Sosyal Medyada Gerçekleşen Öğrenmeler İle İlgili Öğrenci Görüşleri

Araştırmaya katılan ve sosyal medya üzerinden öğretmenleriyle etkileşimi olan öğrencilerin, gerçekleşen bu etkileşim sonucu örtük program açısından kendilerinde meydana gelen öğrenme ürünleri ile ilgili belirtmiş oldukları ifadelerinden elde edilen bulgular Tablo 13’te sunulmuştur.

Tablo 13. Sosyal medyada gerçekleşen öğretmen-öğrenci etkileşimleri sonucu öğrencilerde meydana gelen öğrenme ürünleri ile ilgili öğrenci görüşleri

Öğrenme Ürünleri f n Katılımcılar

Kısıtlanmayı öğrenme 96 25 T1, T2, T3, T4, T5, T6, T7, T8, T9, T10, T11, T12, T13, T14, T15, T16, T17,T18, T19, T21, T22, T23, T24, T25, T29 Öğretmeni tanıma 96 28 T1, T2, T3, T4, T5, T6, T7, T8, T9, T10, T11, T12, T13, T14, T15, T16, T17,T18, T19, T20, T21, T22, T23, T24, T25, T27, T28, T29 İşleyişi öğrenme 67 19 T1, T2, T3, T4, T5, T6, T7, T8, T9, T10, T11, T12, T13, T14, T15, T16, T17,T18, T19

İletişimde özgüven kazanma 63 21 T1, T2, T3, T4, T5, T6, T8, T9, T12, T13, T14, T15, T16, T17,T18, T19, T20, T21, T22, T24, T25 Kural öğrenme 60 24 T1, T2, T4, T5, T6, T7, T8, T9, T10, T11, T12, T13, T14, T15, T16, T17,T18, T19, T20, T21, T22, T23, T24, T28 Değer öğrenme 15 7 T1, T2, T5, T7, T9, T12, T18 Toplam 397 29

Tablo13’te sosyal medya üzerinden öğretmenleriyle etkileşimi olan öğrencilerin, gerçekleşen bu etkileşim sonucu, örtük program açısından kendilerinde meydana gelen öğrenmeler ile ilgili belirtmiş oldukları ifadelerinden elde edilen öğrenme ürünleri yer almaktadır.

Öğrencilerin, öğretmenleri ile Facebook’ta gerçekleşen etkileşimleri sonucunda, örtük program açısından, kendilerinde meydana gelen öğrenme ürünlerinin (f=397)

başında kısıtlanmayı öğrenme (f=96, %24) gelmektedir. Öğrenciler, öğretmenleri ile yaşamış oldukları iletişimlerden, Facebook’ta yapmış oldukları beğeni, yorum ve paylaşımlarına öğretmenlerinin göstermiş oldukları tepkilerinden ve öğrencilerin Facebook’ta kendi aralarında gerçekleşen etkileşimlerine yapılan öğretmen müdahalelerinden, öğretmenleriyle ilgili bazı öğrenmeler edindiklerini belirtmişlerdir. Buna göre öğrenciler, kendi arkadaşları ile dahi olsa öğretmenlerinin de görebildiği etkileşimlerinde, tutum ve davranış bakımından daha dikkatli olmaları gerektiğini, kız- erkek ilişkileri ve siyaset ile ilgili paylaşımların yaşları açısından uygun olmadığını ve bu tarz paylaşımları yapmamaları gerektiğini ve her istedikleri paylaşımları yapmamaları gerektiğini öğrendiklerini belirtmişlerdir. Ayrıca öğrencilerin, öğretmenlerinin görüş ve düşünceleri ile çelişmedikleri paylaşımlarda desteklendiği, öğretmenlerinin görüş ve düşünceleri ile çelişen paylaşımlarında ise öğretmenleri tarafından yönlendirilmeye maruz kaldıkları, ikilemde kaldıkları durumlarda ise öğretmenlerinin dediğini doğru kabul etmeyi ve öğretmenlerine itaat etmeyi öğrendikleri bulunmuştur. Buna ilişkin bazı öğrenci görüşleri aşağıda verilmiştir:

“Öğrenci öğretmen ilişkisinde öğretmen de öğrenci de birbirini tanımıştır. Nelerden hoşlanıp hoşlanmayacağını bilir. Herkes kendini bir süre sonra frenliyor.” (T1_Pelin_8)

“Facebook’ta öğretmenlerimizle arkadaş olduğumuz için kafamıza göre paylaşımlar yapamıyoruz. Bence bizim için iyi bir şey. Çünkü argo kelimeler kullanmak iyi bir davranış olmadığı için kızgın surat işareti koyar ve bize etkisi olur ve yorumlarımızı ona göre atarız.” (T9_Berkay_7)

“Siyaset ile ilgili, argo ve küfür ile ilgili paylaşımlar yaptığımızda hocaların tepkileri kızgın oluyor. “ (T14_Yaren_6)

“Kısıtlanmış gibi düşünüyorum çünkü küfredersek veya argo konuşursak hocanın gözünden düşecek, okuldan soğuyacağız. Görüp te güldüğümüz argo kelime içeren paylaşımları beğenemiyoruz.” (T18_Yusuf_6)

Öğrencilerin, öğretmenleri ile Facebook’ta gerçekleşen etkileşimleri sonucunda, örtük program açısından, kendilerinde meydana gelen öğrenme ürünlerinin ikinci sırasında öğretmeni tanıma (f=96, %24) gelmektedir. Öğrenciler, öğretmenleri ile

yaşamış oldukları etkileşimlerden, öğretmenlerinin kişisel Facebook sayfalarındaki paylaşımlarından ve öğretmenlerinin başka kişilerle olan etkileşimlerinden, öğretmenleriyle ilgili bazı öğrenmeler edindiklerini belirtmişlerdir. Buna göre öğrenciler; öğretmenlerinin kişisel özelliklerini, sosyal medyada öğrencilerle etkileşime girme konusundaki önyargılarını, öğrenciye yönelik tutum ve davranışlarını, öğretmenlerinin çeşitli konulardaki eğilimlerini öğrendiklerini ve ayrıca tüm bu etkileşimler sonuncunda öğretmenlerine yönelik bazı önyargılar da edindiklerini belirtmişlerdir. Bu bağlamda öğrencilerin; öğretmenlerinin kişisel özelliklerini, aile ve arkadaş çevresini, siyasi, dini ve güncel konulardaki fikirlerini, öğrenciye yönelik tutum ve davranışlarını öğrendikleri, ayrıca öğrencilerin, öğretmenlerinin önyargılı olarak sadece belli özellikteki (terbiyeli, çalışkan, suiistimal etmeyen, güven veren) öğrencileri arkadaş listelerine eklediklerini ve etkileşimde bulunduklarını, belli özellikte olan öğrenciler ile ise (tembel, öğretmenin kurallarına uymayan, sorun çıkaran ve güven vermeyen öğrencilerle) etkileşimi tercih etmediklerini öğrendikleri bulunmuştur. Buna ilişkin bazı öğrenci görüşleri aşağıda verilmiştir:

“Öğretmenlerimiz genelde doğum günlerini söylemiyorlar. Bunu öğrenebiliyoruz ve ilgi alanları, dinlediği şarkılar, sevdiği ünlüler ve ailesi hakkında birçok bilgiyi öğrenebiliyoruz. Sevmediğimiz özelliklerini gördüğümüz zaman soğuyabiliyoruz.” (T2_Kifayet_8)

“Öğretmen sakin, sessiz, dersine çalışan, okul/sınıf kurallarına uyan kişiler ile arkadaş olmuştur. Tembel, kurallara uymayan, ortalığa zarar veren kişiler ile öğretmen neden arkadaş olsun ki!” (T8_Yaren_7)

“Facebook üzerindeki etkileşimin de davranışları normal herkese nasıl davranıyorsa bizlere de öyle davranır, sevgiyle davranıyor mesela sınıfa girerken şaka yaparak bizi kırmayarak yaklaşıyor” (T12_Erdem_6)

“Sorun çıkarmayan öğrencilere like atıp isteği onlar yollarlar ama uymayanlar istek attığında kabul etmezler. Okulda ona kötü bir tavır sergiler.”(T16_Akif_6)

Öğrencilerin, öğretmenleri ile Facebook’ta gerçekleşen etkileşimleri sonucunda, örtük program açısından kendilerinde meydana gelen öğrenme ürünlerinin üçüncü

sırasında ise işleyişi öğrenme (f=67, %17) gelmektedir. Öğrenciler, öğretmenlerinin yapmış oldukları Facebook paylaşımlarından ve öğretmenleri ile yaşamış oldukları etkileşimlerden bazı öğrenmeler edindiklerini belirtmişlerdir. Buna göre öğrencilerin; sınıf içerisinde öğretmenle konuşma biçimi, öğretmenin gözüne girme ve sınıf içerisinde kabul görme gibi davranışlar ile sınavlar ve öğretmenin sınıf içi işleyişi ile ilgili ipuçlarına yönelik öğrenmeler edindiği bulunmuştur. Bu bağlamda öğrencilerin, öğretmeni ile sosyal medya üzerinden etkileşimi sonucunda sınıf içerisinde özenli olma, öğretmeninin dediğini yapma, öğretmenin hoşuna giden şeyleri yapma ve yalakalık gibi bazı davranışları öğrendiği, öğretmenlerin Facebook hesaplarından ve öğretmenleri ile etkileşimleri sonucunda ise sınavlar ve öğretmenin sınıf içi işleyişi ile ilgili ipuçları edindikleri ortaya çıkmıştır. Ayrıca öğretmenlerin sosyal medyada öğrencileri ile genel olarak seviyeli bir iletişim tercih ettikleri, öğrencileri ile iletişimlerinde seviyenin korunamaması durumunda ise öğrencilerin sınıf içerisindeki ciddiyetinin de azaldığı ortaya çıkmıştır. Buna ilişkin bazı öğrenci görüşleri aşağıda verilmiştir:

“Genellikle Facebook’ta öğretmenlerimizle seviyeli, hoş ve samimi bir dille konuşuyoruz. Facebook’taki etkileşimlerimiz derslerimize katkı sağlıyor bana kalırsa mesela örnek vermek gerekirse ben öğretmenler ile konuştuğum zaman sınav konularını soruyorum sınavda da o soru çıktığı zaman bana baya faydası oluyor. Ancak bazı öğrenciler Facebook’a bakarak sınıfta öğretmene karşı cıvıklık yapabiliyorlar. Bazen de bunu öğrenciler yalakalık için kullanıyorlar.” (T1_Pelin_8)

“Öğretmenlerimize istediğimiz zaman soru sorabiliyoruz, yazılı tarihleri ve derslerle ilgili çeşitli bilgiler alabiliyoruz. Ayrıca öğretmenlerimizin bizim için paylaşımlarında bizim için dua etmeleri beni etkiledi ve dedim ki onlar bizim için böyle çırpınırken ben niye kendim için daha fazla çırpınmayayım diye düşünüp derslerde daha dikkatli davranıp ödevleri eksiksiz getirmeye uğraştım.” (T5_Emine_8)

“Facebook’ta arkadaş olmamız bizim için iyi olur aslında. Hocanın gözünden düşeceğim korkusuyla küfürü bırakırız bu da olumlu bir şey.” (T15_Nurullah_6)

Öğrencilerin, öğretmenleri ile Facebook’ta gerçekleşen etkileşimleri sonucunda, örtük program açısından kendilerinde meydana gelen öğrenme ürünlerinin dördüncü sırasında iletişimde özgüven kazanma (f=63, %16) gelmektedir. Öğrencilerin, öğretmenleri ile yaşamış oldukları etkileşimler sonucunda örtük program kapsamında, kendilerine verilen değer ve önemi ve öğretmenlerinin kendilerine karşı sınıftakine göre daha yakın ve samimi davrandığını öğrendikleri bulunmuştur. Ayrıca öğretmenlerin, öğrencilerinin Facebook’taki paylaşımlarına verdikleri olumlu tepkilerin sınıf içerisinde iletişim ile ilgili olarak öğrenciye özgüven kazandırdığı ortaya çıkmıştır. Buna ilişkin bazı öğrenci görüşleri aşağıda verilmiştir:

“Öğretmenimizi daha iyi tanımamızı sağladığı için mesela aynı ilgi alanlarımızın olduğunu gördüğümüz zaman daha yakın hissetmeye başlıyoruz. Genel olarak onların aslında her ne kadar ciddi dursalar da bizim gibi özellikleri olduklarını fark ettiğimiz için daha yakın hissediyoruz.” (T2_Kifayet_8)

“Öğretmenimle Facebook’ta arkadaş olmamın olumlu etkisi oldu. Okulda olan olaylar hakkında bilgi sahibi olabiliyoruz. Hocalarla daha sık iletişime geçebiliyoruz utanmadan sıkılmadan.” (T6_Şeyma_7)

“Okulda Facebook üzerinden şaka atmosferi oluşur. Bizimle daha çok ilgilenirler. Öğrenci-öğretmen ilişkisi çok iyi oldu, bazı hocaların Facebook’u olmadığından fazla yanlarına gitmiyoruz.” (T16_Akif_6)

Öğrencilerin, öğretmenleri ile Facebook’ta gerçekleşen etkileşimleri sonucunda, örtük program açısından kendilerinde meydana gelen öğrenme ürünlerinin beşinci sırasında kural öğrenme (f=60, %15) gelmektedir. Öğrencilerin, öğretmenlerinin yapmış oldukları Facebook paylaşımlarından ve öğretmenleri ile yaşamış oldukları etkileşimlerinden, örtük program kapsamında, sınıf ve okul içerisinde uymaları gereken kuralları, öğretmenlerin sosyal medyada öğrencilerle etkileşimlerindeki sergilemiş oldukları kurallarını, kendi aralarındaki etkileşimlerinde dikkat etmeleri gereken kuralları, öğretmenlerin kurallarına uymayan öğrencilere yönelik yaptırımlarının neler olduğunu öğrendikleri ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda öğrencilerin, sınıf ve okul içerisinde uymaları gereken kuralları, sosyal medyada öğretmenleri olan etkileşimlerinin sevgi ve saygı sınırları çerçevesinde olması gerektiğini, kendi

aralarındaki etkileşimlerinde de bu sınırları korumaları gerektiğini öğrendikleri bulunmuştur. Ayrıca öğrenciler, öğretmenlerinin kurallarına uymayan öğrencilerin öğretmenleri tarafından öncelikle sosyal medyadaki arkadaşlık listelerinden çıkarılarak öğretmenleri ile etkileşimlerinin sonlanacağını ve hem sosyal medyada hem de sınıf içerisinde uyarılacaklarını öğrendiklerini belirtmişlerdir. Buna ilişkin bazı öğrenci görüşleri aşağıda verilmiştir:

“Sınıf içinde davranışlarımızda etkisi olur çünkü öğretmenimiz öğrencilerin kötü davranışları ile ilgili bir şey paylaştığında bizim o davranışları yapmamamız gerektiğini düşünürüm bu yüzden de davranışlarıma etkisi olur.” (T4_Pakize_8)

“Öğretmenlerimizin bize verdiği öğütler, nasihatlerden sınıf direk etkilenir. Bir sınıfta Facebook'u olan kişiler bu öğütleri alır ve sınıfa yayar. Bu şekilde bizim davranışlarımız olumlu yönde etkilenir, hareketlerimize tavırlarımıza dikkat ederiz.” (T8_Yaren_7)

“Öğretmenimizin kuralları en başta okulda olduğu gibi küfür kesinlikle yasaktır. Öğretmenimiz kurallara uymayan öğrencileri engelleyebilir. İfade bırakıp uyarabilir. Bizi gördüğünde kızabilir.” (T20_Ali_6)

“Öğretmenin kurallarının dışına çıkarsak veya toplumun görüşlerine saygısız ve cıvık davranırsak bizlerden soğur, iletişimi keser, artık bizimle sıcakkanlı davranmaz bir sonraki yanlışımızda göstermediği sertliği gösterir ve belki de şiddet uygular (öğretmenden öğretmene değişebilir şiddet konusu kimi sabırlıdır kimi sinirini hemen gösterir.)” (T18_Yusuf_6)

Öğrencilerin, öğretmenleri ile Facebook’ta gerçekleşen etkileşimleri sonucunda, örtük program açısından kendilerinde meydana gelen öğrenme ürünlerinden sonuncusu ise değer öğrenmedir (f=15, %4). Öğrenciler, öğretmenlerinin yapmış oldukları Facebook paylaşımlarından ve öğretmenleri ile yaşamış oldukları etkileşimlerinden, kendilerinin bazı öğrenmeler edindiklerini belirtmişlerdir. Buna göre öğretmen-öğrenci arasında gerçekleşen bu etkileşimler sonucunda, örtük program kapsamında, öğrencilerin değerlerle ilgili öğrenmeler edindikleri ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda öğrencilerin sorumluluk sahibi olma, saygılı olma, güvenilir olma (doğruluk, dürüstlük,

sözünde durma) ve toplumsal ahlak ve görgü kurallarına uymanın yanı sıra birçok manevi, toplumsal ve evrensel değerleri de edinebilecekleri ortaya çıkmıştır. Buna ilişkin bazı öğrenci görüşleri aşağıda verilmiştir:

“Öğretmenlerimle etkileşimlerimiz, herkesin fikrine saygı duymamızın gerekliliğini öğrenmemizi sağlıyor ve başkalarının fikirlerine ve görüşlerine daha olumlu bakmamıza yardımcı oluyor.” (T2_Kifayet_8)

“Her doğrunun her yerde söylenmeyeceğini, bazı şeylerin gizli kalması gerektiğini öğrendim.” (T9_Berkay_7)

“Dinimizin istemediği şeyleri kendi profilinde paylaşıp bizim görmemizi istediğini ve bu konularda daha dikkatli olmamız gerektiğini anladım.” (T12_Erdem_6)

“Saygılı, ibadetini yapan biri olmayı ve nasıl durumlarda nasıl konuşmamız gerektiğini öğreniyorum.” (T18_Yusuf_6)

4.3.3. Öğretmenlerin Sosyal Medya Hesaplarından Elde Edilen Örnek