerin dikkate alınarak tespit edilmesi gereklidir.
Uludağ Göknarında daha düzgün yüzeyler elde etmek için rendelemede 2
bıçak ve besleme hızı olarak ta 5 m/dk. uygun bir işlem olarak tespit edilmiş
tir. Radyal kesit ve düşük rutubet yüzdeleri daha düzgün yüzey elde etmek için uygundur.
Zımpara numarası büyüdükçe daha düzgün yüzey elde edilebilmektedir.
Bu tür araştırmalar için odunun anatomik yapısı, ilkbahar ve yaz odunu
oranları, özgül ağırlık ve sertlik gibi faktörlerin yüzey düzgünlüğü üzerine önemli etkileri bulunabileceği düşünülmektedir. llerde yapılacak çalışmalarda bu özelliklerin dikkate alınmasında fayda vardır.
KAYNAKÇA
1. Anşin R., Özkan, Z.C., 1997, Tohumlu Bitkiler (Spermatophyta) Odunsu Taksonlar, Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi, Genel
Yayın No:167, Trabzon.
2. Aslan, S., 1994, Ağaç Dendrolojisi ve Odun Anatomisi Ders Kitabı, Ufuk
Ofset-Matbaacılık, 152s, Ankara.
3. Aysel M., Doğu K., 1997, Karaçam ve Kızılçarnda Zımpara türü ve Işlemi
nin Yüzey Pürüzlülüğüne Etkisi, H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Mühendislik Tezi
4. Aytuğ, B., 1959, Türkiye Göknar Türleri Üzerinde Morfolojik Esaslar ve Anatomik Araştırmalar. l.ü. Orman Fak. Dergisi, Seri A, Cilt 9, Sayı:2, Istanbul.
5. Balkız
ö.,
2000, Ağaç Işleri Endüstrisinde Kullanılan Önemli Bazı Yerli Ağaç Türleri Odunlarının Yapışma Özelliklerinin Tespiti Üzerine Araştırmalar, H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Mühendislik Tezi, An-kara.
6. Baykan
1.,
1996, Rendelenrı:iş ve Zımparalanmış Masif Mobilya Yüzeylerin-de Yüzey Pürüzlülüklerine Ilişkin Araştırmalar, Karadeniz Teknik Üniversitesi Doktora Tezi, 1 02s, Trabzon.7. Birgit, A., Östman, L., 1983, Surface Roughness of Wood Based Panels After Aging, Forest Products Journal, 33, 7-8, 35-42.
8. Dereli,
ü.,
1997, Kızılçam ve Orta Yoğunlukta Lif Levhalarda Yüzey Pürüz-lülüğünün Tayini Üzerine Araştırmalar, H.Ü. Fen Bilimleri Enstitü-sü Yüksek Mühendislik Tezi,9. Elmendorf, A., and Vaughan, T.W., October 1958, Maasuring Smoothness of Wood, Forest Products Journal, 275-283.
10. Faust, T.D., Rice, J.T., 1986, Characterizing the Roughness of Southarn Pine Veneer Surfaces, Forest Products Journal, Vol.36, No:11, 12.
11. Hızıroğlu, S., Suchsland, O. 1993, Linear expansion and Surface Stability of Particleboard, Forest Products Journai-April, 43(4):31-34.
SU M MARY
In this study in order to determine the surface roughness of bornmulleri-an fir (Abies bommü/leribornmulleri-ana Mattf.) wood, 8 sample trees have been cut from Bolu Yaylacık Experimental Forest. The trees cut, have been brought to Cent-ral Anatolia Forestry Research Institute, Forest Products Research Division and samples in 1.6x5x50 m dimensions have been taken to Hacettepe Uni-versity Department of Woodworking lndustrial Engineering Machinery plant and they have passed from the planning machinery in 5 m/min and 1 O m/min feed rates with 2 knives, and 5 m/min and 1 O m/min feed rates with 3 knives.
For the sanding operation, 256 samples have been passed over from 80 and 1 00 number sanding machines. The samples have reached 12 % and 30%
humidity in the elimata room of Central Anatolia Forestry Research Institute.
The surface roughness of the samples have been determined by using Mitu-tuyo surface roughness tester located in Gas Chromatograpy Laboratory.
The surface roughness paramaters are measured as Ra, Rz and Rmax·values.
According to this, the planhing machine working 2 knives and 5 m/min feed rate, 12%humidity and radial seetion gave more smoother surfaces.
As can be understood from the values above, the factors effective on sur-face roughness are tree species, cutting direction, feed rate and humidity.
So, these kinds of studies have to be determined according to tree species and also various properties of the species have to be taken into account.
In bornmullerian fir, in order to obtain smooth surfaces, the planning ope-ration is appropriate with 2 knives and the feed rate is suitable as 5 m/min.
Radial seetion and low humidity values are appropriate for obtaining .more smooth surfaces.
As the sanding number increases, more smooth surfaces can be obta-ined.
For these kinds of studies, it is thought that the factors like the anatomic structure of the wood, the springwood summerwood ratios, specific gravity and rigidity can have significant effects on surface smoothness. These pro-perties have to be taken into consideration for further studies.
12. Hızıro!;)lu, S., Suchsland, 0., 1994, Evaluation of Surface Texture of Wo-od Composites, Department of Forestry Michigan State Univer-sity, 1-6.
13. Hjort, H., Holtrog, W. F., 1958, Operation of Modern Wood-Working Mac-hines, The Bruce Publishing House.
14. Konukçu, M., 2001, Ormanlar ve Ormancılığımız, DPT Yayınları No: 2630 15. Örs, Y., Çolakoğlu, G., Kalaycıoğlu, H., 1991, Testerelerde Diş
Geometri-sinin Kereste Yüzey Kalitesine etkisi, Türk Tarım ve Ormancılık
Dergisi.
16. Pahlitzsch, V. G., Dziobek, K., 1962, Messverfahren und Beuurteilungs Methoden für Bandgeschliffene Holzer, Holz Als Roh-und Werkstoff, 121-134.
17. Peters, C. C., Mergen, A.; 1971, Measuring Wood Surface Smoothness: a purposed Method, Forest Products Journal, December, 28-30.
18. Peter, C.C., Cumming, J. D., 1970, Measuring Wood Surface Smooth-ness: A Review, Forest Products Journal 20 (12): 40-43.
19. Pahlitzsch, V. G., Dziobek, K., 1962, Einflüsse der Bearbeitungsbedin-gungen auf die Güte Vorgeschliffener Haizaber Flachen, Haiz Als Roh-und Werkstoff, 121-134.
20. Richter, K., Feist, W., Knaebe, M., 1995, The effects of Surface Rough-ness on the Performanca of Finishes, Forest Products Journal, 7-8,45, 91-97.
21. Sieminski, R., Skarzynska, A., 1987, Surface Roughness of Different Spe-cies of Wood After Sanding, Forest Products Journal, 1-7.
22. Sieminski, R., Skarzynska, A., 1989, Surface Roughness of Different Spe-cies of Wood After Sanding, Forest Products Journal, 23,25.
23. Sadoh, T., Nakato, K., Kyoto, J., 1987, Surface Properties of Wood in Physical and Sensory Aspects, Wood science and Technology, 21, 111-120.
24. Stumbo, D. A., February 1960, Surface Texture Measurements for Quality and Production Control, Forest Products Journal, 122-124.
25. Timothy, D.T., 1986, Real Time Measurement of Veneer Surface Rough-ness by Image Analysis, Forest Products Journal, 122-124.
26. TS 930, 1976, Yüzey Pürüzlülüğü Ölçümünde Değmeli (lğneli) Aletler, TSE, Ankara.
27. TS 971, 1988, Yüzey Pürüzlülüğü, 1. Baskı, TSE, Ankara.
28. TS 6212, 1988, Yüzey Pürüzlülüğü-Yüzey Pürüzlülüklerinin Ölçülmesi, TSE, Ankara.
29. TS 6956, 1989, Yüzey Pürüzlü lüğü-Terimler, ı. Baskı, TSE, Ankara.
30. United Nations, 1981, Technical Criteria for the Selection of Wood-wor-king Machines, United Nations lndustrial Development Or-ganization.
31. Yaltırık, F., 1988, Dendroloji Ders Kitabı 1. Gymnospermae (Açık Tohum-lular). Orman Fak. Yayın No: 386, Istanbul.
32. Yalçınkaya,