3.5. Türk ġirketlerinin Fas’taki Ekonomik ve Ticari Faaliyetleri
3.5.2. Türk Müteahhitlik ġirketlerinin Fas’taki Ekonomik ve Ticari Faaliyetleri
Türkiye inĢaat sektöründe dünya çapında iyi performans sergileyen ülkeler arasındadır. Yurt dıĢında milyarla dolara varan müteahhitlik anlaĢmalarıyla Tük müteahhitlik Ģirketleri gerek özel gerekse kamu ihalelerini kazanarak faaliyet alanını zaman geçtikçe daha fazla geniĢletmektedirler. Bu Ģirketler Fas pazarında kayda değer bir saygınlığa sahiptir.
215 Mülakat. 13.01.2020, saat 10.30. Ġstanbul. 216 Mülakat. 13.01.2020, saat 10.30. Ġstanbul. 217
96
3.5.2.1. MAKYOL İnşaat
1965 yılında Ġstanbul‟da temelleri atılan Makyol, 1976 yılında yeniden yapılandırılarak anonim Ģirket statüsünde faaliyetlerini devam ettirmiĢtir. 1980‟li yıllarla beraber ulusal düzeyde Sulama Gölet‟i ĠnĢaatı, Yol inĢaatı, Asfalt ÇalıĢmaları gibi alt yapı çalıĢmaları ile üst yapı çalıĢmaları faaliyetlerine baĢlamıĢtır. Günümüze kadar faaliyet süresi içinde çok önemli ticari ve ekonomik faaliyetlere imza atmıĢ, büyük çaplı inĢaat projelerini gerçekleĢtirmiĢtir. 2000 yılından itibaren yurt dıĢında çok önemli projelere imza atmıĢtır.
2003 yılında Makyol‟un yurt dıĢı atılımları devam etmiĢ, Kuzey Afrika'da önemli faaliyetlere imza atmıĢtır. Makyol, Fas'ta 350 milyon dolar değerindeki projelerin kontratlarını imzalamıĢtır. Projeler esas olarak 4 ayrı otoyol inĢasını öngörmektedir.
Makyol, 2020 yılında ENR (Engineering News Record), ABD tarafından yayınlanan listede, uluslararası faaliyetler sıralamasında dünyanın en büyük 250 uluslararası taahhüt Ģirketi arasında 227. sırada yer almıĢtır. 2019 yılında, Makyol 231. sırada yer almıĢtır.218
YılbaĢında Cezayir'de Doğu-Batı Otoyolu ĠnĢaatı kapsamında toplam 60 milyon Avro projeleri, inĢaatına baĢlamıĢtır.
Fas’ta gerçekleştirilmiş projeler de şunlardır; - Casablanca TaĢkın koruma Projesi, Fas (2014-2017)
- Tanger-Port Oued Rmel Otoyolu Lechbaa- RN16 Kesimi, Fas (2005-2008) - Tanger-Port Oued Rmel Otoyolu Tanger- RN2 Kesimi, Fas (2004-2007) - Tetouan- M‟diq Otoyolu ĠnĢaatı Isi, Fas (2004-2007)
- M‟diq- Fnideq Otoyolu ĠnĢaatı ĠĢi, Fas (2004-2008)
- Marakes- Agadir Otoyolu RN8 – CHICHAOUA Kesimi ĠnĢaatı, Fas 2009 - El Halassa Rezervuarlı Baraj Projesi, Fas (2012-2013)
- Tanger-Port Oued R‟mel Otoyolu, Ksar Sghir-Port Oued R‟mel Kesimi KM: 1+000‟daki Dolgunun Ankrajli Diyafram Duvar ile Güçlendirilmesi Projesi, Fas (2007-2008)
- Marakes- Agadir Otoyolu Boulkhras – Chıchaoua Kesimi ĠnĢaatı, Fas 2009
218
97
- Fas- Teza Otoyolu Tahla- Oued Amlil Kesimi, Fas (2010-2011) - Tetouan – Fnideq Otoyolu Eksik Ġmalatların Tamamlanması, Fas 2008 - Tetouan – Fnideq Otoyolu D7 Dolgusu, Sev Düzenleme ĠĢleri, Fas 2007 - Tetouan – Fnideq Otoyolunun Eksik Kalan Drenaj ĠĢleri, Fas (2008-2009) - Safi – Fosfat Ocakları Ġstinat Duvarı, Fas (2010-2011)
- Al Massira Konutları Projesi 1. Etap ĠnĢaatı, Fas (2009-2012)
- Fnideq ġehrindeki Al Massira ġehir Projesi Alt Yapı ĠĢleri, Fas (2008-2011) - Paradise Golf Resort Altyapı ĠĢleri, Fas (2008-2009)
- Casablanca – Rabat Otoyol GeniĢletmesi ĠnĢaatı, Fas (2014-2017)
3.5.2.2. TEKFEN İnşaat
1956 yılında kurulan TEKFEN, günümüzde hem ulusal hem uluslararası alanda müteahhitlik faaliyetlerinin öncü kuruluĢlarından biridir. Günümüzde TEKFEN Holding A.ġ.'nin bir yan kuruluĢu olan Tekfen ĠnĢaat ve Tesisat A.ġ; Türkiye‟nin yani sıra, Ortadoğu, Kuzey Afrika, Kafkasya ve Orta Asya, Doğu ve Orta Avrupa'da büyük baĢarıları olan uluslararası bir yüklenici olarak saygın bir markadır. TEKFEN, çok farklı ve geniĢ çaplı faaliyetlerde bulunmaktadır. Bu kapsamda ağır inĢaat iĢlerinden rafineriler ve petrokimya tesislerine; uydu kentlerden büyük endüstriyel iĢleme tesislerine, boru hatları ve deniz yapılarından güç tesisleri, elektrik ve iletiĢim iĢlerine kadar farklı alanlarda faaliyetlerini yürütmektedir.
TEKFEN ĠnĢaat ve Tesisat A.ġ. tarafından Su projeleri gerçekleĢtirilmiĢ;
- Fas - Tanca - Port De Oued Rmel Otoyolu, RN2 - Lechbaa Kesimi (2004- 2007)
- Fas - OCP Boru Hattıyla Fosfat Çamuru TaĢıma Projesi (2010-2014) - Fas - DAP (Diamonyum Fosfat) Gübre Fabrikaları Projesi (2010-2013) - Fas - Topping Unit 4 (Cdu-4) Projesi (2010-2012)
98
- Samir Rafinerisi, Yenileme Projesi (2005-2009)219
Bu projelerle, TEKFEN inĢaatın Fas‟ın altyapı projelerinin gerçekleĢtirilmesinde önemli roller üstlendiğini anlaĢılmaktadır.
3.5.2.3. Doğuş İnşaat
1951 yılında inĢaat ve müteahhitlik sektöründe faaliyetlerini baĢlayan DoğuĢ ĠnĢaat ve Ticaret A.ġ, ulusal ve uluslararası alanda bir çok projeyi gerçekleĢtirmiĢtir. GerçekleĢtirdiği bu projelerin toplam değeri 28,2 milyar doların üzerindedir. 250‟den fazla alt ve üstyapı projesi gerçekleĢtirmiĢtir. Faaliyetlerini zaman zaman uluslararası Ģirketlerle kurduğu ortak giriĢim ve konsorsiyumlarla da devam ettirmektedir. Bu kapsamda hem Türkiye‟de, hem dünyanın farklı coğrafyalarında, örneğin; Orta Doğu, Kuzey Afrika, Doğu Avrupa ve Körfez ülkelerinde çok büyük ölçekle projeleri hayata geçirmektedir. ENR tarafından her sene belirlenen “Dünyanın En Büyük 250 ĠnĢaat Firması” sıralamasında 2003 yılından beri yer almaktadır.220
DoğuĢ ĠnĢaat‟ın farklı uzmanlık alanlarını içeren kapsamlı portföyü; 1.515 km‟lik yol, 43 km‟lik köprü ve viyadük, 340 km‟lik metro ve tünel, toplamda 3.350 MW elektrik üreten 21 baraj ve hidroelektrik santralı gibi altyapı projeleri dıĢında, metro projeleri kapsamındaki istasyonlar da dahil toplam 3,45 milyon metre karelik bir inĢa hacmine sahip alıĢveriĢ ve eğlence merkezi, ofis, yaĢam ve endüstriyel alan projelerini de içermektedir. Ayrıca ġirket, DoğuĢ Grubu gayrimenkul yatırımları kapsamında 2,6 milyon metre karelik inĢa alanına sahip bina yapımı gerçekleĢtirmiĢtir.221
DoğuĢ ĠnĢaatı Fas‟ta gerçekleĢtirmiĢ olduğu faaliyetler Ģunlardır;
- DoğuĢ ĠnĢaat tarafından Fas‟ta yapılan ve bir Türk müteahhitin Fas Krallığı‟nda aldığı ilk proje olan Asilah-Tanger Otoyolu, 30 km uzunluğundaki 2 x 2 Ģeritli otoyolun inĢasını kapsamaktadır. Proje kapsamında, üst geçit, viyadük ve istinat duvarının yapımı gerçekleĢtirilmiĢtir.222
219
Kapsamlı bilgi için bkz: http://www.tekfeninsaat.com.tr/TR/projelerimiz.asp?p=morocco
220 DoğuĢ ĠnĢaat‟ın tarihçesi için bkz: http://www.dogusinsaat.com.tr/tr/hakkimizda [EriĢim tarihi: 08.04.2020] 221 http://www.dogusinsaat.com.tr/tr/hakkimizda
222
99
- Tanger Limanı Yolu 3.Kısım, 4 Viyadük ĠnĢaatı. Proje, Tanger Seaport Road: Lechbaa, Ksar Nord, Ksar Sud ve Ghlal'de 1.844 m 2 x 2 Ģeritli viyadük yapımını içermektedir.223
3.5.2.4. Yapı Merkezi
Yapı Merkezi, 1965 yılında, kurulmuĢtur. ENR (Engineering News Record) tarafından her yıl yayınlanan "Dünyanın En Büyük 250 Müteahhidi Listesi"nde 1998 yılından beri yer almaktadır. 2019 listesinde 77. sırada yer almıĢtır. “Toplu UlaĢım / Raylı Sistemler” dalında ise 1998 yılında 4., 1999 yılında 3., 2000 yılında 7., 2019 yılında ise dünyanın 9. büyük Ģirketi olmuĢtur.
Yapı Merkezi ĠnĢaat ve Sanayi A.ġ, gerek ulusal gerek ise uluslararası alanda önemli faaliyetler yürütmektedir. Uluslararası boyuttan ve özellikle BirleĢik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Sudan, Etiyopya, Tanzanya, Cezayir ve Fas baĢta olmak üzere önemli ve prestijli inĢaat projeleri gerçekleĢtirmiĢtir.
Fas‟ta gerçekleĢtirilecek Casablanca Tramvayı Ġkinci Hat Projesi, Yapı Merkezi tarafından 2010-2013 yılları arasında yapılan birinci hattın devamı niteliğindedir. Yapı Merkezi, birinci hattaki baĢarısıyla LRTA tarafından “Yılın En Ġyi Projesi Ödülüne” layık görülmüĢ olup, Ġkinci Hat Projesinin Yapı Merkezi‟ne verilmesinde, ilk hattaki bu üstün performans önemli rol oynamıĢtır.224