ÖNER‹ VE TEDB‹RLER
2. TEDB‹RLER
Kamu kaynaklar›n›n; etkili, ekonomik ve verimli bir flekilde elde edilmesini ve kullan›lmas›n›, hesap verebilirli¤i ve mali saydaml›¤› sa¤lamak üzere kamu mali yönetiminin yap›s›n› ve iflleyiflini düzenleyen 5018 say›l› Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, kamu idarelerinin stratejik plan haz›rlamalar›n› ve uygulamalar›n› plan çerçevesinde yapmalar›n› yasal yükümlülük alt›na alm›flt›r. Bu çerçevede 2010-2014 uygulama y›llar›n›
kapsayan Orman Genel Müdürlü¤ü Stratejik Plan› Bakanl›k Makam›n›n 31.12.2009 tarih ve 10 No’lu Olur’lar› ile 01.01.2010 tarihinden itibaren uygulamaya konulmufltur. Söz konusu Planda Orman Genel Müdürlü¤ünün stratejik amaçlar› ve hedefleri, bu amaç ve hedeflere ulaflmak için gerekli stratejilere yer verilmifltir. Ayr›ca, stratejik plan›n 1 y›ll›k uygulamas› niteli¤inde olan 2010 y›l› performans program› da haz›rlanarak 01.01.2010 tarihinden itibaren uygulamaya konulmufltur. Söz konusu Programda stratejik planda yer alan stratejik hedeflerin öncelikleri dikkate al›narak performans hedefleri ortaya konulmufl bu hedeflere ulaflmak için yap›lacak faaliyetler ve faaliyetlere ait maliyetler belirlenmifltir. Ayr›ca Performans Program›yla hedeflere ulafl›l›p ulafl›lamad›¤›n›n ölçülmesine yard›mc› olacak performans göstergelerine de yer verilmifltir.
Uygulamaya konulan stratejik plan›n uygulanabilirli¤inin ortaya konulmas› ve sa¤l›kl› bir izleme ve de¤erlendirmenin yap›labilmesi aç›s›ndan kolayl›k sa¤layacak olan Eylem Plan› (2010-2014) haz›rlanacakt›r. Eylem Plan›nda; Stratejik Planda yer alan amaç ve hedeflerin gerçeklefltirilmesine yönelik faaliyetlere, faaliyetlerden sorumlu birimlere ve faaliyetlerin gerçeklefltirilmesinde önemli bir yeri olan orman bölge müdürlükleri itibariyle faaliyetlerin da¤›l›m›na yer verilecektir. Böylece faaliyetlerin mekansal planlamas› da yap›lm›fl olacakt›r. Eylem Plan› ile Stratejik Plan›n uygulanmas›nda karfl›lafl›labilecek sorunlar›n en aza indirilmesi, haz›rlanacak performans programlar›n›n ve çal›flma programlar›n›n haz›rl›k sürecinde yol haritas›n›n ortaya konulmas› sa¤lanacakt›r. Böylece stratejik plan ve performans programlar›n›n izleme ve de¤erlendirme sürecinde yap›lacak çal›flmalar kolaylaflt›r›lacakt›r.
Orman Genel Müdürlü¤ünün Stratejik Plan›nda yer alan 4 amac›, “ormanlar›n korunmas›”, “ormanlar›n gelifltirilmesi”, “ormanlardan faydalanma” ve “kurumsal kapasitenin gelifltirilmesi” fleklindedir. Bu amaçlara ulaflmak için al›nan tedbirler afla¤›da özetlenmifltir. Mevzuat› gere¤i Orman Genel Müdürlü¤ünün birinci görevi orman ve orman alanlar›n› korumakt›r. Koruman›n da en önemli safhas›n› faaliyet gösterilecek alanlar›n s›n›rlar›n›n belirlenmesi teflkil etmektedir. Bilindi¤i gibi, orman alanlar›n›n s›n›rlar›n›n belirlenmesi orman kadastro çal›flmalar›n›n tamamlanmas› ile mümkün olabilmektedir. Bu kapsamda yaflanmakta olan mülkiyet sorunlar›na ba¤l› sosyal ihtilaflar›n çözümünde önemli bir ad›m olan orman kadastro çal›flmalar› tamamlanacak ve bu alanlar›n tapuya tescil ifllemlerinin süratle yap›lmas› sa¤lanacakt›r.
Ormanlar›n korunmas› kadar ormanlar›n gelifltirilmesi de ormanc›l›k hizmetlerinin önemli bir k›sm›n› oluflturmaktad›r. Bu çerçevede; tabii ve biyolojik dengeyi bozmadan, biyotik ve abiyotik tehlikelere karfl› dayan›kl› ormanlar›n kurulmas›, mevcutlar›n›n imar edilmesi, odun kalitesinin art›r›lmas›, olgunluk ça¤›na ulaflm›fl yafll› meflçerelerin gençlefltirilmesi ile bozuk orman alanlar›n›n rehabilitasyonu çal›flmalar›na devam edilecektir.
Do¤al kaynaklar›m›zdan planl› olarak faydalanmak zorunday›z. Ulusal ormanc›l›k program›nda da yer alan; sürdürülebilirlik, biyolojik çeflitlili¤in korunmas›, çok fonksiyonlu yönetim/faydalanma, kat›l›mc›l›k, yerel halk›n haklar›na sayg›, kültür ve geleneklerin korunmas› ve gelifltirilmesi, fleffafl›k, sektör içinde ve di¤er sektörlerle eflgüdüm, iflbirli¤i, entegrasyon, verimlilik ve küresel sorumluluk ilkeleri do¤rultusunda ekosistem tabanl› fonksiyonel orman amenajman planlar› yap›lacakt›r.
Ormanlar; her türlü teknik ve idari önlemler al›narak en etkin flekilde korunacak; çok amaçl›, verim gücü dahilinde ve çevresel de¤erler korunarak iflletilecektir.
Orman kaynaklar›n›n ülke baz›nda planlanmas› konusunda ve genel strateji oluflturmada gerekli bilgileri sa¤lamak üzere, AB ülkelerinde uygulanan norm ve standartlara uygun ulusal orman envanteri çal›flmalar›na h›z verilecektir.
Sabit deneme a¤lar› baz al›narak ve gerekti¤inde daha yo¤un sistematik grid a¤lar› ve sistematik olmayan sabit deneme alanlar› oluflturularak öncelikli parametrelerde veri ve bilgi sa¤layacak Ulusal Orman Envanteri gelifltirilecek ve mevcut ormanc›l›k bilgi sisteminin geliflimi sa¤lanacakt›r.
Ekosistem tabanl› çok amaçl› bir planlaman›n temeli olan, yetiflme ortam› haritalar›n›n ilgili uzmanlarca üretilerek orman amenajman çal›flmalar›nda kullan›lmas› sa¤lanacakt›r. Uluslararas› sözleflmeler ve süreçler kapsam›nda al›nan kararlar›n ve yükümlülüklerin uygulamaya aktar›labilmesi için orman amenajman planlar›na entegrasyonu sa¤lanacakt›r. Özellikle hava kirlili¤i ve iklim de¤iflikli¤inin orman ekosistemlerine olan etkilerinin de¤erlendirilmesi ve izlenmesi için daimi gözlem alanlar› a¤› tamamlanacak, bu alanlardan elde edilecek veri ve bilgilerin ulusal/uluslararas› raporlamada kullan›lmas› ile ulusal strateji ve politika oluflturulmas› sa¤lanacakt›r.
Genel Müdürlü¤ün en önemli kurumsal faaliyetlerinden bir di¤erini de “orman iflletmecili¤i” oluflturmaktad›r. Bugüne kadar orman iflletme sistemimiz a¤›rl›kl› olarak odun hammaddesi üretme prensibine dayanmaktad›r. Bunun tarihi, siyasi ve dönemsel yönleri vard›r. Bundan sonraki süreçlerde, ormanlar›n odun üretim fonksiyonun yan›nda ekolojik ve sosyal de¤erleri de dikkate al›nmak durumundad›r.
Rasyonel ve verimli bir iflletmecilik aç›s›ndan üretim-pazarlama modelinin yeniden yap›land›r›lmas› bunun içinde; piyasa talebinin karfl›lanmas›nda süre ve maliyet aç›s›ndan gerekli olan dikili sat›fl uygulamas› yayg›nlaflt›r›lacakt›r.
Serbest pazar ekonomisi gere¤i globalleflen ekonomide iç ve d›fl pazar›n yakinen takibi piyasa geliflmelerinin izlenmesi için piyasa araflt›rma bölümünün eleman, ekip ve teflkilat olarak güçlendirilmesi sa¤lanacakt›r.
Ülkemizde özellikle odun d›fl› orman ürünlerinin do¤an›n tahribine meydan vermeden bilinçli bir flekilde üretilip, piyasan›n istedi¤i kalite ve standartta sat›fla sunulmas›, yo¤un emek sarf eden ekonomik güçlük içindeki orman köylüsünün ekonomik yönden güçlenmesini sa¤layarak kentlere olan göçü önleyecektir. Son dönemlerde ormanc›l›k politikalar›n›n de¤iflmesi ile odun d›fl› orman ürünlerinin üretimine, alanlar›n planlanmas›na ve bu alanlar›n korunmas›na önem verilmifl olup bu çerçevede baz› odun d›fl› orman ürünlerinin üretim planlar› yap›lm›flt›r. Bu çerçevede orman iflletmecili¤i uygulamalar›nda çal›flanlar›n e¤itimi periyodik olarak sürdürülecek ve AB normlar›na uyumda standardizasyon ve sertifikaland›rma çal›flmalar›na h›z verilecektir.
Orman Genel Müdürlü¤ü; kat›l›mc›l›k esas›na dayal› Sürdürülebilir Orman Yönetimi Kriter ve Göstergelerinin gelifltirilmesi çal›flmalar›na önem vermekte ve bu yönde yap›lacak çal›flmalara önderlik etme gayreti ve kararl›l›¤› içerisindedir. Bu çerçevede; 2003 y›l›nda yap›lan bir Çal›fltayla belirlenen Orman Genel Müdürlü¤ü görev yetki ve sorumluluk alanlar›na iliflkin sürdürülebilir orman yönetimi ulusal kriter ve gösterge seti orman iflletme müdürlükleri düzeyinde gelifltirilecektir.
2005 y›l›ndan beri TS EN ISO 9001:2000 standard›na uygun TSE Kalite Belgesi sahibi olan Orman Genel Müdürlü¤ü; sürdürülebilir orman yönetimi ilkeleri do¤rultusunda kaynaklar›n rasyonel kullan›m›, hizmetlerin h›zl›, kaliteli ve ekonomik olarak yerine getirilmesi, yönetim sisteminin sürekli iyilefltirilmesi, çal›flan ve müflteri memnuniyetlerinin art›r›lmas› hedeflerini gerçeklefltirme çabas› içerisindedir.
Ayr›ca Stratejik planlama çal›flmalar› çerçevesinde iç ve d›fl paydafllara dayal› olarak yap›lm›fl olan GZFT analiz sonuçlar›na göre: Ormanc›l›k birimleri aras›nda yeterli entegrasyonun sa¤lanamam›fl olmas›; yönetim anlay›fl›n›n geleneksel olarak merkezi ve talimat odakl› olmas›; GIS, veri taban› ve orman bilgi sisteminin kurulamam›fl olmas›; tan›t›m eksikli¤i, ormanc›l›k ilgi gruplar› aras›nda ortak bir paradigman›n oluflturulmam›fl olmas›, liyakat ve k›deme dayal› atama mekanizmalar›n›n gelifltirilememifl olmas› gibi hususlar Genel Müdürlü¤ümüzün zay›f yönleri olarak tespit edilmifltir.
Say›lan bu zay›f yönlerin güçlendirilmesi yönünde Genel Müdürlü¤ümüz bir dizi tedbirler almaktad›r.
Bunlar;
Ormanc›l›k birimleri aras›nda yeterli entegrasyonunun sa¤lanmas› yönünde; gerek Genel Müdürlü¤ümüz iç bünyesindeki birimler gerekse ormanc›l›k üst yönetimi (Bakanl›k, AGM, DKMP, ORKÖY) aras›nda koordineli bir çal›flma düzeninin sa¤lanmas›na azami gayret gösterilmektedir.
Yerinden yönetim anlay›fl›n›n temini yönünde, planlama sistemi bölge müdürlüklerinde konuflland›r›lm›fl ve bu amaçla bölgesel bütçeleme çal›flmalar› bafllat›lm›flt›r. Ayr›ca 6831 say›l› Orman Kanunun 16,17,18 ve 57 nci maddesi kapsam›nda verilen izinler Yetki Devri Talimat› çerçevesinde Orman Bölge Müdürlüklerine devredilmifltir.
Orman Bilgi sistemine yönelik mevcut bilgilerin say›sal ortama aktar›lmas›, GIS çal›flmalar›, veri toplama, kontrol ve güncelleme çal›flmalar› h›zla sürdürülmektedir.
Ormanc›l›k hizmetlerinin daha etkin ve verimli flekilde sürdürülebilmesi için güçlü bir kurumsal yap›n›n oluflturulmas› flartt›r. Bu ba¤lamda ideal bir teflkilat yap›s›n›n oluflturulmas›, finansal yap›m›z›n güçlendirilmesi, teknik kapasitenin artt›r›lmas›, araç gereç ve insan kaynaklar›n›n gelifltirilmesi, bürokrasinin azalt›lmas› ve merkezi yap›dan tedrici olarak adem-i merkezi yap›ya geçilmesi yönünde bafllatt›¤›m›z çal›flmalar ›srarla sürdürülecektir.
Di¤er yandan Genel Müdürlü¤ümüz Stratejik Plan›nda yer alan; norm kadro çal›flmalar›n›n muhafaza memurlar›n› ilgilendiren bölümünde uygulamalar bafllat›lm›flt›r. Zay›f yönlerimizin güçlendirilmesi yönünde son derece önemli bir tedbir olarak gördü¤ümüz uzmanlaflmaya ve liyakate dayal›, adil bir “atama ve görevde yükselme sisteminin” oluflturulmas› için somut ad›mlar at›lm›flt›r. Bu kapsamda “Atama Yönetmeli¤i” haz›rl›k çal›flmalar›m›z son aflamaya gelmifl olup uygulamaya 2010 y›l› içerisinde geçilecektir.
Orman ekosistemlerinin, uydu teknolojileri de kullan›larak, kat›l›mc› yaklafl›mla, çok amaçl›, planlan›p yönetimlerini sa¤layacak ikincil mevzuat düzenlemeleri yap›lacakt›r. Teflkilat›n ekosistem yönetimi, odun d›fl› ürün ve hizmetler konular›ndaki kurumsal yap› ve kapasiteleri güçlendirilecektir.
Sürdürülebilirlik ilkesi do¤rultusunda orman alanlar›n güncel, do¤ru ve h›zl› bir flekilde tespiti, tespit edilen bu alanlar›n etkin bir flekilde yönetilmesi ve korunmas› için bafllat›lan Konumsal Orman Bilgi Sisteminin kurulmas› çal›flmalar› h›zland›r›lacakt›r.
Günümüzde, yöneylem araflt›rmas› tekniklerinden; do¤rusal programlama, simülasyon, amaç programlama, kombine optimizasyon, dinamik programlama ve yapay zeka a¤lar› gibi daha birçok yöntemlerin, CBS ile de desteklenmesiyle, çok say›da modeller gelifltirilerek karar verme say›sal ortamda yap›lacakt›r. Bunun için, ülkemiz flartlar›na uygun planlama model yaz›l›m› haz›rlanacakt›r.
Uzaktan Alg›lama ve Co¤rafi Bilgi Sistemi konular›nda birimlerin, kurumlar›n bu konuda yapt›klar› çal›flmalar›n bir an önce standart hale getirilmesi sa¤lanacak, bu konuda yap›lacak çal›flmalarda yaz›l›m donan›m uyumlulu¤u dikkate al›nacakt›r.
Ormanc›l›k Araflt›rma Enstitülerince; sorunlar›n çözümüne yönelik spesifik ve k›sa süreli çal›flmalar›n yap›lmas› imkanlar›n›n gelifltirilerek, araflt›rma uygulama iflbirli¤inin gerçeklefltirilmesine çal›fl›lacakt›r.