Sosyal Hizmetler

Malatya’da dezavantajlı gruplar ve sosyal risk taşıyan unsurlara yönelik hizmetler Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

Bu hizmetlerin bir kısmı il müdürlüğü, bir kısmı bakım hizmetleri olarak kuruluşlarda ve gündüzlü hizmetleri de yeni hizmet modeli olan Sosyal hizmet merkezlerinde yürütülmektedir.

Aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere Malatya’da ASP il müdürlüğüne bağlı 8 adet kuruluş bulunmaktadır. Bunları 6 tanesi yatılı bakım hizmeti ve 2 tanesi de gündüzlü hizmetler vermektedir. İki adette İl müdürlüğünün denetiminde özel bakım merkezi vardır. Bu yatılı kuruluşlarda koruma altına alınan çocuklar, engelliler, yaşlılar ve şiddet mağduru olan bireyler kalmaktadır. Kuruluşlardaki hizmetlerin bir kısmı hizmet alımı kapsamında yürütülmektedir.

Aile ve Sosyal politikalar Bakanlığının çocuklara yönelik hizmetleri beş ana hizmet modeli ile yürütülmektedir. Koruma altındaki çocuklar aile yanında bakım ve kurum bakımı adı altında iki tip bakım ve barınma hizmetinden yararlanmaktadır. Korunmaya muhtaç çocuk; beden, ruh ve ahlak gelişimleri veya şahsi güvenlikleri tehlikede olan; ana veya babasız, ana veya babası veya her ikisi de belli olmayan, ana veya babası veya her ikisi tarafından terk

115

edilen, ana veya babası tarafından ihmal edilip, fuhuş, dilencilik, alkollü içkiler veya uyuşturucu maddeler kullanma gibi her türlü sosyal tehlikelere ve kötü alışkanlıklara karşı savunmasız bırakılan ve başıboşluğa sürüklenen çocuğu ifade etmektedir.

Devletin çocuklara yönelik ilk ve en önemli politikası aileleri sosyal, psikolojik ve ekonomik yönden destekleyerek çocukların aile yanında bakımını sağlamaktır. İlk tercih çocuğu kendi ailesi yanında tutmak, ikinci tercih evlat edinme yolu ile bir aileye vermek, üçüncü tercih ise koruyucu aile hizmetinden yararlandırmaktır. Bunlar mümkün değil ise en fazla 6 çocuğun beraber kaldığı ve normal apartman daireleri arasında bulunan, aralarında komşuluk ilişkisi olan çocuk evlerine yerleştirmek ya da çocuk evleri sitesine yerleştirmektir. Suca sürüklenen ve suç mağduru olan çocuklar için ise çocuk destek merkezlerinde çocukları korumaktır.

Malatya’da ASP İl Müdürlüğüne bağlı olarak hizmet veren yatılı kuruluşları (2016 yılı haziran ayı itibariyle) kısaca şöyle açıklayabiliriz:

Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezine bağlı 10 adet çocuk evinde 58 çocuk barınmaktadır. Bu evlerde 7-18 arası kız ve erkekler ayrı ayrı kalmakta ve mahalle aralarında vatandaşlarla komşuluk ilişkisi içinde yaşamaktadırlar.

Bakanlığın yeni hizmet modellerinden olan çocuk evleri kışla tipi çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtlarının dönüşümü ile oluşmuş kuruluşlardır. Bu kuruluşlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bağlı, haklarında bakım tedbiri alınan korunmaya muhtaç çocukları korumak, bir iş ve meslek sahibi yapmak, izlemek ve desteklemek amacıyla oluşturulan sosyal hizmet kuruluşudur. Bu evler aile ortamı olacak şeklinde düzenlemiş, bakım elemanları abla ve anne rollerini üstlenerek çocukları temel güven duygusu ile yetiştirmektedirler.

Sevgi Evleri Erkek Yetiştirme Yurdu 12 yaş üstü erkek çocuklar 47 çocuk kalmaktadır. 0-12 erkek, 0-18 arası 44 kız çocuğu kalmaktadır. MİAD Çocuk Evleri Sitesi Müdürlüğünde ise 0-12 yaş arası kız ve erkek çocuklara hizmet verilmektedir. Bu kuruluşlar 0-12 yaş arası karma, 13-18 yaş arası kız çocuklarının, bedensel, eğitsel, psiko-sosyal gelişimlerini, sağlıklı bir kişilik olmalarını, iyi alışkanlıklar kazanmalarını, bir iş veya meslek sahibi edilmelerini, topluma yararlı kişiler olarak yetişmelerini sağlamakla görevli ve yükümlü yatılı Sosyal Hizmet Kuruluşudur.

Tablo 84: ASP İl Müdürlüğü Bünyesinde Hizmet Veren Kuruluşlar

Bağlı Kuruluşlar Kapasite Fiilen

Bakılan Hizmet Modeli

Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezi Müdürlüğüne

Bağlı Çocuk Evleri 59 58 7-18 yaş arası kız ve erkeklerin ayrı ayrı kaldığı 10 çocuk evi Sevgi Evleri Erkek

Yetiştirme Yurdu 50 47 12 yaş üstü erkek çocuklar hizmet almaktadır.

18 yaş üstü şiddet gören kadınlar kalmaktadır.

Huzurevi Müdürlüğü 100 99 60 yaş ve üstü kadın ve erkek yaşlılara hizmet vermektedir.

Engelsiz Yaşam Merkezi 60 Açılış aşamasında

Merkez açılış aşamasındadır.

18 üstü ruhsal engelliler hizmet alacaktır.

Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi

Şiddet Mağduru kadınlara hizmet vermektedir. 24 saat açıktır. Talebe

göre çalışmaktadır

Sosyal Hizmet Merkezi Gündüzlü Gündüzlü hizmetler bu kuruluş tarafından yürütülmektedir.

Aşağıda anlatılacaktır.

Kaynak: Malatya Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü Verileri (Haziran 2016)

60 yaş ve üstü kadın ve erkek yaşlılara bakım hizmeti veren Huzurevinde 99 yaşlı barınmaktadır. Huzurevleri ruh sağlığı yerinde olan ve bulaşıcı hastalığı olmayan 60 yaş üzerindeki yaşlı kişileri huzurlu bir ortamda korumak, bakmak ve bu kişilerin sosyal ve psikolojik gereksinimlerini karşılamak amacıyla kurulan kuruluşlardır. Malatya’daki huzurevinde sosyal güvencesi olan ya da olmayan yaşlılara koruma, bakım, sosyal ve psikolojik ihtiyaçların karşılanması hizmetleri verilmektedir.

18 yaş üstü şiddet gören kadınların kaldığı kadın konukevinde 2016 Haziran ayı itibariyle 10 kadın ve 9 çocuk kalmaktadır. Burada kalanların sayıları çok sık değişmektedir. Kadın konuk evi: fiziksel, duygusal, cinsel, ekonomik ve sözlü istismara veya şiddete uğrayan kadınların, şiddetten korunması,

psiko-117

sosyal ve ekonomik sorunlarının çözülmesi, güçlendirilmesi ve bu dönemde kadınların varsa çocukları ile birlikte ihtiyaçlarının da karşılanmak suretiyle geçici süreyle kalabilecekleri yatılı Sosyal Hizmet Kuruluşudur.

Malatya ilimizde bir tane de şiddet mağduru kadınlara gündüzlü hizmet veren Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM) bulunmaktadır. ŞÖNİM 08.04.2015 tarih ve 56400 sayılı bakanlık onayı ile geçici olarak İl Müdürlüğü hizmet binasında hizmet vermeye başlamıştır. ŞÖNİM (Şiddeti Önleme ve İzleme Merkezi) İl Müdürlüklerine başvuran ve barınma ihtiyacı bulunan şiddet mağduru kadınların ilk gözlemlerinin yapıldığı, psiko-sosyal ve ekonomik durumlarının incelendiği, geçici kabullerin yapılarak iki haftaya kadar kalabilecekleri yerlerdir.

Bu ilimizde yapımı henüz tamamlanan ve 2016 yılı temmuz ayında açılışı yapılacak olan 60 engellinin kalabileceği Engelsiz Yaşam merkezi yapılmıştır.

Sosyal hizmet merkezi hakkında aşağıda geniş bilgi verilecektir.

Bu hizmet birimleri illerin ihtiyaç durumuna göre şekillenmekte ve ihtiyaç olması halinde yeni hizmet birimleri açılabilmektedir. Malatya ilimizde henüz bu kuruluşlar ihtiyacı karşılamaktadır. Özellikle çocuk, engelli ve yaşlı hizmetlerine yönelik il bünyesinde faal olan kuruluşlar çeşitli dezavantajlı kesimlere hizmetlerin ulaştırılmasında etkin rol oynamaktadır. Devlet bu hizmetleri ile vatandaşının yanında olduğunu, ihtiyaç duyulması halinde bireyler her türlü hizmeti verebileceğini göstermektedir.

Aile ve Sosyal politikalar İl Müdürlüğü Bünyesinde Verilen Hizmetler Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü kendi bünyesinde birçok hizmeti yürüttüğü gibi bağlı kuruluşların sevk ve idaresini de yürütmektedir. Özellikle çocuklara yönelik hizmetlerde evlat edinme ile koruyucu aile hizmetleri ile engellilere yönelik engelli kimlik kartı ve özel bakım merkezlerinin takip, kontrol denetim işlemleri il müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

1- Koruyucu Aile ve Evlat Edindirme Hizmeti: Koruyucu aile, çeşitli nedenlerle öz ailesi yanında bakımları bir süre için sağlanamayan çocukların kendi aile ortamlarında eğitim, bakım ve yetiştirilme sorumluluğunu kısa veya uzun süreli olarak, ücretli veya gönüllü statüde devlet denetiminde paylaşan, hissettikleri toplumsal sorumluluğu gösterebilen uygun aile ya da kişilerdir.

Çocuklar koruyucu aile yanında on sekiz yaşına kadar kalabilmektedirler.

Aileler bu çocukları kendi öz çocukları gibi bakmak ve sorumluluk taşımak zorundadır. Bu çocuklar çocuklara yönelik hizmet veren kuruluşlardan alınıp ebeveyn rollerinin bulunduğu ve öğrenildiği aile yanına yerleştirilir.

Malatya’da 2016 yılı haziran ayı itibariyle toplam 36 ailede 42 çocuk koruyucu aile hizmetinden faydalanmaktadır. Bir aile üç çocuğa kadar çocuk alabilmektedir. ASPB gönül elçileri projesiyle her ilde Sayın Valilerin eşleri marifetiyle koruyucu aile sayısını artırmak için önemli çabalar göstermektedir.

Ülkemizde ve Malatya’da Her geçen yıl koruyucu aile sayısı artmaktadır.

Mesela 2013 yılında Malatya’da 20 ailede 25 çocuğumuz bu hizmetten yararlanıyordu. İki yılda ciddi artış olmuştur. Halen ülkemizde 4000’in üzerinde koruyucu aile bulunmaktadır.

2- Evlat Edinme: Evlat edindirme özellikle çocuk sahibi olamayan veya bir