Tedarik Zinciri Entegrasyon Kavramı ve Önem

Günümüz küresel ekonomisinde mal ve hizmetlerin geliştirilmesi ve teslim edilmesi gittikçe zorlaşmaktadır. Etkinliğin sağlanabilmesi doğru envanter ve talep bilgisi ve tedarik zincirine dahil olan tarafların işbirliği ile mümkün olmaktadır. Örneğin Kodak, bir şirketin önemli stok yerlerini değiştirerek, lojistik hizmeti sunan yeni tedarikçiler ekleyerek ve donanımlı mühendislerle beraber çalışarak rekabet avantajı sağlayabilmek amacıyla tedarik zincirini yeniden tasarlamaktadır (Krajewski, Ritzman ve Malhotra, 2013: 356).

TZY, diğer paydaşlar ve müşteriler için değer ekleyen ürün/ hizmet ve bilgi sağlayan ana tedarikçiler aracılığıyla son kullanıcıya doğru olan temel iş süreçlerinin entegrasyonudur (Waters, 2010: 196).

Tedarik zinciri entegrasyon kavramı 1980’lerde ortaya çıkmıştır. 1980’lerde Proctor&Gamble (P&G) firması bir süpermarketten çocuk bezi için sipariş aldı. Bu süpermarkette dikkatli planlama ve iletişim yoluyla işbirliği ikmal sistemi geliştirdi (Chen, Chou, Dai ve Ye, 2018: 40226-40244).

Bitmiş ürünlerin satışı yoluyla hammadde kaynaklı birbirine bağımlı işletmeler arasında bilgi ve ürün akışı optimize edilmelidir. Teknoloji, tedarik zinciri entegrasyonu için önemli bir etkinleştiricidir (Bowersox, Closs ve Cooper, 2002: 10).

TZ fırsatları, günümüzdeki yöneticilerin keşfetmesi ve yararlanması gereken zorluklardır. Ancak tedarik zinciri entegrasyonu artan karlılık ve büyüme aracıdır ve kendi içinde bir son değildir (Bowersox, Closs ve Cooper, 2002: 30).

Tedarik zinciri entegrasyonu, gelen ve giden kusursuz doğru bilgi akışı sayesinde tedarik zinciri süreçlerinin etkin koordinasyonudur. Kodak bu etkin koordinasyon sayesinde tedarik zinciri bütünleşmesinde başarı elde etmektedir (Krajewski, Ritzman ve Malhotra, 2013:356). Tedarik zinciri entegrasyonunun doğru, sorunsuz işlemesi ve gerçekleşmesi örgütün işle ilgili müşterilerinin sunduğu hizmetleri de etkilemektedir. Entegre edilmiş tedarik sistemi stok yönetiminin ve malzeme tedariğinin doğru gerçekleşmesi, tedarikçilerin iletişimi açısından ürün ve hizmet sürecinin hız ve kalitesini ortaya koymaktadır (Tütüncü ve Küçükusta: 2008).

TZY, firmaların iç fonksiyonlarını yeterince entegre etmesini sağlayan ve tüketiciler, tedarikçilerle etkili işbirliği yapabilir ve diğer katılımcıların rekabetçiliklerini arttırabilir. Tedarik zinciri entegrasyonu, değerin yaratılması ve performansın geliştirilmesi ile ilgilidir.

Firmalar tedarikçiler ve müşteriler ile faaliyetleri entegre etmek için tedarik zinciri entegrasyonunu benimsediğinde yüksek tedarik zinciri performansı elde edilebilir (Lii ve Kuo, 2010: 142-155).

Tedarik zincirinin en temel noktalarından biri ortaklar arasında entegre edilmiş ilişkileri kurmak ve sürdürmektir (Swierczek, 2011: 339-352). Verimliliğin gelişmesi insan ve teknolojik konuları kapsayan yönlerin entegrasyonu ile mümkündür (Gunesekaran, Forker ve Kobu, 2000: 316-355). TZ

üyeleri arasındaki entegrasyonun sağlanması ile son kullanıcı maliyeti dahil ekonomik değeri yüksek bir değer yaratılır (Nebol ve Uslu, 2011: 349-352).

İşletmeler, belirli bir tedarik zinciri entegrasyonu oluşturmak ve sürdürmek için mevcut sistemlerinin eksikliğini belirlemeli ve gerekli düzenlemeleri yapmalıdır. İşletme amaç ve hedeflerine ulaşmak için hem lojistik stratejileri hem de kurumun genel stratejilerini ele almalıdır (Murphy ve Knemeyer, 2016: 89)

Tedarik zinciri entegrasyonu, zincir içindeki tüm üyeleri arasında iyi koordine edilmiş operasyonel bağlılık, yönetimin desteklediği ve yüksek seviyede stratejik bağlılık gerektirir. TZ üyeleri arasındaki ilişkiler, satış personeli ve alıcı arasındaki işlemler ile sınırlı değildir. Çünkü bu ilişkiler daha iyi fiyat veren bir rakip tarafından engellenebilir. Yeni tedarik zinciri ilişkileri iki organizasyon arasında çoklu bağları içermektedir. Çoklu bağ gerektiren ilişkiler ortak amaçlara ulaşmak için daha uzun süreli gerçekleşebilmektedir (Christopher ve Jüttner; 2000: 5-23).

Tedarik zinciri entegrasyonu, TZ içindeki organizasyonlarla rekabet etmelerini ve organizasyonların nihai müşteri tatminini sağlamak için işbirliği yapmalarını sağlamaktadır. Tedarik zinciri entegrasyonunun amacı, tedarik zincirinde bulunan her üyenin kaynak ve yeteneklerini, tedarik zincirinin genel performansını artırmak için koordine etmek ve yönetmektir. Asıl amaç bütün üyelerin risklerini azaltmak ve karlarını artırmaktır.

Geleneksel (çatışmacı) anlayış ve tedarik zinciri entegrasyonu (işbirlikçi) arasındaki farkları Tablo 10’da özetlenmektedir (Waters, 2003: 44).

Tablo 10: Tedarik Zinciri Yönetimine Çatışma ve İşbirlikçi Bakış Açısı

Faktör Geleneksel Anlayış

(Çatışmacı)

Tedarik Zincir Entegrasyonu (İşbirlikçi) Kar Biri kar ederken diğeri zarar

eder

Her ikisi de karı paylaşır

İlişki Bir taraf baskındır. Eşit ortaklık

Güven Çok az Çok fazla

İletişim Sınırlı ve resmi Yaygın ve açık

Bilgi Gizli Açık ve paylaşılabilir

Kontrol Yoğun politikalar Yetki devri ve güçlendirme Kalite Hatalar için suçlama Problemleri ortak çözme

Anlaşma Katı Esnek

Odaklaşma Kendi faaliyetleri Müşteriler

Kaynak: Waters, D., “Logistics: an Introduction to Supply Chain Management”,Gordonsville, VA, USA: Palgrave Macmillan, 2003, s:44.

Tedarik zinciri entegrasyonunu amacı, hem aşağı-yukarı bilgi akışı hem de materyal akışının dahil edilerek kesintsiz ve tamamen entegre edilmiş tedarik zincirini yaratmaktır.

Tedarik zinciri entegrasyonunun önemi azımsanamaz fakat bir şirketin kontrol derecesi tasarım, üretim, pazarlama ve tedarik zincirindeki dağıtımına bağlıdır. Avrupa’daki en başarılı iki tedarikçi firma olan Benetton ve Zara bütünleştirilmiş tedarik zincirinin perakende satış tekliflerini nasıl arttırdığını göstermektedir. Her iki firma Japonyada geliştirilen yalın üretim tekniklerini ağırlıklı olarak kullanmaktadır. Onların üretim uygulamaları fabrikaya yakın tedarikçiler ve Benetton durumunda olduğu gibi taşeronların ağını içeren esnek uygulamalardır. Benetton, uygulamalarında “postponoment (erteleme ilkesi)”ni kullanan ilk perakende şirketlerinden biridir. Stoğu satmak için üretmek yerine talebe göre stok üretmektedir (Waters, 2010: 313-314).

Zara’nın uygulamaları Amerika’daki The Limited şirketiyle benzerlik göstermektedir. Şirket, istenen miktarda bitmiş ya da yarı işlenmiş ürün üretmek amacıyla tedarikçilerle görüşerek yeni moda trendleri aramaktadır. Markalı ürünlerin sadece yüzde 40’ı uzak doğudan ithal edilir; geri kalanı İspanya’daki donanımlı fabrikalarda üretilir. Tedarik zinciri girişimlerinin sonucu, Zara, sattığı

Benetton, Zara ve The Limited özel hedef pazarları için dar bir ürün yelpazesine sahiplerdir. Bu, lojistik ağını kolaylaştırır ve basitleştirir. Mağazalardaki mevsim dışı ya da istenmeyen stoklar nedeniyle oluşan eksiklikleri azaltma çabasıyla bu sektörlerde hızlı cevap sistemi uygulanmaktadır (Waters, 2010: 314).

Tedarik zinciri entegrasyonu iç ve dış organizasyonel süreci yürüten üreticilerin yanı sıra tedarik zinciri ortakları ve üretici arasındaki işbirliği olarak tanımlanabilir (Qrunfleh, 2010: 51).

Tedarik zincirinde entegrasyon, üst ve alt koordinasyonun iyileştirilmesi yoluyla gelişmiştir. Koordinasyon pratikte materyal ve bilgi akışı sayesinde kuralların oluşmasını sağlamaktadır.

Araştırmalar, Tam zamanında teslimat, ürün kullanılabilirliği, çevrim süresi gibi alanlarda daha iyi performansla sonuçlanan pazarlama ve lojistik arasındaki koordinasyonun geliştiğini göstermektedir. İç entegrasyon, dış entegrasyon için gereklidir.

En yakın tedarikçi ilişkileri hem işbirlikçi hem de ayrı tutum sergilerler. Ayrı olma, özellikle lojistik başarısızlıklar sonucunda ilişkinin baskı altında olduğu dönemler sürekli iyileştirici bir çalışma gerektirir (Harrison ve Van Hoek, 2008: 260).

Tedarik zinciri entegrasyonunun benimsenmesinde etkin olan en önemli etmenler şu şekildedir (Çevik, Büyüközkan ve Öztürk, 2004):

 Rekabet avantajı: Tedarik zinciri entagrasyonu ile firmalar yeni pazarlara açılabilirler. Tedarik zinciri entagrasyonu ile firmalar hem mevcut müşterilerini tatmin eder hem de yeni pazarlara açılabilirler ya da mevcut pazarda yeni firmalara da ulaşabilirler. Tedarik zinciri entagrasyonu sayesinde başarı kazanan önemli firmalar tekstil sektöründe Zara ve bilişim sektöründe Dell firmalarıdır.

 Performans artışı: Tedarik zinciri entegrasyonu ile koordinasyon arttıkça tedarik zincirindeki belirsizliğin azalması gerekir. Koordinasyonun artması ile tedarik süresi değişkenliği azalır ve fax ya da telefon ile sipariş gibi katma değer sağlamayan aktiviteler engellenir. Böylece operasyonel performans artışı sağlanır.

 Trend etkisi: Küçük ve orta ölçekli firmalar, müşterilerini ellerinde tutabilmek için sistemi desteklemek zorundadırlar. Büyük ölçekli firmalar da tedarik zinciri entegrasyonundan tam verim alabilmek için daha küçük tedarikçilerini ve müşterilerini maddi ve teknolojik olarak destekleyebilmektedirler. Trend etkisi, tedarik zinciri entegrasyonunu getireceği faydalardan çok teknik kullanan firmaların giderek artmasından kaynaklanan baskı nedeniyle diğer firmaların da bu tekniği benimsemesidir.

Tedarik zincirinde entegrasyonun faydaları şunlardır (Waters, 2003: 42- 43):

 Tedarik zincirindeki bütün üyeleri arasında işbirliğinin bilgi ve kaynak paylaşımı ile artması,

 Stokların azalması, ölçek ekonomileri, zaman ve kaynak israfına neden olan ve değer yaratmayan faaliyetlerin minimize edilmesi ya da yok edilmesi ile maliyetlerin düşmesi,

 Daha iyi bir planlama ve yüksek verimlilik ile birlikte performansın artması,

 Malzeme akışının düzenlenmesi ve iyileşmesi,

 Teslimat süresinin kısaltılması, dağıtımın hızlı gerçekleşmesi ve daha çok kişiselleştirilmiş hizmet dolayısıyla müşteriye daha iyi hizmet verilmesi,  Daha yüksek kalitenin gerçekleşmesi

 Sistemdeki verilere gerçek zamanlı olarak ulaşabilme imkanı sağlanabilmektedir,

 Alıcı ve satıcılar arasında yer, zaman, ekipman kısıtlarının yok edilerek veri akışının kesintisiz bir hale getirilmesi,

 Veri ve bilgi akışının kesintisiz gerçekleşmesi ve belirsizlik faktörünün başarıyla ortadan kaldırılabilmesi için zincirin bütün firmaların entagrasyonla birbirine bağlanması gerekir.

 Sipariş verme, yükleme, nakliye gibi süreçlerin standartlaştırılması ve ilgili süreçlerin elektronik ortama aktarılmasını, daha anlaşılır bir hale getirilmesini gerektirir.

 TZ ilişkilerinin doğru olarak belirlenmesi gerekir.

 Paylaşılacak bilgilerin etkin ve verimli gerçekleşmesi için TZ üyeleri arasında sinerji yaratılması gerekir.

 Tedarik zinciri entegrasyonunda başarı sağlayabilmek için çalışandan kaynaklanan oluşabilecek hataları azaltmak adına insan faktörünü en aza indirerek kodlama ve barkod gibi sistemler kullanılması gerekmektedir.