Türkiye'de 2012 Yılı Vergi İnceleme Sonuçlarının Analizi

Tablo 3.45: 01.01.2012–31.12.2012 Dönemi Vergi Dairesi Müdürleri Tarafından Yapılan Vergi İncelemeleri Sonuçları (TL)

VERGİ TÜRÜ İncelenen Mükellef Sayısı Rapor Sayısı Bildirilen Matrah Bulunan Matrah Farkı Bulunan Vergi Farkı Tarh Edilecek Vergi Gelir Vergisi 1.578 2.293 96.143.976 25.582.141 6.040.622 7.722.879 Kurumlar Vergisi 419 475 15.694.708 10.625.304 2.131.382 2.561.915 Katma Değer Vergisi 4.274 4.947 3.746.260.371 274.356.674 52.725.968 71.160.687 Özel Tüketim Vergisi 120 135 30.385.791 4.411.491 4.620.141 4.637.045 Bank.Sig.Mua.Ver. 13 27 1.070.854 993.910 49.361 73.760 Veraset ve İnt. Ver. 2 2 1.468.852 - 144.229 144.229 Damga Ver. 64 91 5.043.509 24.103.355 1.378.668 1.518.546 Geçici Vergi 992 1.582 38.671.559 44.550.680 4.034.210 4.184.643 Diğer 2.445 2.640 439.284.811 156.508.726 3.002.615 4.145.838 TOPLAM 9.868 12.192 4.374.024.432 541.132.281 74.127.195 96.149.542 Kaynak: GİB, 2012

2012 yılı içerisinde yapılan vergi incelemeleri sonucunda, İncelenen mükellef sayısı 9.868'dir.

İncelenen matrah tutarı, 4.374.024.432 TL'dir.

İncelenen matrah üzerinden bulunan matrah farkı ise, 541.132.281 TL'dir. Bulunan matrah farkı üzerinde tarh edilen vergi 96.149.542 TL'dir. Ayrıca, düzenlenen vergi inceleme rapor sayısı 12.192'dir.

Gelir İdaresi Başkanlığı 2012 yılı faaliyet raporunda Vergi Dairesi Müdürleri tarafından yapılan vergi incelemelerine dair yeni veriler yayımlamıştır. Raporlarında, bulunan vergi farkı ve tarh edilecek vergi miktarlarına yer vermiştir. Ayrıca daha önceki faaliyet raporlarında incelenen matrah ifadesi 2012 yılından itibaren yerini bildirilen

matrah ifadesine bırakmıştır. Öte yandan incelenen raporlarda öngörülen Usulsüzlük Cezası, Özel Usulsüzlük Cezası ve Vergi Ziyaı Cezası tutarları bilgisi de eklenmiştir. GİB tarafından 2012 yılında yapılan bir diğer değişiklik ise incelenen vergi türleri arasına Özel Tüketim Vergisini de dahil etmesidir.

2012 yılında Vergi Dairesi Müdürleri tarafından incelenen mükellef sayısı 2011 yılına göre %22 azalarak 9.868 olmuştur. 2012 yılında yazılan rapor sayısı bir önceki yıla göre %13 oranında azalmıştır. 2012 yılında yazılan raporların yaklaşık olarak %41'i diğer vergiler hariç tutulursa KDV'ye aittir. Dolaysız Vergilerin (Gelir ve Kurumlar) yazılan rapor sayısı toplamı içindeki oranı yaklaşık olarak %23'dür. Bulunan matrah farkında en yüksek oran yaklaşık olarak %51 ile KDV'ye aittir. Dolaysız vergilerin bulunan matrah farkı toplam içindeki payı yaklaşık olarak %7'dir. Tarh edilecek vergi tutarında en yüksek pay %74 ile KDV'ye aittir. Dolaysız vergilerde bu oran %11'dir. Tarh edilecek vergi tutarında en düşük paya sahip vergi türü yaklaşık olarak onbinde yedi ile BSMV'ye aittir.

2012 yılında yayımlanan GİB faaliyet raporunda "İncelenen Matrah " yerine Bildirilen Matrah " bilgisine yer verilmiştir. Bu yıldan sonraki analizimiz de incelenen matrah yerine bildirilen matrah verisini kullanacağız.

Tablo 3.46: 2012 Yılı Vergi Dairesi Müdürleri Tarafından Yapılan İncelemelerde Bulunan Matrah Farkı/Bildirilen Matrah Oranı (%)

2012 TOPLAM

Bulunan Matrah Farkı (TL) 541.132.281

Bildirilen Matrah (TL) 4.374.024.432

Bulunan Matrah Farkı/Bildirilen Matrah (%) 12

Kaynak: GİB, 2012

2011 yılına göre 2012 yılında Bildirilen Matrah Farkı / Bulunan Matrah Farkı oranı %200 oranında artmıştır. Ancak 2012 yılında ortaya çıkan Bildirilen Matrah Farkı / Bulunan Matrah Farkı oranı 2011 yılında olduğu gibi diğer yıllara oranla oldukça düşük sayılır. 2011 ve 2012 yılı ortalaması %8'dir.

Tablo 3.47: Vergi Dairesi Müdürleri Tarafından Vergi Türleri itibariyle 2012 Yılı Öngörülen Ceza Miktarları (TL)

VERGİ TÜRÜ Usulsüzlük Cezası Özel Usulsüzlük

Cezası Vergi Ziyaı Cezası

Gelir Vergisi 252.685 23.353.626 10.249.065

Kurumlar Vergisi 10.024 3.706.785 4.537.694

Katma Değer Vergisi 388.615 24.587.671 225.853.847

Özel Tüketim Vergisi 2.570 527.566 7.212.833

Bank.Sig.Mua.Ver. 560 55.176 74.315 Veraset ve İnt. Ver. - - 144.229 Damga Ver. 1.607 15.667 1.556.923 Geçici Vergi 7.860 2.896.178 8.921.878 Diğer 88.951 4.182.379 2.946.647 TOPLAM 752.872 59.325.046 261.497.431 Kaynak: GİB, 2012

Vergi Dairesi Müdürleri yaptıkları 2012 incelemeler sonucunda toplam 752.872 TL Usulsüzlük Cezası, 59.625.046 TL Özel Usulsüzlük Cezası ve 261.498.431 TL ile Vergi Ziyaı kesilmesini önermişlerdir.

Her üç ceza türünde diğer vergiler hariç tutulduğunda en yüksek tutar KDV'ye aittir. Usulsüzlük cezası içerisinde KDV'nin oranı yaklaşık olarak %52'dir. KDV'yi %34 ile Gelir vergisi takip etmektedir. Özel Usulsüzlükte KDV'nin oranı yaklaşık olarak %41'dir. En yüksek ikinci pay ise %40 ile Gelir Vergisinindir. Vergi Ziyaında KDV'nin oranı %86'dır. Bilindiği üzere Vergi Ziyaı verginin tahakkuk ettirilmemesinde ya da eksik tahakkuk ettirilmesinden ve haksız yere vergi iadesine sebep olunmasından dolayı kesilen VUK md. 341'de düzenlenmiş ceza türüdür. KDV'nin fazla çıkmasının nedeni sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge (SMİYB) düzenlenmesinin vergi ziyaı cezasını öngörüyor olmasıdır.

Tablo 3.48: 2011- 2012 Dönemi Vergi Denetim Kurulu Başkanlığınca Yapılan Vergi İncelemelerine İlişkin Sonuçlar (TL)

Yıllar İncelenen _{Mükellef Sayısı} Tarhı Önerilen Vergi Tutarı Kesilmesi Önerilen Ceza 2011 16.267 3.926.153.961,00 6.540.331.412,00 2012 46.845 4.535.523.091,00 8.776.095.415,00 Kaynak: VDK, 2012

2012 yılında incelenen mükellef sayısı 2011 yılına göre yaklaşık olarak %188'lik olağanüstü bir artış göstererek 46.845 olmuştur. Buna karşılık tarhı önerilen vergi tutarı 2012 yılında bir önceki yıla göre %15 oranında artış göstermiştir. Kesilmesi önerilen ceza tutarı ise yaklaşık olarak %34'lük bir artış göstererek 8.776.095.415,00 TL olmuştur.

Tablo 3.49: 2012 Yılında Vergi Denetim Kurulu Başkanlığınca Yapılan Vergi Türleri İtibarıyla İnceleme Sonuçları (TL)

Vergi Türü Bulunan _Farkı Matrah Tarhı Önerilen Vergi _Tutarı Kesilmesi Önerilen Ceza Gelir Vergisi 367.971.395 176.769.832 256.711.090 Kurumlar Vergisi 2.911.935.207 562.510.421 885.010.932 KDV 4.761.929.174 2.438.316.996 5.249.518.293 Geçici Vergi 3.615.484.404 266.109.047 503.563.221 ÖTV 410.133.494 653.867.921 1.283.586.989 Kurum Stopaj 836.009.138 110.465.356 116.970.311 Damga Vergisi 114.821.419.757 55.094.331 57.329.884 BSMV 1.213.526.209 31.180.109 42.970.632 Gelir Stopaj 1.390.848.581 221.486.369 318.975.248 Harçlar 262.740.047 5.415.402 3.164.210

Veraset ve İntikal Vergisi 390.918.692 2.025.942 1.256.217 Özel İletişim Vergisi 2.527.376 11.200.168 11.849.525

Diğer 15.408.338 1.081.197 45.188.863

TOPLAM 131.000.851.812 4.535.523.091 8.776.095.415

Kaynak: VDK, 2012

2012 yılında VDK tarafından toplam 131.000.851.812 TL matrah farkı bulunmuş, 1.081.197 TL vergi tarhı önerilmiş ve 8.776.095.415 TL ise ceza kesilmesi istenilmiştir.

En fazla matrah farkı bulunan vergi türü 114.821.419.757 TL ile Damga Vergisi olmuştur. Toplam matrah farkının yaklaşık olarak %88'in Damga Vergisinden oluşmaktadır. Dolaysız vergilerin (Gelir ve Kurumlar) matrah farkı içindeki oranı ise yaklaşık olarak %3'dür.

En yüksek tarhı önerilen ve ceza kesilmesi öngörülen vergi türü KDV'dir. KDV'nin toplam tarhı önerilen vergi türü içindeki oranı yaklaşık olarak %54'dür.

KDV'nin toplam kesilmesi öngörülen ceza tutarında ki payı ise yaklaşık olarak %60'dır. Dolaysız vergilerde bu oran sırasıyla %16 ve %13'dür.

Tablo 3.50: 2012 Yılında Vergi Denetim Kurulu Başkanlığınca Düzenlenen Raporların Türleri İtibarıyla Dağılımı

Rapor Türü Rapor Sayısı

Vergi

İnceleme Raporu* _(VİR) 101.080

Vergi Tekniği Raporu** _{(VTR) 12.386}

Vergi Suçu Raporu (VSR) 9.542

Görüş ve Öneri Raporu 1.499

TOPLAM 124.507

* _{İade ve Kabul Raporları Dahil} ** _{Sahte Belge İncelemesi Dahil} Kaynak: VDK, 2012

2012 yılında VDK tarafından toplam 124.507 adet rapor yazılmıştır.

Tablodan görüldüğü üzere vergi müfettişleri tarafından 2012 yılında en çok yazılan rapor türü Vergi İnceleme Raporudur. VİR' in toplam rapor sayısı içindeki oranı %81'dir. Ardına %10 ile Vergi tekniği raporu gelmektedir. Vergi suçu raporu ile görüş ve öneri raporlarının oranları ise sırasıyla %8 ve %1'dir.