Turizmin Olumlu Ekonomik Etkileri

Turizmin ekonomiye olumlu yönden etkileri ele alındığında çok sayıda durumdan bahsetmek mümkündür. Bu etkiler, turizmin yoğun olarak gerçekleĢtiği Ģehirde, bölgede ve nihayetinde bütün ülkede çok net olarak görülmektedir. Bu olumlu ekonomik etkilerin gruplandırılarak her bir durum için ayrıntılı ele alınıĢı ġekil 2.1‟de Ģöyle gösterilmiĢtir:

ġekil 2.1 Turizmin Olumlu Ekonomik Etkileri

Kaynak: Kozak, N., Genel Turizm Bilgisi, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları,

No: 1443, EskiĢehir, Mayıs 2012, s. 95.

2.4.1.1. Turizmin Ödemeler Dengesine Etkisi

Ödemeler dengesi kavramı, bir ülkenin baĢka ülkelerle belirli bir dönemde (Yağcı, 2007, s. 155) ortaya koyduğu ekonomik iliĢkileri ifade eder (Tunç ve Saç, 2008, s. 119). Turistin geldiği ülke açısından görünmeyen ihracat, turisti gönderen ülke açısından görünmeyen ithalat olan turizm, karĢılıklı olarak ülkelerin ödemeler dengesi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir (Ġçöz ve Kozak, 1998, s. 186). Ülkelere göre turist harcama dengelerindeki farklar, daha çok turist çeken veya daha çok turist gönderen ülke olma durumuna göre değiĢir. Turist çeken ülkelerin gelirleri harcamalarından fazla olacağı için denge olumlu yöndedir. Bu da içerdeki ticaret dengesine yansır. Turist gönderen ülkelerin ise turizm harcamaları daha fazla olacağı için denge olumsuz yöndedir (Akat, 2000, s. 50).

Japonya, Tayvan, Güney Kore, Almanya (Bull, 1995, s. 188) gibi ödemeler dengesi fazla veren ülkeler, bu fazlalığın ülke ekonomisinde enflasyona neden olmaması ve eritilmesi

Bölgeler Arası Dengeli Kalkınmaya Etkisi Altyapı Ve Üstyapı Yatırımlarına Etkisi Diğer Sektörlere Etkisi Ġstihdam Yaratıcı Etkisi Gelir Yaratıcı Etkisi Ödemeler Dengesine Etkisi Turizmin Olumlu Ekonomik Etkileri

için vatandaĢlarının uluslararası turizme katılmalarını teĢvik etmektedirler. Ödemeler dengesi açık veren ülkeler ise bu açıklarının ülke ekonomisinde gelir adaletsizliği, istihdam sıkıntısı ve fiyat değiĢimleri gibi problemlere yol açmaması için çeĢitli faaliyetlerle kapatmak istemektedirler. Ödemeler dengesi politikası, gerek dıĢ ekonomi politikası ve gerekse genel ekonomi politikası içinde önemli bir yere sahip olduğundan dolayı ödemeler dengesi açık veren ülkeler bu açıkları en aza indirmek için hem ülkelerine gelen nitelikli turist sayısını artırmak hem de gelen turistlerin daha fazla harcama yapmalarını sağlamak üzere turizmi teĢvik etmektedirler (Çınar ve Hepaktan, 2010, s. 145). Turizm sayesinde; ihracat imkânı olmayan, uluslararası ekonomik ve politik iliĢkilerde ülkenin coğrafyasının ve ekonomisinin stratejik bir biçimde değerlendirilmesini sağlayan varlıklar, sosyo-kültürel varlık, değer ve olaylar ile özellikli bazı hizmetlerin ihracı yapılmakta ve ülkeye döviz girdisi sağlanmaktadır (Edgell, 1993, s. 13).

2.4.1.2. Turizmin Gelir Yaratıcı Etkisi

Turizm bölgesine gelen herhangi bir turist yalnızca konaklama ve yeme-içme hizmetleri için harcama yapmaz aynı zamanda; el sanatları, alıĢveriĢ, ulaĢtırma, eğlence, müze, sanat merkezleri, sağlık merkezleri, spor merkezleri, tarihi eserler, kültürel mekânlar için de para harcar. YaĢadığı yerdeki alıĢkanlığına göre daha fazla harcama yapma eğiliminde olan turistin harcamalarına bağlı olarak ortaya çıkan satın alma gücündeki artıĢ o ülke için önemli bir ekonomik etkidir (Barutçugil, 1986, s. 24). Turizm hareketlerine katılan yerli ve yabancı turistlerin harcamaları ile artan turizm talebini karĢılamak için yapılan turistik yatırımlar, turizm sektörüyle beraber diğer sektörlerdeki üretim faktörlerinin gelirlerini de oluĢturmaktadır (Tunç ve Saç, 2008, s. 122). Yapılan bu harcama kalemleri o ülkenin veya bölgenin toplam turizm gelirini oluĢturmaktadır ve turizmden gelir elde eden diğer iĢtirakçiler tarafından harcanarak o ülke ekonomisi için çarpan etkisi yaratır (Kozak, 2012, s. 93).

2.4.1.3. Turizmin Ġstihdam Yaratıcı Etkisi

Hizmet sektörü olduğu için emeğin yoğun olarak kullanıldığı (Tunç ve Saç, 2008, s. 121), turistik mal ve hizmet üretiminde makineleĢmeye ve bazı bilgisayar sistemlerinin kullanımı dıĢında (Varley, 1978, s. 45) otomasyona büyük ölçüde gidilememesi (ÖztaĢ, 2002, s. 65) ve farklı alanlardan iĢtirakçilerin çok olduğu bir sektör olmasından dolayı turistik harcamalardan elde edilen gelirler doğrudan ve dolaylı istihdam (Ġçöz ve Kozak, 2002, s. 241) oluĢturur. Az geliĢmiĢ ve geliĢmekte olan ülkelerde niteliksiz insan gücünün çokluğu, sanayinin yeterince geliĢmemiĢ olması ve teknik bilgi gereksiniminin düĢük seviyede olması, hükümetleri zorunlu olarak turizm sektörüne yönelerek istihdam sağlama politikasına itmiĢtir

(Kozak, 2012, s. 94). Turizme doğrudan hizmet sağlayan iĢletmelerin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetleri sunan ekonomik yapının diğer kesimlerinde de istihdam yükselir. Turizm endüstrisinden kazanılan her bir milyon dolar 20.000 yeni iĢ imkânı yaratmaktadır (Donald ve diğerleri, 1995, s. 3). Doğrudan veya dolaylı istihdamdan sağlanan gelir harcandıkça ekonomide daha fazla uyarıcı etki görülür (Akat, 2000, s. 50). AKTOB AraĢtırma Birimi tarafından yapılan çalıĢmaya (2014, s. 11) göre; ülkemizde sigortalı olarak çalıĢanların % 6- 7‟si turizm sektöründe yer almaktadır. Ayrıca; turizm, istihdam baĢına sabit yatırımları en düĢük olan sektörler arasında yer almaktadır.

2.4.1.4. Turizmin Diğer Sektörlere Etkisi

Turizm; inĢaat, sanayi, ulaĢtırma, tarım gibi sektörlerle yakın iliĢki içerisindedir. Turizm transfer hizmetlerinde kullanılacak olan bir otobüs, otomobil vb. için üretim talep ederek otomotiv endüstrisine, konaklama, yeme-içme, ulaĢtırma hizmetlerinde kullanılacak tesislerin inĢası için inĢaat endüstrisine, turistlerin beslenme ihtiyaçlarını karĢılamada kullanılacak et, süt, yumurta, ekmek vb. için üretim talep ederek tarım endüstrisine girdi sağlar. AKTOB AraĢtırma Birimi tarafından yapılan çalıĢmaya (2014, s. 11) göre; Türkiye‟de turizm sektörü, ekonomide 54 alt sektörün geliĢmesine doğrudan katkı yapmaktadır ve 59 sektör içinde ekonomiyi en fazla canlandıran 20. Sektördür. Turizm sektörü yılda 26 milyar dolarlık satın alma yapmaktadır.

2.4.1.5. Turizmin Altyapı ve Üstyapı Yatırımlarına Etkisi

Turizm, hem ülke vatandaĢlarının yararlanması için gerekli olan hem de ülkeye turizm amaçlı gelecek kiĢilerin ihtiyaç duyacağı temel düzeydeki yol, havaalanı, liman, marina, çevre düzenlemesi, müze, otel, eğlence mekânları gibi hizmet araçlarının oluĢturulmasında ve geliĢtirilmesinde etkinlik sağlar (DemirtaĢ, 2010, s. 241). Turizmin etkisiyle geliĢen turistik mal ve hizmet üretimi yapan faaliyet dalları, gelir etkisi yaratacağından dolayı altyapının geliĢmesini hızlandırmak için baskı yapar. Ayrıca, konaklama, yeme-içme ve eğlenceye yönelik inĢa edilecek tesisler turizmin üstyapısını oluĢturur. (Ġçöz ve Kozak, 2002, s. 257).

2.4.1.6. Turizmin Bölgeler Arası Dengeli Kalkınmaya Etkisi

Ekonomik kalkınma ve sosyal geliĢme, bir ülkenin değiĢik niteliklerdeki bölgeleri arasında geliĢmiĢlik düzeylerini birbirlerine yaklaĢtırma amacını taĢır. Bölgelerarası dengesizliğin giderilmesi açısından turizm faaliyetleri, çeĢitli sektörlerde yeterli kaynak ve altyapı imkânına sahip olmayan, zengin bir turizm potansiyeline sahip bölgelerin, planlı ve etkin bir turizm uygulaması sonucunda turistik yönden kalkınmalarının ve dengeli bir Ģekilde

geliĢmelerinin mümkün olmasını sağlar (Kozak, 2012, s. 96). Turizmin bölgede yarattığı hareketlilik sayesinde, bölgenin vatandaĢları tarafından ihtiyaç duyulan altyapı hizmetlerinde iyileĢme olur. Bu iyileĢme bölgeye olan turizm talebinin baskıları sonucu olabildiği gibi karar organlarınca oluĢturulan yatırım planlarında bölgesel turizm geliĢiminin hedeflenmesinin sonucunda da olabilir.