TAZM NAT DAVALARI

556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, maddi tazminat, manevi tazminat (md.62/1- b193) ve itibar tazminatı194 (md. 68) olmak üzere üç çe it tazminat öngörmü tür. Genel kural olarak tazminat davası için, zarar, kusur, hukuka aykırılık ve illiyet ba ı unsurlarının mevcudiyeti gerekir195. Marka hakkına tecavüzün, bir haksız fiil niteli i ta ıdı ı da196 de erlendirildi inde aynı unsurların varlı ını aramanın gereklili i ortaya çıkar. Ancak marka hakkına bir tecavüzün yani haksız fiilin varlı ı kabul edildikten sonra, ayrıca hukuka aykırılık ve illiyet ba ını aramaya gerek kalmaz.

189 _{ARKAN, Sabih; C.II, s.250.}

190 _{YASAMAN, Hamdi; ALTAY, Sıtkı Anlam; AYO LU, Tolga; YUSUFO LU, Fülürya; YÜKSEL, Sinan;}

Marka Hukuku erhi II, s.1138.

191 _{Tasarının 74/2’ nci maddesi ile açıkça “Mahkeme kararının ilan edilmesine ili kin talep ba langıçta ileri} sürülebilece i gibi kararın kesinle mesinden sonraki üç ay içinde de yapılabilir.” eklinde düzenleme yapıldı ından artık hükmün ilanı talebinin ne zaman yapılması gerekti i yönündeki tartı ma konusuz kalacaktır.

192 _{ARKAN, Sabih; C.II, s.250.}

193 _{Bu hususlar tasarının 64/1-b maddesinde düzenlenmi tir.}

194 _{tibar tazminatı tasarının 70’ inci maddesi ile aynen muhafaza edilmi tir.}

195 _{BA TU , rfan; ERDEM, H.Ercüment: Ticari letme Hukuku, Ankara, 1993, s.123.} 196 _{ARKAN, Sabih; C.II, s.240: ÖZEL, Ça lar; s.188.}

Tazminat talebinin kabul görmesi, marka hakkına tecavüz sebebiyle bir zararın do ması ve failin kusurlu olmasına ba lıdır197_.

556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin “tazminat” ba lıklı 64’ üncü maddesi ile; “Marka sahibinin izni olmaksızın, marka taklit edilerek üretilen ürünü üreten, satan, da ıtan veya ba ka bir ekilde ticaret alanına çıkaran veya bu amaçlar için ithal eden veya ticari amaçla elde bulunduran ki i, hukuka aykırılı ı gidermek ve sebep oldu u zararı tazmin etmekle yükümlüdür.

Taklit markayı herhangi bir ekilde kullanmakta olan ki i, marka sahibinin markanın varlı ından ve tecavüzden kendisini haberdar etmesi ve tecavüzü durdurmasını talep etmesi halinde veya kullanmanın kusurlu bir davranı te kil etmesi halinde, sebep oldu u zararı tazmin etmekle yükümlüdür.”

hükmü getirilmi tir.

Bu hükmün ikinci fıkrasında açıkça kusurdan söz edildi i halde, birinci fıkrasında kusura yer verilmemi olması sebebiyle, marka taklit edilerek üretilen ürünü üreten, satan, da ıtan veya ba ka bir ekilde ticaret alanına çıkaran veya bu amaçlar için ithal eden veya ticari amaçla elde bulunduran ki ilerin kusursuz olarak tazminle sorumlu tutulabilecekleri ifade edilmi 198 ise de, bizim de katıldı ımız görü e göre: hukukumuzda kusur sorumlulu unun esas oldu u; kusursuz sorumlulu un istisnai olarak hakkaniyet sorumlulu u, nezaret ve ihtimam gösterme yükümünden do an sorumluluk ve tehlike sorumlulu u ekillerinde, kanunda özellikle kusurun aranmadı ını ifade edilmesi ile belirlendi i199; kusursuz sorumluluk ilkesinin kabulü halinde, hiç de uygun olmayan bir ekilde, 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin ba lıklı 64/1’ inci maddesinde ifade edilen ki ilerin, ortada bir tecavüz – haksız fiil – bulunmasa bile tazminat ödemeye mahkûm edilebilece i200_{; 554}

Sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında KHK’ nin 50, 555 Sayılı Co rafi aretlerin Korunması Hakkında KHK’ nin 26’ ncı maddelerinde oldu u gibi di er bazı

197 _{ÖZEL, Ça lar; s.188: YASAMAN, Hamdi; Marka Hukuku erhi II, s.1126: Tasarıda 556 Sayılı KHK’ den}

farklı olarak açıkça “kusur varsa” ibaresi kullanılmı ise de, kanaatimizce “kusurun mevcudiyeti” tazminat davaları için genel kural oldu undan, tasarıdaki ifade gereksiz bir tekrardan ibarettir.

198 _{TEK NALP, Ünal; Fikri Mülkiyet, s.460: Tasarının aynı hususu düzenleyen 66’ ncı maddesinin her iki}

fıkrada da “kusur” ibaresine yer verilmi tir.

199 _{YASAMAN, Hamdi; ALTAY, Sıtkı Anlam; AYO LU, Tolga; YUSUFO LU, Fülürya; YÜKSEL, Sinan;}

Fikri Haklarda Tazminat le lgili Bazı Sorunlar, Prof.Dr. Ömer Teoman’ a 55’ nci Ya Günü Arma anı, 2002, stanbul, (Fikri Haklarda Tazminat)s.813: KARAN Hakan; KILIÇ Mehmet: s.494.

sınaî haklara ili kin mevzuat ile haksız fiiller alanında kusur sorumlulu u ilkesine ba lı kalınmı oldu u201 _{gibi hususlar nazara alınarak, maddenin birinci fıkrasında kusurdan söz}

edilmemesinin sebebinin, bu fıkrada anılan - marka taklit edilerek üretilen ürünü üreten, satan, da ıtan veya ba ka bir ekilde ticaret alanına çıkaran veya bu amaçlar için ithal eden veya ticari amaçla elde bulunduran - ki ilerin bu markanın taklit olup olmadı ını ara tırması gerekti i halde ara tırma yapmaksızın kullanması sebebiyle kusurlu olarak hareket etmi olmalarını asıl oldu udur202.

556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 64/1’ inci maddesinde ifade edilen “taklit markayı herhangi bir ekilde kullanmakta olan ki i” kavramıyla, nihai tüketici de il, bakımcı, tamirci, boyacı gibi taklit markayı ta ıyan malları, meslekleri gere ince kullanan ki iler ifade edilmektedir203. Bu ki iler hakkında tazminat davası açılabilmesi için, marka sahibinin, markanın varlı ından ve tecavüzden bu ki ileri – ekil artına ba lı olmaksızın – haberdar ve tecavüzün durdurulmasını talep etmi olması gerekir204. htar ile bu ki iler kullanmayı durdurmu ise, tazminat davası ikame olunamaz. Bu sebeple, burada ihtar bir dava artı niteli indedir.

Bu tazminat talepleri, aynı temele dayanmadıklarından, aralarında bir yarı ma de il yı ılma söz konusu olur. Yani bir tür tazminatın istenmesi di er türlerin istenmesini engellemez205.

Markanın sa ladı ı haklar, üçüncü ki ilere kar ı marka tescilinin yayın tarihi itibariyle hüküm ifade eder. Markanın tescili için yapılacak ba vurunun yayınlanmasından sonra do abilecek durumlarla ilgili olarak tazminat talebi yapılabilir. Ancak ba vurunun yayını ile do an haklar, tescilin yayınıyla birlikte tescilli markadan do an hakların kapsamı içinde de erlendirilir. Mahkeme, öne sürülen iddiaların geçerlili ine ili kin olarak tescilin yayınlanmasından önce karar veremez (556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname md. 9/3206_).

201 _{ARKAN, Sabih; C.II, s.243.}

202 _{ARKAN, Sabih; C.II, s.243: YASAMAN, Hamdi; ALTAY, Sıtkı Anlam; AYO LU, Tolga; YUSUFO LU,}

Fülürya; YÜKSEL, Sinan; Marka Hukuku erhi II, s.1130; “… ticaretle u ra an davalı basiretli bir tacir gibi davranmalı ve orijinalleri bayiler tarafından piyasaya sunulan davacı ürünlerinin taklitlerini alıp satmak üzere i yerinde bulundurmamalıdır… ” H.G.K. 17.12.1997, E.11-836/K.1075 (FMR, C.1, S.2001/2, s.199-201).

203 _{TEK NALP, Ünal; Fikri Mülkiyet, s.460.} 204 _{TEK NALP, Ünal; Fikri Mülkiyet, s.460.} 205 _{SARAÇ, Tahir; s.302}