Tek Ağaç Modellerinin Denetimi ve Kontrollerine İlişkin Bulgular

Ağaç hacim modelleri oluşturulurken; örnek alanları temsilen kesilen göğüs yüzeyi orta ağaçlarında (217 ağaçta) yapılan gövde analizi ölçümleriyle türetilen 2739 ağaç verisi kullanılmıştır. Ancak, oluşturulan bu ağaç hacim modelleri kullanılmadan önce uygunluklarının denetlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla, tek ve çift girişli ağaç hacim tabloları için, elde edilen ölçümlerin %80’i (2191 adedi) ağaç hacim fonksiyonun oluşturulmasında, %20’si (548 adedi) ise bu fonksiyonun uygunluğunun denetlenmesinde kullanılmıştır. Ayrıca bonitete dayalı tek girişli ağaç hacim tablosu için hacim fonksiyonun oluşturulmasında ve kontrolünde kullanılan veri sayıları da; Tablo 19’daki gibi verilmiştir. Buna göre sırasıyla; I. bonitet için mevcut 1422 veriden, %80’i (1138 adedi) ağaç hacim fonksiyonunun kullanılmasında, %20’si (284 adedi) bu fonksiyonun uygunluğunun denetlenmesinde; II. bonitet için mevcut 573 veriden, %80’i (458 adedi) ağaç hacim fonksiyonunun kullanılmasında, %20’si (115 adedi) bu fonksiyonun uygunluğunun denetlenmesinde; III. bonitet için mevcut 744 veriden, %80’i (595 adedi) ağaç hacim fonksiyonunun kullanılmasında, yaklaşık %20’si (149 adedi) de bu fonksiyonun uygunluğunun denetlenmesinde kullanılmıştır.

3.9.1.1. Tek Girişli Ağaç Hacim Modellerinin Kontrolüne İlişkin Bulgular

Üretilen tek girişli ağaç hacim modeli kullanılmadan önce; seçilen 30 nolu modelin uygunluğu, model üretimine dâhil edilmemiş olan 548 kontrol verisi ile yapılmıştır. Bunun için, kontrol verileri ile model verileri t-testine tabi tutulmuşlardır. Öncelikle "Eşleştirilmiş Örneklem T-Testinin” uygulanabilme koşulu olan varyansların eşitliği denetlenmiştir. Yapılan analiz sonucu Levene test istatistiği değeri 3,086 ve p=0,079 olarak hesaplanmış ve varyansların eşit olduğu sonucuna varılmıştır (p>0,05). Daha sonra uygunluk denetimi için "Eşleştirilmiş Örneklem T-Testi" yapılmış; t=-1,662 ve p=0,097 olarak elde edilmiştir. Bu durum, p>0,05 olduğu için, elde edilen tek girişli ağaç hacim modelinin %95 güvenle kullanılabilir olduğunu göstermektedir.

166

3.9.1.1.1. Bonitete Dayalı Tek Girişli Ağaç Hacim Modellerinin Kontrolüne İlişkin Bulgular

Üretilen bonitete dayalı ağaç hacim modelleri (tüm bonitetler için 30 nolu model) kullanılmadan önce; seçilen modellerin uygunluğunu denetlemek için I. bonitet sınıfında 1422 verinin % 20’si olan 285 veri, II. Bonitet sınıfında 573 verinin %20’si olan 115 veri ve III. Bonitet sınıfında 744 verinin yaklaşık %20’si olan 149 veri, kontrol verisi olarak ayrılmıştır. Model üretimine dâhil edilmeyen bu kontrol verileri ile model verileri t-testine tabi tutulmuşlardır. Öncelikle "Eşleştirilmiş Örneklem T- Testinin" uygulanabilme koşulu olan varyansların eşitliği denetlenmiştir. Daha sonra uygunluk denetimi için "Eşleştirilmiş Örneklem T-Testi" yapılmış ve sonuçlar aşağıda verilmiştir (Tablo 50).

Tablo 50. Bonitet sınıflarına göre yapılan varyansların eşitliği ve t-testi sonuçları Bonitet

Sınıfı Varyansların Eşitliği t-testi sonuçları

Levene istatistiği p t p

I 1,203 0,273 -0,812 0,417

II 2,924 0,088 -0,332 0,740

III 0,197 0,657 -0,110 0,912

Varyansların eşitliğinin denetlenmesi sonucu elde edilen anlamlılık düzeyleri %5’ten büyük olduğundan; her üç bonitet sınıfı için de varyansların eşit olduğu kanaatine varılmıştır (p>0,05). Modellerin uygunluğunun denetlenmesi için yapılan “Eşleştirilmiş Örneklem T-Testi” sonuçlarına göre de anlamlılık düzeyleri %5’ten büyük çıkmıştır. Bu durum, p>0,05 olduğu için, elde edilen bonitete dayalı tek girişli ağaç hacim modellerinin %95 güvenle kullanılabilir olduğunun göstergesidir.

3.9.1.1.2. Çift Girişli Ağaç Hacim Modellerinin Kontrolüne İlişkin Bulgular

Üretilen çift girişli ağaç hacim modelleri kullanılmadan önce; seçilen 52 nolu modelin uygunluğu, model üretimine dâhil edilmemiş olan, 548 kontrol verisi ile yapılmıştır. Bunun için, kontrol verileri ile model verileri t-testine tabi tutulmuşlardır. Öncelikle "Eşleştirilmiş Örneklem T-Testinin" uygulanabilme koşulu olan varyansların eşitliği denetlenmiştir. Yapılan analiz sonucu Levene test istatistiği değeri 0,001 ve p=0,973 olarak hesaplanmış ve varyansların birbirine eşit olduğu

167

sonucuna varılmıştır (p>0,05). Daha sonra uygunluk denetimi için "Eşleştirilmiş Örneklem T-Testi" yapılmış ve t=-1,081 ve p=0,280 olarak elde edilmiştir. Bu durum, p>0,05 olduğu için, elde edilen çift girişli ağaç hacim modelinin %95 güvenle kullanılabilir olduğunu göstermektedir.

3.9.1.2. Biyokütle Modellerinin Kontrollerine İlişkin Bulgular

Toprak üstü biyokütle modellerinin oluşturulması için kesilmiş bulunan 165 göğüs yüzeyi orta ağacı ölçüm verisinden, %80’i (132 adedi) model oluşturmada ve %20’si de (33 adedi) bulunan modellerin uygunluklarının denetlenmesinde kullanılmıştır. Toprak üstü biyokütle modelleri için kullanılan örnek ağaçların çap ve boy basamaklarına dağılımı Tablo 15’te verilmiştir. Oluşturulan modellerin denetlenmesinde kullanılan ağaç sayıları da, aynı tabloda parantez içinde belirtilmiştir.

3.9.1.2.1. Tek Girişli Toprak Üstü Biyokütle Modellerinin Kontrollerine İlişkin Bulgular

Üretilen tek girişli toprak üstü biyokütle modelleri kullanılmadan önce; seçilen modellerin uygunluğu, model üretimine dâhil edilmemiş olan 33 kontrol verisi kullanılarak, her bir ağaç bileşenine ait model (gövde, kabuk, dal, ibre ve toplam toprak üstü biyokütle) için ayrı ayrı yapılmıştır. Bunun için öncelikle "Eşleştirilmiş Örneklem T-Testinin” uygulanabilme koşulu olan varyansların eşitliği denetlenmiş ve ardından kontrol verileri ile model verileri t-testine tabi tutulmuşlardır. Yapılan analizlere ilişkin sonuçlar Tablo 51’de verilmiştir.

168

Tablo 51. Tek girişli toprak üstü biyokütle modelleri için yapılan varyansların eşitliği ve t-testi sonuçları

Bonitet Sınıfı Varyansların Eşitliği t-testi sonuçları

Levene istatistiği p t p Gövde (Model 7) 0,093 0,762 0,704 0,486 Kabuk (Model 80) 2,263 0,137 0,713 0,481 Dal (Model 73) 0,663 0,855 -0,132 0,896 İbre (Model 70) 1,020 0,316 0,800 0,430 TÜBK (Model 79) 0,003 0,958 -0,041 0,968

Varyansların eşitliğinin denetlenmesi sonucu elde edilen anlamlılık düzeyleri %5’ten büyük olduğundan her bir ağaç bileşeni için de varyansların eşit olduğu kanaatine varılmıştır (p>0,05). Modellerin uygunluğunun denetlenmesi için yapılan “Eşleştirilmiş Örneklem T-Testi” sonuçlarına göre de anlamlılık düzeyleri %5’ten büyük çıkmıştır. Bu durum, p>0,05 olduğu için, elde edilen tek girişli toprak üstü biyokütle modellerinin %95 güvenle kullanılabilir olduğunu göstermektedir.

3.9.1.2.2. Çift ve Çok Girişli Toprak Üstü Biyokütle Modellerinin Kontrollerine İlişkin Bulgular

Üretilen çift girişli toprak üstü biyokütle modelleri kullanılmadan önce; seçilen modellerin uygunluğu, model üretimine dâhil edilmemiş olan 33 kontrol verisi kullanılarak, her bir ağaç bileşenine ait model (gövde, kabuk, dal, ibre ve toplam toprak üstü biyokütle) için ayrı ayrı yapılmıştır. Bunun için öncelikle "Eşleştirilmiş Örneklem T-Testinin” uygulanabilme koşulu olan varyansların eşitliği denetlenmiş ve ardından kontrol verileri ile model verileri t-testine tabi tutulmuşlardır. Yapılan analizlere ilişkin sonuçlar Tablo 52’de verilmiştir.

169

Tablo 52. Çift ve çok girişli toprak üstü biyokütle modelleri için yapılan varyansların eşitliği ve t-testi sonuçları

Bonitet Sınıfı Varyansların Eşitliği t-testi sonuçları

Levene istatistiği p t p Gövde (Model 97) 0,033 0,856 0,166 0,870 Kabuk (Model 85) 1,073 0,788 0,460 0,649 Dal (Model 94) 0,008 0,928 -0,601 0,552 İbre (Model 100) 2,019 0,160 1,016 0,317 TÜBK (Model 90) 0,043 0,836 0,358 0,723 TÜBK (Model 96) 0,099 0,754 0,548 0,588

Varyansların eşitliğinin denetlenmesi sonucu elde edilen anlamlılık düzeyleri %5’ten büyük olduğundan her bir ağaç bileşeni için de varyansların eşit olduğu kanaatine varılmıştır (p>0,05). Modellerin uygunluğunun denetlenmesi için yapılan “Eşleştirilmiş Örneklem T-Testi” sonuçlarına göre de anlamlılık düzeyleri %5’ten büyük çıkmıştır. Bu durum, p>0,05 olduğu için, elde edilen çift ve çok girişli toprak üstü biyokütle modellerinin %95 güvenle kullanılabilir olduğunu göstermektedir.

170