VERø TOPLAMA ARAÇLARI

3.2.1. Kiúisel Bilgi Formu

Çocuk ve gençlik merkezlerinde hizmet alan ö÷rencilerin kiúisel özellikleri hakkında bilgi toplamak ve araútırmanın inceleme konusu olan ba÷ımsız de÷iúkenlerini oluúturmak amacıyla araútırmacı tarafından 2 sorudan oluúan kiúisel bilgi formu hazırlanmıútır.

Kiúisel bilgi formu, ö÷rencilerin; yaú ve spor yapma durumlarını belirlemek için araútırmacı tarafından geliútirilmiútir. Spor yapan grubu; farklı spor branúlarında okullarını temsil eden ve müsabakalara katılmıú ö÷renciler oluútururken, spor yapmayan grubu ise bir branúta aktif olarak faaliyet göstermeyen ö÷renciler oluúturmuútur.

3.2.2. Çocuklar øçin Beden E÷itimi Dersi Tutum Ölçe÷i (BEDTÖ)

Ö÷renci tutumlarının ölçülmesi için; Sherrill ve Toulmin’in (1977) tarafından geliútirilen ve Özer ve Aktop (2003) tarafından Türkçe’ye adaptasyonu gerçekleútirilen “Çocuklar øçin Beden E÷itimi Dersi Tutum Ölçe÷i” (BEDTÖ) kullanılmıútır. Ölçek, 7’li Likert tipinde (tamamen katılıyorum=7, katılıyorum=6, biraz katılıyorum=5, kararsızım=4, biraz katılmıyorum=3, katılmıyorum=2, tamamen katılmıyorum=1) toplam 50 maddeden oluúmaktadır. Ölçekten alınabilecek en düúük puan 50, en yüksek puan ise 350’dir (Özer ve Aktop 2003).

Ölçe÷in Türkçe’ye adaptasyonu sırasında, ifadelerden biri Türk E÷itim Sistemi içerisinde yer almadı÷ı için çıkarılmıú, ölçek 49 maddelik 6’lı Likert’e (tamamen katılıyorum=7, katılıyorum=6, biraz katılıyorum=5, biraz katılmıyorum=3, katılmıyorum=2, tamamen katılmıyorum=1) çevrilmiú ve alınabilecek en düúük puan 49, en yüksek puan ise 343 olarak belirlenmiútir. Ölçekteki maddelerden 24 tanesi olumlu (1, 4, 6, 7, 11, 12, 16, 18, 19, 23, 24, 26, 27, 29, 31, 33, 36, 37, 40, 43, 44, 46, 47, 48) geri kalan 25 maddesi ise olumsuzdur (Hünük 2006).

Ölçe÷in orjinalinde yer alan derece belirten ifadelerden tam ortada yer alan “Kararsızım” ifadesi çıkarılmıú fakat veri giriúi sırasında puanlamanın bundan etkilenmemesi için 1, 2, 3, 5, 6, 7 olarak derecelendirme yapılmıútır. Ölçekte yer alan olumlu ifadelerin veri giriúi 7, 6, 5, 3, 2, 1 úeklinde, olumsuz ifadelerin veri giriúi ise

1, 2, 3, 5, 6, 7 úeklinde girilmiútir. Buradan hareketle ölçekte yer alan her bir ifadeden alınabilecek en yüksek puanın 7 oldu÷u vurgulanmıútır. Ölçe÷in Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0.86, birinci ve ikinci ölçüm arasındaki Sınıfiçi Korelasyon Katsayısı 0.83 olarak bulunmuútur (Hünük 2006).

3.2.3. Benlik Saygısı Ölçe÷i

Araútırmada, üniversite ö÷rencilerin benlik saygısı düzeylerini ölçebilmek için Arıcak (1999), tarafından geliútirilen Benlik Saygısı Ölçe÷i’nden yararlanılmıútır. Ölçek, 5’li likert tipi derecelendirmeyle düzenlenmiú ve araútırmaya katılan ö÷rencilerden her maddeyi okuyup; (tamamen katılıyorum=5, katılıyorum=4, kararsızım=3, katılmıyorum=2 ve hiç katılmıyorum=1) seçeneklerinden birinin iúaretlenmesi istenmiútir.

Ölçek, beú faktöre ayrıúmıútır ve kuramsal olarak benlik saygısının; benlik de÷eri, kendine güven, depresif duygulanım, kendine yetme, baúarma ve üretkenlik úeklinde boyutları oldu÷u için ölçekte bu boyutlar oluúturulmuú ve ifadeler úöyle sıralanmıútır (Arıcak 1999).

Benlik De÷eri: Kendinde olan ve olması gereken özelliklere bir de÷er verme

durumudur. Bu faktörde yedi madde (1, 13, 16, 19, 22, 27, 29) bulunmaktadır.

Özgüven: Daha çok kendi özelliklerine bir de÷er atfetme ve bu de÷erler sayesinde

kendini onaylama durumudur. Bu faktör, dokuz madde (5, 8, 9, 10, 11, 17, 20, 21, 25) ile ifade edilmiútir.

Depresif Duygulanım: Bireyin kendini daha çaresiz, daha zayıf ve güçsüz oldu÷unu

algılaması durumudur. Bu faktör altında beú ifade (3, 4, 6, 12, 31) bulunmaktadır.

Kendine Yetme: Bireyin zihinsel ve davranıúsal anlamda kendi beklentilerini ve

hedeflerini gerçekleútirme durumudur. Bu faktör beú madde (14, 15, 24, 26, 30) ile ifade edilmiútir.

Baúarma ve Üretkenlik: Bireyin kendini yeterince baúarılı ve faydalı görme

Benlik Saygısı Ölçe÷inin Güvenirli÷i

Ölçe÷in güvenirli÷i iki úekilde test edilmiútir. Birincisi, ölçe÷in iç tutarlılı÷ının bir ölçüsü olan ve likert tipi ölçekler için öncelikle kullanılan Cronbach Alpha formülü ile güvenirlik katsayısının hesaplanması, di÷eri ise testin tekrarı yöntemi ile elde edilen güvenirlik katsayısıdır (Arıcak 1999).

152 ö÷renciye uygulanan ve madde analizi sonucunda 32 maddeye inen ölçe÷in SPSS paket programında Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı hesaplanmıú ve ölçe÷in güvenirlik katsayısı 90 olarak bulunmuútur. Korelasyon katsayıları alt ölçeklere göre, Benlik de÷eri; 74, Özgüven; 68, Depresif duygulanım; 75, Kendine yetme; 60, Baúarma ve üretkenlik; 70 úeklinde hesaplanmıútır (Arıcak 1999).

Madde analizinden sonra yeni hali ile ölçek, iki hafta ara ile ö÷rencilere tekrar uygulanmıú ve SPSS paket programında Pearson çarpım-moment korelasyonu hesaplanmıútır. Ölçe÷in test-tekrar test güvenirlik katsayısı 70 olarak bulunmuútur (Arıcak 1999).

Benlik Saygısı Ölçe÷inin Geçerli÷i

Ölçe÷in geçerlik çalıúması üç úekilde test edilmiútir. Kapsam geçerli÷i olarak uzman görüúüne baúvurulmuú ve uzman grubun %75’inin kabul etti÷i maddeler ölçe÷e alınmıú, di÷erleri ise ölçekten çıkartılmıútır. Benzer ölçekler geçerli÷i olarak, benlik saygısı ölçe÷i ile birlikte Çuhadaro÷lu’nun Türkçe’ye uyarladı÷ı Rosenberg benlik saygısı ölçe÷i de verilmiú ve iki ölçek puanları arasındaki iliúki. 69 olarak bulunmuútur.

Yapı geçerli÷ini test etmede faktör analizi yöntemi kullanılmıú ve 152 ö÷renciye uygulanan madde analizinden sonra 32 madde olarak kalan ve güvenirlik katsayısı hesaplanan ölçek puanları üzerinde yapılmıútır. Örneklemin uygun olup olmadı÷ını test etmek amacı ile Kaiser-Meyer-Olkin örneklem uygunlu÷u ve Bartlett Sphericity testleri gerçekleútirilmiú, örneklem uygunluk katsayısı 82 olarak bulunmuútur. Yapılan incelemelerden sonra tekrar yapılan faktör analizinde varimax dönüútürme çözümlemesi yapılmıú ve özde÷eri, birin üzerinde olan ve toplam varyansın %46’sını açıklayan beú faktörlü yapı ortaya çıkmıútır (Arıcak 1999). Bu 32 maddenin 13’ü olumlu (2, 5, 8, 10, 12, 14, 17, 20, 22, 24, 26, 28 ve 30), 19’u ise olumsuz (1, 3, 4, 6, 7, 9, 11, 13, 15, 16, 18, 19, 21, 23, 25, 27, 29, 31 ve 32) úeklinde düzenlenmiútir.