Verilerin Toplanması ve Veri Toplama Araçları

Araştırmada araştırmacı tarafından geliştirilen İnsan ve Çevre Ünitesi Başarı Testi ve Çevreye Yönelik Tutum ve Davranış Testi, Mantıksal Düşünme Testi ve Süreç Değerlendirme Ölçekleri veri toplama araçları olarak kullanılmıştır.

Öntest sontest kontrol gruplu deneysel desen modeline göre Başarı Testi ve Çevreye Yönelik Tutum ve Davranış Testi uygulamanın başlangıcında ve bitiminde olmak üzere iki kez uygulanmıştır. Sonuçlar SPSS programında analiz edilmiştir.

Aşağıda, araştırmada kullanılan ölçeklerin amacı, ölçeklerin hazırlanış, uygulanış ve değerlendirmelerine ilişkin bilgiler verilmiştir.

3.3.1. Mantıksal Düşünme Testi

Öğrencilerin zihinsel gelişim seviyesini belirlemek amacıyla kullanılan Mantıksal Düşünme Testi 1981 yılında Tobin ve Capia adlı iki araştırmacı tarafından geliştirilmiş olup, testin Türkçe’ye çevrilmesi ve uyarlanması Özkan, Aşkar ve Geban (1990) tarafından yapılmıştır. Testin ilk 8 sorusu cevap ve cevapların sebeplerinin yer aldığı iki basamaklı çoktan seçmeli iki bölümden oluşurken, son 2 soru ise cevapların yazılmasının gerekli olduğu açık uçlu sorulardan oluşmaktadır. Test içerik açısından orantısal düşünme (2 soru), değişkenleri kontrol etme (2 soru), olasılıksal düşünme (2 soru), ilişkisel düşünme (2 soru) ve

birleşik düşünme (2 soru) olmak üzere 5 çeşit zihinsel işlem becerisini ölçen sorulardan oluşmaktadır. Test hem kontrol hem de deney grubundaki öğrencilere çalışmanın başlangıcında uygulanmış olup, bu testten alınabilecek maksimum puan 10 dur.

Testteki ilk 8 soru hem sorunun cevabı hem de açıklama kısmının doğru olması koşuluyla doğru olarak kabul edilirken, son iki soru içinse olasılıkların tümü yazılmışsa doğru olarak kabul edilmiştir. Bu çalışmada, testin güvenilirlik katsayısı α = 0, 81 olarak bulunmuştur. Test Ek-4’de verilmiştir.

Testten elde edilen verilere göre deney ve kontrol gruplarının denkliğine bakılmıştır. 3.3.2. İnsan ve Çevre Ünitesi Başarı Testi

Araştırmada öğrencilerin erişilerini ölçmek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen İnsan ve Çevre Ünitesi Başarı Testi (EK-2) kullanılmıştır.

Fen ve Teknoloji Öğretim Programının 7. sınıf İnsan ve Çevre Ünitesinin kazanımlarını kapsayan çoktan seçmeli başarı testinin içeriğine alınmak üzere 37 adet soru hazırlanmıştır. Başarı testi geliştirilirken uzman görüşlerinden yararlanılmış, öğretim programı doğrultusunda belirtke tablosu hazırlanarak kapsam geçerliliği dikkate alınmış, hazırlanan testin pilot uygulaması yapılarak madde analizi yapılmış, güvenirliği sağlanarak pilot uygulama öncesi gerekli düzenlemeler yapılmıştır.

İnsan ve çevre ünitesini daha önceden öğrenmiş olan 82 öğrenciye 37 sorudan oluşan başarı testi uygulanmıştır. Bu pilot uygulamada testin güvenirlik katsayıları (KR-20) ve madde ayırıcılık indisleri hesaplanmıştır. Madde ayırıcılıkları 0,30 altındaki maddeler elenmiş ve 0,30 üzerindeki maddeler olduğu gibi alınmıştır. Madde güçlük ve ayırt edicilikleri de dikkate alınarak bazı maddelerde değişiklikler yapılarak maddeler düzenlenmiştir. Başarı testinin madde sayısı 33 olarak belirlenmiştir. Test güvenirliği yeniden hesaplanarak Cronbach Alfa Güvenirlik katsayısı 0,76 olarak bulunmuştur. Bu sonuç testin yeterli güvenirliliğe sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca kapsam geçerliliği için uzman görüşlerine başvurulmuş olup, hazırlanan başarı testi, fen ve teknoloji öğretmenleri ve uzmanlarca incelenerek gerekli düzeltmeler yapılmıştır.

3.3.3.Çevreye Yönelik Tutum ve Davranış Testi

Bu çalışmada orijinalinde Leeming ve Dwyer (1995) tarafından geliştirilen anket kullanılmıştır. (EK-3) Anket Alp, Ertepınar, Tekkaya ve Yılmaz tarafından çevreye yönelik tutum ve davranışları belirlemek amacıyla Türkçe’ye çevrilmiş ve adapte edilmiştir.

Ölçek tutum ve davranışları ölçen 2 bölümden, beşli Likert tipi 36 maddeden oluşmaktadır. Hayvanlar, enerji, kirlilik, geri dönüşüm, su ve genel konuları içermektedir. Bölümlerin Cronbach’s alpha güvenirlikleri; 0,70 ve 0, 92 bulunmuştur. Çevreye Yönelik Tutum ve Davranış Testi değerlendirilirken olumlu ifadelerde tamamen katılıyorum şeklinde puanlama yapılmıştır.

3.3.4.Süreç Değerlendirme Ölçekleri

3.3.4.1.Grup Çalışmaları Değerlendirme Ölçeği

Bu ölçek ile yapılandırmacılığa dayalı işbirlikli öğrenme çalışmaları sırasında öğrencilerin davranışlarının belirlenmesi ve üyelerin birbiri ile iletişim becerilerinin nasıl olduğunu ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Grup Çalışmaları Değerlendirme Ölçeği ile yardımlaşma, dinleme, katılım, ikna etme, soru sorma, saygı ve paylaşma becerisi olmak üzere 7 beceri ölçülmektedir. Grup Çalışmaları Değerlendirme Ölçeği, yapılan etkinlikler sırasında grupların davranışları öğretmen tarafından gözlenerek uygulanmaktadır. Grup Çalışmaları Değerlendirme Ölçeği (EK-5) Meb’den alınmıştır.

3.3.4.2.Grup Öz Değerlendirme Ölçeği

Grup öz değerlendirme ölçeği yapılandırmacılığa dayalı işbirlikli öğrenme çalışmaları sırasında etkinliklerden sonra öğrencilerin grup içindeki becerilerini değerlendirmek, kendi grup süreçleri ve grup içi ilişkileri hakkında ne düşündüklerini öğrenmek amacıyla uygulanmıştır. Grup Öz Değerlendirme Ölçeği (EK-6) Meb’den alınmıştır.

3.3.4.3.Öğrenci Etkinlikleri Gözlem Formu

katılma düzeylerini belirlemek amacıyla öğretmen tarafından uygulanmıştır. Meb’den alınan Öğrenci Etkinlikleri Gözlem Formunun (EK-7) bazı maddeleri çıkarılmış ve ifadeleri öğrencilerin seviyelerine uygun hale getirilmiştir. Öğrenci Etkinlikleri Gözlem Formu, derse hazırlık, etkinliklere katılma, inceleme ve araştırma, bilimsel yöntem olmak üzere 4 bölümden oluşmakta ve her birinde bölümle ilgili üçer madde bulunmaktadır. Her öğrenci için ayrı ayrı düzenlenmiştir.

Araştırmanın uygulanması aşamasında sıra ile aşağıdaki işlemler yapılmıştır. 1. Araştırma için resmi kurumlardan gerekli izinler alınmıştır. (EK-1)

2. Veri toplama araçları geliştirilmiştir.

3. Uygulama için örneklem, deney ve kontrol grupları belirlenmiştir. Mantıksal Düşünme Testi uygulanarak grupların denkliğine bakılmıştır.

4. Veri toplama araçları İnsan ve Çevre Ünitesi Başarı testi ve Çevreye Yönelik Tutum ve Davranış Testi ön testler olarak uygulanmıştır.

5. Deney grubunda bulunan ve yapılandırmacı yaklaşıma dayalı işbirlikli öğrenme yöntemi ile ders işleyecek öğrenciler, eski dönemlerdeki karne notları, başarı sıralaması, cinsiyet, dikkate alınarak heterojen gruplara ayrılmıştır.

6. Yapılandırmacı yaklaşıma dayalı işbirlikli öğrenme yöntemiyle ilgili öğrenciler bilgilendirilmiştir. Yöntemin uygulanması aşamasında karşılaşılacak belirsizlikler en aza indirilmiştir.

7. Araştırmada dersler, işbirlikli öğrenme tekniklerinden biri olan öğrenci takımları başarı bölümleri tekniğine göre işlenmiştir. İşlenen ünitede bulunan 3 konu ile ilgili sınıf sunumları hazırlanmıştır.

8. Öğrencilerin grup başarılarını ölçmek için her hafta sonunda etkinlik dosyaları toplanmış, süreç değerlendirme ölçekleri uygulanmış, grupların puan ortalamaları bulunmuş, başarılı

gruplar ilan edilerek ve başarı sertifikaları verilmiştir (EK-8). Süreç 5 hafta devam etmiştir. Tüm öğrenciler kendi gruplarında tüm etkinliklere katılmıştır.

9.Kontrol grubu öğrencileri kendi öğretmenleri ile anlatım yöntemi kullanılarak program çerçevesinde dersler işlemişlerdir.

10. Veri toplama araçları İnsan ve Çevre Ünitesi Başarı testi ve Çevreye Yönelik Tutum ve Davranış Testi son testler olarak uygulanmıştır.