Yerel yönetimlerin LGBTİ+ politikaları ve faaliyetlerine dönük gerçekleştir-diği çalışmaları anlamak ve analiz etmek için Belediye Eşitlik Endeksi’nin özetlenmesi, belediyelerin raporlarının ve haberlerin taranmasının yanı sıra ulusal ve uluslararası iyi örnekleri gözden geçirmek de bu anlama ve analiz etme sürecine katkı sağlamaktadır.
LGBTİ+ ve insan hakları örgütleri özellikle 2013 yılından beri yerel yönetim-lerin LGBTİ+ politikalarını geliştirmek, değiştirmek ve dönüştürmek adına faaliyetler hayata geçirmektedir. Bu faaliyetler yerel yönetimlere ilham kay-nağı olmakta ve yerel yönetimlerdeki LGBTİ+ kapsayıcılığını arttırmaktadır.
Uluslararası bağlamda ise yerel yönetimlerin hayata geçirdiği LGBTİ+ politi-kaları iyi örnekler olarak hafızalarda yer edinmekte ve LGBTİ+ politipoliti-kalarını güçlendirmektedir.
6.1. Örgütler Tarafından Hayata Geçirilen Çalışmalar
LGBTİ+ örgütlerinin yerel yönetimleri etkilediği faaliyetler çeşitlilik göster-mektedir. Kimi zaman protokollerle, kimi zaman konferanslarla, kimi zaman ise yerel yönetim temsilcilerine dönük gerçekleştirilen eğitim ve farkındalık çalışmalarıyla LGBTİ+ örgütleri yerel yönetimleri etkilemeye devam etmek-tedir. Yerel yönetimler nezdinde ise belediyeler LGBTİ+ örgütleri tarafından sağlanan bu faydayı diğer belediyelere aktarmada, eşitlik birimlerine model olarak sunmada ve LGBTİ+’lara dönük hizmetler oluşturmada kullanmaktadır.
57 https://kaosgl.org/arama-sonucu?q=%C3%A7ankaya+belediyesi
•
LGBTİ+ Dostu Belediyecilik Protokolü: SPoD, yerel siyasete LGBTİ+ hak-ları yaklaşımını kazandırmayı hedefleyen çalışmahak-ları doğrultusunda LG-BTİ+ Dostu Belediyecilik Protokolü’nü hazırlamıştır. Bu protokol ışığında Belediye Başkanlığı adaylarını LGBTİ+ eşitliği konusunda bir tavır sergi-lemeye davet etmiştir. Şişli, Beşiktaş, Kadıköy, Akdeniz ve Nilüfer bele-diyeleri ilk aşamada protokole imzacı olan belediyeler arasında yer al-maktadır. 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde Belediye Başkanlığı adaylarına sunmak üzere SPoD, Genç LGBTİ+ Derneği ile protokol metnini hazırla-mıştır. İmzacı adaylar arasından İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne Tunç So-yer, Tunceli Belediyesi’ne Fatih Mehmet Maçoğlu, Şişli Belediyesi’ne Mu-ammer Keskin, Tunceli Mazgirt Akpazar Belediyesi’ne eş başkanlar Orhan Çelebi ve Songül Doğan seçilmiştir. Protokol metnine imzacı olan adaylar LGBTİ+’ların hak ve özgürlüklerinin korunması ve iyileştirilmesi için somut adımlar atacağını, LGBTİ+’ların hizmetlere erişebilmesi için çalışacağını, Eşitlik Birimi’nin kurulmasına ön ayak olacağını beyan etmektedir. Ayrıca stratejik plan sürecine LGBTİ+’ların dâhil edileceğini, LGBTİ+ dernekle-ri ve oluşumlarıyla işbirliği kurulacağını, mevzuatların cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ekseninde değiştirileceğini, belediye çalışanlarına LGBTİ+hakları konusunda eğitim verileceğini de beyan etmektedir.
•
Türkiye’deki Belediyelerin Eşitlik Politikalarının Güçlendirilmesi Proje-si: Kaos GL ve Siyah Pembe Üçgen dernekleri iş birliği ile yürütülmüş proje İzmir Konak Belediyesi ve Ankara Çankaya Belediyesi yetkilileri ve çalışanlarına yönelik LGBTİ+ haklarına yönelik çalışmalar gerçekleştiril-mesini amaçlamıştır. Proje, insan hakları eğitimleriyle yetkililer düzeyin-de kapasite artırımını hedüzeyin-deflemiş ve bu amaçla eğitici eğitimler düzen-lenmiştir. Çankaya ve Konak Belediyesi de projeye iştirak etmiştir. Proje kapsamında Uluslararası Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Yerel Yönetimler Konferansı düzenlenmiştir. Belediyelerin eşitlik çalışmalarına yönelik uygulamalar, kapsayıcı yerel yönetim örnekleri çalışmaların başlıkları arasındadır. Ayrıca proje kapsamında; açık kimlikli LGBTİ+’ların yerel yö-netimlerde istihdamının ayrımcılığı önlemede ne denli etkili olduğuna, Eşitlik Birimlerinin kurulmasının önemine, belediye sağlık hizmetlerine LGBTİ+’ların erişimin sağlanmasına dikkat çekilmiştir.•
Yerel Yönetimler Okulu: Kaos GL Derneği LGBTİ+’ların İnsan Hakları İçin Farkındalık ve Savunuculuk Projesi ve Time is Now projesi kapsamında yerel yönetimler odaklı aktivizm okulu düzenlemiştir. Aktivizm Okulu’n-da yerel yönetimlerdeki iyi modeller konuşulmuş ve yerel yönetimler-den LGBTİ+’ların taleplerinin ne olduğu belirlenmiştir. Üç gün süren okulkapsamında yerel yönetimlerde cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli ayrımcılıkla mücadele yöntemleri tartışılmıştır. Ankara, Antalya, Bursa, Çanakkale, İstanbul, İzmir, Manisa ve Mersin’den LGBTİ+ hak savunucu-ları, yerel yönetimler okuluna katılım sağlamıştır. Okulda; Avrupa Kentsel Şartı’na göre yerel yönetimlerin topluma karşı görevleri olan güvenli, her türlü kirlilikten uzak, temiz, sağlıklı bir kentsel çevrede yaşamak; sağ-lık, eğitim, sosyo-kültürel etkinliklerden yararlanmak; ulaşım ve dolaşma hakkını kullanabilmek; yaşadığımız yere dair kararlara katılmak ve alınan kararları denetleyebilmek; insan onuruna yaraşır konutlarda yaşayabil-mek ilkelerinin LGBTİ+ perspektifli bir şekilde üzerinden geçilmiştir.
•
Af Örgütü İnsan Hakları Eğitim Programı: Uluslararası Af Örgütü’nün düzenlemiş olduğu İnsan Hakları Eğitimi Programı kapsamında, Mersin Akdeniz Belediyesi’nin ev sahipliğinde ve Kaos GL Derneği’nin desteği ile 11 belediyeden temsilciler LGBTİ+ haklarını tartışmıştır. Diyarbakır Bü-yükşehir Belediyesi, Çınar Belediyesi, Van BüBü-yükşehir Belediyesi, Mardin Büyükşehir Belediyesi, Halfeti Belediyesi, Bozova Belediyesi, Yenişehir Belediyesi, Kayapınar Belediyesi, İzmir Konak Belediyesi, Bursa Nilüfer Belediyesi ve Şişli Belediyesi’nden temsilciler eğitime iştirak etmiştir.Uluslararası Af Örgütü İnsan Hakları Eğitimi Programı 2005 yılından beri aktiftir. Mersin’de gerçekleştirilen eğitim kapsamında LGBTİ+’lara yönelik ayrımcılığın insan hakları meselesinin temel gündemlerinden biri oldu-ğuna dikkat çekilmiştir. Çalışma kapsamında “LGBTİ+’ların çalışma hakkı kapsamında yerel yönetimde neler yapılabilir?” Sorusuna yanıt aranmıştır.
•
Belediye Eşitlik Endeksi: Bu araştırmanın “Örnek Belediyelere Kısa Bir Bakış” başlığını da şekillendirmiş olan Belediye Eşitlik Endeksi, SPoD ta-rafından hayata geçirilmiştir. Çalışma kapsamında yerel yönetimleri izle-yen ve denetleizle-yen bir endeks modeli oluşturulmuş ve seçilen belediyeler profilleri, faaliyetleri, LGBTİ+ topluluğu ile iletişimi, hizmetlerde LGBTİ+farkındalığı, LGBTİ+ haklarının görünürlüğünün sağlanması başlıkları al-tında izlenmiş ve değerlendirilmiştir. Çankaya, Nilüfer, Çanakkale, Eski-şehir BüyükEski-şehir, Odunpazarı, Beşiktaş, Şişli, Buca, Konak ve Akdeniz belediyeleri örnek belediyeleri oluşturmuştur. Bu izleme ve değerlendir-me projesi, yerel yönetim birimlerine yönelik yapılan inceledeğerlendir-meler esna-sında, LGBTİ+ hareketinin özneleri tarafından belirlenmiş göstergelerin oluşturduğu bir Yerel Yönetim Eşitlik Endeksi (YYEE) iskeleti üzerine inşa edilmiştir. Mevcut durum analizinde kullanılan endeks yerel yönetimler nezdinde atılacak gelecek adımlar için de harita niteliği taşıyan pratik bir aktivizm aracı olarak tasarlanmıştır.
6.2. Uluslararası İyi Örnekler
LGBTİ+ politikaları yerel yönetimlerce küresel bazda örnek uygulamalarla hayata geçirilmektedir. Uluslararası iyi örnekler Türkiye’deki yerel yönetim-leri etkilemeye devam etmekte ve ilham kaynağı olmaktadır. Kaos GL haber sitesinde editörlerin daha önce uluslararası iyi örnekler bakımından oluş-turmuş olduğu “Nasıl Bir Yerel Yönetim” adlı yazı dizisinde58 bu örneklere değinilmiştir.
•
Finlandiya: Finlandiya’daki belediye kanununa göre ülkedeki tüm bele-diyelerin cinsiyet eşitliğini güçlendirme yükümlülüğü bulunmaktadır. Se-çimle işbaşına gelen belediye meclisi dışındaki yerel kamu organlarında yüzde 40 cinsiyet kotası mevcuttur. Ülkenin Turku kentinde “Ayrımcı-lık Yasağı Eşitlik Komitesi” cinsiyet eşitliğini izlemektedir ve işyerlerinin cinsiyet meselelerine dair en az bir kişi görevlendirmesi gerekmektedir.Finlandiya başkenti Helsinki kendisini “LGBT dostu kent” olarak sunmak-tadır. Turizm şirketleri listelerinde Helsinki markasını bu tanımla ve kentin tüm insanlara eşit muamele ilkesinin cinsel yönelimi kapsadığı izahı ile tanıtmaktadır.
•
Birleşik Krallık: Manchester kenti Cinsiyet Eşitliği Planı oluşturmuştur.Kentte transfobik nefret suçlarını raporlama sistemi geliştirilmiş ve konu-ya dair bir de toplumsal farkındalığı artırma kampankonu-yası yürütülmekte-dir. Brighton ve Hove Bölgesi LGBTİ+’lara sağladığı danışmanlık servisleri ile ön plana çıkmaktadır. 2015 yılında “Transların İhtiyaçlarının Değerlen-dirilmesi Raporunu” yayınlayan kent meclisi, LGBTİ+’lar için ulaşılabilir, güvenlikli, sağlıklı barınma ihtiyaçlarının altını çizerek özel önlemler ge-liştirmektedir. Belediye öncülüğünde 2017 yılında düzenlenen “Trans ve Non-Binary Konferansı” ise pek çok yerel partner, sağlık çalışanları, polis, üniversite ve bölge halkını bir araya getirmiştir. Glasgow Kent Konseyi önyargılar, nefret suçları ve cinsiyet temelli şiddet ile mücadeleyi yay-gınlaştırmaya ve farkındalığı artırmaya dair bir program uygulamaktadır.
Kent, cinsiyet eşitliğini tüm politikaların üretilme ve karar alma aşamala-rında dikkate almaktadır.
•
İsveç: Avrupa’nın ilk LGBTİ+ huzurevi İsveç’in başkenti Stockholm’de 2014 yılında açılmıştır. 2015 yılında Sundbyberg Belediyesi’nin yüzme havuzu için cinsiyetsiz soyunma odaları inşa edilmiştir. İsveç’in çeşitli belediyelerinde ve okullarında “cinsiyet eğitmenleri” LGBTİ+’larıgörü-58 https://kaosgl.org/haber/nasil-bir-yerel-yonetim-1-dunyadan-iyi-orneklerde-isvec
nür kılmak için görev yapmaktadır. Fagersta Belediyesi bunlardan biridir.
Belediye’de bu alanda çalışan iki cinsiyet eğitmeni, cinsiyet eşitsizliğini okullarda, işyerlerinde, çocuk gruplarında, şirketlerde, ailelerde ve sosyal alanlarda daha görünür hale getirmektedir. Södertälje Belediyesi çalışma yaşamında cinsel yönelim çeşitliliğini araştırmak üzere çeşitli sendikalar ve dernekler ile ortak hareket etmektedir.
7. YEREL YÖNETİM TEMSİLCİLERİ VE LGBTİ+ HAK SAVUNUCULARI İLE