B- DAVA KONUSU ÜRÜN VE ARAÇLARA ELKONULMASI VE MÜSADERE
V- MARKA CEZA DAVALARINDA ZAMANA IMI
Suçun i lendi i tarihten itibaren belli bir sürede, açılması gereken ceza davalarının açılıp sonuçlandırılmaması halinde, artık o suçtan dolayı ceza tesis etmekte kamu yararı kalmayaca ı de erlendirilerek ceza ve dava zamana ımları kabul edilmi tir.
Marka suçlarının tamamında dava zamana ımı 5237 Sayılı TCK’ nun 66/1-e maddesi gere ince sekiz yıl, ceza zamana ımı ise 5237 Sayılı TCK’ nun 68/1-e maddesi gere ince on yıldır.
5237 Sayılı TCK’ nun 68/6 maddesi gere ince, zamana ımı, tamamlanmı suçlarda suçun i lendi i günden, te ebbüs halinde kalan suçlarda son hareketin yapıldı ı günden, kesintisiz suçlarda kesintinin gerçekle ti i günden ve zincirleme suçlarda son suçun i lendi i günden itibaren i lemeye ba lar.
476 ALBAYRAK, Mustafa; Müsadere, s.21. 477 ALBAYRAK, Mustafa; Müsadere, s.21.
5237 Sayılı TCK’ nun 67’ inci maddesi gere ince, dava zamana ımı - üpheli veya sanıklardan birinin savcı huzurunda ifadesinin alınması veya sorguya çekilmesi, üpheli veya sanıklardan biri hakkında tutuklama kararının verilmesi, suçla ilgili olarak iddianame düzenlenmesi, sanıklardan bir kısmı hakkında da olsa, mahkûmiyet kararı verilmesi sebeplerinden biri veya birkaçı sebebiyle -kesildi inde, zamana ımı süresi yeniden i lemeye ba lar. Dava zamana ımını kesen birden fazla nedenin bulunması halinde, zamana ımı süresi son kesme nedeninin gerçekle ti i tarihten itibaren yeniden i lemeye ba lar. Kesilme halinde, zamana ımı süresi ilgili suça ili kin olarak Kanunda belirlenen sürenin en fazla yarısına kadar uzar. Yani marka suçları açısından bu süre en fazla on iki seneye kadar uzayabilecektir.
VI MARKA CEZA DAVALARINDA YETK L VE GÖREVL MAHKEMELER
556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 71’ inci maddesi478 gere ince “Bu Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen bütün davalarda, görevli mahkeme Adalet Bakanlı ınca kurulacak ihtisas mahkemeleridir. Bu mahkemeler tek hâkimli olarak görev yaparlar.
Asliye ticaret ve asliye ceza mahkemelerinden hangilerinin ihtisas mahkemesi olarak görevlendirilece ini ve bu mahkemelerin yargı çevresini Adalet Bakanlı ının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu belirler.”
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun 13.07.1995 gün ve 503 sayılı kararı ile, ceza davaları için, uzmanlık mahkemelerinin bulunmadı ı yerlerde komisyonların bulundu u a ır ceza mahkemelerinde olmak üzere asliye ceza mahkemesinin, iki asiye ceza mahkemesi varsa 1 sayılı asliye ceza mahkemesinin, ikiden fazla asliye ceza mahkemesi olan yerlerde 3 sayılı asliye ceza mahkemesinin, uzmanlık mahkemeleri kuruluncaya kadar görevlendirilmelerine, yargı çevrelerinin ise adalet komisyonlarının merkez ve mülhakatları olan ilçeleri kapsayacak ekilde belirlenmesine karar verildi i; Kurul’ un 26.03.2001 gün ve 335 sayılı kararı ile de yargı çevresi stanbul ili mülki sınırları olmak üzere “ Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesinin uzmanlık mahkemesi olarak belirlenmi oldu u belirtilmi tir479.
556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 71’ inci maddesi ile belirlenen mahkemelerin görevi, aksine düzenleme olmadı ından i bölümüne de il kamu düzenine ili kin oldu undan, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 7’ inci maddesinde de ifade
478 Tasarının 73’ üncü maddesi ile bu hüküm aynen muhafaza edilmi tir. 479 KESK N, Serap; s.158.
edildi i gibi, görev hususu mahkemece yargılamanın tüm a amalarında re’sen gözetilir ve mahkeme görevli olmadı ı kanaatine ula ırsa görevsizlik kararı verir. Taraflar yapacakları sözle me ile görevli mahkemeyi de i tiremezler480.
SONUÇ
Üzerine kondukları e yanın ya da bir hizmetin belirli bir i letmeye aidiyetini gösteren veya e yayı ya da hizmeti piyasadaki benzerlerinden ayırt etmek için kullanılan tanıtma ve ayırt etme araçları olarak tarif etti imiz markanın bir i letmenin sahip olabilece i en de erli varlıklardan biri oldu u inancıyla, bu varlı a tecavüz niteli i ta ıyan haller ile bu tecavüz durumunda marka sahibinin ba vuraca ı hukuksal yollar ile gündeme gelebilecek ceza davalarının neler oldu u genel hatlarıyla anlatılmaya çalı ılmı tır.
Sanayinin dünya çapında yayılmı karı bol bir yeraltı dünyasının ku atması altında oldu u ve New York’ta çalı an sahtekârlık operasyonlarının çok uluslu irketler gibi çalı tı ı481 dü ünüldü ünde tescilli markaların korunması hususunun ne denli önemli oldu u gözler önüne serilecektir. Buna ra men, çalı mamızın bütününde de zaman zaman vurgulandı ı gibi, markaların korunması ile ilgili olan ve konumuz gere i inceledi imiz 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin esasen özensiz bir tercüme niteli i ta ıdı ı izlenimi edinmekten kaçınmak olanaklı de ildir. Bunun ötesinde daha sonra mevzuatla ilgili yapılan de i ikliklerde de, aynı özensizli i teyit eder niteliktedir.
Her eyden önce, düzenleme yapılırken ülkemizde, ceza hukuku ile özel hukuk alanlarının genellikle farklı a amalardan geçmi oldu u ve bu sebeple farklı esas ve usullere sahip oldu u tamamen göz ardı edilmi ve özel hukuka ili kin kurumlar ile ceza hukukuna ili kin kurumlar iç içe düzenlenmeye çalı ılmı tır. Bunun bir sonucu olarak 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 61/d maddesi Anayasa Mahkemesinin, 14.05.2004 tarihli resmi gazetede yayınlanan 02.03.2004 gün ve 2002/92 E. 2004/ 25 K. sayılı hükmü ile iptal edilmi tir. Yüksek Mahkemenin gerekçesi ve iptal dayana ı nazara alınırsa 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ nin 61’ inci maddenin di er fıkraları da talebe konu olması halinde yüksek mahkemece büyük bir ihtimalle iptal edileceklerdir. Bu sebeple bu konuda en kısa zamanda kanun ile yapılacak bir düzenlemeye gidilmesi gereklidir. Aksi halde marka
korumasının ceza müeyyidelerinin kurum ve olanaklarından istifade etme olana ı kalmayabilecektir482.
Öte yandan 01.06.2005 tarihinde yürürlü e giren 5237 Sayılı TCK ile benimsenen, ceza hukukunda aynı genel hükümlerin uygulanması ilkesi ile, çalı mamızda da yer yer vurgulandı ı gibi, bir takım maddeler ceza hukuku açısından ya ilga edilmi ya da tartı ılır hale gelmi tir.
Tüm ülkelerin hedefi sanayide ve ekonomide geli mi olmak ve bu geli mi li ini de i en ko ullar kar ısında koruyarak daha ileri götürmektir483. Bunu yaparken ülkeler uluslar arası düzenlemelere uymak ihtiyacı hissederler. Ancak bu uluslar arası mevzuat izin verdi i ölçüde, her ülkenin kendi sanayisini ve ekonomisini koruması da ola andır. Nitekim 1975- 1985 tarihleri arasında Amerika Birle ik Devletlerinde fikri hak ihlalleri nedeniyle yerli firmaların di er yerli firmalar aleyhine açtı ı davaların % 40 -41’ ini kazanmı olmalarına kar ın, yabancı firmalar aleyhine açtıkları davaların %65’ ini kazandıkları ifade edilmektedir484. Bu hususta ülkemizin yasal düzenlemesi açısından dikkat edildi ini söylemek mümkün görünmemektedir. Örne in “gümrüklerde el koyma” hususunda TRIPs taraflarına, taklit malların ülkeye giri inin ertelenmesi gerekti i yönünde bir düzenleme yapma zorunlulu u getirdi i halde, bu malların ülkeden çıkı ı ile ilgili bir tedbir alma yükümlülü ü getirmemi tir485. Ancak yukarıdaki açıklamalardan da anla ılaca ı üzere mevzuatımızda, giri ve çıkı arasında bir fark gözetilmemi tir.
Tüm bu sebeplerle, çalı mamızın bütününde görüldü ü gibi, ilmi ve kazai tartı malar sürekli ya anmaktadır. Bu sebeple vakit yitirmeden daha derli toplu, özenli ilmi tartı maları ve yeni mevzuatı da gözeten bir düzenleme çalı masına ihtiyaç oldu unu de erlendirmekteyiz.
482 Halen komisyonda bulunan tasarının yasala ması halinde bu tehlike gündemden çıkacaktır. 483 YALÇINER, U ur G.; Sınai Mülkiyetin lkeleri, 2000 Ankara, s.123.
484 ATE , Mustafa; s.26. 485 ATE , Mustafa; s.38.
B BL YOGRAFYA
1. ALBAYRAK, Mustafa: Markaların Korunması Hakkında KHK’ye Göre Müsadere, FMR, C.2, S.2003/2 (Müsadere)
2. ALBAYRAK, Mustafa; Fikir ve Sanat Eserleri ile Markalar Aleyhine lenen Suçlar, Ankara 2003 (Marka Suçları)
3. ARKAN, Sabih; aret ile Marka Arasında Ba lantı htimali ve ltibas (Karı tırma) Tehlikesi, BAT DER, Aralık 1999, C.XX, S.2, ( ltibas)
4. ARKAN, Sabih; Marka Hukuku, C.II, 1998, Ankara, (C.II.)
5. ATE , Mustafa; Taklit ve Korsan Malların Uluslararası Ticareti: GATT-TRIPS Anla masının bu Ticaretin Önlenmesine li kin Hükümleri, FMR, C.3, S.2003/1. 6. ATLI, Mithat Serdar; Marka Türleri ve Korunması, Yayınlanmamı Yüksek Lisans
Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001, zmir.
7. AYDIN, Hüseyin; Fikri ve Sınaî Mülkiyet Suçlarında ikayet Hakkı, FMR, C.3, S.2003/3 ( ikayet Hakkı).
8. AYDIN, Hüseyin; Sınaî Mülkiyet Hakları Aleyhine lenen Suçlar, Ankara 2003,(Sınai Mülkiyet Suçları)
9. BA TU , rfan; ERDEM, H.Ercüment: Ticari letme Hukuku, Ankara, 1993.
10. BATTAL, Ahmet; Marka Hakkına Tecavüz Davalarında Dava Hakkının Kötüye Kullanılması, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, Bildiriler- Tartı malar, XVIII, 22.06.2001.
11. BERZEK, Ay e Nur; 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Markaların Düzenlenmesi, Prof.Dr. O uz mregün’e Arma an, 1998 stanbul
12. CAMCI, Ömer; Marka Davaları, 1999, stanbul.
13. CENG Z, Dilek; Türk Hukukunda ktibas veya ltibas Suretiyle Marka Hakkına Tecavüz, 1995, stanbul.
14. DEREN YILDIRIM, Nervis: Haksız Rekabet Hukuku le Fikri ve Sınaî Mülkiyet Hukukunda htiyati Tedbirler (Doçentlik Tezi).
15. DEREN YILDIRIM, Nervis: Marka Hukukunda htiyati Tedbire li kin Bazı Sorunlar, Ünal Tekilalp’ e Arma an, C.II, stanbul, 2003, ( htiyati Tedbir)
16. D R KKAN, Hanife; Tanınmı Markaların Korunması, Ankara 2003 (Tanınmı Markalar).
17. ERDEM, Bahadır, B.; Patent Hakkının Korunmasına ve Patent .hakkına li kin Sözle melerde Uygulanacak Hukuk, stanbul, 2002.
18. ERGÜN, Mevci; Patentten Do an Haklara Tecavüz Olmadı ının Tespiti, FMR, C. 2004/3, S.4.
19. ERGÜN, Mevci; Türkiye’ deki Marka Hakkına Tecavüz Davaları, “Marka Koruması” Uluslararası Sempozyumu, Bildiriler, 1998, stanbul, (Marka Hakkına Tecavüz)
20. FMR, C.1, S.2001/1 21. FMR, C.1, S.2001/2 22. FMR, C.2, S.2002/2 23. FMR, C.2, S.2002/4 24. FMR, C.3, S.2003/2 25. FMR, C.3, S.2003/3 26. FMR, C.3, S.2003/4 27. FMR, C.4, S.2004/2 28. FMR, C.4, S.2004/3
29. KARAHAN, Sami; Haksız Rekabet Davalarında Dava Zamana ımları ve Sessiz Kalma Nedeniyle Hakkın Kaybedilmesi lkesi, Prof.Dr. Hayri DOMAN Ç’ e 80. Ya Arma anı, (Haksız Rekabet)
30. KARAHAN, Sami; Marka Hukukunda Hükümsüzlük Davaları, 2002, Konya, (Hükümsüzlük)
31. KARAHAN, Sami; Ticari letme Hukuku, 1998, Konya, (Ticari letme)
32. KARAN Hakan; KILIÇ Mehmet: Markaların Korunması 556 Sayılı KHK erhi ve lgili Mevzuat, Kasım 2004 Ankara.
33. KESK N, Serap; Patent ve Markanın Ceza Normları ile Korunması, 2003, Ankara. 34. KEYDER, Virginia Brown; Fikri Mülkiyet Hakları ve Gümrük Birli i.
35. KURU, Baki; ARSLAN, Ramazan; YILMAZ, Ejder: Medeni Usul Hukuku, 1997, Ankara.
36. KURU, Baki; Hukuk Muhakemeleri Usulü, C.II, 2001 stanbul (Usul). 37. KURU, Baki; Tespit Davaları, Ankara 1963 (Tespit Davaları).
38. MERAN, Necati; Marka Hakları ve Korunması, 2004, Ankara 39. NOYAN, Erdal: Marka Hukuku, 2003, Ankara
40. ÖZEL, Ça lar; Marka Lisansı Sözle mesi, 2002, Ankara.
41. ÖZGENÇ, zzet; Marka Hakkına Tecavüz ve Cezai Sorumluluk, Ünal Tekinalp’ e Arma an, C. III, stanbul 2003.
42. PINAR, Hamdi: Marka Hukukunda Hakların Tükenmesi, Prof. Dr. M.Kemal O uzman’ ın Anısına Arma an, 2000, stanbul.
43. SARAÇ, Tahir; Patentten Do an Hakka Tecavüz ve Hakkın Korunması, 2003, Ankara. 44. SULUK, Cahit; Anayasa Mahkemesinin Faydalı Model ve Markalara ili kin
Kararlarının Dü ündürdükleri, FMR, C.4, S.2004/3
45. EH RAL , Feyzan Hayal; Patent Hakkının Korunması, Ankara 1998. 46. TEK L, Fahiman; Ticari letme Hukuku, stanbul 1997.
47. TEK NALP, Ünal; Fikri Mülkiyet Hukuku, Eylül 2004, stanbul, (Fikri Mülkiyet). 48. TEK NALP, Ünal; tibar Tazminatı ve Bazı Sorunlar, Prof.Dr. Selahhattin Sulhi
Tekinay’ ın Hatırasına Arma an, 1999, stanbul, ( tibar Tazminatı)
49. TEOMAN, Ömer; Ya ayan Ticaret Hukuku, C.I: Hukuki Mütalaalar, Kitap. 8, 1997. 50. YALÇINER, U ur G.; Sınai Mülkiyetin lkeleri, 2000 Ankara.
51. Yargı Dünyası, S.15 52. Yargı Dünyası, S.24 53. Yargı Dünyası, S.47
54. Yargıtay Kararları Dergisi, C.30, S.10, Ekim 2004
55. YASAMAN, Hamdi; ALTAY, Sıtkı Anlam; AYO LU, Tolga; YUSUFO LU, Fülürya; YÜKSEL, Sinan; Marka Hukuku 556 Sayılı KHK erhi, Ekim 2004, stanbul, C.II.( Marka Hukuku erhi II)
56. YASAMAN, Hamdi; Fikri Haklarda Tazminat le lgili Bazı Sorunlar, Prof.Dr. Ömer Teoman’ a 55’ nci Ya Günü Arma anı, 2002, stanbul, (Fikri Haklarda Tazminat) 57. YURTSEVER, aziye: Patentin Hukuki Koruması ve lgili Mevzuat, 1999.