B.1. Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013)
Dokuzuncu Kalkınma Planının Makroekonomik Politikaları, Hedefleri ve Tahminlerinde:
Ekonominin rekabet gücünün artırılması ve yüksek büyümenin sürdürülebilir kılınması için makroekonomik istikrar ortamının devamının sağlanacağı,
Makroekonomik istikrarı sürekli kılacak ve ekonominin etkin, esnek ve verimli bir yapıya kavuşmasını sağlayacak olan yapısal reformların sürdürüleceği,
Maliye, para ve gelirler politikalarının uyumlu ve birbirlerini destekler şekilde uygulanmasına devam edileceği,
Mali disiplinin sürdürülebilmesinde önemli katkı sağlayacak harcama reformuna ilişkin düzenlemelere devam edileceği; kamu harcamalarında etkinliği, şeffaflığı ve hesap verebilirliği artırmayı amaçlayan 5018 sayılı Kanunun tüm unsurlarıyla hayata geçirileceği ve bu amaçla;
Plan dönemi sonuna gelindiğinde kamuda kaynak tahsisi, stratejik planlara ve performans esaslı bütçeleme sistemine dayandırılmış olacağı,
İdarelerin yönetim sorumluluğunun güçlendirilmesi için gerekli olan iç kontrol ve iç denetim sistemleri, bu sistemlere rehberlik ve gözetiminden sorumlu Merkezi Uyumlaştırma Birimleriyle birlikte uluslararası standartlar ve AB uygulamalarıyla uyumlu olarak uluslararası geçerlilikte kaliteye sahip olabilecek şekilde tüm unsurlarıyla birlikte uygulamaya konulacağı,
Kamu harcamalarının etkinleştirilmesine yönelik çalışmalarda sosyal güvenlik, tarım, sağlık ve personel alanlarına öncelik verileceği,
Yapısal reformlarla öngörülen amaçlara aykırı düzenlemelerden kaçınılacağı,
Kamu yatırımlarının ekonominin rekabet gücünü artıracak nitelikteki altyapıya yönlendirileceği; sektörel, bölgesel ve AB’ye uyum yönündeki amaçların gerçekleştirilmesinde etkili bir araç olarak kullanılacağı,
Kamu hizmetlerinin sunulmasında ve kamu altyapı yatırımlarının yapılmasında özel sektör katılımını artırıcı modeller geliştirileceği,
Gelir politikasının, ekonomik konjonktürün gereklerine uygun olarak fiyat istikrarını ve rekabet gücünü dikkate alacak şekilde uygulanacağı,
Güçlü bir toplumsal ve siyasi irade ile toplumun tüm kesimlerinin katıldığı kapsamlı bir mücadele stratejisi oluşturularak kayıtdışılıkla mücadele başlatılacağı,
Transfer politikalarının, gelirin yoksullar lehine yeniden dağıtımının sağlanması yoluyla etkili hale getirileceği ve bu kapsamda, sosyal güvenlik sisteminin, sosyal risklere karşı toplumun her kesimine güvence sağlayarak gelir dağılımını iyileştirici bir etkiye sahip olmasının sağlanacağı,
Verimliliğin ve rekabet gücünün artırılması amacıyla Ar-Ge faaliyetlerinin yenilik üretecek şekilde ve pazara yönelik olarak tasarımlanmasının sağlanacağı belirtilmiştir.
B.2. 60 ıncı Hükümet Programı Eylem Planı
60 ıncı Hükümet Programı Eylem Planı, 60 ıncı Hükümet Programı dikkate alınarak, ilgili kamu kuruluşlarından gelen teklifler doğrultusunda Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından hazırlanarak 10 Ocak 2008 tarihinde yayımlanmıştır.
60 ıncı Hükümet Eylem Planı'nın uygulama aracı, Dokuzuncu Kalkınma Planı, AB Müktesebatına Uyum Programı ve diğer ulusal strateji ve politika dokümanlarında yer alan politikaların gerektirdiği tedbirlere de yer veren Yıllık Programlar olarak belirlenmiştir.
Söz konusu Eylem Planında 10 ana başlık altında 145 faaliyet bulunmaktadır. Bakanlığımız, bağlı ve ilgili kuruşları da dahil olmak üzere, 10 faaliyete ilişkin sorumlu kuruluş olarak belirlenmiştir.
B.3. Katılım Öncesi Ekonomik Program (2008-2010)
Aralık 1999’da Helsinki zirvesinin ardından adaylık statüsünü kazanan Türkiye, 2001 yılından bu yana Katılım Öncesi Mali İzleme süreci çerçevesinde, AB usullerine uygun olarak üç yıllık dönemler itibarıyla Katılım Öncesi Ekonomik Programı (KEP) hazırlamakta ve Avrupa Komisyonuna sunmaktadır.
Yedincisi 2008-2010 dönemini kapsayacak şekilde hazırlanan KEP, Türkiye’nin AB üyelik sürecini başarıyla tamamlayabilmesi için gerekli ekonomi politikaları ile piyasa ekonomisinin güçlendirilmesi ve gelecekte makroekonomik dengesizliklere yol açabilecek alanlarda olası risklerin ortadan kaldırılması için gerekli olan yapısal reformları ortaya koymaktadır.
B.4. Avrupa Birliği Müktesebatına Uyum Programı (2007-2013) 10 Ocak 2007 tarihinde ülkemizin AB’ye katılım süreci ve izlenecek strateji ile ilgili genel bir değerlendirme toplantısı yapılmış ve 2007-2013 döneminde Avrupa Birliği müktesebatına uyumun tamamlanmasını hedefleyen bütüncül bir program hazırlanması kararı alınmıştır. Bu kararın ardından Türkiye’nin Avrupa Birliği Müktesebatına Uyum Programı (2007-2013), 17 Nisan 2007 tarihinde açıklanmıştır. Söz konusu program Dokuzuncu Kalkınma Planı, Orta Vadeli Program ve Yıllık Programlar ile ulusal düzeyde benimsenmiş sektörel stratejilerle paralellik göstermektedir.
B.5. Orta Vadeli Program (2008-2010)
Kamu mali yönetiminde yapılan reform kapsamında yeni bir politika belgesi olarak ortaya çıkan Orta Vadeli Program, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca hazırlanmakta ve Bakanlar Kurulu tarafından karara bağlanarak yürürlüğe girmektedir. Bakanlık ve idare bütçelerinin hazırlanmasında, idari ve yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesinde, idarelerin karar alma ve uygulama süreçlerinde Programın amaç ve öncelikleri esas alınmaktadır.
2008-2010 Orta Vadeli Program döneminde harcama politikasına ilişkin olarak;
Kamu harcamalarının, kaynak kısıtı ile iktisadi ve sosyal getirileri bağlamında potansiyel büyüme üzerindeki etkileri gözetilerek önceliklendirileceği ve bu çerçevede yaratılacak mali alanın, Programda yer alan gelişme eksenlerindeki öncelikler doğrultusunda kullanılacağı,
Kamu idarelerinde mali yönetim, iç kontrol ve iç denetim faaliyetlerinin etkin bir şekilde uygulanmasına yönelik tedbirlerin alınacağı,
Kurumların, bütçe kısıtını dikkate alarak, belirlenen öncelikler çerçevesinde kaynak tahsisini gözden geçireceği ve bu kapsamda önceliğini yitirmiş faaliyetlerin ve projelerin tasfiye edileceği,
Kaynak kullanımında etkililik, verimlilik ve tutumluluğu sağlamak üzere stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme sisteminin yaygınlaştırılacağı,
Kamu kesiminde ücret ve maaşların, gelir politikaları çerçevesinde hedeflenen enflasyon dikkate alınarak belirleneceği,
Merkezi yönetim bütçe kanunlarında kamu kesiminde yeni personel istihdamına ilişkin sınırlamalara yer verilmeye devam edileceği,
Ücret sisteminin sadeleştirilmesini, kamu personelinin mali ve özlük haklarına ilişkin dengesizlik ve adaletsizliklerin giderilmesini, performansa dayalı ücret sistemine geçilmesini, mevcut statü sayısının azaltılmasını esas alacak kapsamlı bir personel reformunun hayata geçirileceği,
Sağlık hizmetlerinin kalitesinden ödün verilmeksizin, ilaç ve tedavi harcamalarını kontrol altında tutmaya yönelik tedbirler alınmaya devam edileceği,
Genel sağlık sigortasının, getireceği mali yüklerin makul düzeyde tutulması amacıyla, sağlıkta dönüşüm programıyla birlikte uygulanacağı,
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunuyla getirilen düzenlemelerde tasarruf sağlayıcı tedbirlerin alınacağı,
İşsizlik sigortasından yararlanma koşullarının iyileştirileceği,
Sosyal harcamaların toplam kamu harcamaları içindeki payının artırılacağı,
Yerel yönetimlerin harcamalarının finanse edilmesi amacıyla yapılan tahsislerin objektif esaslara dayalı olmasının ve amaca yönelik kullanımının sağlanacağı,
Yerel yönetimler personel politikalarının açıklanan norm kadro düzenlemelerine uygun bir şekilde yürütüleceği belirtilmiştir.
2008-2010 Orta Vadeli Program döneminde uygulanacak kamu gelir politikasına ilişkin olarak;
Uygulanacak vergi politikalarının temel amacının; makroekonomik politikalarla uyumlu bir şekilde büyüme ve istihdamın desteklenmesine, ekonomide kayıtdışılığın azaltılmasına ve daha basit, adil ve geniş tabanlı bir vergi sisteminin oluşturulmasına katkıda bulunmak olacağı,
Piyasa aktörlerinin uzun vadeli ekonomik kararlar almalarına yardımcı olmak ve vergilendirmede öngörülebilirliği artırmak amacıyla, vergi politikalarının uygulanmasında istikrarın esas alınacağı,
Vergileme alanında Avrupa Birliği mevzuatı ile uyum çalışmalarına devam edileceği,
Vergi mevzuatının sadeleştirilmesi ve vergi tabanının genişletilmesine yönelik çalışmalara devam edileceği,
Gerek kayıtdışılıkla etkin mücadele, gerekse yatırımların ve istihdamın desteklenmesine yönelik politikalar çerçevesinde, kamu finansmanının imkan verdiği ölçüde, işlemler ile istihdam üzerindeki vergi ve benzeri yüklerin düşürülmesine yönelik düzenlemeler yapılacağı,
Ülkemizin ticari ilişkileri bulunan ve çifte vergilemeyi önleme anlaşması imzalanmayan ülkelerle çifte vergilemeyi önleme anlaşmaları imzalanmasına yönelik çalışmalara devam edileceği belirtilmiştir.
B.6. Orta Vadeli Mali Plan (2008-2010)
5018 sayılı Kanunun öngördüğü yeni bütçe sistemi çerçevesinde, çok yıllı bütçe hazırlık sürecini yönlendiren en önemli belgelerden biri, Orta Vadeli Programla uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleriyle birlikte hedef açık ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanarak Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanan Orta Vadeli Mali Plandır.
Mali Plan döneminde, kamu mali yönetimi ve kontrol alanında AB müktesebatına uyumu sağlamak üzere yürütülmekte olan reform çalışmalarının tamamlanacağı ve 5018 sayılı Kanunun öngördüğü yeni kamu mali yönetimi ve kontrol sisteminin etkin bir şekilde uygulanması için gerekli önlemlerin alınacağı ifade edilmiştir.
2008-2010 Orta Vadeli Mali Planda, uygulamaya konulan önemli kamu mali yönetim reform girişimlerinin başında gelen 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile bütçe hazırlık sürecinin güçlendirilmiş, çok yıllı bütçelemeye geçilmiş, mali saydamlık ve hesap verebilirliği artırmak üzere kamu idarelerince faaliyet raporu hazırlanması uygulamasına başlanmış, kamuda bütçe sınıflandırması ve muhasebe sisteminde birlik sağlanmış olduğu ifade edilmiştir.
2008-2010 Orta Vadeli Mali Planın Bütçe Giderlerini Etkileyebilecek Temel Politikalar bölümünde;
Çok yıllı bütçelemenin başarılı bir şekilde sürdürülmesinin, bütçe uygulamalarında kamu idareleri arasında gerekli işbirliği ve eşgüdümün sağlıklı bir şekilde yürütülmesine bağlı bulunduğu, tüm kamu idarelerinin geçmişte olduğu gibi 2008-2010 yıllarını kapsayan çok yıllı bütçe döneminde de aynı anlayışla hareket edeceği,
5018 sayılı Kanunun etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak için kamu idarelerinin, söz konusu Kanunun bütçe hazırlık ve uygulama süreçleri ile iç kontrol alanında idarelere verdiği yeni görev ve sorumlulukları gereğince yerine getirebilmelerini sağlamak amacıyla, yeterli idari kapasiteye kavuşturulmalarına yönelik olarak başlatılan çalışmaların yoğunlaştırılarak sürdürüleceği ve iç denetim sisteminin genel yönetim kapsamındaki tüm
kamu idarelerinde etkin bir şekilde uygulamaya konulması için gerekli önlemler alınacağı,
2006 yılı başından itibaren uygulanmaya başlanan yeni kamu mali yönetimi ve kontrol sisteminin etkin bir şekilde işlemesi açısından önemli rolü olan Strateji Geliştirme Birimlerinin tüm fonksiyonları ile birlikte faaliyet göstermesi için gerekli personel ve donanıma sahip olmalarının sağlanacağı ve bunlara yönelik eğitim çalışmalarına devam edileceği,
Çok yıllı bütçeleme anlayışının uygulanmasında elde edilen tecrübelerin de göz önüne alınarak kaynak tahsisinde etkinliğin artırılması hususunun, temel önceliklerden birisi olmaya devam edeceği,
Kamu idarelerinin karar verme süreçlerini güçlendirmek, mali saydamlık ve hesap verilebilirliği artırmak amacıyla devam etmekte olan stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme çalışmalarının yaygınlaştırılacağı,
Kamu mali yapısındaki iyileşmeye paralel olarak eğitim, sağlık, Ar-Ge ve sosyal nitelikli harcamalara daha fazla önem verilerek, toplumun yaşam kalitesinin yükseltilmesi, beşeri sermayenin niteliklerinin geliştirilmesi, gelir dağılımının iyileştirilmesi, yoksullukla mücadele ve bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması konularında iyileştirmeler sağlanması yönünde politikalar uygulanmaya devam edileceği belirtilmiştir.
2008-2010 Orta Vadeli Mali Planın Bütçe Gelirlerini Etkileyebilecek Temel Politikalar bölümünde ise;
Özel girişimcilerin uzun vadeli planlama yapmalarını sağlamak ve öngörülebilirliği artırmak amacıyla vergi politikalarında istikrarın esas olacağı,
Doğrudan sermaye yatırımlarının ülkeye girişinin hızlandırılmasına, istihdam ve ihracatın artırılmasına, yüksek katma değerli ürün kapasitesinin geliştirilerek ülke ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulmasına yönelik vergi politikalarına devam edileceği,
Vergi kanunlarında yer alan istisna, muafiyet ve vergi indirimi hükümleri, ekonomik ve sosyal politikaların gerektirdiği ölçüde yeniden gözden geçirilerek vergi mevzuatının sadeleştirilmesi,
Türk vergi sisteminin Avrupa Birliği vergi sistemine uyumuna ilişkin çalışmalar tamamlanacağı; ülkemizle dış ticareti bulunan ve henüz çifte vergiyi önleme anlaşması imzalanmamış olan ülkelerle çifte vergiyi önleme anlaşmaları imzalanması çalışmalarının sürdürüleceği,
Kamu finansman dengesi de göz önünde bulundurularak mali aracılık faaliyetleri üzerindeki vergi yükünün düşürülmesine yönelik çalışmalara devam edileceği,
Kayıtdışı ekonominin azaltılması, vergi yükünün tabana yayılarak kayıtlı mükellefler üzerindeki yükün zaman içinde düşürülmesi ve bu suretle vergi gelirleri performansının artırılması amacıyla, 2008-2010 döneminde de kayıtdışı ekonomiye karşı yürütülen mücadelenin yoğun bir şekilde sürdürüleceği,
Ekonomi içinde haksız rekabete yol açan kayıtdışılıkla etkin mücadele sonucunda oluşacak kaynakların, öncelikle istihdam üzerindeki mali yüklerin düşürülmesi amacıyla yapılacak vergi indirimleri nedeniyle oluşacak gelir kaybının telafisinde kullanılacağı belirtilmiştir.
B.7. 2008 Yılı Programı
2008 Yılı Programının temel amacı; “Ekonomide sağlanan güven ve istikrarı sürdürmek, dış talep ve özel sektör kaynaklı bir büyüme sürecini devam ettirmek, istihdamı artırmak, sağlam ve kurallı bir mali yapı oluşturarak mali disiplini sürdürmek; enflasyonu makul düzeylere çekmek, sürdürülebilir ve sağlam kaynaklarla finanse edilebilir bir cari açık seviyesine ulaşmak, öngörülebilir bir ekonomik çevre oluşturmak” olarak ifade edilmiştir.
Kamu hizmetlerinde kalite ve etkinliğin artırılması gelişme ekseni çerçevesinde politika oluşturma ve uygulama kapasitesinin artırılması amacıyla,
Kamu idarelerinde stratejik yönetime geçişin değişim yönetimi yaklaşımıyla uygulanacağı,
Politika oluşturma sürecinin rasyonelleştirilmesini ve politikaların veriye ve bilgiye dayandırılmasını teminen, nitel ve nicel veri yönetimi geliştirileceği,
Gerek politika oluşturma, gerek maliyetlendirme süreçlerinde sayısal, kurgusal ve analitik yöntemlerden yararlanılacağı,
Kamu idarelerinin uygulayacakları politikaların maliyeti, etkilediği kesimler ve fırsat maliyeti göz önüne alınarak, bütçenin, uygulanacak politikaların maliyetini ve kamu idarelerinin performansını gösterecek bir yapıya kavuşturulmasının sağlanacağı,
Kamu idarelerinde yönetim kararlarının stratejik planlara ve performans programlarına dayanan, orta ve uzun vadeli bakış açısıyla şekillendirilmesinin sağlanacağı ifade edilmiştir.
B.8. Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eki Eylem Planı (2006-2010)
2007-2013 dönemi için hazırlanan Dokuzuncu Kalkınma Planının temel amaçlarından biri de bilgi toplumuna dönüşen bir Türkiye’dir. Bilgi toplumuna dönüşüm vizyonunun hayata geçirilmesini amaçlayan “e-Dönüşüm Türkiye Projesi” ve “e-“e-Dönüşüm Türkiye Projesi 2005 Eylem Planı”nda uygulamaya yönelik eylemlere ağırlıklı olarak yer verilmiştir. 2005 yılında ayrıca 2006-2010 dönemini kapsayacak olan Bilgi Toplumu Stratejisi hazırlık süreci başlatılmıştır. e-Dönüşüm Türkiye Projesi'nin başlıca hedefi;
vatandaşlara daha kaliteli ve hızlı kamu hizmeti sunabilmek amacıyla;
katılımcı, şeffaf, etkin ve basit iş süreçlerine sahip olmayı ilke edinmiş bir devlet yapısı oluşturacak koşulların hazırlanmasıdır.
Bu kapsamda, Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüşümünde ulaşması gereken temel hedef ve politikaları ortaya koyan ve bu hedeflere ulaşmak için izlenmesi gereken yöntem ve araçlar ile gerekli olan kaynakları içerecek Bilgi Toplumu Stratejisi ve eki Eylem Planı, 11/07/2006 tarihinde Yüksek Planlama Kurulu Kararıyla onaylanmış olup 28/07/2006 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bakanlığımız, söz konusu Eylem Planında 4 eyleme ilişkin sorumlu kuruluş olarak belirlenmiş olup, eylemlerin uygulamaya geçirilmesi süreci devam etmektedir.
B.9. GAP Eylem Planı (2008-2012)
GAP Bölge Kalkınma İdaresi ve DPT Müsteşarlığı koordinasyonunda;
ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla, il ve bölgeden gelen talep ve öneriler dikkate alınarak 2008 yılında GAP Eylem Planı hazırlanmıştır. Hazırlanan Eylem Planı GAP Yüksek Kurulu’nda görüşülerek nihai hale getirilmiştir.
Eylem Planı kapsamında;
Ekonomik Kalkınmanın Gerçekleştirilmesi
Sosyal Gelişmenin Sağlanması
Altyapının Geliştirilmesi
Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi
olmak üzere dört stratejik gelişme ekseni bulunmaktadır. Eksenler altında ana başlıklar ve iller itibarıyla eylemler yer almaktadır.
Söz konusu eylem planında, ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi ve kurumsal kapasitenin geliştirilmesi başlıkları altında Bakanlığımızın sorumlu kuruluş olduğu 2 eylem bulunmaktadır.