Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planı Kapsamında Faaliyetler

Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planının (2015) uygulanmasından ve takibinden sorumlu Sağlık Bakanlığının koordinesindeki Uyuşturucu ile Mücadele Teknik Kurulu, Kasım 2014 tarihinden itibaren düzenli olarak toplanmaktadır ve bu toplantılarda ilgili kurum ve kuruluşlardaki Uyuşturucu ile Mücadele kapsamındaki güncel gelişmeler paylaşılmaktadır.

Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planı’nın “4. Uyuşturucu ile Mücadelede Danışma Birimleri” başlığı altındaki 1 numaralı stratejide bahsi geçen “Uyuşturucu ile Mücadelede Danışma ve Destek Hattına” destek ve bilgi vermek için Bakanlığımız tarafından 81 ilin il müdür yardımcısı görevlendirilmiştir ve söz konusu il müdür yardımcılarının iletişim bilgileri Sağlık Bakanlığı’na sunulmuştur.

Ulusal Uyuşturucu ile Mücadele Eylem Planı kapsamında, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının başlıca üç alanda sorumluluğu bulunmaktadır:

(1) Sosyal Uyum (2) Araştırma (3) Talep Azaltımı

2.13. 2016 Yılında Yapılan Araştırmalar:

Türkiye’deki Kamp Dışında Yaşayan Suriyeli Sığınmacıların Beklentileri ve Sorun Alanları Araştırması

Suriye’den savaş sebebiyle Türkiye’ye gelip, kamp dışında yaşayan Suriyelilerin; aile yapıları, göç hikâyeleri, savaştan önce Suriye’deki yaşam koşulları, Türkiye’deki şu anki yaşam koşulları, gelecek beklentileri gibi konular hakkında sosyal politikalara yön verebilecek bilimsel veri elde etmek;

çalışma verilerinden yararlanarak Türkiye temsili kamp dışında yaşayan Suriyelilere uygulanacak bir saha çalışmasının soru kağıdı taslağının ve araştırma tasarımının ortaya çıkarılması ve zaman, yöntem, maliyet açılarından fizibilite analizlerinin yapıldığı araştırma raporlaştırılmıştır.

71

Suriyeliler ile Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları Arasındaki Evlilik İlişkileri Araştırması Suriye'de yaşanan iç savaş nedeniyle ülkemize sığınmak zorunda kalan Suriyeli sığınmacılar ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları arasındaki evlilik ilişkilerinin incelenmesi ve elde edilen bulgular çerçevesinde sosyal politika önerilerinde bulunma amacıyla yapılan çalışmadan elde edilen veriler Aralık 2016’da kitaplaştırılmıştır.

Türkiye’de Yaşlı Bakım Hizmetlerinin Proaktif Yönü ve Mali Yükü Analizi

Türkiye’deki yaşlı nüfusun büyüklüğünün coğrafi bölgelere göre dağılımının belirlenmesi ve hâlihazırda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının yaşlılara sunduğu bakım hizmetlerinin gelecekte yaratacağı mali yükün tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Bugünkü yaşlı bakım hizmetlerinin aynen devam etmesi durumunda 2023 yılına kadar bakım hizmetlerinin nasıl bir mali yük oluşturacağı projeksiyonudur. Dünyada ve Türkiye’de yaşlı nüfusun tarihsel gelişimi ve bakım modelleri incelenmiş ardından nüfus projeksiyonu verileri kullanılarak farklı sosyal hizmet modelleri için altyapı ve işletme maliyetleri tahmin edilmiştir. Bu çalışma ile mevcut bakım hizmetlerinin bugünkü durumu, iyileştirilmesi için öneriler ve yaşlı bakım hizmeti konusunda alternatif hizmet önerileri ele alınmıştır. Masa başı çalışma yapılmış bu çalışmadan derlenen bilgiler Aralık 2016’da kitaplaştırılmıştır.

Türkiye’de Üniversite Öğrencileri Arasında Bağımlılık Araştırması (Üniversite Gençliği Profil Araştırması)

Türkiye’ de üniversitelerde örgün eğitime devam eden üniversite öğrencilerinin aile içi ilişkileri, dersten arta kalan zamanlardaki uğraşları, beslenme ve spor alışkanlıkları gibi günlük hayat rutinlerinin yanı sıra sigara, içki, illegal ilaç, zararlı ve uyuşturucu madde kullanım alışkanlıkları dair istatistiki veriler toplamak amacıyla hazırlanan çalışmanın raporu Aralık 2016 döneminde tamamlanmış olup kitaplaştırılması devam etmektedir.

Türkiye Aile Yapısı Araştırması

Resmi İstatistik Programı kapsamında yer alan ve hanede yaşayan bireylerin demografik bilgilerinin elde edilmesi, ayrıca hanelerde yaşayan 18 yaş ve üzeri bireylerin evlilik, boşanma, aile içi ilişkiler, boş zaman aktiviteleri, gelir, yaş, eğitim vb. bilgilerin derlenmesi ve bu konulara dair algıların ölçülmesini amaçlayan çalışmanın saha çalışması tamamlanmış olup ilk bulguların 2017 yılı Ocak ayında kamuoyuyla paylaşılması hedeflenmektedir. Türkiye geneli İBBS 1 (12 bölge) ve üç büyük il (İstanbul, Ankara, İzmir) bazında temsiliyet ile yapılan söz konusu araştırmaya dair kitaplaştırmanın 2017 yılında yapılması planlanmaktadır.

Türkiye Şiddet Araştırması

Şiddet olgusu ile ilgili ulusal ve uluslararası literatürün taranmasına dayalı çalışma Şubat 2016’da raporlaştırılmıştır.

72

3. ÇOCUK HİZMETLERİ 3.1. Koruyucu ve Önleyici Faaliyetler

3.1.1.Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi (2014-2019)

Strateji Belgesinin birinci bölümü, Türkiye İçin Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Modelini içermektedir. İkinci bölümde ise bu modelin hayata geçirilmesi için izlenmesi gereken strateji yer almaktadır. Son bölümde ise bu stratejinin uygulanmasına yönelik olarak hazırlanmış bir faaliyet planı yer almaktadır. Bu belge, çocuk koruma hizmetlerinde koordinasyonu sağlamak üzere hem hizmetler hem disiplinler arasında hem de çalışanlar arasında işbirliği ve eşgüdümü sağlama hedefini gerçekleştirmek üzere yapılması gereken faaliyetleri göstermektedir.

3.1.2.Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Eğitimleri

İl düzeyinde çocuk koruma hizmetlerinin önemli aktörlerini bir araya getirerek kurumlar arası koordinasyon ve işbirliğini sağlamak amacıyla; hizmetlerde koordinasyonun gerekliliği, koordinasyonda ulusal strateji, yasal çerçeve, takım çalışması ve il düzeyinde stratejik planlama/izleme konularında bilgilendirme, farkındalık ve bilinç oluşturmaya yönelik Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Eğitim Programı geliştirilmiştir.

2016 yılında Karadeniz ve İç Anadolu İllerinin (Artvin, Rize, Gümüşhane, Bayburt, Giresun, Ordu, Tokat, Amasya, Sinop, Kastamonu, Kayseri, Aksaray, Nevşehir, Niğde, Sivas, Çorum, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat) İl Koordinasyon Üyesi Yöneticileri ve ilgili kurumların temsilcilerinden oluşan 652 kişiye kurumlar arası işbirliği ve koordinasyon eğitimleri verilmiştir. Böylecee verilen il sayısı 61’e yükselmiştir.

3.1.3. Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Hizmetleri

Bakanlığımızın koruyucu ve önleyici hizmetlere verdiği önem kapsamında 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrası gereğince çalışan anne-babanın 0-6 yaş grubundaki çocuklarının bakımlarını gerçekleştirmek, bu çocuklara temel değer ve alışkanlıkları kazandırmak amacıyla Kreş ve Gündüz Bakımevi hizmetleri yürütülmektedir.

Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkındaki Yönetmelik hükümleri doğrultusunda, gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişilerce açılması talep edilen, Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ve Özel Çocuk Kulüplerinin açılış, işleyiş ve denetim işlemleri Bakanlığımızca gerçekleştirilmektedir.

2016 yılında Bakanlığımıza bağlı faaliyet gösteren toplam 2048 özel kreş ve gündüz bakımevi ve çocuk kulübünde bakılan toplam çocuk sayısı 79.876’dır.

Koruyucu ve önleyici bir hizmet modeli olarak geliştirilen “Ücretsiz Bakım Hizmeti” ile ekonomik güçlük içinde bulunan ailelerin çocukların % 3 kontenjan ayrılarak özel kreş ve gündüz bakımevleri ile özel çocuk kulüplerinden ücretsiz yararlanmaları sağlanmaktadır. Bu bakım türünden;

 Ekonomik gücü yeterli olmayan ailelerin çocukları,

 Ekonomik gücü yeterli olmayan, anne ve babası ölü olup, bir yakını tarafından bakılan çocuklar,

 Ekonomik gücü yeterli olmayan tek ebeveyni ile yaşayan çocuklar,

73

 Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı Kadın Konukevlerinde bulunan kadınların çocukları,

 Cezaevlerinde bulunan kadın mahkumların çocukları.

 Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı kuruluşlarda korunma altında bulunan çocuklar,

 Ekonomik durumlarına bakılmaksızın şehit ve malûl gazi çocukları,

 Ekonomik gücü yeterli olmayan engelli ebeveyni olan çocuklar yararlanmaktadır.

Aynı zamanda “Ücretsiz Bakım Hizmeti” ile ekonomik yetersizlik içinde olan ailelerin çocuklarının korunma altına alınmadan, aileleri yanında kalmaları ve gündüzlü kreş hizmetlerinden yararlanmaları sağlanmaktadır.

Tablo 40: Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinden Ücretsiz Bakım Hizmetinden Yararlanan Çocuk Sayıları

Ekonomik gücü yeterli olmayan ailelerin çocuk sayısı 476 Ekonomik gücü yeterli olmayıp anne ve babası ölü olup bir

yakını tarafından bakılan çocuk sayısı 38

Ekonomik gücü yeterli olmayan tek ebeveyni ile yaşayan

çocuk sayısı 964

Kadın konuk evlerinde bulunan kadınların çocuk sayısı 80

Cezaevlerinde annesi ile kalan çocuk sayısı 57

Çocuk yuvaları, çocuk evleri, çocuk evleri sitesinde

korunma ve bakım altında olan çocuk sayısı 334

Şehit ve malül gazi çocuk sayısı 133

Ekonomik gücü yeterli olmayan engelli ebeveyni olan çocuk

sayısı 64

Toplam 2.146

Ücretsiz Bakım hizmetinin yaygınlaştırılması amacıyla, aileleri bilgilendirme çalışmaları, ekonomik yoksunluk içinde olan ailelerin çocuklarının özel kreş ve gündüz bakımevlerinden ücretsiz yararlanabilmelerine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.

3.1.5. Sevgi Zinciri Uygulaması

Çocuk Yuvaları ve Çocuk Evlerinde korunma altında bulunan 0–6 yaş grubu çocuklarımızın, Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile diğer resmi kuruluşlar bünyesindeki anasınıfı-anaokulu hizmetlerinden yararlanmaları sağlanmaktadır. Sevgi Zinciri Uygulamasının, yuva ortamında kalan çocuklarımızın, sosyal, duygusal, fiziksel, zihinsel, dil gelişimlerine, aile yanından gelen çocuklarla sosyal ilişki kurma ve sürdürme becerilerine oldukça yardımcı olduğu görülmektedir.

Tablo 41: Sevgi Zinciri Uygulaması Kapsamında Kreş ve Gündüz Bakımevlerinden Faydalanan Çocuk Sayıları

Özel Kreş ve Gündüz Bakımevine giden çocuk sayısı 320

MEB Anaokuluna giden çocuk sayısı 85

MEB Anasınıfına giden çocuk sayısı 35

Toplam 440

74

3.1.6. Uçurtmayı Vurmasınlar Uygulaması ve Protokoller

Adalet Bakanlığı ile 01.12.1997 tarihinde imzalanan ve 23.07.2002 tarihinde güncellenen protokol ile Adalet Bakanlığına bağlı, Ceza ve İnfaz Kurumlarında bulunan hükümlü ve tutukluların, 0–12 yaş grubu çocuklarının, cezaevi yaşamının olumsuz koşullarından bir ölçüde uzaklaştırılarak kreş ve gündüz bakımevleri ve çocuk kulüplerinden bakılmaları, gerektiğinde korunma altına alınarak çocuk yuvalarına yerleştirilmeleri, Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri (SED) hizmetlerinden yararlanmaları sağlanmaktadır.

Tablo 42: Uçurtmayı Vurmasınlar Projesi Kapsamında Kreşlerden Yararlanan Çocuk Sayısının Dağılımı

Yıllar 1997-2016 2016

Özel Kreş ve Gündüz Bakımevi 365 74

Diğer Kreş ve Gündüz Bakımevi, Okul Öncesi Eğitim Kurumları 30 1

Korunma Altında Bulunan Çocuk Sayısı 518 52

SED 2.838 2.177

Toplam 3.751 2.304