Stratejik Planlamada Dikey Entegrasyon ve ĠBB Stratejik Planı Bağlamında Genel

Stratejik Planlamada dikey entegrasyon noktasında Ģu ana kadar 9. Kalkınma Planı, hükümet programı, OVP, OVMP, yıllık program, bölge planı ve il çevre düzeni planı, ĠBB 2010-2014 Stratejik Planı ile karĢılaĢtırmalı bir Ģekilde ele alınmıĢtır. Ele alınan üst ölçekli planlar ile ĠBB 2010-2014 Stratejik Planı dikey entegrasyon bağlamında değerlemeye tabi tutulduğunda; bahsi geçen üst ölçekli planların hem kendi aralarında ve hem de ĠBB 2010-2014 Stratejik Planı‟nın üst ölçekli planlarla gerçek manada entegre olmadığı aĢağıdaki tablonun yardımıyla daha net gözlenebilir.

162

Tablo 12. Planlamada Dikey Düzlem ve Ġstanbul Öngörüleri

Planlar/ Öngörüler

9. kalkınma Planı Hükümet Programı OVP OVMP Yıllık Program Bölge Planı İl Çevre Düzeni Planı İBB Stratejik Planı

İstanbul Öngörüleri

Uluslar arası Finans Merkezi

Uluslar arası Finans Merkezi Uluslararası Finans Merkezi Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme’nin yaygınlaştırılacağı vurgusu

Uluslar arası Finans Merkezi Projesi

Uluslararası finans merkezi vurgusu

Küresel anlamda kültür odaklı turizm kenti statüsü

Kültür, turizm alanında uluslar arası çekim merkezi vurgusu

3. Havaalanı Depreme Hazırlık Vurgusu

İstanbul Bilişim Vadisi Projesi

Yerel yönetimlere genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan payın artırılacağı vurgusu

Bilişim Vadisi Projesi Turizmde küresel cazibe merkezi olması vurgusu

Bilim ve Teknoloji Merkezi olma vurgusu

Finans Merkezi Vurgusu

Şehirler arası hızlı tren Şehirler arası hızlı tren İstanbul kültürel,tarihi, doğal güzellikleri ile sürdürülebilir turizm şehri

Hızlı tren Projesi İstanbul bölgesin bilim teknoloji üssü haline gelmesi vurgusu

Moda, spor, eğlence, sağlık, ulaşım, lojistik, diploması alanlarında küresel merkez potansiyeli vurgusu Toplu ulaşımı yaygınlaştırmak için ulaşım altyapısını güçlendirme vurgusu Marmaray Projesi ve buradan karayolu ulaşımının sağlanması

3. Havalimanı Projesi Afet yönetim sisteminin etkinleştirilmesi vurgusu

Uluslar arası Finans Merkezi Vurgusu İstanbul’un marka değerinin yükseltilmesi Sürdürülebilir Turizm Vurgusu

Raylı sistem ağırlıklı bir toplu taşıma sisteminin geliştirilmesi vurgusu

Afetlere karşı duyarlı kentsel gelişme vurgusu Turizm Gelişim Projelerinin hayata geçirilmesi Teknopark Projesi Kapsamında Tekstilpark projesinin faaliyete geçirilmesi

Markalaşma vurgusu 3. Havaalanı vurgusu

Üçüncü köprü 3. Havaalanı Vurgusu 3. Köprü Vurgusu

Kanal İstanbul Projesi

İzmit Körfez Bağlantısı Vurgusu

İzmit Körfez Bağlantı Yolu Vurgusu

Üçüncü Havaalanı Marmaray Projesi Vurgusu Marmaray Projesi Vurgusu

İstanbul İzmir Otobanı

163

9. Kalkınma Planı‟nda Ġstanbul için vurgulanan temel öngörüler; uluslararası finans merkezi hüviyetini kazanma, 3. havaalanı ihtiyacı ve Ġstanbul ile diğer büyük kentlerin hızlı tren ile birbirine bağlanması üzerinde yoğunlaĢırken, 2007 yılında uygulamaya giren 60. Hükümet programında Ġstanbul‟da yürütülen depreme hazırlık çalıĢmalarının hızlandırılacağı ve denetimlerin arttırılacağı; Ankara-Ġstanbul, Ankara-Konya, Ġstanbul-Ankara-Sivas hızlı tren çalıĢmalarının süratle devam ettirileceği; Marmaray Projesi‟nin hayata geçirileceği; tanıtma ve pazarlamada Ġstanbul markasının güçlendirilmesi ve Ġstanbul için hazırlanan turizm geliĢim projelerinin hızla hayata geçirilmesinin sağlanacağı vurgularına yer verilmiĢtir. Yine 2011 yılında uygulamaya giren 61. Hükümet Programı‟nda da, Ġstanbul‟un Uluslararası Finans Merkezi Projesi‟nin hayata geçirileceği; Ankara-Ġstanbul hızlı tren hattında EskiĢehir-Ġstanbul hattının tamamlanacağı, Ankara-Ġzmir hızlı tren hattının devreye sokulması ile birlikte Ġstanbul- Ġzmir bağlantısının da sağlanacağı; boğaz demiryolu tüp geçiĢinin tamamlanacağı ve karayolu ile de bağlantının sağlanacağı; boğaza 3. Köprü projesinin hayata geçirileceği; Ġstanbul‟da depreme karĢı hazırlıklı olmak için dönüĢüm çalıĢmalarına devam edileceği; KANALĠSTANBUL Projesi‟yle Ġstanbul‟un batısında, Karadeniz ile Marmara Denizi arasında bir kanal inĢa edileceği; Ġstanbul‟a 3. bir havaalanı yapılacağı; Ġstanbul- Ġzmir-Ankara‟yı birbirine bağlayan otoyol yapılacağı vurgularını görmek mümkündür.

2009-2011 yıllarını kapsayan OVP‟de ise Ġstanbul için uluslararası finans merkezi vurgusu; Ġstanbul BiliĢim Vadisi Projesi; Ġstanbul kültürel, tarihi, doğal güzellikleri ile sürdürülebilir turizm Ģehri vurgusu ön plana çıkmaktadır. 2009-2011 yıllarını kapsayan OVMP‟de ise stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme uygulamasının yaygınlaĢtırılacağı ve yerel yönetimlere genel bütçe vergi gelirlerinden daha fazla kaynak ayrılacağı vurgusu yer almaktadır.

Bölge planında da Ġstanbul Bölgesi‟nin bilim, teknoloji üssü haline getirilmesi vurgusu; uluslararası finans merkezi vurgusu; turizmde küresel cazibe merkezi olması vurgusu; afet yönetim sisteminin etkinleĢtirilmesi vurgusu; raylı sistem ağırlıklı bir toplu taĢıma sisteminin geliĢtirilmesi vurgusu; teknoloji geliĢtirme merkezleri vurgusu; markalaĢma vurgusu, 3. havaalanı vurgusu; Ġzmit Körfez Bağlantısı vurgusu ile Marmaray Projesi vurgusuna rastlamak mümkündür.

164

ĠBB‟nin hazırladığı Ġl Çevre Düzeni Planı‟nda Ġstanbul için küresel anlamda kültür odaklı turizm kenti statüsü vurgusu, uluslararası finans merkezi vurgusu; bilim ve teknoloji merkezi olma vurgusu; moda, spor, eğlence, sağlık, ulaĢım, lojistik, diplomasi alanlarında küresel merkez olma potansiyeli vurgusu; afetlere karĢı duyarlı kentsel geliĢme vurgusu; 3. havaalanı vurgusu ile Ġzmit Körfezi Bağlantı Yolu ile Marmaray Projesi vurgularını görmek mümkündür. Her ne kadar 1/100.000 ölçekli Ġl Çevre Düzeni Planı‟nda 3. Köprünün Ġstanbul Boğazı üzerine yapılmasına karĢı bir duruĢ gözlense de, merkezi hükümetin takdiri doğrultusunda 2010 yılı içerisinde ĠBB Meclisi‟nde ilgili plana eklenen “karayolu boğaz geçiĢleri alt ölçekli planlarda değerlendirilecektir”; hükmü ile 3. Köprü‟nün 1/25.000 ya da daha alt ölçekli planlar ile yapılabilmesinin yolu açılmıĢtır.

ĠBB‟nin 2007-2011 yılları arasını kapsayan stratejik planında benimsenen vizyon ile 2010-2014 yılları arasını kapsayan stratejik planında benimsenen vizyonun aynı olması ve 2007-2011 yıllarını kapsayan planda benimsenen vizyonun analitik bir biçimde değerlendirmesi yapılırken finans, kültür ve turizm alanlarında bölgesel ve uluslararası çekim merkezi vurgularının yapılmıĢ olması, 2010-2014 dönemini kapsayan stratejik planda da bu vurguların benimsendiği sonucunu güçlendirmektedir. Böylelikle ĠBB 2010-2014 Stratejik Plan Vizyonu‟nda kültür, turizm alanında uluslararası çekim merkezi vurgusu ile uluslararası finans merkezi vurgularının temel amaçlar olarak belirtildiği söylenebilir. Her ne kadar finans, kültür ve turizm alanlarında bölgesel ve uluslararası çekim merkezi vurguları ĠBB 2010-2014 Stratejik Planı Vizyonu‟nda ifade edilmiĢ olsa da; bahsi geçen stratejik planın stratejik amaç ve hedeflerinde finans merkezi vurgusunu açıkça destekleyen bir öngörüye rastlanamamaktadır.

Kültür anlamında ĠBB‟nin, son dönemde kendi kurumsal yapısı dıĢında bir ajans aracılığı ile bu amaca yönelik faaliyetler yürüttüğü bilinmektedir (Ġstanbul 2010 Avrupa Kültür BaĢkenti). Uluslararası finans merkezi vurgusu bağlamında baĢta imar yönetimi olmak üzere ulaĢım yönetimi, kültür hizmetleri yönetimi, çevre yönetimi, kent ve toplum güvenliği yönetimi, sosyal destek hizmetleri yönetimi, afet yönetimi ve genel yönetime dönük doğrudan veya dolaylı birçok görev, yetki ve sorumluluk düĢmesine rağmen AHA kapsamında benimsenen stratejik amaç, hedef ve göstergelerde bu öngörülere dönük herhangi bir vurguya rastlanmaması, hem stratejik planın kendi

165

içinde; hem de stratejik planın diğer üst ölçekli planlarla entegre bir biçimde hazırlanmadığı kanısını güçlendirmektedir.

Bunlara ek olarak ĠBB 2010-2014 Stratejik Planı‟nda Ġstanbul Boğazı‟na 3. köprü yapılması, 3. Havaalanı, Marmaray‟da kara yolu ile sağlanacak tüp geçit çalıĢması, Ġstanbul- Ġzmit Otobanı eksenli Ġzmit Körfezi‟nde yapılacak köprü, depreme karĢı alınması düĢünülen önlemler, KANALĠSTANBUL Projesi, Ġstanbul Bilim Teknoloji Üssü kapsamında, Ġstanbul BiliĢim Vadisi Projesi, moda, spor, eğlence, sağlık, ulaĢım, lojistik, diploması alanlarında küresel merkez olma potansiyeline dönük vurgulara da rastlanmamaktadır.