Ulusal Çekirdek Eğitim Programının İncelenmesi ve Endikasyonların Seçimi

3. GEREÇ VE YÖNTEM

3.1. Yöntem

3.1.1. Ulusal Çekirdek Eğitim Programının İncelenmesi ve Endikasyonların Seçimi

Bu tez çalışması ile hazırlanan çalışma kitabında yer alacak içeriğin belirlenmesi için öncelikle Ulusal ÇEP’in incelenmesine karar verilmiştir. Ulusal ÇEP, tıp fakültelerinin kullanımına hazır olarak sunulan bir eğitim programından ziyade tıp eğitim programları hazırlanırken göz önüne alınması gereken bir çerçeve programdır79. Ulusal ÇEP, mezuniyet öncesi tıp eğitimini dört ana bileşene ayırarak incelemektedir: Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitiminin Amacı ve Ulusal Yeterlikler Çerçevesi, Semptomlar ve Durumlar Listesi, Çekirdek Hastalıklar/ Klinik Problemler Listesi ve Temel Hekimlik Uygulamaları Listesi79.

Çalışma kitabında yer alacak endikasyonların belirlenmesi için Ulusal ÇEP’te yer alan “Çekirdek hastalıklar/ Klinik Problemler” listesi incelenmiştir79. Bu listede yer alan hastalıklar ve problemler için belirli yetkinlik düzeyleri tanımlanmış olup birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında tedavisinden sorumlu olunan hastalıkların ve problemlerin neler olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla yetkinlik düzeyi TT yani “Tanı koyabilmeli, tedavi edebilmeli” olarak ifade edilen hastalıklar ve klinik problemler Tablo 3.1’de ayrıştırılmıştır.

40 Tablo 3.1. Ulusal ÇEP’te TT yetkinlik düzeyi olarak tanımlanmış çekirdek hastalıklar/

klinik problemler79. Her bir endikasyonun önünde yer alan sayı, “Çekirdek

Hastalıklar/Klinik Problemler” listesindeki sıralamasını göstermektedir.

TT Yetkinlik Düzeyi Gerektiren Çekirdek Hastalıklar ve Klinik Problemler

9. Akne Vulgaris 103. Febril Konvülsiyon 238. Osteoartrit 20. Allerjik Rinit 108. Gastroenteritler 241. Otitis Eksterna 24. Anal Fissür 111. Gastrointestinal Sistem

Parazitozları

242. Otitis Media 36. Astım 112. Gastro‐Özefageal Reflü 252. Peptik Hastalık

(Ülser)

39. Bası Yaraları 118. Gerilim Tipi Başağrısı 260. Pnömoniler 41. Bebek Bezi Dermatiti 122. Guatr 268. Premenstrüel

Sendrom

44. Benign Paroksismal Vertigo 129. Hemoroid 274. Raşitizm, Nutrisyonel 49. Boğmaca 135. Hiperemezis Gravidarum 280. Salmonella

Enfeksiyonları 56. Bruselloz 143. Hipotiroidizm 299. Şistozomiyazis 58. Cinsel Yolla Bulaşan

Enfeksiyonlar

146. İlaç Yan Etkileri 302. Taşıt Tutması 64. Dehidratasyon 149. İnfluenza 303. Tenosinovitler 66. Demir Eksikliği Anemisi 159. K Vitamini Yetersizliği 315. Tüberküloz 67. Depresyon 160. Kabakulak 319. Üriner Sistem

Enfeksiyonları 69. Deri Ve Yumuşak Doku

Enfeksiyonları, Apseleri

190. Konjenital Hipotiroidizm 321. Ürtiker Ve Anjioödem

72. Derinin Paraziter Hastalıkları 192. Konjonktivit 323. Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları

76. Difteri 200. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı

332. Yanmalar 83. Diabetes Mellitus 211. Malnutrisyon 339. Yenidoğanda

Konjonktivit 92. Döküntülü Hastalıklar 212. Megaloblastik Anemi

41

Tablo 3.1’de yer verildiği gibi TT yetkinlik düzeyi gerektiren 55 adet endikasyon bulunmaktadır. Çalışma kitabı içerisinde bu endikasyonlardan tümüne yer vermek yerine ortak noktaları olan belirli bir alana yoğunlaşmanın daha etkili olabileceği düşünülmüştür. Bu nedenle antibakteriyel direnç gelişiminin halk sağlığı açısından önemli olması ve AOİK’in sıklıkla karşılaşıldığı bir alan olması81, ayrıca Türkiye Tıbbi İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu bünyesinde yer alan Akılcı İlaç Kullanımı Birimi’nin “akılcı antibiyotik kullanımı”nı öncelikli alan seçmesi82 de göz önünde bulundurularak kitap için enfeksiyon hastalıkları öncelikli alan olarak seçilmiştir.

Tablo 3.2. Çalışma kitabında yer verilen endikasyonlar ve alt başlıkları. Çalışma

kitabında yer verilen genel başlıklar, farmakolojik tedavi seçenekleri içerisinde doğrudan enfeksiyon hastalıkları içerisine giren ve Ulusal ÇEP’te yer alan “Çekirdek Hastalıklar/Klinik Problemler” listesinden ayrıştırılmıştır. Enfeksiyon hastalıkları için birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında ele alınması uygun bulunan sınırlandırılmış endikasyonlar belirlenmiş, ayrıca ateş ve ağrı gibi enfeksiyon hastalıkları ile sıklıkla bir arada bulunabilen iki yakınmaya/ bulguya da yer verilmiştir†††††.

††††† Tablo diğer sayfada yer almaktadır.

42

Kitapta Yer Verilecek Genel Başlıklar Kitapta Ele Alınacak Sınırlandırılmış

Endikasyonlar

Ağrı 1. Akut Nosiseptif Ağrı

Ateş 2. Ateş

Boğmaca 3. Boğmaca

Bruselloz 4. Komplike Olmayan Akut

Bruselloz

Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar 5. Üretral Akıntı Sendromları 6. Vajinal Akıntı Sendromları 7. Genital Ülser Sendromları Deri Ve Yumuşak Doku

Enfeksiyonları, Apseleri

8. İmpetigo

9. Folikülit-Fronkül-Karbonkül Derinin Paraziter Hastalıkları 10. Pedikülozis

11. Scabies

12. Kutanöz Larva Migrans

Difteri 13. Solunum Yolu Difterisi

Döküntülü Hastalıklar 14. Kızıl Ateşi

Gastroenteritler 15. Akut Enfeksiyöz Gastroenterit Gastrointestinal Sistem Parazitozları 16. Amebiyazis

17. Giardiyazis

İnfluenza 18. İnfluenza

Kabakulak Kapsam Dışı Bırakılmıştır.

Konjonktivit 19. Akut Bakteriyel Konjonktivit

Moniliazis 20. Moniliazis

Otitis Eksterna 21. Akut Bakteriyel Otitis Eksterna

Otitis Media 22. Akut Otitis Media

Pnömoniler 23. Toplum Kaynaklı Tipik Pnömoni

Salmonella Enfeksiyonları 24. Enterik Ateş

Şistozomiyazis 25. Şistozomiyazis

Tüberküloz Kapsam Dışı Bırakılmıştır.

Üriner Sistem Enfeksiyonları 26. Komplike Olmayan Akut Bakteriyel Sistit

27. Komplike Olmayan Akut Bakteriyel Piyelonefrit Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları 28. Tonsillofarenjit

29. Rinosinüzit 30. Soğuk Algınlığı

Yenidoğanda Konjonktivit 31. Yenidoğanda Konjonktivit

Tablo 3.2’de yer alan TT endikasyonlar içerisinden birden fazla hastalık ve klinik durumu içeren geniş kapsamlı endikasyonların alt başlıklara ayrılması ve bu alt başlıklar üzerinden AİK çalışmasının yapılmasına karar verilmiştir. Bu başlıklara

43

ayrılma gerekçelerine kitap içerisinde her bir endikasyon içerisinde yer verilmekle birlikte genel olarak antimikrobiyal ilaç kullanımı gereken enfeksiyonlar önceliklendirilmiştir. Antimikrobiyal ilaç kullanımı gereken enfeksiyonların birden fazla olduğu geniş kapsamlı endikasyonlar içerisinde ise karşılaşılması ve birinci basamak sağlık hizmetlerinde tedavi edilmesi olası enfeksiyonlara yer verilmeye çalışılmıştır.

Ulusal ÇEP’te TT endikasyon listesinde yer alan “kabakulak” ve “tüberküloz” kapsam dışı bırakılmıştır. Tüberküloz, önemli bir halk sağlığı sorunu olan ve direnç sorununun ön planda olduğu bir enfeksiyon olarak karşımıza çıkmaktadır83. Türk Toraks Derneği’nin birinci basamak sağlık kurumlarının tüberküloz konusundaki deneyim azlığına ve “tanıdaki sorunları çözmede, tedaviye uyumsuzlukla uğraşmada, temaslı muayenesi ve koruyucu tedavileri yapmada, kayıt ve raporlamada yetersiz kalmaktadırlar.” şeklinde görüş bildirerek enfeksiyonun yönetiminin Verem Savaş Dispanserleri’nde sürdürülmesi önerisi nedeniyle84 tüberkülozun kitap içerisine dahil edilmemesine karar verilmiştir. Kabakulakta ise antimikrobiyal ilaç tedavisi olmaması ve tanı koyulmasının ardından ağrıya yönelik semptomatik tedavi ve destek tedavisi ile iyileşmenin sağlanması nedeniyle (kitap içerisinde geniş kapsamlı TT endikasyonlarda da aynı özellikteki enfeksiyonların dahil edilmediği gibi) kitap içerisine dahil edilmemiştir.