3. KAMU POLİTİKASI ÖRNEĞİ: TURİZM POLİTİKASI
3.2.5.2.11. Turizm Şûra’ları
Turizme ilişkin sorunları tartışmak, güncel değerlendirmeler yapmak ve turizmin yaşadığı sıkıntıları giderebilmek için kamunun yanısıra, turizm sektör temsilcileri, eğitim
kurumları, sivil toplum örgütlerinin katılımıyla kısmen yönetişim örneği olarak gösterilebilecek Turizm Şûra’ları düzenlenmiştir.
1998 yılında düzenlenen I.Turizm Şûrası’nın amacı Türkiye ekonomisinde önemli bir yeri olan turizmin ülkede ve dünyada daha da ilerletilebilmesi için önlemleri belirlemek ve turizm politikasına ilişkin görüşleri belirlemektir. Benzer şekilde 2002 yılında II.Turizm Şûrasında da farklı paydaşların katılımı ile turizmde 2000’li yılların ilk dönemlerinde izlenecek politikalar, turizme ilişkin uygun konular tartışılıp karara bağlanmıştır (Kulturturizm, 2018a).
III.Turizm Şûrası öncekilerin aksine çok daha geniş katılımlı ve kapsamlı bir organizasyon halinde gerçekleştirilmiştir. Konaklama Sektörü, Turizm Politikaları, Tanıtma ve Pazarlama, Örgütlenme ve Destinasyon yönetimi, Yerel Yönetimler, Çevre-Planlama-Altyapı gibi turizm sektöründen, akademisyenlerden ve kamu temsilcilerinden oluşan 13 ayrı komisyonun görev aldığı III.Turizm Şûrası 2017 Yılı Kasım ayında Cumhurbaşkanı himayelerinde düzenlenmiştir. III.Turizm Şûrası “çevreye duyarlı, turizm sektörünün taleplerini cevaplandırabilecek sürdürülebilir turizm politikalarının tartışılması ile geleceğe yönelik izlenecek politikaların değerlendirilebilmesi” amacıyla toplanmıştır (Kulturturizm, 2018a).
III.Turizm Şûrası çerçevesinde oluşturulan Turizm Politikaları Komisyonu Raporu çerçevesinde Yasal ve İdari Politikalar, Turizmde İnovasyon ve Teknoloji Politikaları, Turizm Ürünleri ve Pazarlarına İlişkin Politikalar, Eğitim Politikaları ve Risk Yönetimi başlıkları altında aşağıdaki tavsiyeler belirtilmiştir (Metin vd., 2017):
“Turizm Temel Yasasının Hazırlanması,
Mesleki Çatı Örgütünün Kurulması,
Kültür ve Turizm Bakanlığı Yetki, Görev ve Teşkilat Yapısının Güçlendirilmesi,
2634 Sayılı Turizm Teşvik Kanunu Güncellenmesi,
Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Belgesinin Güncellenmesi,
Tarifeli ve Düşük Fiyatlı Uçuşların Artırılması,
Ar-Ge Biriminin Kurulması,
Turizmde Yeni Teknolojilerin Kullanılması,
Yeni Pazarların Geliştirilmesi,
Tanıtımda Koordinasyon/İmaj Bütünlüğünün Sağlanması,
Sürdürülebilir Turizm ve Çevre Duyarlılığı,
Turizmin 12 Aya Yayılması ve Turizm Çeşitliliği,
Hizmet Kalitesinin Arttırılması İçin Mesleki Eğitimin Geliştirilmesi
Turizm Destinasyonlarında Toplum Temelli Eğitim 15. Turizmde Risk Yönetiminin Oluşturulması”,
Ayrıca eylem planı 2018 Mart ayında belirlenerek farklı komisyonlardan gelen kararlara istinaden belirli süreler içerisinde hangi faaliyetlerin yapılacağı kamuoyu ile paylaşılmıştır (Kulturturizm, 2018b).
3.2.5.2.12. 2023 Turizm Hedefi
Dokuzuncu kalkınma planı ile aynı dönemde hazırlanan Türkiye Turizm Stratejisi 2023 (TTS), turizmin geliştirilebilmesi için gerek turizm politikaları gerekse yönetişim anlayışı çerçevesinde birçok hedef belirlemiştir. Bu bağlamda “İyi Yönetişim” ilkesine vurgu yapılarak örgütlenme stratejisi “ulusal, bölgesel, il ve noktasal düzeyde turizm sektörü ile ilgili kamu, özel sektör kuruluşları ve STK’ların karar verme süreçlerine katılımlarını sağlayacak konseyler bazında kurumsallaşmaya gidilmesi” şeklinde planlanmıştır (KTB, 2007: 7). Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın görevleri yönetişim çerçevesinde yeniden düzenlenecek ve örgütlenme modeli çerçevesinde bir yandan kamu ve özel sektör bir yandan sivil toplum örgütleri temsilcilerinin katılımıyla kurumlar oluşturulacak ve bu yapılar Ulusal, il ve nokta temelinde kurulacak Konseyler adı altında olacaktır (KTB, 2007: 7). Belirtilen bu hedeflere ulaşma kapsamında Bakanlığın yeni rolü şu şekilde planlanmıştır:
“Bakanlık planlama konusunda yetkili makam olarak faaliyetlere devam edecektir,
Bakanlık sektör ile ilgili yasal düzenlemeler, plan ve politikaları hazırlayacaktır”.
Turizm alanında yönetişimi başarmak adına Ulusal Turizm Konseyi oluşturulması planlanmıştır. Bu konseyin yönetim kurulu turizm sektöründe yer alan bütün paydaşları temsil edecek şekilde 15-20 üye ile oluşturulacaktır. Bu üyelerden 3’ü Bakanlık, temsilcisi, 1’i Devlet Planlama Teşkilatı, 7’si turizm sektörü, 1’i işçi örgütleri ve 2’si sivil toplum örgütlerinden katılacaktır. Ayrıca Konsey’de olmayan kurum ya da kuruluşlar ihtiyaç duyulan durumlarda geçici üye olarak çağrılabileceklerdir. Özellikle bu
temsilcilerin nasıl seçileceğinin veya hangi grupların temsilci göndereceği sıkıntılı görünse de yönetişim anlamında güzel bir hedef olarak belirlenen Ulusal Turizm Konseyi’nin bazı görevleri (KTB, 2007: 8):
“Ulusal, bölgesel ve yerel anlamda marka oluşturarak turizm bölgelerinin pazarlanması ve sektörel faaliyetlerin bölge özelliklerine göre gelişimini koordine etmek,
İç turizmin gelişimi doğrultusunda, turizmin olumlu etkilerinden ülke vatandaşlarının da yararlanmasını sağlamak ve bu amaca yönelik politikalar geliştirilmesi için Bakanlığa bilgi ve öneriler sunmak,
Turizm pazarında ve tüketicilerde oluşan değişimler, dünyadaki konjonktürel yapı dolayısıyla ortaya çıkabilecek fırsat ve tehditler ve bu fırsatların kullanılması veya tehditlerin etkilerinin asgariye indirilmesi için politika ve programlar hazırlamak,
Kültür ve Turizm Bakanlığına, tüm ortakları dikkate alacak şekilde bir politika belirleme ve gerektiğinde değişiklikler yapabilme anlamında ulusal turizm bakışı sağlamak amacıyla politika belirleme çalışmalarında temel teşkil edecek verileri hazırlama, sunma ve turizm ile ilişkili tüm konularda tavsiyelerde bulunmak,
Net ve ölçülebilir kriterlere dayanan çalışmalar yaparak, uygulanan turizm politikalarının tutarlılığını değerlendirme ve bu konuda Kültür ve Turizm Bakanlığı nezdinde bilgilendirme yapmaktır.”Türkiye Turizm Stratejisinde Ulusal Konsey hedefi ile birlikte turizmin il bazında geliştirilmesi amacıyla illerdeki bütün paydaşların temsil edilebileceği şekilde İl Turizm Konseylerinin oluşturulması hedeflenmiştir. İl Turizm Konseylerinin bazı görevleri (KTB, 2007: 9):
“Ulusal Turizm Konseyine ilde yer alan tüm paydaşları temsil edebilecek şekilde görüş, talep ve önerileri sunmak,
Ulusal Turizm Konseyinin aldığı kararların daha sağlam, tutarlı ve katılımcı olmasına katkıda bulunacaktır,
İl Konseylerinin üyeleri Ulusal Turizm Konseyi üyelerini oluşturan kurum ve kuruluşların temsilcilerinden oluşacaktır,
Yerel talep, beklenti ve ihtiyaçların araştırılarak Ulusal Turizm Konseyine sunulması,
Üyeler arasında işbirliği ve eşgüdümün sağlanması,
İl bazında turizm potansiyelinin en üst seviyede kullanılabilmesine yönelik çalışmalar yaparak politikaların belirlenmesi,
Diğer bölgesel ve yerel turizm örgütleri ile işbirliği içerisinde çalışarak bir bütün olarak “Türkiye markası” yaratılması çalışmalarının desteklenmesi.”Özetle, 2023 Turizm Stratejisinde yönetişim çerçevesinde hem ulusal hem de il bazında turizm konseylerinin kurulması hedeflenmiş, bunların temel olarak turizm politikalarına, kararlara ve uygulamalara katılımları, öneri veya talepler sunmaları, gerek Bakanlık gerekse diğer paydaşlarla koordinasyon ve işbirliği sağlayabilmeleri amaçlanmıştır.
Bölüm Değerlendirmesi
Çalışmanın bu bölümünde, bir kamu politikası örneği olarak turizm politikası anlatılmıştır. Turizm politikası ülkelerde olumlu ya da olumsuz olarak ekonomi, doğal çevre ve sosyal-kültürel özellikleri etkileyebileceği için şahsına münhasır bir kamu politikası oluşturulmasını gerekli kılmaktadır. Turizm politikası oluşturulurken turizm sistemi içerisinde yer alan turizm arzını belirleyen seyahat acenteleri, konaklama tesisleri, turizmde çalışan rehberler ve turizm işçileri temel aktörler olarak görülmektedir.
Dolayısıyla, Türkiye örneğinde açıklandığı gibi bu aktörlerin turizm politikası oluşturulurken bütün tarafların desteğini almak ve turizmden elde edilecek faydanın en yüksek düzeyde olmasını sağlamak adına bu sürece dâhil edilmeleri gerekmektedir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM