Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Özellikleri

Araştırmada KOP Bölgesinde tarımsal yayım faaliyetlerinin en önemli paydaşlarından biri olan İl/İlçe GTHB Müdürlüklerinde çalışan tarımsal yayım uzmanları ve Tar-Gel personelinin genel demografik özellikleri incelenmeye çalışılmıştır. Bölgedeki etkin bir yayım faaliyetinin sağlanmasında politikalar kadar tarımsal yayım personelinin donanımı ve yaş, eğitim, medeni durum vb. demografik unsurlar etkili faktörlerdir. Bu nedenle bölgede faaliyet gösteren tarımsal yayım uzmanları ve Tar-Gel personelinin demografik ve genel özellikleri yaş, medeni durum, eşinin mesleği, yaşadığı yer, eğitim durumu, yabancı dil bilme durumu, bilişim teknolojilerinin kullanma becerisi, internete ayırdığı zaman gibi faktörler incelenmiştir.

Yaklaşık %95’ini İl/İçe GTHB Müdürlüklerinde çalışan Tar-Gel personelinin oluşturduğu araştırma kitlesinin yaş dağılımları Çizelge 5.2.3.’de gösterilmiştir.

Çizelge incelendiğinde tarımsal yayım uzmanları ve Tar-Gel personelinin yaşlarının illere ve cinsiyete göre istatistiki olarak önemli bir şekilde değişmediği belirlenmiştir.

KOP Bölgesinde araştırma kitlesinin yaş ortalaması 33,41 olarak hesaplanmıştır.

96

Çizelge 5.2.3. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Yaşı (%)

İller Cinsiyet Tarımsal yayım uzmanı ve

Tar-Gel personelinin yaşı

Araştırma kitlesinin oluşturan tarımsal yayım uzmanları ve Tar-Gel personelinin medeni durumları incelendiğinde %76,81’inin evi olduğu ve bu oranın cinsiyetlere göre istatistiki olarak %95 güven seviyesinde önemli olarak değişmediği illere göre %90 güven sınırında istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Evlenme oranının en yüksek olduğu iller Konya ve Aksaray illeridir (Çizelge 5.2.4.).

Çizelge 5.2.4. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Medeni Durumu (%)ı

İller Cinsiyet Medeni Durum

Toplam

97

İl/İlçe GTHB Müdürlüklerinde çalışan tarımsal yayım uzmanı ve Tar-Gel personelinin yaklaşık %75’inin evli olması, araştırmada incelenen araştırma kitlesinin çalışmalarında eşlerinin yönlendirici etkisinin olup olmadığının ortaya konulmasının önemini ortaya çıkarmıştır. Bu amaçla evli olan tarımsal yayım uzmanı ve Tar-Gel personeline eşlerinin mesleği sorulmuş ve KOP Bölge ortalamasında eşlerin

%32,39’unun çalışmadığı belirlenmiştir. Hedef kitlede ele alınan tarımsal yayım uzmanı ve Tar-Gel personelinin eşlerinin en önemli meslek gruplarını, Tarım (Ziraat Mühendisi, Veteriner Hekimi, Gıda Mühendisi, Su Ürünleri Mühendisi, Ev Ekonomisi, Ziraat Teknikeri, Laborant), Öğretmenlik ve Ebe/Hemşirelik olduğu belirlenmiştir.

Genel ortalamada eş meslek grubunun %23,94’ünü Tarım (Ziraat Mühendisi, Veteriner Hekimi, Gıda Mühendisi, Su Ürünleri Mühendisi, Ev Ekonomisi, Ziraat Teknikeri, Gıda Teknikeri, Laborant) meslek kolunun oluşturması bu kitlenin tarımsal yayım çalışmalarında eşlerinden destek alabileceği kanısını oluşturmaktadır. Bu oran ise özellikle kadınlarda (%51,06) erkeklere (%14,18) göre daha yüksektir (Çizelge 5.2.5.)

98

Çizelge 5.2.5.a. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Eşinin Mesleği (%)

Meslek Grupları Aksaray Karaman Konya Niğde KOP Bölgesi

Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama

99

Çizelge 5.2.5.b. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Eşinin Mesleği (%)

Meslek Grupları Aksaray Karaman Konya Niğde KOP Bölgesi

Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama

Emniyet Müdürü 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.72 0.48 0.00 0.00 0.00 0.00 1.06 0.28

Ürün Tanıtım Temsilcisi 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.72 0.48 0.00 0.00 0.00 0.00 1.06 0.28

Teknik Ressam 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.72 0.48 0.00 0.00 0.00 0.00 1.06 0.28

İnsan Kaynakları Müdürü 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.72 0.48 0.00 0.00 0.00 0.00 1.06 0.28

Öğrenci 0.00 0.00 0.00 2.50 0.00 1.89 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.38 0.00 0.28

Galerici 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.72 0.48 0.00 0.00 0.00 0.00 1.06 0.28

Mali Müşavir 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.72 0.48 0.00 0.00 0.00 0.00 1.06 0.28

İnşaat teknikeri 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.67 0.00 0.48 0.00 0.00 0.00 0.38 0.00 0.28

İcra Müdür Yardımcısı 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.67 0.00 0.48 0.00 0.00 0.00 0.38 0.00 0.28

MEB'de Şef 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 5.00 0.00 3.70 0.38 0.00 0.28

Sekreter 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 5.00 0.00 3.70 0.38 0.00 0.28

Polis 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.72 0.48 0.00 0.00 0.00 0.00 1.06 0.28

SGK'da Şef 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.72 0.48 0.00 0.00 0.00 0.00 1.06 0.28

Kuaför 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.67 0.00 0.48 0.00 0.00 0.00 0.38 0.00 0.28

Büro Elemanı 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.67 0.00 0.48 0.00 0.00 0.00 0.38 0.00 0.28

Eczacı 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.67 0.00 0.48 0.00 0.00 0.00 0.38 0.00 0.28

Halkla İlişkiler Uzmanı 0.00 0.00 0.00 2.50 0.00 1.89 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.38 0.00 0.28

Diş Hekimi 0.00 0.00 0.00 2.50 0.00 1.89 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.38 0.00 0.28

Antrenör 0.00 0.00 0.00 0.00 7.69 1.89 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.06 0.28

İlahiyatçı 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.67 0.00 0.48 0.00 0.00 0.00 0.38 0.00 0.28

Uluslararası İlişkiler 0.00 0.00 0.00 2.50 0.00 1.89 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.38 0.00 0.28

Psikolog 0.00 0.00 0.00 2.50 0.00 1.89 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.38 0.00 0.28

Toplam 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

100

Araştırma alanında görüşülen İl/İlçe GTHB Müdürlüklerinde çalışan tarımsal yayım uzmanı ve Tar-Gel personelinin yaşadıkları yerler tarımsal yayım faaliyetinin kırsal alana ulaştırılmasında önemli bir faktördür. Araştırma kitlesinin %95’ini oluşturan Tar-Gel personelinin yaşadıkları yerler Çizelgede gösterilmiştir. Çizelge incelendiğinde bölgedeki tarımsal yayım uzmanlarının daha çok il/ilçe merkezlerinde yaşadıkları belirlenmiştir. Köy/Kasabada yaşayan tarımsal yayım uzmanlarının oranı

%4,78 olarak belirlenmiştir ve bu kitlenin %95,65’i erkek tarımsal yayım uzmanlarıdır.

Köy/Kasabada yaşayan İl/İlçe GTHB Müdürlüklerinde çalışan tarımsal yayım uzmanı ve Tar-Gel personelinin oranının en düşük olduğu iller Aksaray(%2,20) ve Konya (%3,76) illeridir. Yapılan çalışmada Konya dışındaki tüm illerde kadınlar ilçe ve il merkezlerinde yaşamaktadır. Konya ilinde ise bu oran %1,45 olarak gerçekleşmiştir (Çizelge 5.2.6.).

Çizelge 5.2.6. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Yaşadığı Yer (%)

İller Cinsiyet

KOP Bölgesinde İl/İlçe GTHB Müdürlüklerinde çalışan tarımsal yayım uzmanı ve Tar-Gel personelinin eğitim durumu incelendiğinde ise %63,73’ü Lisans, %23,77’si yüksek lisans, %0,82’si ise Doktora derecesine sahiptir. Özellikle Niğde ve Konya illerinde Lisans üzeri programa devam eden ve bitirmiş olan tarımsal yayım personelinin oranı diğer illere göre daha fazla olduğu belirlenmiştir (Çizelge 5.2.7.)

101

Çizelge 5.2.7. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Eğitim Durumu (%)

İller Cinsiyet

102

Araştırma bölgesinde görüşülen tarımsal yayım personelinin %63,73’ü en az lisans seviyesinde eğitim seviyesine sahip olmasının yanı sıra görüşülen kitlenin lisans öncesi çalıştıkları tarım alanı ile ilgili Ziraat Meslek Lisesi/Veteriner Sağlık Meslek Lisesi/Laborant Meslek Lisesi/Ev Ekonomisi Meslek Lisesi gibi eğitim kurumlarından herhangi birinden mezun olup olmadıkları araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar incelenen araştırma kitlesinin geçmişlerinde tarım ile ilgili bir eğitimlerinin olup olmadığı ile ilgi bir bilginin oluşmasını sağlamış olup, KOP Bölgesinde İl/İlçe GTHB Müdürlüklerinde çalışan tarımsal yayım uzmanı ve Tar-Gel personelinin

%4,01’inin Ziraat Meslek Lisesi/Veteriner Sağlık Meslek Lisesi/Laborant Meslek Lisesi/Ev Ekonomisi Meslek Lisesi gibi eğitim kurumlarından herhangi birinden mezun oldukları belirlenmiştir (Çizelge 5.2.8.). Bu durum tarım alanındaki meslek liselerinin eskisi kadar yeni tarımsal yayım personelinin İl/İlçe GTHB teşkilatı içerisinde yer almasında etkili olmadığını göstermektedir.

Çizelge 5.2.8. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Ziraat Meslek Lisesi/Veteriner Sağlık Meslek Lisesi/Laborant Meslek Lisesi/Ev Ekonomisi Meslek Lisesi Eğitim Kurumlarından Birinden Mezun Olma Durumu (%)

İller Cinsiyet Durum

103

Bölgedeki tarımsal yayım uzmanları ve Tar-Gel personelinin lisans ve lisansüstü uzmanlıkları bölgedeki çalışmaların yoğunluğu konusunda bir fikir verebilir.

Çizelge 5.2.9.’dan da görüleceği üzere Aksaray, Karaman ve Konya illerinde daha çok hayvancılık alanında uzman olan Veteriner Hekimleri ve Zootekni bölümü mezunları istihdam edilirken, Niğde ilinde Tarla Bitkileri ve Bitki Koruma konusunda, diğer bir deyişle bitkisel üretim konusunda tarımsal yayım uzmanlarına daha fazla önem verildiği görülmektedir. 2013 yılı TÜİK verilerine göre KOP Bölgesinde ve Türkiye genelinde bu illerin tarımsal yapısı incelendiğinde Aksaray, Karaman ve Konya illerinde tarımsal üretim değerinin % 42.87’sini hayvansal, %57.13’ünü bitkisel ürünlerin değerinden oluşmaktadır. Niğde ilinde de bitkisel üretim değerinin payı tarımsal üretim değeri içindeki payı %50.08’dir.

104

Çizelge 5.2.9. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Mezun Oldukları Lisans Bölümleri (%)ı

Bölümler Aksaray Karaman Konya Niğde KOP Bölgesi

Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama Erkek Kadın Ortalama Veteriner

Hekimlik 32.00 10.53 26.09 23.40 6.67 19.35 33.14 11.67 27.51 4.55 0.00 2.78 29.17 9.26 23.74

Tarla Bitkileri 8.00 15.79 10.14 17.02 13.33 16.13 12.43 21.67 14.85 22.73 28.57 25.00 13.19 20.37 15.15 Bitki Koruma 14.00 5.26 11.59 10.64 20.00 12.90 10.06 26.67 14.41 9.09 50.00 25.00 10.76 25.00 14.65

Zootekni 20.00 10.53 17.39 8.51 6.67 8.06 7.10 5.00 6.55 18.18 0.00 11.11 10.42 5.56 9.09

Bahçe Bitkileri 6.00 15.79 8.70 14.89 13.33 14.52 7.10 10.00 7.86 4.55 14.29 8.33 7.99 12.04 9.09 Toprak Bilimi 2.00 21.05 7.25 10.64 13.33 11.29 6.51 10.00 7.42 18.18 0.00 11.11 7.29 11.11 8.33

Tarım Makineleri 2.00 0.00 1.45 2.13 0.00 1.61 10.65 1.67 8.30 0.00 7.14 2.78 6.94 1.85 5.56

Ziraat

Mühendisliği 6.00 10.53 7.25 4.26 13.33 6.45 3.55 5.00 3.93 4.55 0.00 2.78 4.17 6.48 4.80

Tarım Ekonomisi 4.00 5.26 4.35 2.13 0.00 1.61 1.78 3.33 2.18 4.55 0.00 2.78 2.43 2.78 2.53

Tarımsal Yapılar

Ve Sulama 0.00 0.00 0.00 4.26 0.00 3.23 2.96 3.33 3.06 4.55 0.00 2.78 2.78 1.85 2.53

Gıda Mühendisliği 4.00 0.00 2.90 0.00 0.00 0.00 0.59 0.00 0.44 0.00 0.00 0.00 1.04 0.00 0.76

Süt Ürünleri 2.00 0.00 1.45 0.00 6.67 1.61 0.59 0.00 0.44 0.00 0.00 0.00 0.69 0.93 0.76

Hayvan Sağlığı 0.00 0.00 0.00 0.00 6.67 1.61 0.00 0.00 0.00 4.55 0.00 2.78 0.35 0.93 0.51

Hayvansal Üretim 0.00 5.26 1.45 0.00 0.00 0.00 0.59 0.00 0.44 0.00 0.00 0.00 0.35 0.93 0.51

Su Ürünleri 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.18 0.00 0.87 0.00 0.00 0.00 0.69 0.00 0.51

Bankacılık 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.59 0.00 0.44 0.00 0.00 0.00 0.35 0.00 0.25

Bilgisayar

Öğretmenliği 0.00 0.00 0.00 2.13 0.00 1.61 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.35 0.00 0.25

Biyoloji 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.59 0.00 0.44 0.00 0.00 0.00 0.35 0.00 0.25

Tarım Bölümü 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.59 0.00 0.44 0.00 0.00 0.00 0.35 0.00 0.25

Entoloji 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.67 0.44 0.00 0.00 0.00 0.00 0.93 0.25

İş İdaresi 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 4.55 0.00 2.78 0.35 0.00 0.25

Toplam 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

105

Tarımsal yayım uzmanları ve Tar-Gel personelinin eğitim düzeyi ve mezun oldukları bölümler kadar yabancı dil bilme durumları da önemli bir göstergedir.

Tarımsal yayım personelinin iyi bir yabancı dil bilmesi tarımsal yeniliklerin takibi açısından önem taşımaktadır. Araştırma bölgesinde tarımsal yayım uzmanlarının

%53,32’si yabancı dil bildiklerini belirtmişlerdir. Bu durum İller arasında istatistiki olarak önemli bir farklılık gösterirken, cinsiyetler arasında istatistiki olarak önem arz etmemektedir. Özellikle Karaman ve Konya illerindeki yabancı dil bilen tarımsal yayım uzmanlarının ve Tar-Gel personelinin oranı diğer illere göre daha yüksek seviyededir (Çizelge 5.2.10.)

Çizelge 5.2.10. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Yabancı Dil Bilme Durumları (%)ı

İller Cinsiyet Yabancı dil biliyor musunuz?

Toplam

KOP Bölgesi’ndeki tarımsal yayım uzmanlarının ve Tar-Gel personelinin bildikleri yabancı dilin başında İngilizce gelmektedir. İngilizce konuşma, yazma, okuma ve anlama konusunda tarımsal yayım personelinin durumu genelde az ve orta düzeydedir. Tarımsal yayım personelinin İngilizce dışında bildikleri diller içerisinde Almanca ve Fransızca’da gelmektedir fakat bu sayı çok azdır (Çizelge 5.2.11).

106

Çizelge 5.2.11. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Yabancı Dil Bilme Durumları (%)ı

İller Cinsiyet

İngilizce Konuşma İngilizce Yazma -İngilizce Okuma İngilizce Anlama

Bilmiyor Az

107

Araştırmada görüşülen tarımsal yayım personelinin uğraştıkları işleri ve özellikle mezun oldukları bölümleri benimseme ve işlerini severek yapmada üniversiteye girişteki tercih formundaki sıralamaların önemli bir etkisi vardır. 30 tercihli bir üniversite tercih formunda görüşülen kişilerin ortalama 11. Tercihlerini bölgedeki en fazla meslek grubunu oluşturan Veteriner Hekimliği/Ziraat Mühendisliği/Gıda Mühendisliği alanlarının oluşturduğu görülmektedir. Bu tercih sıralaması Kadınlarda daha gerideyken (13-14), erkeklerde ise daha ön sıralardadır (9-10). Kadın ve Erkek yayım personeli arasındaki bölüm tercih sıralamasındaki bu durum Çizelge 5.2.12.’de açıkça görülmekte olup istatistiki açıdan da önemli bir farklılık olduğu yapılan T testi ile belirlenmiştir.

Çizelge 5.2.12. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Üniversitede Ziraat Mühendisliği/Veteriner Hekimliğini Tercih Etme Sıraları (Sıra No)

İller Cinsiyet Sıra No

Tarımsal yayım uzmanları ve Tar-Gel personelinin kendilerini geliştirmede kullanabilecekleri en önemli araçlardan bir tanesi de bilişim araçlarıdır. Bilişim araçlarını iyi kullanan bir tarımsal yayım personeli kendini geliştirme ve yeni fikirler elde edinme noktasında önemli bir avantaja sahiptir. Tarımsal yayım personelinin bilişim teknolojilerini kullanma durumlarını puanlamalarını istenmiş ve sonuçlar

108

Çizelge 5.2.13’de gösterilmiştir. Çizelge incelendiğinde KOP bölgesinde tarımsal yayım personelinin bilişim teknolojilerini iyi düzeyde kullandıkları belirlenmiştir. Bu durum cinsiyet ve illere göre istatistiki olarak önemli ölçüde değişmemektedir.

Çizelge 5.2.13. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin Bilişim Teknolojilerini (Bilgisayar, cep telefonu, internet vb.) Kullanım Seviyeleri (1-10 Puan)

İller Cinsiyet Puan

En önemli bilişim teknolojisi olan internet artık araştırma alanlarının genişlemesi ve bilgiye erişimde en önemli teknolojilerinin başında gelmektedir.

Günümüzde internetin girmediği ya da kullanılmadığı ARGE çalışmaları hemen hemen yok denilecek ya da azdır. İyi bir yayım uzmanı internet aracılığı ile kendini geliştirebilmeli ve yenilikleri takip edebilmelidir. Araştırma bölgesinde görüşülen Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin internet kullanma alışkanlıkları incelendiğinde %95,32 gibi yüksek bir oranın internet kullandığı ve ortalama kullanım sürelerinin ise ortalama 5,44 saat/gün olduğu belirlenmiştir (Çizelge 5.2.14 ve Çizelge 5.2.15.)

109

Çizelge 5.2.14. Tarımsal Yayım Uzmanı ve Tar-Gel Personelinin İnternet Kullanım Durumları (%)

Tarımsal yayım uzmanı ve Tar-Gel personelinin günlük ortalama internet kullanım saatleri cinsiyetlere ve illere göre karşılaştırıldığında; cinsiyetlere göre yapılan T Testinde cinsiyetler arasında istatistiki olarak önemli ölçüde farklılık arz eden bir kullanım yok iken, iller arasında ise özellikle Konya ilinde günlük internet kullanımının diğer illere göre daha fazla olduğu ve bununda istatistiki olarak %99 güven sınırında önemli olduğu belirlenmiştir. Buradan Konya ilindeki tarımsal yayım personelinin interneti gündelik çalışmalarında daha sık bir şekilde kullanıldığını göstermektedir (Çizelge 5.2.15.).

110

Meslekteki deneyim yayım personelinin işini daha hakim olmasına ve bölgeye yeni yaklaşım ve anlayışlar katmasına yardımcı olacaktır. Bu nedenle araştırma bölgesinde tarımsal yayım personelinin deneyimlerini oluşturan faaliyetler ve çalışmaları yurtdışına çıkma, mesleki örgütlere ve mesleki yayınlara abonelikleri, mesleki deneyim, özel sektör deneyimi ve yayım elemanı olarak deneyimi şeklinde incelenmiştir. Bu faktörler araştırma bölgesindeki tarımsal yayım personelinin hem meslek ile hem de meslek dışı alanlarla olan tecrübelerini ortaya koyması açısından önemli göstergelerin başında gelmektedir.

Önceki Çizelge 5.2.10 ve Çizelge 5.2.11.’de belirtildiği üzere araştırma bölgesindeki tarımsal yayım personelinin yarıya yakını yabancı dil bilmesine karşın yabancı dil bilenlerin özellikle de İngilizce bilenlerin seviyeleri orta düzeyde olduğu belirtilmiştir. Bu durum bölgedeki yarıya yakın tarımsal yayım personelinin yabancı