Sosyal Televizyon İzleyici Düzeyi

Çalışmaya katılan bütün katılımcılar sosyal televizyon izleyicisi olsa dahi katılımcıların sosyal televizyon izleyici düzeyleri ilgili aktivitelere katılım bağlamında puanlanmıştır. Bu puanlama aşağıda yer alan 20 soruya verilen yanıtlarla sağlanmıştır.

1. Yayın saatinde izleme

2. Dizide rol alan sevdiğim bir ünlünün sosyal medya hesaplarını takip ederim 3. Dizideki karakterlerin parodi sosyal medya hesaplarını (Serhan Aksak gibi)

takip ederim

4. İzleme esnasında arkadaşlarımla dizi hakkında yazışırım

5. İzlediğim programı duyurmamı ve puan kazanmamı sağlayan TV Check-In programlarını kullanırım

6. Facebook üzerinde diziyle ilgili gönderi paylaşırım

7. Facebook üzerinden diziyle ilgili gönderilere yorum yaparım 8. Facebook üzerindeki izleyici topluluk sayfalarına üye olurum

9. Dizinin Facebook üzerindeki izleyici topluluk sayfalarındaki gönderileri takip ederim

10. Facebook durum güncellemesi ile izlediğim diziyi arkadaşlarımla paylaşırım 11. Facebook hikayemde izlediğim diziyi paylaşırım

12. Televizyon reklamlarını Shazam’a dinleterek kampanyalara dahil olurum 13. Twitter’da dizinin hashtagi ile tweet yazarım

14. Twitter’da dizinin hashtagi ile yazılan tweetleri okurum

15. Twitter’da dizinin hashtagini içeren tweetlerle beğenme, retweet etme, yorum yapma gibi faaliyetlerle etkileşime girerim

16. Dizinin hesaplarına tweet atarak (mention @ kullanarak) görüşümü bildiririm 17. Diziye ilişkin bir anket sorusu sorulduysa veya oy vermemiz isteniyorsa bunu

yaparım

18. Instagram hikayemde izlediğim diziyi paylaşırım 19. Dizi ile ilgili Instagram sayfalarını takip ederim

Bu bölümde yer alan ifadelerden ilki sosyal televizyonun en önemli davranış örüntülerinden biri olan izlenen programı, programın yayın saatinde izlemedir. Yayın saatinde izleme bu çalışmanın reklam boyutuyla ilgili veri sağlaması bakımından önemlidir. Öyle ki, van Es (2016: 109) sosyal televizyon, yayın saatinden sonra reklamsız izleme davranışını azaltmaya yönelik ortaya çıkan ve izleyicileri programın yayınlandığı saatte ekranda olmaya davet ederek izleyici katılımı sağlayan bir araçtır. İkinci ifade dizide rol alan ve sevilen ünlünün sosyal medya hesaplarının takibidir. Bu takibi önemli kılan karakterle olan etkileşimin televizyonun dışına çıkarak başka bir mecraya taşınması ve birincil ekran ile ikincil ekranın sürekli yer değiştirmesidir. Üçüncü ifade dizi karakterlerinin parodi hesaplarının takibidir. Bu maddeyi ikinci ifadeden ayıran ise sevilen ünlü olarak örneğin Mert Fırat’ın sosyal medya hesabı ile Mert Fırat tarafından canlandırılan Serhan Aksak isimli hesap arasındaki farktır. Mert Fırat’ın hesabı diziye ilişkin bazı gönderiler içerse dahi Mert Fırat’ın dizi dışındaki gerçek hayatı ile ilişkilidir ve Mert Fırat tarafından yönetilmektedir. Serhan Aksak adlı hesap ise hayali bir karakterin sanal bağlamda gerçek kişi gibi iletişim sürdürdüğü bir hesaptır. Bütün paylaşımlarında Serhan Aksak ile paralel biçimde davranmaktadır. O hesap dizideki Serhan Aksak karakterini interaktivite ekseninde erişilebilir kılmaktadır. Serhan Aksak karakteri Twitter kullanıcılarına cevap verebilmekte, onlarla etkileşime geçebilmekte, gönderileri beğenmekte, retweet etmekte, dizinin diğer parodi hesaplarıyla etkileşmektedir. Bu, dizinin yayın saati dışında da izleyici katılımı ile devam etmesi durumunu imlemektedir. Ayrıca, hayali karakteri yöneten ve gerçek hayattaki kimliğinden tamamıyla bağımsız bir kullanıcı ile kurulan sanal iletişim sosyal televizyonun para-sosyal etkileşim boyutunu işaretlemektedir. Dördüncü ifade Whatsapp vb. platformlarda arkadaşlarla yazışarak izleme deneyimi hakkındadır. Bu iletişim dev bir kalabalık ile değil kişisel çevreden tanınan kişilerle etkileşimli şekilde izleme deneyimini imlemektedir. Beşinci ifade sosyal televizyona özgü geliştirilen ve tek kullanım alanı sosyal televizyon izleme deneyimi olan, izlenen programa bildirim yapılan ve bunun karşılığında rozet, sembol, puan gibi ödüllerin kazanıldığı, en fazla televizyon izlemenin bir bakıma teşvik edildiği oyun kurgusuna sahip check-in platformları hakkındadır. 6, 7, 8, 9,10, 11 ise aktif ve pasif Facebook aktiviteleri hakkındadır. Aktif aktiviteler içerik üretmek ve içerik paylaşmayı işaretlerken pasif aktiviteler üretilen içeriği okuma gibi izleyici katılımının dolaylı olduğu hareketleri içermektedir. 12. ifade

bir müzik arama aracı olarak ortaya çıkan ancak kapsamını gün geçtikçe arttıran Shazam hakkındadır. 13, 14, 15, 16 nolu ifadeler aktif ve pasif Twitter aktivitelerini içermektedir. Aktif içerik üretenler Tweet yazan, diğer tweet ve kullanıcılarla etkileşime geçen kullanıcılar iken Twitter sessizleri bu mecranın pasif kullanıcılarıdır. Pasif kullanıcılar, izleme deneyimine mobil cihazda içerik takibini eklemeleri sebebiyle iki ekran kullanmakta ve bu sebeple sosyal televizyon izleyicisi olmaktadır. 17. madde belli bir mecra kullanımını değil izleyicilerin katılımının davet edildiği durumlarda sürece katılıp, bu sürecin bir parçası olmayı ifade etmektedir. Oy vermek, bir sayfayı beğenmek, içerik hakkında görüş belirtmek gibi biçimlerde olabilmektedir. 18. ve 19. maddeler Instagram’ın izleme deneyimine dahil edilmesiyle ilgilidir. Instagram’da sayfa takipçiliği ve hikayelerde izlenen dizinin paylaşımı bu maddelerle ele alınan durumlardır. Son olarak 20. Madde dizi ile ilgili farklı kaynaklardan gelen içeriklerin sosyal medyada beğenilmesi durumunu ifade etmektedir.

Yukarıdaki değerlendirme kriterlerinden ilki dizi izlemeye ilişkin örüntülerin ölçüldüğü soruda “yayın saatinde televizyondan izleme” ve “yayın saatinde internetten izleme” seçeneklerini işaretleyen yanıtlardan dummy variable oluşturularak değerlendirmeye alınmıştır. Geri kalan 19 soru davranışı ölçmek üzere “her zaman”, “çoğu zaman”, “ara sıra”, “nadiren” ve “hiç” olmak üzere 5’li likert formda sunulmaktadır. Bu seçenekler hiç 1 puan, her zaman 5 puan olmak üzere puanlanarak değerlendirilmiştir. Her bir sorudan alınan puanların aritmetik ortalaması alınarak her bir katılımcı için sosyal televizyon izleme düzeyini belirten 5 puan üzerinden sosyal televizyon izleme derecesi oluşturulmuştur. Elde edilen puanlar 0-2,49 Düşük; 2,5-3,74 Orta; ve 3,75-5 Yüksek olmak üzere aralıklandırılmış ve katılımcılar puanlarına göre seviyelendirilmiştir.