Temanın oluĢturduğu Kodlar

Öğrenci türü

ETÖ EOÖ KOÖ Toplam

N % n % n % n % 2 .K a te g o ri: Çev re s orunla rının s ebe pleri neler dir?

1.Eğitim düzeyinin düĢük olması 3 %17,6 - 1 %5,9 4 %23,5 2.Ġnsanların duyarsızlığı 1 %5,9 3 %17,6 2 %11,8 6 %35,3 3.Ġnsanların bilinçsizliği 4 %23,5 4 %23,5 3 %17,6 11 %64,7 4.Teknolojinin ilerlemesi 1 %5,9 - 2 %11,8 3 %17,6 5.Ġnsanların sorumsuzluğu - - 1 %5,9 1 %5,9 6.Büyüklerin örnek olmaması 1 %5,9 - - 1 %5,9 7.Ġnsanların bencilliği 1 %5,9 - 1 %5,9 2 %11,8 8.Ağaçlara ve yeĢile gereken önemin

verilmemesi

3 %17,6 1 %5,9 1 %5,9 5 %29,4

9.Fabrikaların yarattığı kirlilik 3 %17,6 1 %5,9 2 %11,8 6 %35,3 10.Petrol atıklarının denize dökülmesi ve

denize dökülen atıklar

1 %5,9 - 1 %5,9 2 %11,8

11.Nükleer santral yaparken zararlı atıklar oluĢması

1 %5,9 - - 1 %5,9

12.Fazla kağıt kullanımı - 1 %5,9 - 1 %5,9 13.Çöplerin yere atılması 1 %5,9 1 %5,9 2 %11,8 4 %23,5

14.Tıbbi atıklar - 1 %5,9 - 1 %5,9

15.Geri dönüĢümün uygulanmaması 1 %5,9 1 %5,9 - 2 %11,8 16.Araba egzozları ve deodorant

kullanımı

1 %5,9 _- 2 %11,8 3 %17,6

64

açabileceği gibi, çevreyle ilgili bilgisi olduğu halde olumlu tutum geliĢtiremediği için çevreye duyarsız insanlarda bulunmaktadır. Öğrenciler yetiĢkinleri ve diğer arkadaĢlarını gözlemledikleri için veya öğretmenlerinin anlatımlarından dolayı böyle düĢünüyor olabilirler. Çevre sorunlarının sebepleri arasında gösterilen "fabrikaların yarattığı kirlilik" (% 35), "ağaçlara ve yeĢile gereken önemin verilmemesi" (% 29,0) ve "çöplerin yere atılması" (% 23,5) aslında dolaylı olarak yine insan faktörünün yol açtığı sorunlardır. Fabrikalar su, toprak ve hava kirliliğine yol açtığı için küresel ölçekte çevreye en büyük zararı veren kirleticilerdir. Ağaçlar ise atmosferi temizleyen diğer canlıların ihtiyacı olan oksijeni üreten en önemli canlılardır ve bunlara önem verilmemesi durumunda çevre sorunları artacaktır. Çöpler yerlere atılmaya ve Ģehre yakın yerlerde çöp yığınları oluĢmaya devam ettiği sürece toprak kirliliği, hava ve su kirliliği artacaktır. Burada hepsi birbirine sebep olan bir olaylar zinciri söz konusudur. Bu durumda insanlar yarattıkları kirlilikten en sonunda yine kendileri etkilenecektir.

Tablo 22. Çevre Sorunlarına ĠliĢkin Öğrencilerin GeliĢtirdiği Tutum ve DavranıĢlar

1. Temanın oluĢturduğu Kodlar Öğrenci türü

ETÖ EOÖ KOÖ Toplam

n % n % n % n % 3. K at eg ori: Çev re s orunla rına iliĢ ki n ö ğre ncilerin g eliĢ ti rdiğ i tutum v e da vra nıĢ la r 1.Geri dönüĢüm faaliyetinde bulunuyorum. 7 %41,2 4 %23,5 4 %23,5 15 %88,2 2.Yerlere çöp atmıyorum. - 1 %5,9 2 %11,8 3 %17,6 3.YeĢil alanlara önem veriyorum - - 1 %5,9 1 %5,9 4.Ailemi, arkadaĢlarımı, diğer

insanları çöpleri çöp kutusuna atmaları konusunda uyarıyorum

2 %11,8 2 %11,8 2 %11,8 6 %35,3

5.Yerlere çöp atıyorum, çevreyi korumak için bir Ģey yapmıyorum.

- - 2 %11,8 2 %11,8 6.Çevreyi korumak için fazla bir Ģey

yapmıyorum

- 1 %5,9 1 %5,9 2 %11,8 7.Geri dönüĢüm faaliyeti yapmıyorum - - 1 %5,9 1 %5,9 8.Toplu taĢıma araçlarını

kullanıyorum

1 %5,9 1 %5,9

9.Okla çevrili amblem olan malzemeleri alıyorum.

- 1 %5,9 - 1 %5,9

10.Çevreye duyarlı gruplara katılıyorum.

- 1 %5,9 - 1 %5,9

65

Tablo 22. Devamı

Birinci tema altında incelenen üçüncü kategori olan "çevre sorunlarına karĢı öğrencilerin geliĢtirdiği tutum ve davranıĢlar" baĢlığı altında öğrencilerin çevre sorunlarına nasıl çözümler ürettikleri, öğrenilenleri gerçek hayatlarında uygulayıp uygulamadıklarına bakılmıĢtır. Öğrencilerin % 88,2'si geri dönüĢüm faaliyetlerinde bulunduklarını söylemiĢlerdir. Bu gerçekten büyük bir oran ve Klasik-Okul öğrencileri de geri dönüĢüme katıldıklarını belirtmiĢlerdir. Geri dönüĢüme uyduğunu söyleyenlerin çoğunu (% 41,2) Eko-Timde görevli olan öğrenciler oluĢturuyor. Eko-Okul Projesinin ilk iki yılında iĢlenmesi gereken konu "Geri DönüĢüm Faaliyetleri"dir. Bu yüzden Eko-Tim öğrencilerinin bu konuda daha bilinçli olduğu görülüyor. Eko-Okul projesinin ilk iki yılında uygulanan ve devam ettirilen geri dönüĢüm konusu tüm okula sürekli uygulanırken Klasik-Okullarda sadece ortaokul öğretim programı kapsamında ders sırasında anlatılmaktadır.

Öğrencilerin % 35,3'ü "ailemi, arkadaĢlarımı, diğer insanları çöpleri çöp kutusuna atmaları konusunda uyarıyorum" demiĢtir. ETÖ, EOÖ ve KOÖ'nin hepsi eĢit sayıda bu görüĢe katılmıĢtır. Eko-Okulda ve Klasik-Okulda okuyan öğrenciler çöpleri çöp kutusuna atması için insanları uyardığını söylüyorlar ancak sadece % 17,6'sı "yerlere çöp atmadığını' ifade

3. K at eg ori: Çev re s orunla rına iliĢ ki n ö ğre ncilerin g eliĢ ti rdiğ i tutum v e da vra nıĢ la r

12.Hayvan barınaklarına para vererek katkı sağlıyorum

- 1 %5,9 - 1 %5,9

13.Evimizin bahçesine ağaç dikiyoruz 1 %5,9 1 %5,9 - 2 %11,8 14.Çevre hakkında afiĢ hazırlıyorum 1 %5,9 - - 1 %5,9 15.Konferans düzenliyoruz 1 %5,9 - - 1 %5,9 16.Okul gazetesi çıkarıyoruz 1 %5,9 - - 1 %5,9 17.BroĢür bastırıp dağıtıyoruz 1 %5,9 - - 1 %5,9 18.Hayvan kılığına girip bilinç

oluĢturmaya çalıĢtım

1 %5,9 - - 1 %5,9

19.Hayvan ve bitkilerle ilgili resim yarıĢmasına katıldım.

1 %5,9 - - 1 %5,9

20.Okuldaki çöpleri topluyoruz 1 %5,9 - - 1 %5,9 21.Çiftlikte bitkilerle uğraĢtım - 1 %5,9 - 1 %5,9 22.ODTÜ ormanına Eko-Timle gittim

ancak ağaç dikmedim

- 1 %5,9 - 1 %5,9

23.Müsait olan yerlere mama kapları koyuyorum

1 %5,9 - - 1 %5,9

66

etmiĢtir. Buradan da kendileri daha az uyguladıkları halde baĢkalarına daha fazla uyarı yaptıkları sonucu çıkıyor. Diğer yandan öğrencilerin % 11,8'i "yerlere çöp atıyorum, çevreyi korumak için bir Ģey yapmıyorum", % 11,8'i "Çevreyi korumak için fazla bir Ģey yapmıyorum", % 11,8'i "geri dönüĢüme ara sıra uyuyorum" oranlarında bu görüĢlere katılmıĢlardır. Burada belirtilen görüĢler birbirine yakın ve genelde olumsuz anlamlar taĢımaktadır. Her maddeden çevreye karĢı duyarsız davrandıkları sonucu çıkıyor. Bu üç görüĢe katılan öğrenciler arasında Eko-Tim öğrencisi bulunmamaktadır. ETÖ ile EOÖ arasında Eko-Timde görevli olanlar lehine olumlu tutum yönünden fark vardır.

"Toplu taĢıma araçlarını kullanıyorum", "okla çevrili amblem olan malzemeleri alıyorum", "çevreye duyarlı gruplara katılıyorum", "hayvan barınaklarına para vererek katkı sağlıyorum", "çevre hakkında afiĢ hazırlıyorum", "konferans düzenliyoruz" gibi her bir maddeyi öğrencilerin % 5,9'unun ifade ettiği olumlu davranıĢların çoğu EÖO ya da ETÖ öğrencileri tarafından söylenmiĢtir. KOÖ'nin ifade ettiği ve yüzdesi % 5,9 olan tek olumlu madde "yeĢil alanlara önem veriyorum" maddesidir.

Görüldüğü gibi Klasik-Okul öğrencileri okulda öğretilen geri dönüĢüm faaliyetleri dıĢında baĢka bir uygulamada bulunmamıĢlardır. Eko-Okul öğrencileri ise daha fazla faaliyette bulundukları için doğaya karĢı daha büyük bir bağlılık ve sevgi geliĢtirmiĢlerdir. Okulda geniĢ çapta, devamlı ve uygulamalı verilen çevre eğitimi sayesinde çevreyi korumayı yaĢam biçimine dönüĢtürmeye baĢlamıĢlardır. Ancak Eko-Okullarda Eko-Timde ki öğrencilerle daha fazla uygulama yapıldığı ve bu tüm okula eĢit Ģekilde yansıtılamadığından Eko-Tim öğrencileri daha aktif olduklarını gösteren cevaplar vermiĢlerdir. Eko-Tim öğrencileri çevre ile ilgili sosyal etkinliklere daha fazla katılmaktadırlar.

Eko-Okul öğrencilerinin tamamı (EOÖ ve ETÖ) ve Klasik-Okul öğrencileri karĢılaĢtırıldığında Eko-Okul öğrencilerinin daha duyarlı oldukları görülmektedir. Klasik- Okul öğrencileri arasından yerlere çöp attığını ve geri dönüĢüme uymadığını söyleyenler olmuĢtur. Ayrıca bazı öğrenciler geri dönüĢüme uysalar bile en sonunda tüm çöplerin birleĢtirilerek atıldığını gördüklerini bu yüzden geri dönüĢümün ciddiyetine

inanmadıklarını da ifade etmiĢlerdir. Öğrencilerin öğrendiklerini tutuma

dönüĢtürebilmeleri için geri dönüĢüm faaliyetleri gibi uygulamaların bunları yürüten kiĢilerce ciddiyetle uygulanması gerekmektedir.

67

Tablo 23. ''Yenilenebilir Kaynakların Dünya için Önemi Nedir?''Sorusuna ĠliĢkin Bulgular

Tabloya göre öğrencilerin çoğunun yenilenebilir kaynaklar konusunda genel bir bilgiye sahip oldukları görülüyor. Rüzgâr enerjisini öğrencilerin % 76,5'i ve GüneĢ enerjisini öğrencilerin % 64,7'si yenilenebilir kaynak olarak biliyor. Öğrencilerin % 58,8'i yenilenebilir kaynakların çevreye zarar verip çevreyi kirletmediğini düĢünüyor. Diğer