Đş ve Ticaret Fonksiyon Sahaları

Gebze şehrini kuzeybatı-güneydoğu istikametinde kat eden Hükümet Caddesi (halka arasındaki ismiyle Eski Çarşı) ve güneybatı- kuzeydoğu istikametinde uzanan Đsmet Paşa Caddesi (halk arasındaki ismiyle Yeni Çarşı) şehrin adeta can damarları olup yönetim ticaret gibi çeşitli fonksiyonel hizmet sahalarını bünyesinde barındırırlar. Şehirde Hükümet Caddesi, Đsmet Paşa Caddesi, Đlyas Bey Caddesi ve Yeni Bağdat Caddesi dörtgeni arasında kalan cadde ve sokaklarda da çeşitli iş sahalarında faaliyet gösteren dükkanlar yoğun biçimde bulunmaktadır. Bu alanlar haricinde Millet Caddesi, Kızılay Caddesi, Şehit Numan Dede Caddesi ve Yeni Bağdat Caddesinin bir kısmı üzerinde de çok sayıda işyerlerine rast gelinir. Bu caddelerin bazılarında da hipermarketler ve büyük mobilya mağazaları açılmıştır. Yine Gebze şehrini Gebze Organize Sanayi Bölgesine bağlayan Đbrahim Ağa caddesinde de yoğun bir biçimde yapı ve inşaat malzemeleri ağırlıkta olmak üzere her türlü ticarethanenin bulunduğu görülür.

Yukarda söylediğimiz şehrin merkez mahallelerindeki caddeler dışında kenar mahalle olarak nitelendirebileceğimiz Đstasyon Mahallesinde Đstasyon Caddesi, Beylikbağı, Ulus ve Yavuz Selim Mahallelerinden geçen Ankara Caddesi ve Yeni Mahalle ileÇayırova Mahallesinin sınırını oluşturan Fatih Caddesinde de ticaret son derece son derece canlıdır. Bu canlılığın göstergesi olarak da Fatih Caddesinde banka şubesi açılmasını gösterebiliriz. Bunların dışında yine Fatih Caddesinde gıda hipermarketleri, çok katlı mobilya mağazaları yer almaktadır.

Şehirde en işlek ve ticari işyerlerinin en yoğun olduğu cadde Hükümet Caddesi (Eski Çarşı) dir (Foto 14). Caddenin kuzeybatı ucundan güneybatıda Đsmet Paşa Caddesine kadar olan mesafe araç trafiğine gündüzleri kapalı olup sadece yayalara açıktır. Geceleyin ise bu yasak kalkmaktadır. Araç trafiğine kapalı olan bölümün genişliği fazla olmayıp bazı yerlerde yan yana iki arabanın zor sığacağı kadar daralmaktadır. Caddenin bu kesiminde, her iki tarafında sağlı-sollu çoğunlukla bitişik nizama göre sıralanmış işyerleri görülür. Bu kesimde özellikle kuyumcu ve cep telefonu satan dükkanların yoğunlaştığı görülür.

Diğer görülen işyerleri ise çok katlı elektronik eşya satan mağazalar, balıkçılar nalburlar pastane ve fırınlardır. Büyük alışveriş merkezlerinin yanında küçük dükkanlar da göze çarpmaktadır. Hükümet Caddesinin Đsmet Paşa Caddesi ile bitiştikten sonraki kısmı ise araç trafiğine açıktır. Caddenin bu kesiminde hükümet konağı, kırtasiyeler, banka şubeleri polis evi, imam hatip lisesi otopark ve kız öğrenci yurdu yer almaktadır. Hükümet Caddesine 90 derece açı ile bağlanan Adliye Caddesinde de Adliye Sarayı yer almaktadır. Hükümet Caddesi üzerindeki binaların tamamı işyeri olarak kullanılmaktadır. Alt katlar ticari işyeri olarak kullanılırken üst katlar da daha çok büro veya ofis olarak doktorlar, mimarlar, avukatlar vb. tarafından kullanılmaktadır.

Gebze şehrinin bir diğer önemli caddesi olan Đsmet Paşa’da da Hükümet Caddesinde gördüğümüz gibi binaların tamamen işyeri olarak kullanılma özelliği vardır. Hükümet Caddesinde yoğun olarak görülen kuyumcu dükkanların aksine burada belirgin bir mesleğin ağırlığı yoktur; döviz büroları, banka şubeleri, fast-food işletmeler, dershaneler ve orta sınıf gelir grubuna hitap eden Adil Işık ve United Colors of Benetton gibi markaların mağazaları bulunmaktadır (Foto 15). Bunların dışında bu caddede işhanları (Hüseyin Demir ve Can-Sal) bulunmaktadır. Đsmet Paşa (Yeni Çarşı) Caddesinin bir diğer özelliği de Atatürk Caddesi ile Hükümet Caddesi arasındaki bağlantıyı sağlamasıdır. Caddenin uzunluğu az olmasına rağmen (yaklaşık 500m) Gebze şehrindeki ticarette önemli yeri vardır. Đsmet Paşa Caddesine bağlanan ara sokaklarda da kuyumcu kırtasiye gibi çeşitli mesleklere ait dükkanlar bulunmaktadır. Yalnız bu ara sokaklardaki dükkanların üst katları genelde konut olarak kullanılmaktadır.

Atatürk Caddesi başlangıcı (güney ucu) Gebze şehir merkezine giriş kabul edilebilir. Son yıllarda Đsmet Paşa Caddesinde ve Atatürk caddesinin daha batıya doğru olan tarafındaki bazı banka şubeleri Atatürk Caddesinin güney ucuna taşınmışlardır. Bunu sebebi ise buradaki daha yakın tarihli yapılan binaların alt katlarının işyerlerine elverişli olacak biçimde tasarlanmasıdır. Bir diğer neden ise şehir merkezinde yoğunlaşan araç trafiğidir. Atatürk Caddesinin güney kesiminde Gebze’nin ilkokulu olan Eşrefbey Đlköğretim Okulu bulunmaktadır. Yine Çolakoğlu Kız Meslek Lisesi de bu cadde üzerindedir. Burada bulunan işyerleri ise çiçekçiler, sigorta ve seyahat acenteleri dönerciler olarak söylenebilir. Atatürk Caddesinin batıya doğru yönelen kısmında ise yine banka şubeleri yoğun olarak gözlenir. Gebze Belediyesi Binası, Cumhuriyet Meydanı ve Çoban Mustafa Paşa Camii ve Külliyesi de caddenin bu kesimindedir. Burada ayrıca caddenin güney bölümünde görülmeyen bir özellik göze çarpar.

Bu özellik de Hükümet Caddesi ve Đsmet Paşa Caddesinde de tesadüf ettiğimiz üzere cadde kenarındaki binaların tamamen işyerine dönüşmüş olmasıdır. Alt kat yine işyeri olarak kullanılırken üst katlar da büro ve ofis olarak kullanılmaktadır. Gebze’nin mahallelerine kalkan otobüslerin durakları da yine Atatürk Caddesinin batı ucundadır.

Kızılay Caddesi kuzey-güney doğrultuda uzanmakta olup şehrin merkez caddelerinden birisidir. Bu cadde üzerinde parça kumaş, çocuk giyim, spot piyasa mallar satan dükkanlar dikkat çekmektedir. Bir diğer göze çarpan husus ise cadde üzerindeki boş, devredilmek istenen dükkanların fazlalığı idi. Bunun nedeni olarak da caddenin güney ucunun ana caddelerin birisine bağlanmayıp tali caddeye bağlanması gösterilebilir. Gıda dükkanları, sigorta acenteleri de yine bu cadde üzerinde yer almaktadır. Caddede bulunan işyerleri zemin katlarda bulunmaktadır. Çok katlı binalar bu cadde üzerinde karakteristiktir ve üst katları konut olarak kullanılmaktadır.

Millet Caddesi Kızılay Caddesi doğu paralelinde uzanmakta olup işyeri yoğunluğunun diğer caddelere göre az olduğu görülmektedir. Buradaki işyerleri daha çok gıda üzerinedir. Çok katlı binalar burada yoğun olarak görülmektedir.

Şehit Numan Dede Caddesi Kızılay Caddesinin batı paralelinde uzanmakta olup buradaki dükkanların büyüklükleri diğer caddelerdekine oranla daha fazladır. Yine bu caddede düğün salonları çok katlı mobilya mağazaları büyük gıda marketleri bulunmaktadır. Şehit Numan Dede Caddesinin bir diğer özelliği de diğer caddelere oranla daha geniş olmasıdır. Dükkanlar genelde zemin katlarda olup apartmanların üst katları konut amaçlı olarak kullanılmaktadır. Cadde üzerinde büyük mobilya mağazaları, halı dükkanları, toptan gıda marketleri, çeyiz, zücaciye, Çin malı satan büyük dükkanlar, gıda üzerine hipermarketler ve doğalgaz malzemeleri satan dükkanlar bulunmaktadır. Bunların dışında düğün salonları da yine bu cadde üzerindeki binaların bodrum katlarında yer almaktadır.

Yeni Bağdat Caddesi 10 kilometreyi geçen uzunluğuyla Gebze şehrinin en uzun caddesi olup şehri bir uçtan (kuzey) diğer uca (batı) kat-etmektedir (Foto 16). Kuzeyde Kirazpınar Mahallesinin kuzey ucundan başlayan caddenin bu mahallede kalan kısmında dükkan yoğunluğu azdır. Cadde daha sonra güneydoğuya doğru devam ederek Arapçeşme Mahallesi, Güzeller Mahallesi ve Mustafapaşa Mahallesinin bir kısmının Sultan Orhan Mahallesi ile olan sınırını oluşturur. Bu kesimde cadde üzerinde dükkanlar yoğunlaşmaya başlamıştır. Caddenin Ali Rıza Efendi Caddesi ile kesiştiği yerde bilişim dükkanları adeta bir grup oluşturmuşlardır. Bunların dışında cadde üzerinde doktor muayenehaneleri, sağlık merkezleri tesisatçılar elektrikçilerde bulunmaktadır.

Gebze Metin Oktay Stadı (25.000) caddenin bu kesimindedir. Yeni Bağdat Caddesi daha güneybatıya doğru devam ederek Mustafapaşa Mahallesinin güney kısmı ile Osman Yılmaz Mahallesinin kuzey sınırını oluşturur. Daha sonra da Köşklüçeşme Mahallesi ile Osman Yılmaz Mahallesi sınırını oluşturan cadde daha sonra Köşklüçeşme Mahallesinin ana caddesi olarak belirir. Caddenin buraya kadarki bölümünde yoğun işyerleri göze çarpar. Cadde üzerindeki çok katlı binaların zemin katları dükkan ve mağaza üst katlar ise konut olarak kullanılmaktadır. Beyaz eşya satan mağazalar, büyük mobilya mağazaları, elektrik malzemeleri satan dükkanlar, yapı malzemeleri, halıcılar, gıda toptancıları, galeriler, pide salonları, lokantalar, caddenin bu bölümünde yer alan işletmelerdir.

Yeni Bağdat Caddesi Köşklüçeşme mahallesinden itibaren batıya yönelir. Beylikbağı Mahallesi, Mimar Sinan Mahallesi, ve Cumhuriyet Mahallesinin güney kesimini kuzeybatı doğrultusunda keserek Adem Yavuz Mahallesine ulaşır. Burada tekrar kuzeye yönelen cadde Yavuz Sultan Selim Caddesiyle birleşerek sona erer. Köşklüçeşme Mahallesinden itibaren Adem Yavuz Mahallesine kadar Caddenin sol tarafında büyük fabrikalar yer alır. Zaten caddenin bu kısmı da son yıllarda açılmıştır. Yeni Bağdat Caddesinin en önemli özelliği uzun geniş (dört şeritli) ve ferah bir cadde olmasıdır. Gerekli düzenlemelerle bu caddenin tamamı cazibe merkezi haline getirilebilir. Şu anda işyerleri genelde caddenin Hacıhalil ve Osman Yılmaz mahallelerinde kalan bölümünde yoğunlaşmıştır. Diğer kesimlerde işyeri yoğunluğu düşüktür.

Kışla Caddesi Sultan Orhan Mahallesinin iki ana caddesinden birisidir (diğeri Eski Bağdat Caddesi). Doğu-batı doğrultulu uzanan caddede kargo şirketlerinin şubeleri dikkat çekmektedir. Bunların dışında fırıncı, internet kafe ve toptancılar da cadde üzerinde yer alan diğer işyerleridir. Kıraathanelerin çokluğu da dikkat çekmektedir. Caddeye bağlanan ara sokaklarda ise nadir olarak dükkanlara rastlanmaktadır. Ara sokaklarda dikkati çeken durum ise kum tuğla çimento gibi inşaat malzemeleri satan işyerlerinin de buralarda görülmesidir. Bunların sanayi bölgelerine taşınması daha uygun olur. Çünkü bunların bulunduğu bölge konut ağırlıklı olduğundan mahalle sakinleri bunlardan rahatsızlık duyabilir. Kışla caddesi üzerinde bulunan apartmanlar genelde 4-5 katlı olup iki katlı ve tek katlı müstakil evlere de rastlanmaktadır. Cadde üzerindeki meskenlerde diğer caddelerin aksine boş arsalar da göze çarpmaktadır. Đşyeri yoğunluğu da daha azdır.

Đbrahim Ağa Caddesi Gebze’yi Gebze Organize Sanayi Bölgesine bağlayan önemli bir caddedir (Foto 17). Bu yüzden de üzerinde yapı malzemeleri hırdavat malzemeleri ve doğalgaz malzemeleri satan dükkanlar en fazla burada yer almıştır.

Yine cadde üzerinde büyük gıda marketleri de dikkat çekmektedir. Bunların dışında komple işyeri olan apartmanlar da vardır. Kum, tuğla, kiremit gibi inşaat malzemeleri satan işyerleri de cadde üzerinde yer almaktadır.