MTA’da görev yapan üç değerli çalışma arkadaşımızı; jeoloji mü-hendisleri Mehmet DURU, Selma CEYLAN YILDIZ ve Taylan HA-KAN ile kiralık araç sürücüsü Kenan GÖRBELİ‘yi arazi çalışmasına giderken geçen hafta bir trafik kazasında kaybettik.
Zor arazi koşullarında özverili bir şekilde ülkemize ve kamuya olan sorumluluklarını yerine getirirken görevleri başında kaybettiğimiz ar-kadaşlarımızı saygıyla anıyor; ailelerine, yakınlarına ve tüm çalışma arkadaşlarına tekrar baş sağlığı diliyoruz.
Bu olay, arazide görev yapan MTA çalışanlarının arazi çalışma, araç ve ulaşım konularının ne kadar yaşamsal önemde olduğunu acı bir şekilde ortaya çıkarmıştır.
Yaşananı kaza, ölümleri de kader olarak açıklayıp geçiştirileme-yecek kadar önemli olan bu acı olay, arazide görev yapan MTA çalı-şanlarının ulaşımının güvenli olarak sağlanması için gerekenlerin ya-pılıp yapılmadığının da sorgulanması gerektiğini bir kez daha ortaya koymuştur.
Yaşadığımız günler, çalışma yaşamının piyasalaştırıldığı ve taşe-ronlaşmanın yaygınlaştığı dolayısıyla ölümlerin ciddi artış gösterdiği bir dönem olmuştur. Özelleştirme ve taşeronlaşmanın getirdiği gü-vencesiz, kuralsız, denetimsiz çalışmanın sonucunda; dün tersaneler-de ve kömür ocaklarında yaşadığımız acıların bir benzerini MTA’da yaşadık.
Son yıllarda, özelleştirme, taşeronlaştırma, kiralama, asli hizmet-lerini ihale etme, işlevsizleştirerek küçültme gibi nedenlerle kamu kurumlarının süreç içinde asli işlerinden çekildiği bir noktaya gelin-miştir. Bu süreç, bir yandan işsizliği yaygınlaştırırken, diğer yandan çalışanlar için; çalışma saatlerini ve çalışmanın esnekliğini, iş güven-cesizliğini, sendikasızlaşmayı ve tehlikeyle yüz yüze bir çalışma biçi-mini de beraberinde getirmiştir. Bunun bir sonucu olarak da kurum-lar çalışankurum-ların hakkurum-larını değil, maliyetleri nasıl düşüreceğini hesapkurum-lar olmuştur. MTA Genel Müdürlüğünde de son yıllarda tamamıyla aynı durum yaşanmaktadır.
V. Olağan Genel Kurulu 129
MTA gibi öznel arazi koşulları bulunan bir kurumda, geçmişte ol-duğu gibi arazi şartlarına uygun kendi arazi aracı ve tecrübeli kadrolu şoförleri tarafından hizmetlerin verilmesi gerekirken; bugün, onlarca arazi aracı çürümeye terk edilip satışa çıkarılmakta; bunun yerine ki-ralama fiyatları her geçen yıl düşürülerek, araç kalitesi ve sürücünün niteliği gözetilmeksizin yaşamsal sorunlara yol açan araç kiralama yo-luna gidilmektedir.
Hangi sonuçları doğuracağını düşünmeden uygulanan tasarruf (!) politikaları sonucunda, MTA’da uzun yıllardır kadrolu şoför istihda-mından, yeni ve dayanımlı arazi aracı alımından vazgeçilmiştir.
Bu gün MTA’da, arazide çalışma saatlerinin belirsizliği çalışanla-rı mağdur eden keyfi uygulamalara dönüşmüş, sondajlar ve numune alma işleri ihale edilmiş, kadrolu araç şoförleri yerine teknik eleman-lar araç kullanmaya zorlanmıştır.
Bu durum, MTA’yı kuruluş misyonundan giderek uzaklaştırmış, kar zarar hesabı yapan bir konuma düşürmüştür.
Bizler, MTA Genel Müdürlüğünde örgütlü bulunan meslek odala-rı ve sendikalar olarak bu gibi üzücü olaylaodala-rın bir daha yaşanmaması için öncelikle aşağıda belirttiğimiz konuların yerine getirilmesini talep ediyoruz.
MTA’nın her türlü asli hizmeti MTA tarafından yerine getirilmelidir.
MTA’da özelleştirmelere, taşeronlaşmaya, hizmetlerin devrine derhal son verilmelidir.
MTA Genel Müdürlüğünün kuruluş kanunundan gelen asli işleri, MTA’nın kadrolu elemanları eliyle yürütmeli ve bunun için yeni per-sonel alımına gidilmelidir.
Araç kiralama işinden derhal vazgeçilerek, MTA’nın kendi araçla-rının kadrolu şoförlerince kullanılması sağlanmalıdır.
Diğer taraftan,
MTA’nın arazi ve kamp çalışma koşulları hiçbir ulusal ve ulus-lararası çalışma normlarına uymayacak ölçüde tanımsız, kuralsız ve keyfiyete açık olarak ciddi derecede sorunludur.
Arazi ve kamp koşulları ile ilgili olarak;
MTA’nın sondaj işleri MTA’nın sondaj makineleri ve kadrolu işçi-leri tarafından yürütülmelidir.
V. Olağan Genel Kurulu 130
Yaşanabilir, sağlıklı, insan onuruna yaraşır arazi ve sondaj kamp binası temini yoluna gidilmeli, bunu sağlamaya yönelik idari ve mali düzenlemeler getirilerek, arazi ve sondaj çalışma koşullarının zorlu-ğunu eşit derecede çeken işçi, idari görevli, mühendis tüm çalışanlara eşit koşullarda nitelikli barınma hakkı sağlanmalıdır. En temel insani ihtiyaçları gözetmeyen mevcut mali kısıtlamalar bu anlayışa göre ye-niden düzenlenmeli ve bunlar yazılı hale getirilerek bölge müdürleri-nin subjektif uygulamalarına son verilmelidir.
Arazide çalışma saatleri ve hafta sonu mesaisi herkes için aynı eşit ve adil koşullarda uygulanmalıdır. Mesai saatleri dışına taşan çalışma-lar, puantaj tutularak kayıt altına alınmalı, karşılığında da personele fazla mesai ücreti veya izin hakkı tanınmalıdır.
24 saat çalışılan sondaj kamplarında 8 saat çalışılacak şekilde me-sai sistemi düzenlenmeli, vardiyalı çalışmanın gerektiği durumlarda, eleman yapısı buna göre belirlenerek mağduriyetlere son verilmeli, var-diya tutmanın getirdiği mali ve sosyal haklar çalışanlara ödenmelidir.
MTA’nın uygulanmakta olan, ancak bu sorunların hiç birinin çözümüne olanak tanımayan, çağın gerisinde kalmış Arazi Çalışma Yönetmeliği, sendikaların ve meslek odalarının da görüşü alınarak, çalışanların en temel ihtiyaçlarını gözetip, belirsizliği giderecek şekil-de yenişekil-den düzenlenmeli, böylece arazi çalışmaları tanımlı ve kurallı hale getirilmelidir.
MTA ülkemizin maden potansiyelini ortaya koyan araştır-macı bir enstitü olarak kuruluş misyonuna uygun olarak yeniden yapılanmalıdır.
Bu sorunlar ve talepler bazında ortaklaşan MTA çalışanlarının ör-gütlü olduğu meslek odaları ve sendikalar olarak bizler; piyasalaştırıl-mış değil insan odaklı, işçi sağlığı ve iş güvenliğini esas alan çalışma biçimini savunarak bunların uygulanmasının takipçisi olacağız.
Biz çalışanların örgütleri olarak ifade ediyoruz ki; insan hayatını, kamusal faydayı merkezine almayan, kaza riskine açık, kuralsız, de-netimsiz çalışmayı öngören, sendikalaşmayı engelleyen taşeronlaşma ve asli hizmetlerin piyasaya devrini esas alan çalışma anlayışından MTA’da ve tüm kurumlarda vazgeçilmelidir. MTA’da ve tüm kuru-luşlarda güvenli iş, güvenli gelecek anlayışı hakim kılınmalıdır.
V. Olağan Genel Kurulu 131
Bu üzücü olayın nedeninin taşeronlaştırma politikaları olduğunu, insan hayatının, herşeyden daha önemli olduğunun bilinciyle; daha düşük maliyet ve daha fazla tasarruf ! adına daha fazla çalışanımızın ölmesinin önüne geçilmesi için; MTA Genel Müdürlüğü’nü, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını göreve ve sorumluluklarını yerine getirmeye çağırıyoruz.