Turizmin Olumsuz Sosyal Etkileri

Gürkan‟a (1996, s. 41) göre turizme ev sahipliği yapan bir toplumda görülecek muhtemel olumsuz sosyal etkiler Ģu Ģekildedir:

 Kumar, fuhuĢ, alkol kullanımı ve diğer zararlı alıĢkanlıkların yaygınlaĢması

 Yerli halkın, turistler tarafından kullanılan lüks ve ithal mallara talep göstermesinin ortaya çıkardığı gösteri etkisi

 Özellikle turistlerle ev sahipleri arasında çok belirgin ırksal farklılıkların olduğu yerlerdeki ırksal gerginlikler

 Turizm sektöründe çalıĢanların belirli bir kısmının kendini köle gibi hissetmesi

 Toplumda yer alan değiĢik meslek türlerinin ve sanatların, turizm ticareti için büyük miktarlarda hatıra eĢya üretimi sağlamak üzere küçük boyutlu bir hal alması

 ĠĢçilerin rollerinin standartlaĢtırılması ve monoton hayat sürme

 Kültürün ziyaretçiler tarafından acayip bir adet veya eğlence olarak görülmesi durumunda, ev sahibi halkın kültürel övünçlerinin kaybolması

 Çok fazla turistin olmasından dolayı, yerel hayat tarzlarında sürekli bir değiĢim

 Otel ve restoran iĢletmeciliğinin özelliği gereği, bedensel güce dayalı olarak çalıĢan ve düĢük ücret kazanan iĢçilerde aĢırılaĢma.

Özellikle turizmin gerçekleĢtiği yerdeki yerel toplumun uluslararası bir düzeye eriĢmeye zorlanması beraberinde bazı sıkıntıları da doğurabilir. Toplumun zorlamaya karĢı çıkması, uyum sorunları yaĢaması ve ulusal turizm politikasını tehdit eden davranıĢlar içerisine girerek turizme zarar vermesi mümkün olabilir. Hayat tarzlarında meydana gelen ani değiĢimlerin sonucunda bireylerin ait oldukları sosyal gruplardaki konumları sorgulanabilir. Bu sorgulamalar çok sayıda kiĢiyi ilgilendirmeye baĢladığı zaman, her türdeki olumlu yanına rağmen yerel toplum turizme karĢı bir tepkisel davranıĢ ortaya koyabilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SPOR TURĠZMĠ

3.1. Spor Turizmi Nedir?

Spor Turizmi, sportif etkinliklere katılmak, izlemek veya orada bulunmak amacıyla ulusal veya uluslararası alanda seyahat etmektir (Kurtzman ve Zauhar, 2001). Turco‟ya (Turco ve diğerleri, 2002, s. 6) göre spor turizmi, insanların önceden belirlenmiĢ bir spor etkinliğine aktif ya da pasif katılımı ile gerçekleĢen seyahatlerinden oluĢan turizm türüdür.

Spor turizmi; spor etkinliklerine sporcu, yönetici, izleyici gibi pozisyonlarda yer alarak katılmak ve etkinlikleri yerinde görmek amacıyla yapılan seyahat deneyimlerinin tümü olarak tanımlanabilir (Stephen, 2001). Hinch ve Higham (2001, s. 56) spor turizmini, belirli bir zaman dilimi için ikamet edilen yerden, sporun benzersiz kurallar dizisi tarafından Ģekillendirildiği, fiziksel yetenek ve oyun becerisi gerektiren yarıĢma alanlarına doğru spor odaklı olarak yapılan seyahat olarak tanımlar.

Hazar‟a göre (2007, s. 79) spor turizmi, insanların, spor yapmak ve/veya sportif aktiviteleri izlemek amacıyla turizm olayına katılmalarından doğan olaylar ve iliĢkiler bütünüdür. Standeven ve De Knop (1999, s. 12) spor turizmini, yaĢanılan evden veya çalıĢılan yerden uzağa seyahat etmeyi gerekli kılan, tesadüfî veya organize bir Ģekilde iĢ amacıyla, ticari veya ticari olmayan sebeplerle spor etkinliklerine aktif veya pasif katılımın bütün biçimleri olarak tanımlamıĢtır.

Spor turizmi, öncelikli amacı spor yapmak, spora katılmak, izlemek veya spor faaliyetinin yerine getirilmesinde görevini yürütmek olan insanların yaĢadıkları yerlerden çıkıp, baĢka bölgelere, Ģehirlere veya ülkelere yaptıkları seyahatlerinde çeĢitli hizmetleri satın alarak o yerin ekonomisine katkıda bulunma ve planlanan spor faaliyetinin bitiminde o yerden ayrılarak geldiği noktaya veya planlanmıĢ bir baĢka yere hareket etmesiyle oluĢan turizm türüdür.

Avrupalılar, spor turizmini aktif katılım bakımından (golf veya tenis oynama gibi) tanımlama eğiliminde olmuĢlar, buna karĢın ABD‟deki araĢtırmaların çoğu spor turizmini sporcu olan katılımcılar ile olay tabanlı izleyiciler açısından ele almıĢtır (Turco ve diğerleri, 2002, s. 1). Bir seyahatin spor turizmi kapsamına girmesi için; seyahatin turizm tanımına ve kapsamına uygun olması, öncelikli olarak sportif amaçlarla yapılması gerektiğini belirten Hazar‟ın (2007, s. 79) değerlendirmesine karĢın turizmin tanımında geçen seyahatin kazanç

sağlayıcı olmaması koĢulu spor turizminin tanımında geçen seyahat kavramına

sporculuk olan ve kazanç sağladığı iĢi icra etme amacıyla seyahat eden kiĢiler de yer almaktadır.

Nogawa (1996, s. 46) spor turistini, öncelikli amacı ikincil bir cazibesi bulunan bölgedeki spor olayında yer almak olan ve etkinlik yerinde en az 24 saat kalan geçici bir ziyaretçidir diye belirtmiĢ olsa da spor turizmine katılan bireyler düĢünüldüğünde bu durumun 24 saatle sınırlandırılamayacağı görülmektedir. Çünkü uluslararası düzeyde yapılan bir futbol maçını izlemek için maç günü ülkesinden ayrılıp rakip takımın bulunduğu ülkeye seyahat ederek orada ulaĢım, yeme - içme, alıĢveriĢ, eğlence, maç bileti gibi hizmetleri satın alarak gittiği ülkeye göre değiĢmekle birlikte ortalama 300-400 Euro para harcayan, o yerin ekonomisine katkıda bulunan, maç sonu konaklama yapmadan ülkesine geri dönen kiĢilerin spor turisti olarak görülmemesi ve sadece seyahat eden kişi olarak adlandırılması gibi bir durum söz konusudur. Spor turizmi, turizm alanının bir alt dalı olmasına karĢın yapılan tanımlara bakıldığı zaman, katılımcılardan bir kısmının sportif ticari bir faaliyeti gerçekleĢtirme amacına sahip olması, gidilecek yerlerde geçirilecek asgari sürenin 24 saat gibi bir kısıta tabi tutulmaması gibi yönler itibariyle farklı bir özellik göstermektedir.

Spor ve turizm faaliyetlerinin birbiriyle iliĢkisi spor turizmi ve turizmde spor olmak üzere iki Ģekilde karĢımıza çıkar. Spor turizmi, bireylerin sürekli yaĢadığı çevrelerinin dıĢında belli bir yere seyahat ederek, yarıĢma veya etkinlik amaçlı olarak spora aktif veya pasif katılımı içerir. Turizmde spor ise bireylerin sürekli yaĢadığı çevrenin dıĢında bir yere yolculuk ederek, aktif veya pasif bir Ģekilde orada yer alan spora faaliyetlerine ikincil aktivite olarak katılımlarını içerir. Dolayısıyla spor turizmi ve turizmde spor kavramları arasında, sporun birincil amaç olması veya olmaması belirleyici faktördür. Spor turizminin söz konusu olması için spora aktif veya pasif katılımın birey için öncelikli amaç olması gerekmektedir (Robinson ve Gommon, 2004, s. 222).

Spor turizmi, insanların spora katılım amacına ulaĢması için turizm faaliyetlerinin bireylere sunulması hizmetidir. Bu katılım insanların hem aktif katılımını hem de pasif katılımını içermektedir. Turizmde spor ise, turizme katılan bireylerin spor yaparak sağlıklı yaĢam alıĢkanlıklarının devamını sağlama amaçlarını gerçekleĢtirir. Spor etkinlikleriyle turistlere sporun bireysel ve sosyal faydaları sunularak onlara daha zengin ve mutlu bir ortamın sağlanması amaçlanmaktadır (Çekin ve diğerleri, 2007, s. 56). Spor turizmine kadınlar erkeklere oranla daha az katılmakta, özellikle erkekleri simgeleyen takım sporlarına sporcu veya izleyici olarak katılım bayanlar tarafından çoğunlukla tercih edilmemektedir (Gibson, 2005, s. 67). Spor ve turizm iliĢkisini ele alarak spor turizminin daha keskin ya da daha esnek tanımlarına göre hangi türdeki faaliyetlerin spor turizmi olarak sayılabileceği veya hangi türdeki faaliyetlerin turizm olgusu içerisinde gerçekleĢen bir spor faaliyeti

olabileceğinin ayrımını yapmaya yardımcı olmak için Gammon ve Robinson (2003, s. 23) tarafından çizilen çerçeve Tablo 3.1‟de gösterilmiĢtir.

Tablo 3.1 Spor ve Turizm SPOR VE TURĠZM

SPOR TURĠZMĠ TURĠZMDE SPOR

Belirgin Tanımlama Esnek Tanımlama Esnek Tanımlama Belirgin Tanımlama

Rekabet içeren spor olaylarına aktif veya pasif katılım Ulusal-Uluslararası Spor Olayları, Olimpiyatlar, Futbol Maçları, Wimbledon Tenis Turnuvası, Londra Maratonu gibi. Spora rekabet unsuru olmaksızın aktif katılım Eğlence KoĢuları, YürüyüĢ, Tırmanma, Kayak, Bisiklet Turları, Kano gibi.

Ziyaretçilerin eğlence veya sportif

aktivitelere

planlanmamıĢ Ģekilde katılımı

Mini Golf, Bowling, Yüzme, Tenis Kortu Kiralama, Kürek Çekme gibi.

Turistin gittiği yerde ikincil bir amaç olarak, spora aktif veya pasif katılımı

Sportif Turlar, Sağlık Merkezi, Fitness Center, Macera Turları gibi

Kaynak: Gammon, S. ve Robinson T., “Sport And Tourism: A Conceptual Framework”, Journal of

Sport & Tourism, 8:1, 2003, s. 23.