Yükseköğretim

Danimarka‟da yükseköğretim sunan 4 kuruluĢ bulunmaktadır:  Yüksek eğitimde uzman akademisyenliği

 Kolejler  Üniversiteler

 Üniversite düzeyinde kuruluĢlar

AĢağıda yükseköğretim sunan bu kuruluĢların açıklamasına yer verilmektedir.

a)Yükseköğretimde Uzman Akademisyenliği (Academies of Professional Higher Education/ Erhvervsakademier). Bu program; iĢ, teknoloji ve iletiĢim teknolojileri

gibi alanlarda 90-150 kredilik, 2 yıl kadar süren bir uzman akademisyenliği programı sunmaktadır. Bu programda teorik ve pratik dersler birleĢtirilmiĢtir (NSOESEOR, 2010: 6).

b)Kolejler(Mellemlange Videregaende Uddannelser).Bu program; iĢ, eğitim,

mühendislik ve hemĢirelik gibi alanlarda 180-240 kredilik, 3-4 yıl kadar süren uzmanlık diploması programı sunmaktadır. Bu programda uygulamalı yaklaĢımlarla teorik dersler birleĢtirilmiĢtir (NSOESEOR, 2010: 6).

58

c)Üniversiteler(Lange Videregaende Uddannelser).Bu program; PhD düzeyinde

araĢtırmaya yönelik eğitim sunmaktadır (NSOESER, 2010: 6).

Danimarka‟da toplam 8 üniversite bulunmaktadır (SETSE, 2009/ 36):

 Kopenhag Üniversitesi

 Aarhus Üniversitesi

 Güney Danimarka Üniversitesi

 Roskilde Üniversitesi

 Aalborg Üniversitesi

 Danimarka Teknik Üniversitesi

 Kopenhag ĠĢ Okulu

 Kopenhag ĠletiĢim Teknolojileri Üniversitesi

Üniversiteler, doktora derecesi baĢta olmak üzere, en yüksek akademik düzeyde eğitim veren kuruluĢlardan oluĢur. Bu temel düzeyler 3‟e ayrılır: lisans, master ve doktora (SETSE, 2009: 36). 180 krediden sonra lisans derecesi verilir. Çoğu öğrenci 2 yıllık master programına devam etmeyi tercih eder. Üniversitelerin “Bachelor

Programı” normal olarak 3 yıl sürer. Master programları, uzmanlık kariyeri ve

bilimsel çalıĢma için öğrencilere yeterlidir. Doktora derecesi 3 yıllık araĢtırmadan sonra elde edilir (TDES, 2006: 7).

d)Üniversite düzeyinde kuruluşlar. Bu kuruluĢlar Danimarka Kültür Bakanlığı

tarafından düzenlenmiĢ olan kuruluĢlardır. Mimarlık, sanat, tasarım, müzik gibi alanlarda eğitim verirler (NSOESEOR, 2010: 7).

Yükseköğretimde öğrenciler bağımsız çalıĢırlar ve kendi önceliklerine göre uygulama yaparlar. Öğrenciler geleneksel derslere katılmakla birlikte aktif katılımın olduğu küçük gruplarda çalıĢırlar. Onların çalıĢmalarının bir kısmını bağımsız proje çalıĢmaları oluĢturur. Öğrenciler çalıĢmalarına baĢlarken kendi uzmanlık alanlarını seçerler. Bütün programlar ya bir proje çalıĢmasına ya da bir teze veya bilimsel incelemeye hazırlığı içerir (SETSE, 2009/ 10: 36).

Yükseköğretime giriĢ için, genel üst düzey ikincil alan eğitimi bitirme

sınavlarından birine (STX, HF, HHX ve HTX) girilmesi gerekir. Çoğu 3- 4 yıllık

VET programları da profesyonel olarak yüksek eğitim programlarına giriĢ imkanı sağlar (NSOESEOR, 2010: 7).

Yüksek okullar ücretsizdir. Kayıt sınırlandırmaları hemen hemen tüm öğretim süreçleri için mevcuttur. Her yıl Eğitim Bakanlığı, her öğretim dalı için kayıt olma sayısını saptar. Öğrenciler ikili kontenjandan oluĢan bir kontenjan sistemine göre

59

kayıt olurlar. Birinci kontenjandaki yerler yüksek öğretim taleplerine uygun olan Danimarka Bitirme Sınavı‟ndan baĢarılı olmuĢ olan müracaatçılara ayrılmıĢtır. Kayıt için bitirme sınavında alınmıĢ olan notlar (Numerus clausus) kullanılır. Ġkinci kontenjanla ilgili yerler ise kayıt Ģartlarını yerine getirmiĢ ya da uygun olarak kabul edilmiĢ müracaatçılara göre ilgili yükseköğretim dalını baĢarı ile tamamlamaları için ayrılmıĢtır (Ültanır, 2000: 101).

Dekanlar tarafından kurulmuĢ olan Okul Kurulu eğitim ve öğretim programının organize edilmesinden sorumludur. Okulun birinci dönemi Ağustos‟un sonu veya Eylül‟ün baĢı gibi baĢlar, Aralık veya Ocak‟taki sınavlarla sona erer. Ġkinci dönem ise Ocak‟ın sonu veya ġubat‟ın baĢı gibi baĢlar, Mayıs veya Haziran‟daki sınavlarla sona erer (SETSE, 2009/ 10: 41).

Öğrenciler bütün derslerden sınava girmek zorundadır. Danimarka yükseköğretim kuruluĢlarında sınavlar sadece o üniversitedeki öğretmenler tarafından yapılmaz aynı zamanda sınav yapmak için dıĢarıdan da öğretmenler gelir. Bu öğretmenler, sınavların belirlenmiĢ standartlar çerçevesinde yapılmasından sorumludur. Programın bitmesiyle öğrenciler bir diploma, transkript vb. bir belge elde ederler. Ağustos 2002‟den itibaren tüm Danimarka‟daki yükseköğretim kurumlarının öğrencilere ek olarak Ġngilizce basılı bir diploma vermesi zorunlu hale gelmiĢtir (SETSE, 2009/ 10: 41).

Çoğu üniversite departmanı, öğretimle ilgili konularda tavsiyelerde bulunma amaçlı “Öğrenci Danışma Merkezleri”ne sahiptir. Buna ek olarak bazı kuruluĢlar, öğrencinin görevlendirilmesine yönelik destek ve öneriler sunan “Kariyer Rehberlik

Merkezleri”ne sahiptir. Ayrıca öğrencilerin kiĢisel sorunlarını çözmeye yönelik

“Öğrenci Konseyi Servisleri” de bulunmaktadır (SETSE, 2009/ 10: 41).

Danimarka Devleti, yükseköğretimi kendisi finansa etmektedir. Bununla birlikte 1 Ağustos 2006‟dan itibaren, Danimarka vatandaĢı olmayan ve Avrupa ülkesi olmayan bir yerden gelen tüm bireylerin, yükseköğretim kuruluĢlarına ücret ödemesi zorunlu hale getirilmiĢtir (SETSE, 2009/ 10: 41).

Eğitim bağıĢı ve bütçe planı çerçevesinde Danimarka Devleti, genç ve yükseköğretim programında yer alan 18 yaĢın üzerindeki bütün Danimarkalılara eğitim amaçlı finansal destek sağlamaktadır. Ġki ana destek programı vardır. Buna göre, öğrenciler genç eğitim programına katıldıklarında, 20 yaĢına gelene kadar ve

60

20 yaĢından sonra eğer hala ailelerinin yanında yaĢıyorlarsa, onlara verilen burs ailelerinin gelirlerine göre değiĢmektedir. Bu tür bir destekte, herhangi bir zaman sınırlaması söz konusu değildir. Eğer öğrenciler yükseköğretim programlarına katılırlarsa, seçilen programının resmi süresine karĢılık gelen ve eğer gerekliyse 12 aya ek olarak, aylık bağıĢ almaktadırlar. Aileleriyle yaĢayan öğrenciler daha düĢük aylık bağıĢ alırlar. Ġki türlü bağıĢ ile birlikte, buna ek olarak öğrencilere devlet borç vermektedir. Öğrencilerin yarısı kadarı bu devlet borcunu kullanmaktadır (TDES, 2006: 10).

Danimarka‟da Ġngilizce eğitim veren program ve kuruluĢlar da bulunmaktadır. Çoğunun ortak dil yapısı Danca olmasına rağmen, çoğu yükseköğretim kurumu Ġngilizce eğitim veren ders programlarını içermektedir. Bu yüzden iyi düzeyde Danca konuĢuyor olmak, Danimarka‟da okumak isteyen yabancı öğrenciler için Ģart değildir. Öğrenciler, Ġngilizce eğitim veren çeĢitli kurs ve programlar arasından seçim yapabilmektedir. Bununla birlikte Danca dilinde verilen dersler de uluslar arası öğrenciler için uygundur (TDES, 2006: 7).