3. Tipin Türk Dünyası’ndaki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
Tip 64
Filden İntikam Alınması/Türkmenistan 1. Olay Örgüsü:
“Keyfine düşkün bir fil, bir ormanı kendine mesken edinir. Üstünde yuvası bulunan kumrunun ağacına sürtünüp, kumrunun yumurtasını düşürtüp kırar. Kumru bu duruma üzülür. Filden kurtulmak için sırasıyla kurbağa ve arıdan yardım ister. Kurbağa ve arının yardımıyla, fili kuyuya düşürüp filden kurtulurlar” (Gökçimen, 2000, s. 29).
2. Tipin Türkiye’deki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
3. Tipin Türk Dünyası’ndaki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
Tip 65 (TTV 5)
2. Tipin Türkiye’deki Yayılma Alanı:
Bolu/Tavşan ile Tilki (Karasu, 2002, s. 182-183); Amasya/Gelin ile Tilki (Göde, 2011, s. 182-183); Manisa/Kurnaz Tilki (Tunç, 2008, s. 134-135); Muğla/Tilki ile Tavşan (Önal, 2011, s. 469); Kars/Gurtnan Tülkünün Nağılı (Arslan, 2000, s. 364-365); Denizli/Kuyruğunu Gümüşleten Tilki, Sepet Ören Tilki (Tuğrul, 1969, s. 206-207, 207); Muğla/Gelin ile Çakal (Demircioğlu, 1934, s. 97-98).
3. Tipin Türk Dünyası’ndaki Yayılma Alanı:
Altay/Yedi Kurt ile Kurnaz Tilki (Dilek, 2003, s. 272-275); Kazan-Tatar/Sağlıklıyı Hasta Taşır (Gültekin, 2013, s. 423-424); Azerbaycan/Tülkünün Keleyi (Köktürk, 1996, s. 62-63); Bulgaristan/Kurtla Tilki (Hafız, 1990, s. 357-358); Kumuk/Tilki-Tilki-Tüyü Altın! (Zengin, 2002, s. 14-19); Kırım-Tatar/Akıllı Kirpinen Ayneci Tilki (Bayraktar, 1997, s. 58-73).
Tip 66
Aklın Varsa Dost Kazan/Türkmenistan 1. Olay Örgüsü:
“Bir gayın, avlanmak için dışarı çıktığında tazı ve köpeğe rastlar ve dost olurlar. Çölde bir kurt görürler ve onu takip edip, bir inde sıkıştırlar. Türlü hilelere başvurmalarına rağmen kurdu inden çıkaramazlar. Kurt bu durum üzerine, köpek ve tazının kendisini kovalamasına öfkelenmediğine ancak gayınının kendisini kovalamasını anlayamadığını söyler” (Gökçimen, 2000, s. 123).
2. Tipin Türkiye’deki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
3. Tipin Türk Dünyası’ndaki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
Tip 67
Uyanık Kurt/Tıva 1. Olay Örgüsü:
Bozkırda aç aç dolaşan kurtlar içlerindeki en zeki kurda kızıp ondan yemek bulmasını isterler. Eğer yiyecek bulamazsa onu yiyeceklerdir. Zeki kurt, bozkırın sonunda atlar var, deyip kurtları oraya götürür. Atları gören kurtlara da hangi atı yiyeceklerini gösterir. Gösterdiği at kemikleri sayılan, dört yaşında kızıl bir attır. Kurtlar, zeki kurdu dinlemez ve onu aptallıkla suçlarlar. En semiz atı yakalayıp yerler. Zeki kurt oradan hemen kaçmalarını yoksa öleceklerini söyler. Diğer kurtlar buna da inanmazlar ama çok geçmeden atlı insanlar, kurtları yakalamaya gelir. Bilge kurt, yuvarlak kara ata binen eri görünce diğerlerine, atın bacakları kısa olduğu için, yokuş aşağı koşmalarını söyler.
Kızıl doru atı görünce de yokuş yukarı koşmalarını söyler. Ama arkadan gelen az önce yemelerini söylediği atın binicisi onlara yaklaşırken bilge kurt: “Az önce bu atı yiyin dedim. Genç kısrağın yavrusudur ve tepe- yokuş demeden koşar bu şimdi öldük!” der.
Zayıf kızıl ata binen er yetişip tüm kurtları öldürür (Aça, 2007, s. 486-487).
2. Tipin Türkiye’deki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
3. Tipin Türk Dünyası’ndaki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
Tip 68
Koyunun Ayıya Oyunu/Trabzon 1. Olay Örgüsü:
“Ayı, ağılın kenarında yatan zayıf bir koyunu yakalar. Koyun, zayıf olduğunu söyleyerek ayıdan iki ay sonra gelmesini ister. İki ay sonra gelen ayı, köpeklerden dolayı ağılın ortasında yatan koyuna ulaşamaz. Kenara gelmesini istediği koyun ise hem tavlandığını hem de akıllandığını söyleyerek ayıyı geri çevirir” (Akgün, 2000, s. 18).
2. Tipin Türkiye’deki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
3. Tipin Türk Dünyası’ndaki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
Tip 69 (TTV 6)
Tilki, Kurt ve Eşek/ Gagauz 1.Olay Örgüsü
“Bir gün yük taşıyan gemi kıyıya yanaşır. Gemiciler kıyıdaki meyhaneye gider. Su içmek için gelen tilki, kurt ve eşek yiyecek bulmak umuduyla gemiye girer. Gemide uyuyup kalan birbirinden habersiz üç hayvan, sabah olunca bir araya gelir. Gece çıkan kuvvetli rüzgâr, gemiyi denizin ortasına sürüklemiştir. Aradan üç gün geçer. Aç ve susuz kalan hayvanlar, aralarında günahı çok olanı yemek için karar alırlar. Tavuk aşıran tilki ile koyun boğazlayan kurt, birbirini bağışlayarak tarladan lahana yaprağı koparıp yediğini söyleyen eşeği suçlu bulurlar. Eşek ayağındaki çiviyi çıkarmalarını, öbür dünyaya topal ayakla gitmek istemediğini söyleyerek tilki ve kurdu kandırır.
Çiviyi çıkarmak için yaklaşan kurt, eşeğin tekmeleri ile suya düşer. Tilki de korkudan sesini çıkartamaz. Rüzgâr gemiyi kıyıya yaklaştırır, eşek çıkar iki çocuk ile karşılaşır.
Çocuklar, eşeği ot vererek besler. Çocuklar bundan sonra eşeğin sahibi olur” (Uçkun, 2003, s. 110-111).
2. Tipin Türkiye’deki Yayılma Alanı:
Mersin/Ayı ile Tilki (Alptekin, 2002, s. 211-213); Ankara/Tilki (Demir (Şimşek), 1995, s. 167-168); Iğdır/Tilki ile Gurt (Aydın, 2012, s. 331-332); Kastamonu/Ayı, Kurt, Tilki (Atlı, 2011, s. 234-235); Muğla/Kurnaz Tilki ve Ayı (Önal, 2011, s. 476-479); Denizli/Ayı ile Tilki (Arslan, 2008, s. 219-222); Kars/Tülkü, Canavar, Ayı (Arslan, 2000, s. 366); Trabzon/Ayı ile Tilkinin Arkadaşlığı (Akgün, 2000, s. 141-143).
3. Tipin Türk Dünyası’ndaki Yayılma Alanı:
Kazan-Tatar/Ayı ile Tilki (Gültekin, 2013, s. 424-428); Azerbaycan/Tülkü ile Gurd (Köktürk, 1996, s. 64-65); Gagauz/ Tilki, Kurt ve Eşek (Uçkun, 2003, s. 396-399);
Türkmenistan/Tilki ve Kurt (Sakaoğlu ve Ergun, 1991, s. 90-93); Kumuk/Tilki, Kurt ve Ayı (Zengin, 2002, s. 29-31).
Tip 70
Kurt ile Üç Öküz/Gaziantep 1. Olay Örgüsü:
Gür bir çayırlıkta biri beyaz, biri siyah, diğeri de kırmızı olmak üzere otlayan üç öküze bir kurt musallat olur. İlk önce siyah öküze yaklaşır. Diğer öküzleri “Şu siyah öküzün rengi, ne kadar çirkin, burada sizin güzelliğinizi bozuyor. Eğer isterseniz icabına bakayım.” diyerek kandırır. Üç beş gün sonra kırmızı öküzün yanına gelir ve ona beyaz öküzün beyaz olduğu için gururlandığını söyleyerek kırmızı öküzü kandırır. Beyaz öküzü yer. Ardından kırmızı öküze “Şu güzelim otlar, burada dururken, onları beğenmez, çiğnersin ha?” diye bahane uydurarak onu da yer (Alptekin, 1991, s. 83-84).
2. Tipin Türkiye’deki Yayılma Alanı:
Balıkesir/Ayı ile Üç Kurdun Arkadaşlığı (Alay, 2005, s. 163-164).
3. Tipin Türk Dünyası’ndaki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
Tip 71
Kıskanç Öküz/Uygur/Doğu Türkistan 1. Olay Örgüsü:
Türlü hayvanların otladığı geniş bir yayla vardır. Oradaki hayvanlar birbirlerini kıskandığı için birbirleriyle geçinemezler. Bir öküz, benim yiyeceğim otu yiyorsun diye koyunu kovmak ister. Öküz koyunu toslamaya başlar ve sonunda bağırsaklarını çıkarıp
karıştırır. Üç kurt gelir, bu sırada öküzü kaçar ve koyun kurtlara yem olur. Yaylanın diğer ucuna gelen öküz, bir at ile karşılaşır. Kıskanan at öküzü kıskanır ve öküzün ayağını kırar. O sırada deminki iki kurt gelir ve öküzü oracıkta yer (Ercilasun ve Turan, 1989, s. 22-25).
2. Tipin Türkiye’deki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
3. Tipin Türk Dünyası’ndaki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
Tip 72
Kör Asasını Bir Kez Çaldırır/Türkmenistan 1. Olay Örgüsü:
Bir tilki vardır. Bu tilki sürekli tavuk eti yer. Artık karga eti yemek ister. Bu yüzden kargaların çok geçtiği yere gider ve ölü gibi yatar. Bu arada iki aptal karga kavga etmeye başlar. Tilki iki tilkiden birini yakalar. Aldandığını anlayan karga gözlerini yumup başını sallar ve: “Beni hileyle tuttun. Beni bu şekilde haram bir şekilde yemene üzülüyorum.” der. Karga, tilkiye hile yaparak ağzından kurtulur. Bu durumu kendine yediremeyen tilki, yine aynı yolda ölü gibi yatar ve tekrar bir karga yakalar. Yakalanan karga, tekrar aynı numarayı yapmak ister fakat tilki: “Kör asasını çaldırır, bu sefer kaçamasan gerek” diyerek kargayı yer (Sakaoğlu ve Ergun, 1991, s. 62-65).
2. Tipin Türkiye’deki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
3. Tipin Türk Dünyası’ndaki Yayılma Alanı:
Benzerine rastlanamadı.
Tip 73