Yüksek Vasıflı İnfilak Maddeler

Yüksek infilaklı patlayıcı, sınırlı yada sıkıştırılmış olarak kullanma basıncına sahip, çok süratle hareket edebilen (şekil değiştiren), fazla miktarda gaz oluşturarak hızlı kimyasal tepki gösteren, kimyasal bileşik yada karışım olarak tanımlanabilir (DoD 6055.09/Std-30). Şekil 5’te yüksek vasıflı infilak maddeleri gösterilmiştir.

30

Şekil 5: Yüksek Vasıflı İnfilak Maddeleri

Kaynak: USA Army Ammunition and Explosive Standarts Textbook 2008:120

2.7.3.1.1. Başlatıcı İnfilak Maddeleri

Başlatıcı yüksek infilak maddeleri vurma, sürtünme ve ısıya karşı oldukça hassastırlar. Normal şartlar altında yanmazlar ancak tutuşturulduğu zaman patlarlar. Bunlar diğer yüksek infilak maddelerini patlatmak için yeterli kuvvet ve bresansa sahiptirler. Hassasiyetlerinden dolayı, bunlar yüksek derecedeki patlamaları yoğunlaştırmak ve başlatmak için mühimmatlarda kullanılırlar.

Başlatıcı yüksek infilak maddeleri yaygın olarak primerler ve detanatörlerde kullanılır. Başlatıcı infilak maddelerinin hassasiyeti yüksek, bresansı düşüktür.

 Tetril: Sarı kristal renkli olup, ısıtıldığında önce erir, sonra çözülür ve infilak eder. Ana dolgu maddesinden hassastır. Suda erimez, rutubet alıcı değildir. Zehirli olduğundan cilde değince tahriş eder ve teneffüs edilmesi tehlikelidir. Benzin, aseton ve çözücülerle erir. 129 0_{C İle 130} 0_{C’de erir, 260} 0_{C’de infilak eder. Booster}

ve detanatör olarak kullanılır.

 Petine: En güçlü olarak bilinen bir yüksek infilak maddesidir. TNT ve TETRİL’ den daha çok şoka ve sürtünmeye karşı hassastır. Basınç altında dahi

31 kalsa infilak eder.Küçük çaplı mühimmatlarda booster veya ana dolgu olarak, ayrıca kara mayınlarında, top mermilerinde ve infilaklı fitilde kullanılır.

 RDX: Çok güçlü ve etkili bir infilak maddesidir. Beyaz katı kristal renktedir, çok dayanıklıdır. RDX’ in depolamada çok yüksek derecede bir dayanıklılığı vardır.

2.7.3.1.2. Booster Patlayıcıları

İkinci derecede hassastırlar fakat birinci derecedeki yüksek infilak maddelerinden (başlatıcı infilak maddelerinden) daha etkili patlama gücüne sahiptirler. Booster patlayıcılar; başlatıcı yüksek infilak maddeleri ile ana dolgu patlayıcıları arasında yer alırlar. Başlatıcı yüksek infilak maddelerinin meydana getirdiği kıvılcımı şoka çevirerek, ana dolguyu yüksek infilak maddesine intikal ettirirler (DoD 6055.09/Std-32).

 Civa Fülminat (Mercury Fülminat): Ağır ve kristal bir yapıya sahip olan katı civa Fülminat saf iken beyaz renklidir. Ancak kullanılmak üzere karıştırıldığı zaman, genellikle donuk kahverengimsi sarı veya açık kurşuni renktedir. Bu madde; ısı, kıvılcım, sürtünme ve aleve karşı çok hassastır. Vurma (çarpma) ile hemen hemen anında ve tamamen patlatır. Hassasiyeti, kristal büyüklüğüne bağlıdır ve sıcaklıkla değişir. Civa fülminat nem çekici değildir, yüksek sıcaklıklarda uzun süre depolamaya dayanmaz, bozulur. Civa Fülminat, tahrip kapsülleri, tapa detanatörleri ve primerlerde sınırlı olarak kullanılır. Yerine daha iyi vasıflı askeri infilak maddeleri kullanılmaktadır.

 Kurşun Azide (Lead Azide): Küçük taneli, krem renginde bir maddedir. Alev ve çarpmaya karşı hassastır. Ancak; ateşleme iğnesinin vurma etkisine karşı hassas değildir. Primer, detanatör ve tapalarda kullanılır. Kurşun azide uzun süreli olarak depolanabilir. Bakırla temas halindeki kurşun azide, süper hassas bir infilak maddesi meydana getirebilir.

 Kurşun Styphate (Lead Styphnate): Soluk saman rengindedir. Sarı, kırmızı, kahverengi renklerde olabilir. Detanatör ve primer olarak kullanılır.

32  Diazoditrophenol (DDNP): Yeşilimtırak veya kahverengi renkte olup, askeri alanda primer veya detanatör olarak kullanılır.

2.7.3.1.3. Ana Dolgu Patlayıcıları

En az hassas olan bu patlayıcılar, tahrip ve parça tesirli mühimmatlar için ana dolgu maddesi olarak kullanılırlar. Bunlar, uygun patlamayı sağlamak için, bir booster veya çok miktarlarda birinci derece (Başlatıcı infilak maddeleri) patlayıcı vasıtasıyla infilak ederler. Bunlar az hassas olmalarına karşın en güçlü olan yüksek infilaklı maddelerdir (DoD 6055.09/Std-32).

 TNT (Trinitrotoluen): Açık sarı renkte olup belirli depolama sıcaklığında depolandığı zaman çok dayanıklıdır. Sıcak iklimlerde veya sıcak yaz aylarında depo edildiği zaman, TNT dolgulu mühimmat dışarıya yağlı, kahverengi bir sızıntı çıkarır. Kovan veya bomba dişlileri arasından sızan sızıntı beraberinde her ne kadar biraz patlayıcı madde taşısa da aslında bu madde TNT’ nin içerisine katılan katkı maddeleridir. Sızıntı yanabilir bir maddedir. Bu nedenden dolayı sızıntı dikkatli bir şekilde temizlenmelidir. TNT nem kapıcı değildir, rutubetten etkilenmez. Sürtünme ve darbelere karşı oldukça duyarsız bir maddedir. TNT yakıldığı veya aniden ısıtıldığı zaman şiddetli bir şekilde patlayabilir.

TNT, bomba ve tahrip kalıplarında ana dolgu maddesi olarak ayrıca parça tesirli el bombaları, mayınlar ve bomba boosterleri ile tahrip bombalarının bazı kısımlarında da kullanılır.

 Amonyum Pikrat (D İnfilak maddesi): Amonyum pikrat, tüm askeri infilak maddeleri içerisinde darbe ve sürtünmeye karşı en az hassas olan infilak maddesidir. Bu özelliği onun zırh delici mermilerde ana dolgu maddesi olarak çok uygun bir şekilde kullanılmasını sağlar. D infilak maddesi, infilaktan önceki şiddetli çarpma, sıkıştırmalara dayanması gereken zırh delici bombalar ve diğer tip mermilerde de ana dolgu maddesi olarak kullanılır. İnfilak şiddeti TNT'den çok az düşüktür.

 Pikratol : Pikratol %52 D infilak maddesi ile %48 TNT’ nin karıştırılması ile elde edilir. Bresans değeri D infilak maddesi ile TNT’ nin arasında bir değerdedir. Nem çekici değildir. Tüm yarı zırh delici bombalarda dolgu maddesi olarak kullanılır.

33  Pentolit: Bu madde, %50 PETN ve %50 TNT karışımından oluşur. Pentolit infilak şiddeti bakımından TNT’den üstündür. PETN’den daha az hassastır. Küçük kalibreli mermilerde, shape-charge (çukur imla haklı) mühimmatta, roketlerde ve bazı mühimmatların boosterlerinde dolgu maddesi olarak kullanılır.

 Tetritol: Yaklaşık olarak %70 Tetril ve %30 TNT’nin karışımından meydana gelmiştir. Mayınlarda ana dolgu maddesi olarak, kimyevi mühimmatların booster tüplerinde infilak maddesi olarak kullanılır. Bresansı, TNT’den daha fazladır. Tetritol nem çekici değildir. Su altı tahrip işlerinde kullanılabilir.

 Dinamit: Yaygın bir halde kullanılan bu infilak maddesinin asıl terkibi emici bir maddeye emdirilen nitrogliserindir. Pek çok tipleri vardır.Her tip, bir seri derecelere bölünmüştür. Tip ve dereceler bir veya birden fazla özellikle birbirlerinden ayrılırlar. Bu madde genel olarak parafin kaplı, ½ pound’ luk çubuk veya kovanlar içinde bulunur, nitrogliserin muhteviyatı yüzdesine göre derecelendirilir.Dinamit genelde yol, liman, baraj inşaatları ve madencilikteki infilak işlerinde kullanılır. Mühimmat imhasında kullanılması uygun değildir. Tüm nitrogliserinli infilak maddelerinde olduğu gibi dinamit aşırı soğuklardan olumsuz yönde etkilenir.

 HBX: Alüminyum, RDX, TNT, Composition D-2 (Hafifletici) karışımıdır. COM-B ile aynı hassasiyettedir. Mayınlarda, su altı bombalarında, su altı infilaklarında ve torpidolarda kullanılır.

 Tritonal: % 80 TNT ve % 20 alüminyum tozu karışımıdır. Bu karışımdaki alüminyum bombanın patlama gücünü ve hızını artırır. Bu şekilde Tritonal gücü TNT’den % 18 daha güçlü bir patlayıcı haline gelir. Havadan atılan bombalarda kullanılır.

 COMP-B (B bileşimi) (Composition B ve B-2): Composition B; RDX, TNT, bal mumu ve benzeri mumların karışımıdır. Composition B-2; mumsuz bir RDX ve TNT karışımıdır. Mumsuz karışımın biraz daha hassas olması dışında, mumlu ve mumsuz karışımlar aynı özellikleri taşır. Uçak bombaları, mayınlar, torpidolar, roketlerin harp başlarında ve tahrip bombalarında kullanılır.

34  C bileşim serileri (Plastik patlayıcılar): Tahrip işlerinde kullanılan (ana dolgu olarak) bir plastik infilak maddesidir. C-2, C-3 ve C-4 gibi çeşitleri vardır ve sualtında kullanılabilirler.