BAKANLIK TEMSİLCİ BULUNMADAN ŞİRKET ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ YAPILABİLİR Mİ?
Tek ortaklı anonim şirketlerin genel kurullarında bulunmasının şart olup olmadığı hususunda yeni kanunda açık bir hüküm yer
almamakta ancak 407. Madde hükmünde 333. Madde gereğince belirlenen şirketlerin genel kurullarında Gümrük ve Ticaret Bakanlığının temsilcisinin bulunacağı öngörülmektedir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca çıkartılan 28/11/2012 Tarihli Anonim şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları İle Bu toplantıda Bulundurulacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri hakkında Tebliğ in 32. Maddesinde Bakanlık temsilcisinin hazır bulunacağı şirketler sayılmıştır.
Buna göre;
a) Kuruluş ve esas sözleşme değişikliği işlemleri Bakanlık i z n i n e t a b i o l a n ş i r k e t l e r i n b ü t ü n g e n e l k u r u l toplantılarında, diğer şirketlerde ise gündeminde, sermayenin arttırılması veya azaltılması, kayıtlı sermaye sistemine geçilmesi ve kayıtlı sermaye sisteminden çıkılması, kayıtlı sermaye tavanının arttırılması veya faaliyet konusunun değiştirilmesine ilişkin esas sözleşme değişikliği ile birleşme, bölünme veya tür değişikliği konuları bulunan genel kurul toplantılarında.
b) Genel kurula elektronik ortamda katılım sistemini uygulayan şirketlerin genel kurul toplantılarında.
c) Yurt dışında yapılacak bütün genel kurul toplantılarında.
ç) Yurt dışında yapılacak imtiyazlı pay sahipleri özel kurul toplantılarında.
Bakanlık temsilcisinin bulundurulması zorunludur.
Birinci fıkrada sayılanların dışındaki genel kurul toplantılarında ve imtiyazlı pay sahipleri özel kurullarında Bakanlık temsilcisinin bulunması zorunlu değildir. Ancak genel kurulu toplantıya çağıranların talep etmeleri ve bu taleplerin görevlendirme makamınca uygun görülmesi halinde Bakanlık temsilcisi görevlendirilir.
Hangi şirketlerin kuruluş ve esas sözleşme değişikliklerinin izne tabi olacağı is Bakanlığın 15/11/2012 Tarihli Anonim ve Limited şirketlerin Sermayelerini Yeni asgari tutarlara Yükseltilmelerine ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği İzne Tabi olan Anonim şirketlerin Belirlenmesine ilişkin tebliğ in 5 .maddesinin 1. Fıkrasında aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir.
MADDE 1 – 25/7/2003 tarihli ve 25179 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Anonim ve Limited Şirketlerin Kuruluş ve Ana Sözleşme Değişikliği İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında İç Ticaret 2003/3 Sayılı Tebliğin “Kuruluş ve Ana Sözleşme
Değişikliği İşlemleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığının İznine Tabi Olan Anonim Şirketler” başlıklı 5 inci maddesinin birinci paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“4884 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile değişik Türk Ticaret Kanununun 273 üncü maddesi gereğince; bankalar, katılım bankaları, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri, varlık yönetim şirketleri, sigorta şirketleri, holdingler, döviz büfesi işleten şirketler, umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler, lisanslı depoculukla uğraşan şirketler, tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri, ürün ihtisas borsası şirketleri, Sermaye Piyasası Kanununa tabi ve halka açık şirketler ile serbest bölge kurucusu ve işleticisi şirketlerin kuruluşları ve ana sözleşme değişiklikleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığının iznine tabidir.”
Bu durumda, bankalar, finansal kiralama şirketleri gibi özle kanunu olmayıp ta TTK na göre Gerçek veya tüzel kişi tek ortaklı olarak kurulabilen şirketler varsa ve bu tebliğin 5. Maddesi 1.fıkra hükmü kapsamına giriyorsa o anonim şirketin genel kurulunda Bakanlık Temsilcisinin bulunması gerekir.
Çünkü anılan maddede adı geçen şirketlerin Genel kurullarında Bakanlık Temsilcisinin bulunması şirketin ortaksal yapısı değil faaliyet alanı önem arz etmektedir. Bununla birlikte anılan yönetmelik ve tebliğde kuşkuları ortadan kaldırmak için tek ortaklı anonim şirket genel kurullarında Bakanlık Temsilcisinin hazır bulunup bulunmaması hakkında açık bir hüküm olsa yerinde olur idi. Ancak bu konuda anılan yönetmelikteki bakanlık temsilcisinin görev ve yetkileri incelendiğinde sorunun açığa kavuşacağını söyleyebiliriz.
Bakanlık temsilcisinin görev ve yetkileri madde 34/1 hükmüne göre;
Bakanlık temsilcisinin temel görevi, toplantının Kanun, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat ile esas sözleşme hükümlerine uygun olarak yürütülmesini gözetmektir. Bakanlık temsilcisi genel kurul tutanağının hazırlanmasına nezaret eder.
Tutanağın, Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlenmesini sağlar. Bakanlık temsilcisi toplantının yapılması ve kararların alınması ile ilgili tespit ettiği hukuka aykırılıkları ve usulsüzlükleri, toplantı tutanağına da geçirtir ve ilgililerle birlikte imzalar.
Bakanlık temsilcisinin bu maddede öngörülen görev ve yetkileri
dikkate alındığında Tek pay sahipli anonim şirketlerde çıkar çatışmalarının olmaması ve alınan kararlara karşı herhangi bir itirazın veya muhalefetin olmaması nedeniyle bakanlık temsilcisinin bulunması zorunlu değildir. Ayrıca tek ortaklı anonim şirketlerde böyle bir talep gelse bile bakanlığın 28/11/2012 tarihli yönetmeliğinin 32/3 madde hükmüne göre;
Bakanlık temsilcisi bulunması zorunlu olmayan toplantılar için, çağrı yapanlar dışındakilerin Bakanlık temsilcisi görevlendirilmesine ilişkin görevlendirme makamına doğrudan yapacakları başvurular dikkate alınmaz’’. denilmektedir. Sonuç olarak tek ortaklı anonim şirketlerin Genel kurularında Bakanlık Temsilcisinin bulundurulmasına gerek yoktur. Buna istisnai olarak şunu örnek verebiliriz; Tek ortaklı Anonim şirket payları üzerinde intifa hakkı kurulmuş olması veya rehin alacaklısına oy hakkının tanınmış olması halinde genel kurula tek pay sahibinin dışında intifa hakkı sahibi ve rehin alacaklısının da oy hakkı olduğu için Bakanlık temsilcisinin bulunması gerekir. Ancak pay veya pay senetleri üzerinde intifa hakkının kurulması halinde oy hakkının intifa hakkı sahibi tarafından kullanılacağı hükmü emredici olmadığından aksi kararlaştırılabilir. Aynı şekilde rehin alacaklısı içinde kanunen oy hakkı pay sahibine ait olduğundan oy hakkı tanınmamışsa bakanlık temsilcisinin bulundurulmasına gerek yoktur.