Sosyal K arşılaştırm a İle İlgili A raştırm alar

Y ılm az’ın (2010) orta öğretim öğrencileri üzerinde yaptığı, gençlerde sosyal karşılaştırm a ve psikolojik belirtilerin ölçüldüğü çalışm ada sosyal karşılaştırm a düzeyi ile psikolojik belirtiler (som atizasyon, obsesif-kom pulsif, kişilerarası duyarlık, depresyon, anksiyete, öfke ve düşm anlık, fobik anksiyete, paranoid düşünce ve Psikotizm ) arasında n eg atif ilişki görülm üştür (Yılm az, 2010: 79).

Ç alışm ada sosyal karşılaştırm a puanlarının cinsiyete ve yaşa göre anlam lı bir farklılık taşım adığı görülm üştür (Yılm az, 2010: 84).

Öğrenim lerini devlet ve özel okullarda sürdüren bireylerin sosyal karşılaştırm a puan ortalam aları karşılaştırıldığında, devlet ve özel okullarda öğrenim gören öğrencilerin sosyal karşılaştırm a puan ortalam aları arasındaki farkın devlet okulunda okuyan öğrencilerin lehine anlamlı olduğu görülm üştür (Yılm az, 2010: 8 6).

A nne/baba eğitim düzeyi arttıkça öğrencilerin sosyal karşılaştırm a düzeylerinin düştüğü görülm üştür (Yılm az, 2010: 88-89).

Algılanan sosyo-ekonom ik düzey ile sosyal karşılaştırm a puan ortalamaları karşılaştırıldığında sosyo-ekonom ik düzeyi algılam a artıkça sosyal karşılaştırm a düzeyi düşm ektedir (Yılm az, 2010: 91).

Algılanan akadem ik başarı ile sosyal karşılaştırm a puan ortalamaları

karşılaştırıldığında en yüksek ortalam aya, akadem ik başarısını yüksek olarak algılayan bireylerin olduğu bulunm uştur (Yılm az, 2010: 92).

G ülbahçe’nin (2007) m esleki olgunluk düzeyleri farklı olan öğrencilerin sosyal karşılaştırm a ve benlik im gelerinin karşılaştırılm ası çalışm asında m esleki olgunluk düzeyleri farklı olan öğrencilerin sosyal karşılaştırm aları açısından aralarında anlamlı bir fark olm adığını bulunm uştur (Gülbahçe, 2007: 166).

Farklı liselerde öğrenim görm e değişkeni ile sosyal karşılaştırm a ilişkisiz bulunm uştur (Gülbahçe, 2007: 173).

Anne/babaları farklı eğitim durum undaki öğrencilerin, Sosyal karşılaştırm aları açısından aralarında fark olm adığını gösterm ektedir (Gülbahçe, 2007: 182, 188). Bu çalışm a aynı zam anda m esleki tercihleri farklı olan öğrencilerin, sosyal karşılaştırm aları arasında da anlamlı bir farkın olm adığını gösterm iştir (Gülbahçe, 2007: 196).

M esleki tercihinde kazancın etkisi, cinsiyet, öğrencilerin ailelerinin gelir düzeyi, çalışm a m esleğinin saygınlığının m eslek tercihinde etkisi ile sosyal karşılaştırm alar arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülm üştür (Gülbahçe, 2007: 198, 200, 204, 298).

Teközel’in (2000) 61 engelli çocuk annesi üzerinde yaptığı araştırm ada A nnelerin sosyal karşılaştırm a puanlarına bakıldığında çocuklarını tüm boyutlarda diğer engelli çocuklara göre olum lu değerlendirdikleri görülm üştür (Teközel, 2000: 82).

G üven’in (2008) çıraklık eğitimi kapsam ında çalışan ergenlerin öz-yeterlik inançlarıyla sosyal karşılaştırm a eğilim leri arasındaki ilişki üzerine yaptığı çalışm ada çıraklık eğitim i kapsam ında çalışan ergenlerin sosyal karşılaştırm a eğilim leri ile genel öz-yeterlik inançları arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğu görülm üştür (Güven, 2008: 130).

P ınargil’in (2008) dezavantajlı gruplar üzerinde yapm ış olduğu bir araştırm ada sosyal karşılaştırm a yönelim i puanları ile genel sağlık değerlendirm esi puanları geçm işe ilişkin sağlık değerlendirm esi puanları sağlık durum una ilişkin algılanan endişenin değerlendirm e puanları ve algılanan belirsizlik düzeyinin değerlendirilm e puanları arasındaki korelâsyonların orta düzeyde ve n egatif yönde olduğu bulunm uştur (Pınargil, 2008: 43).

Sosyal karşılaştırm a yönelim i puanları ile öz-yeterlik puanları, aileden aldıkları sosyal destek puanları, arkadaştan aldıkları sosyal destek puanları, özel bir insandan aldıkları sosyal destek puanları, genel algıladıkları sosyal destek puanları ve benlik saygısı puanları arasındaki korelasyonların orta düzey ve p o zitif yönde olduğu bulunm uştur (Pınargil, 2008: 44).

Sosyal karşılaştırm a yönelim i puanları ile depresyon puanları ve durum luk-kaygı puanları arasındaki korelasyonların orta düzeyde ve n egatif yönde olduğu bulunm uştur (Pınargil, 2008: 44).

Teközel (2007) tarafından yapılan çalışm ada sigara içen prototipine yönelik algılanan benzerlik sosyal karşılaştırm a yönelim i düşük olan katılım cılarda sigara içme davranışını dolaylı olarak etkilerken, sosyal karşılaştırm a yönelim i yüksek olan katılım cılarda doğrudan etkilediği görülm üştür. Sigara içm eyen prototipine yönelik algılanan benzerlik beklendiği gibi, sigara içm e davranışını sadece dolaylı yoldan etkilediği görülm üştür. Bu durum un sosyal karşılaştırm a yönelim i düşük ve yüksek olan katılım cılar için değişm ediği görülm üştür (Teközel, 2007: 122, 124).

E rözkan’ın (2004) lise öğrencileri üzerinde depresyon ve sosyal karşılaştırm a düzeylerini araştırdığı çalışm asında sosyal karşılaştırm a açısından cinsiyetler arasında farklılığa rastlanm am ıştır.

Aynı çalışm ada sosyal karşılaştırm a üzerinde sınıf düzeyleri arasında farklılığa rastlanm ıştır, Ü çüncü sınıfta öğrenim gören bireylerin ortalam alarının; ikinci sınıfta öğrenim gören bireylerin ortalam alarından ve birinci sınıfta öğrenim gören bireylerin ortalam alarından daha yüksek olduğu görülm üştür (Erözkan, 2004).

Sosyo-ekonom ik düzey açısından sosyal karşılaştırm a arasında anlamlı bir farklılık bulunm uştur. Y üksek sosyo-ekonom ik düzeyli bireylerin ortalam alarının; orta sosyo-ekonom ik düzeyli bireylerin ortalam alarından ve düşük sosyo-ekonom ik düzeyli bireylerin ortalam alarından daha yüksek olduğu görülm ektedir (Erözkan, 2004).

Sosyal karşılaştırm a ile depresyon arasında neg atif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülm üştür (Erözkan, 2004).

İskender ve Taşkın (2010) tarafından yapılan bir çalışm ada sosyal karşılaştırm a ile sosyal destek arasında po zitif ilişki bulunm uştur. Öte yandan sosyal karşılaştırm a ile kendine öfke ve dışarıya öfke arasında negatif, öfke kontrolü ile po zitif ilişki bulunm uştur.

A raştırm a aynı zam anda sosyal karşılaştırm ada cinsiyet farkının olm adığını ortaya koym uştur (İskender ve Tanrıkulu, 2010).

Kesici ve E rdoğan’ın (2010) ortaokul öğrencilerinin sosyal karşılaştırm a ve başarı m otivasyonu açısında m atem atik anksiyetesini çalıştıkları çalışm ada m atem atik anksiyetesi sosyal karşılaştırm a bağlam ında değerlendirildiğinde olum suz öz-saygıya sahip olanların olum lu öz-saygıya sahip olanlardan önemli ölçüde yüksek olduğunu bulm uşlardır.

Lindner, H ughes ve Fahy (2008) yem e bozukluğu ve üniversiteli kızlarda sosyal karılaştırm a çalışmışlardır.

Bu çalışm aya göre görünüş ile ilgili sosyal karşılaştırm alar bayanların baskın olduğu üniversitelerde daha yüksek, kadın erkek sayısının eşit olduğu üniversitelerden ise sadece biraz daha düşük bulunm uştur (Lindner, H ughes ve Fahy, 2008).

Erkelerin baskın olduğu üniversitelerdeki bayanlarda ise sosyal karşılaştırm a en düşük seviyede bulunm uştur. B ayanların baskın olduğu üniversiteler ile erkeklerin baskın olduğu üniversitelerdeki sosyal karşılaştırm a farkları önem lidir (Lindner, H ughes ve Fahy, 2008).

G ibbons ve Gerrard (1991) çalışm alarında bireylerin yem e bozuklukları, depresyon ve sigara bağım lılığı gibi kişisel problem lerine çözüm bulm ada, aktif ya da p asif

aşağı doğru karşılaştırm anın bir baş etme m ekanizm ası olarak işlediğini

bildirm işlerdir (akt. Pınargil, 2008: 9).

Sohn (2010) tarafından yapılan bir çalışm ada beden imajı sosyal karşılaştırm a ve karşılaştırm a m otivleri çalışılm ıştır. V ücut imajı açısından bayan ve erkekler arasında yukarı doğru karşılaştırm a puanları benzer bulunm uştur.

K adınlarda kendini geliştirm e hem yukarı doğru karşılaştırm ada hem de eşit düzeydekilerle karşılaştırm ada direk bir şekilde etkili olmuştur. Erkeklerde kendini geliştirm e ile yukarı doğru karşılaştırm ada zay ıf bir ilişki vardır (Sohn, 2010).

Sağlık alanındaki en tem el çalışm alardan biri olan ve W ood, Taylor ve Lichtm an tarafından 1985 yılında 78 gögüs kanseri hastası ile yürütülen çalışmada, araştırm acılar, katılım cıların büyük bir çoğunluğunun kendilerinden daha kötü durum da olan diğerleri ile karşılaştırm a yaptıklarını ifade ettiklerini belirlem iştir. W ood, Taylor ve Lichtm an (1985) göğüs kanseri olan kadınların karşılaştırm a için hed ef seçerken kendilerini hem hastalık yönünden hem de hastalık ile baş etme yönünden avantajlı hissedecekleri şekilde hareket ettikleri sonucuna ulaşm ışlardır. H atta kanser hasta popülasyonunun stres düzeylerini azaltm ak ve iyi-oluşlarını

arttırm ak için gerektiğinde aşağı doğru hayali bir takım hedefler belirleyerek, kendilerini bu hedefler ile karşılaştırm a içerisine soktukları saptanm ıştır (akt. Pınargil, 2008: 10-11).

Suls, M artin ve W heeler (2002) tarafından yapılan b ir çalışm ada değerlendirm e için seçilen standart karşılaştırm anın sağlık yönetim ini, öz-değerlendirm eyi ve psikolojik iyi oluşu kronik rahatsızlıkları olan hastalarda olduğu gibi sağlıklı bireylerde de engelleyici etkisi olduğu bulunm uştur.

W aym ent, Taylor ve Cadillo (1994) üniversite öğrencileriyle yaptıkları bir çalışm ada aşağı doğru karsılaştırm a yapan yani kişilerin kendilerinden daha kötü durumdaki bireylerle yaptıkları karsılaştırm alar sonucunda öğrencilerin akadem ik başarılarının ve sosyal yeteneklerinin daha kötü durum a geldiği sonucuna varm ışlardır. Öte yandan diğer bazı araştırm alarda da yukarı doğru karşılaştırm anın benlik değerini düşürdüğü gözlenm iştir (M ajor ve diğ., 1991; W ood ve Taylor, 1991 akt. Yılm az, 2010: 13).

Van der Zee ve arkadaşlarının (1996) bir grup kanser hastasının yaşam doyum larını sağlıklı kişilerden oluşan bir karşılaştırm a grubu ile karşılaştırm ışlardır. Bu çalışm anın bulgularına göre, katılım cı hastalar sağlıklı kişilere göre kendilerini daha fazla kötü olan ile karşılaştırm a eğilim indedirler. A yrıca yine sağlıklı katılım cılara göre hasta olan katılım cılar yine kendileri ile aynı koşullarda olan diğerleri ile karşılaştırm a yaparken kendilerini daha olum lu değerlendirm e eğilim de olduklarını bulm uştur (akt. Pınargil, 2008: 26).