Resmi Olmayan Aktörler

Resmi olmayan hesaplar dizinin izleyicisi olan Twitter kullanıcıları, dizi karakterlerine ilişkin parodi hesaplar ve dizi ile ilgili belli temalar (dizide kullanılan kıyafet, otomobil, elektronik aletlerin markalarının paylaşılması) çerçevesinde içerik üreten tematik hesaplardan oluşmaktadır.

3.2.2.2.1. Dizinin İzleyicisi Olan Kullanıcılar

Dizinin izleyicilerinin hesaplarını işaretleyen bu grup şüphesiz sosyal televizyon ekosisteminin en kalabalık grubunu oluşturan kullanıcı topluluğudur. Dizi ile ilgili tweet atan herkes bu gruba dahil olmaktadır. İzleyiciler, geleneksel izleme deneyimindeki oturma odasındaki hallerinden çok daha farklı bir kimliğe bürünmektedir.

İzleyiciler oluşturdukları profiller vasıtasıyla bir kimlik yaratmaktadır. Bu kimlik çoğunlukla gerçek hayattakinden farklı olmaktadır. İzleyici profilleri kullanıcıların kendilerini tanımlamada işe koştuğu bir profil resmi, kullanıcı adı ve açıklama bölümünden oluşmaktadır. Ufak Tefek Cinayetler’in sosyal televizyon izleyicileri arasında dikkat çeken bazı profil özellikleri bulunmaktadır. Bunlar kullanıcıların yaygın bir biçimde soyadlarını dizideki karakterlerle özdeşleştirmesidir. Mesela X isimli bir sosyal televizyon izleyicisi profil adında soyadını “X Aksak” olarak ifade etmektedir. Soy

ismi aileleri tanımlamada ve ayırmada kullanılan bir belirteç iken kullanıcıların kendilerini karakterlerin ailesinden görmesi anlamına gelmektedir. Özdeşleşme düzeyine dair ipucu veren bu bilgi sosyal televizyon izleyicilerinin özgün yönlerinden biridir.

Ufak Tefek Cinayetler’in sosyal televizyon izleyicilerinin profil isimlerinde dikkat çeken bir başka detay profil adında diziye ilişkin metaforları içeren simgelerin kullanımıdır. Dizide yaygın görülen metaforlar Oya ve Serhan’ın fiziksel yakınlaşmasını ifade eden limon; öfkeli bir karakterin büyük bir bardakla su içmesi; Merve’nin bir başka karakter aleyhine plan kurmasını ifade eden cheeseecake, Merve’nin Şarmaşık dahilinde kraliçe olarak anılmasını ifade eden taç olmaktadır. Bu unsurlar kullanıcı adlarında sıklıkla yer edinmektedir. Kullanım biçimini örneklendirmek gerekirse kullanıcı adı yanında limon emojisi veya kullanıcı adının yanında kraliçe emojisi bulunmasıdır. Profil adında limon olan bir kullanıcı böylelikle #OySer shipini desteklediğini duyurmaktadır. Bu durumu ilginç yapan sözü edilen kullanıcıların hesaplarını sadece dizi ile ilgili paylaşımlarda değil kişisel iletişimlerinde de kullanıyor oluşudur. Bu durum, bireylerin kendilerini sosyal medyada izledikleri dizi dolayımıyla ifade ettiklerini, kimliklerinin tanımlanmasında dizinin üstlendiği rolün önemini göstermektedir.

Bir başka dikkat çeken profil özelliği, kullanıcıların profil resimlerinde kendilerini tanınabilir kılan görsellerden ziyade dizideki karakterlerin görsellerini tercih etmeleridir. Bu durum izleyicilerin kendilerini tanımlamada dizideki karakterlerden faydalandıklarını göstermektedir. Kullanıcıların ayırıcı yönünü diziye ilişkin bir unsur ile oluşturması dizinin hayatlarındaki rolünü vurgulamaktadır. Benzer biçimde kullanıcıların profil açıklamalarında dizideki karakter ve ilişkiler ile kendi aralarında kurdukları bağlantılara yer vermeleri, diziye ilişkin metaforlara yer vermeleri, favori karakter ve oyuncuya, izlenen diğer dizilerde takip edilen shiplere ilişkin ifadelere yer veriliyor olması dikkat çekicidir. Bu noktada gündelik hayatın anlamlandırılmasında dizinin kaynak teşkil ettiği söylenebilmektedir.

3.2.2.2.2. Parodi Hesaplar

Parodi hesaplar sosyal televizyon dünyasında görülen en yaygın örüntülerden biridir. Kısaca, bir programdaki kişinin programdaki rolünün sosyal medyada devam ettirilmesi esasına dayanmaktadır. Temelde, program kişisinin programdaki adıyla açılan, programda üstlendiği rolün devamı ve yeniden üretimi niteliğinde işleyen, çoğunlukla sıradan kullanıcılar tarafından yönetilen hesaplardır. Bu öylesine yaygın bir haldedir ki Twitter’ın Kural ve Politikaları’nda dahi yer almaktadır.44

Meseleye Ufak Tefek Cinayetler adlı dizi özelinde bakıldığında bütün karakterlere ait en az bir adet parodi hesap bulunmaktadır. Bu hesaplarda, karakterin diziden bir fotoğrafı profil fotoğrafı olmakta tanıtım yazısı dizideki rolünü tanımlayıcı mahiyette olmaktadır. Burada en önemli nokta içerik üretimidir. Bu hesaplardaki içerik sözü edilen karakterin dizideki rolünün devamı niteliğindedir. Karakterlere ek olarak dizideki mekan ve kuruluşlara dair de parodi hesaplar yer almaktadır. Örneğin, dizinin geçtiği sitenin adıyla Sarmaşık Sitesi Twitter hesabından siteye ilişkin duyurular, dizideki okul hesabından okulla ilgili duyurular gerçeküstü bir bağlamda yayınlanmaktadır.

Burada önemli bir nokta bulunmaktadır. Parodi hesaplarla etkileşime geçen kullanıcılar dizi gerçekliği içerisinde var olan karakterlerle televizyon ekranı dışında bir bağlamda etkileşime geçmekte ve böylelikle kendileri de dizinin kendi gerçekliği içerisinde bir dizi karakterine dönüşmektedir. Çünkü bir dizi karakteri45 _{ile sadece dizinin}

diğer karakterleri etkileşim kurabilmektedir.

Diziye özgü parodi hesapların yöneticileri olmak için yine fan grupları tıpkı işe alım ilanı gibi duyurularda bulunmakta böylelikle parodi hesap ekibi oluşturulmaktadır. İletişime geçen kullanıcılar arasında seçim Twitter dili, takipçilik, dizi ile ilgili günlük içerik üretim miktarı gibi kriterlere göre yapılmaktadır. Parodi hesap ilanlarından temsil kabiliyeti olan bazı örnek tweetler ekler bölümünde yer almaktadır.

44_{https://help.twitter.com/tr/rules-and-policies/parody-account-policy (Erişim Tarihi: 14 Nisan 2018)} 45 _{Burada dizi karakteri, karakteri canlandıran oyuncudan bağımsız şekilde ele alınmaktadır. Örneğin, Mert}

Fırat ile etkileşim sıradan herkes için bir biçimde mümkün iken Serhan Aksak ile etkileşim sadece dizi senaryosunda yer alan diğer karakterlerce mümkün olmaktadır.

Öte yandan parodi hesaplarda da “gerçek parodi” hesabı tartışması olmaktadır. Burada gerçeklik çok katmanlı bir biçimde yer almaktadır. Parodi hesap, gerçekliği ekran sınırları ile çizili karakteri yeniden farklı bir gerçeklik bağlamında inşaa ederken o gerçekliği üretenin gerçekliği tayin edilemeyecek kadar karmaşıktır. Sıradan herkesin parodi hesap açıp yönetebildiği düşünüldüğünde kimin karakteri sosyal medyada konuşturduğu gerçekliğe yeni bir boyut eklememektedir çünkü parodi hesabın yöneticisi kim olursa olsun olmayan bir kişi adına o kişi gibi, kendi varlığından bağımsız şekilde paylaşımda bulunmaktadır. Dolayısıyla parodi hesabı konuşturan kişi de kendi gerçekliğinden uzakta bir yere konumlanmaktadır. Bu tartışmanın bir örneği olarak

“UTC Taylan’ın orijinal parodi hesabı budur :D Diğerlerine itibar etmeyiniz efendim. Takipçi sayısı gerçeği gösteriyor. Hepinize selamlar brolar #UfakTefekCinayetler”

ifadesi gerçek hesap tartışmasının bir örneği olarak gösterilebilmektedir.

3.2.2.2.3. Tematik Hesaplar

Tematik hesapların işleyiş biçimi reklamveren ve sponsorların hesaplarına benzemekte ancak hesapların resmiyeti bulunmaması sebebiyle resmi olmayan aktörler arasında değerlendirilmektedir. Bu hesaplar dizilerde ve diğer televizyon programlarında görülen markaların veya kullanılan ürünlerin detay bilgisini paylaşmakta bir biçimde reklam işlevi üstlenmektedir. Bu hesaplar detaylı bilgisini paylaştıkları ürün kategorisine göre farklılaşmaktadır. Kullanılan otomobiller, karakterlerin giydikleri kıyafetler, kullandıkları otomobiller, yaşadıkları konutların lokasyon bilgileri yaygın tematik hesaplar arasında gösterilmektedir. Buna ek olarak sırf programlarda görülen markaların deşifre edilmesi ve kullanıcılarla paylaşılması esasına dayanan web siteleri ve bu sitelerin Twitter hesapları bulunmaktadır. Bu hesaplar da bu kapsamda değerlendirilmektedir. Bu oluşumların en yaygın örneklerinden biri ondagördüm46 _{adlı web sitesidir. Neredeyse}

ekranda görünen her ürün kategorisinde paylaşımları yayınlar ile eşzamanlı şekilde yapmaktadır. Markalı ürünlere ilişkin marka, fiyat, ürünün erişilebilir olduğu adres

detaylarını takipçilere sunmaktadır. Bu türden paylaşımlara bir örnek olarak ondagördüm’ün Twitter hesabından paylaşılan bir gönderi Şekil 8’de görülmektedir.

3.2.3. Konuşmaların Tematik Olarak Kategorilendirilmesi

Ele alınan 10 Bölüm’de Ufak Tefek Cinayetler’in sosyal televizyon izleyicilerinin neler konuştuğu bu çalışmanın önemli bir ayağını oluşturmaktadır. Öyle ki, popülariteden ziyade niteliğe dair söz söylemek bu şekilde mümkün olmaktadır. Bu amaç doğrultusunda iki kaynaktan beslenilmiştir. Bunlardan ilki Kimola Analytics tarafından sağlanan Ufak Tefek Cinayetler’in ilk 14 bölümüne ilişkin Twitter kayıtları olup bu kayıtlar bölümlerle eşzamanlı şekilde incelenmiştir. İkinci kaynak ise Kimola Analytcis tarafından sağlanan doküman incelenerek oluşturulan hedef kullanıcı listesinin araştırma hesabında takibe alınmasıdır. Araştırma hesabının sadece bu kullanıcılardan oluşması onların Ufak Tefek Cinayetler dışındaki hareketlerini de gözleme imkanı vermiştir. Böylelikle tweetlere ilişkin tanımlayıcı verilerden (saat, kullanıcı adı, takipçi sayısı vb) fazlasına ulaşılması mümkün olmuştur. Bu sayede ilk sezonun tamamına yönelik çevrimiçi gözlem mümkün olmuş sosyal televizyon izleyicilerinin Twitter üzerindeki hareketleri izlenerek analiz edilmiştir. Bu bölümde sadece konuşulan konular değil izleme örüntüleri de incelenmiştir.