DEMOGRAFİK YAPI
2.1.4. Doğurganlık Oranı
Grafik 4: 2015 Yılı Malatya Nüfus Piramidi
HEGEM VAKFI 23
Grafik 4: 2015 Yl Malatya Nüfus Piramidi
Kaynak: TÜGK Malatya Bölge MüdürlüÂü Adrese Dayal Nüfus Kayt Sistemi’nden (ADNKS) Alnan 28 Ocak 2016 Basn Bülteni
Malatya nüfusu yaó piramidine göre incelediÂimizde ise Malatya’nn genç bir nüfusa sahip olduÂu söylenebilir. Yaó piramidine baktÂmzda 0-44 yaó gurubu arasndaki kadn ve erkek nüfusun 20000 üzerinde olduÂu görülebilecektir. Erkek nüfusun en yoÂun olduÂu yaó kategorisi 10-14 ile 20-24 arasndadr. Kadnlarda ise en yüksek nüfus 20-24, 10-14 ve 30-34 yaó grubundadr. Bu verilere göreMalatya ilinde nüfusun yars 31,0 yaóndan küçüktür.
Malatya’da ortanca yaó 31,0’dr. Ortanca yaó erkeklerde 30,3 iken, kadnlarda 31,6’dr.
2.1.4. DoÂur�anlk Oran
DoÂurganlk hz, bir kadnn doÂurgan olduÂu dönem (15-49 yaó grubu) boyunca doÂurabileceÂi ortalama çocuk saysn ifade etmektedir. Düóük doÂurganlk oran
günümüzde hemen hemen tüm dünya ülkelerinde karólaólan ve politik, sosyal, ekonomik, demografik sonuçlar itibari ile çok tartólan güncel bir sorundur.
Türkiye’de doÂurganlk düzeyi 1950’li yllardan baólayarak hzl bir düóüó göstermiótir. 1970’li yllara kadar tedrici bir óekilde seyreden düóüó, bu yllardan itibaren daha hzl bir düóüó seyri izlemiótir. Toplam doÂurganlk hz 6- 7 ile telaffuz edilen rakamlardan, bugün 2’li rakamlara kadar inmiótir. 2003 Türkiye Nüfus ve SaÂlk Araótrmas’nn sonuçlarna göre, Türkiye genelinde toplam doÂurganlk hz
yenilenme düzeyine, yani 2,1’e kadar düómüótür. Hatta bölgesel düzeyde Kaynak: TÜİK Malatya Bölge Müdürlüğü Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’nden (ADNKS) Alınan 28 Ocak 2016 Basın Bülteni
Malatya nüfusu yaş piramidine göre incelediğimizde ise Malatya’nın genç bir nüfusa sahip olduğu söylenebilir. Yaş piramidine baktığımızda boyunca doğurabileceği ortalama çocuk sayısını ifade etmektedir. Düşük doğurganlık oranı günümüzde hemen hemen tüm dünya ülkelerinde karşılaşılan ve politik, sosyal, ekonomik, demografik sonuçları itibari ile çok tartışılan güncel bir sorundur. Türkiye’de doğurganlık düzeyi 1950’li
22
yıllardan başlayarak hızlı bir düşüş göstermiştir. 1970’li yıllara kadar tedrici bir şekilde seyreden düşüş, bu yıllardan itibaren daha hızlı bir düşüş seyri izlemiştir. Toplam doğurganlık hızı 6- 7 ile telaffuz edilen rakamlardan, bugün 2’li rakamlara kadar inmiştir. 2003 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması’nın sonuçlarına göre, Türkiye genelinde toplam doğurganlık hızı yenilenme düzeyine, yani 2,1’e kadar düşmüştür. Hatta bölgesel düzeyde bakıldığında beş bölgenin üçünde, Batı, Orta ve Kuzey Anadolu bölgelerinde, toplam doğurganlık hızı yenilenme düzeyinin de altına düşmüştür (Eryurt, 2005).
Grafik 5: TRB1 Bölgesi 2013-2015 Yılları Arasındaki
(Malatya-Elazığ-Bingöl-Tunceli) Toplam Doğurganlık Oranı ‰) bakldÂnda beó bölgenin üçünde, Bat, Orta ve Kuzey Anadolu bölgelerinde, toplam doÂurganlk hz yenilenme düzeyinin de altna düómüótür (Eryurt, 2005).
Grafik 5: TRB1 Bölgesi 2013-2015 Yllar Arasndaki (Malatya-ElazÂ-Bingöl-Tunceli) Toplam DoÂurganlk Oran ‰
Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1060 erióim 12.12.20016
Türkiye, TRB1 bölgesi doÂurganlk oranlar incelendiÂinde bu oranlar birbirine çok yakn olduÂu görülmektedir. Türkiye doÂurganlk ortalamas 2013 ylnda ‰17, 2014 ylnda ‰17,4 ve 2015 ylnda ise düóüó göstererek ‰16,9 olduÂu görülmektedir.
DoÂurganlk oran açsndan TRB1 bölgesi ortalama olarak incelendiÂinde ise 2013 ylnda ‰16,3; 2014 ylnda ‰16,9 ve 2015 ylnda ise ‰16,2 orannda olduÂu görülmektedir. Dolaysyla Türkiye ile TRB1 bölgesi ortalamalar karólaótrldÂnda birbirine yakn oranlar olmasna raÂmen, TRB1 bölgesinde Türkiye ortalamasnn biraz altnda olduÂu sonucuna ulaólmaktadr. Ortalama doÂurganlk açsndan Malatya ise 2013 ylnda ‰15,6; 2014 ylnda ‰16,1 ve 2015 ylnda ise ‰15,5 doÂurganlk oranna sahiptir. Dolaysyla 2013-2015 yllar arasnda Malatya’daki toplam doÂurganlk oran hem Türkiye’nin hem de trb1 Bölgesinin oran olarak altnda kalmaktadr.
TRB1 bölgesinde ise en yüksek doÂurganlk oran 2013 ylnda ‰21,1; 2014 ylnda
‰22,2 ve 2015 ylnda ise ‰20,4 ile Bingöl’de olduÂu görülmektedir.
Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1060 erişim 12.12.20016
Türkiye, TRB1 bölgesi doğurganlık oranları incelendiğinde bu oranları birbirine çok yakın olduğu görülmektedir. Türkiye doğurganlık ortalaması 2013 yılında ‰17, 2014 yılında ‰17,4 ve 2015 yılında ise düşüş göstererek
‰16,9 olduğu görülmektedir. Doğurganlık oranı açısından TRB1 bölgesi ortalama olarak incelendiğinde ise 2013 yılında ‰16,3; 2014 yılında ‰16,9 ve 2015 yılında ise ‰16,2 oranında olduğu görülmektedir. Dolayısıyla Türkiye ile TRB1 bölgesi ortalamaları karşılaştırıldığında birbirine yakın oranlar olmasına rağmen, TRB1 bölgesinde Türkiye ortalamasının biraz altında olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Ortalama doğurganlık açısından Malatya ise 2013 yılında ‰15,6; 2014 yılında ‰16,1 ve 2015 yılında ise ‰15,5 doğurganlık
23
oranına sahiptir. Dolayısıyla 2013-2015 yılları arasında Malatya’daki toplam doğurganlık oranı hem Türkiye’nin hem de trb1 Bölgesinin oran olarak altında kalmaktadır.
TRB1 bölgesinde ise en yüksek doğurganlık oranı 2013 yılında ‰21,1; 2014 yılında ‰22,2 ve 2015 yılında ise ‰20,4 ile Bingöl’de olduğu görülmektedir.
Grafik 6: TRB1 Bölgesi 2012-2015 Yılları Arasındaki
(Malatya-Elazığ-Bingöl-Tunceli) Kaba Ölüm Oranı
HEGEM VAKFI 25
Grafik 6: TRB1 Bölgesi 2012-2015 Yllar Arasndaki (Malatya-ElazÂ-Bingöl-Tunceli) Kaba Ölüm Oran
Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1060 erióim 12.12.20016
SaÂlk ve sosyo-demografik gelióme göstergesi olarak kabul edilen bebek ölüm hz
TRB1 bölgesindeki iller (Malatya-ElâzÂ-Bingöl-Tunceli) 2012-2015 yllarnda Türkiye ortalamas ile benzerlik göstermektedir. Ylda her bin canl doÂuma karólk kaç bebeÂin öldüÂünü gösteren bebek ölüm hz, SaÂlk ve sosyo-demografik gelióme göstergesi olarak kabul edilen bebek ölüm hz TRB1 bölgesindeki iller (Malatya ElâzÂ-Bingöl-Tunceli) 2012-2015 yllarnda Türkiye ortalamas ile benzerlik göstermektedir. Ylda her bin canl doÂuma karólk kaç bebeÂin öldüÂünü gösteren bebek ölüm hz, 2013 yl için TRB1 Bölgesinde ‰16,3’tür. TRB1 bölgesindeki illerden Malatya’da bu oran ‰15,6; Bingöl’de ‰21,1; ElazÂ’da ‰15,6 ve Tunceli’de ‰11,1;
Türkiye için ise ‰17’dir. 2015 ylnda ise TRB1 bölgesinde ‰16,2 iken TRB1 Bölgesindeki Malatya’da ‰15,5; Bingöl’de ‰20,4; ElâzÂ’da ‰15,6 ve Tunceli’de ise
‰12,4’dür.
2012-2015 yllar arasnda Türkiye ve TRB1 bölgesindeki kaba ölüm oranlarn
incelediÂimizde bu oranlarn birbirine çok yakn olduÂu görülmektedir. Türkiye’de 2012 ylndaki kaba ölüm oran ‰5,0 iken bu oran, TRB1 Bölgesi’nde de ayndr. 2012 ylnda Malatya’da kaba ölüm oran ‰5,2 iken bu oran ElâzÂ’da ‰5; Bingöl’de ‰4,5;
Tunceli’de kaba ölüm oranlar2012-2015 yllar arasnda TRB1 bölgesinde düóükte olsa bir artógözlenmektedir. 2015 ylnda Malatya’da bu oran ‰5,3’e yükselirken;
ElâzÂ’da ‰ 5,4’e Tunceli’de ise ‰6,5’e yükselmiótir. 2015 yl itibariyle 2012 ylna göre kaba ölüm orannda düóüó görüler tek TRB1 bölgesi ili Bingöl’dür. Bingöl’de 2012
0
Türkiye TRB1 Malatya Elaz Bingöl Tunceli
5 5 5,2 5
Sağlık ve sosyo-demografik gelişme göstergesi olarak kabul edilen bebek ölüm hızı TRB1 bölgesindeki iller (Malatya-Elâzığ-Bingöl-Tunceli) 2012-2015 yıllarında Türkiye ortalaması ile benzerlik göstermektedir. Yılda her bin canlı doğuma karşılık kaç bebeğin öldüğünü gösteren bebek ölüm hızı, Sağlık ve sosyo-demografik gelişme göstergesi olarak kabul edilen bebek ölüm hızı TRB1 bölgesindeki iller (Malatya Elâzığ-Bingöl-Tunceli) 2012-2015 yıllarında Türkiye ortalaması ile benzerlik göstermektedir. Yılda her bin canlı doğuma karşılık kaç bebeğin öldüğünü gösteren bebek ölüm hızı, 2013 yılı için TRB1 Bölgesinde
‰16,3’tür. TRB1 bölgesindeki illerden Malatya’da bu oran ‰15,6; Bingöl’de
‰21,1; Elazığ’da ‰15,6 ve Tunceli’de ‰11,1; Türkiye için ise ‰17’dir. 2015 yılında ise TRB1 bölgesinde ‰16,2 iken TRB1 Bölgesindeki Malatya’da ‰15,5;
Bingöl’de ‰20,4; Elâzığ’da ‰15,6 ve Tunceli’de ise ‰12,4’dür.
2012-2015 yılları arasında Türkiye ve TRB1 bölgesindeki kaba ölüm oranlarını incelediğimizde bu oranların birbirine çok yakın olduğu görülmektedir. Türkiye’de 2012 yılındaki kaba ölüm oranı ‰5,0 iken bu oran, TRB1 Bölgesi’nde de aynıdır. 2012 yılında Malatya’da kaba ölüm oranı ‰5,2 iken bu oran Elâzığ’da ‰5; Bingöl’de ‰4,5; Tunceli’de kaba ölüm oranları2012-2015 yılları arasında TRB1 bölgesinde düşükte olsa bir artışgözlenmektedir.
2015 yılında Malatya’da bu oran ‰5,3’e yükselirken; Elâzığ’da ‰ 5,4’e Tunceli’de ise ‰6,5’e yükselmiştir. 2015 yılı itibariyle 2012 yılına göre kaba ölüm oranında düşüş görüler tek TRB1 bölgesi ili Bingöl’dür. Bingöl’de 2012 yılında ‰4,5 olan kaba ölüm oranı 2015 yılında ‰3,9’a düşmüştür.
Tablo 9: Türkiye ve TRB 1 Bölgesi (Malatya-Elazığ-Bingöl-Tunceli) 2012-2015 Kaba Ölüm Hızı ‰
2012 2013 2014 2015
TÜRKİYE 5,0 4,9 5,1 5,2
TRB1 5,0 5,0 5,1 5,2
MALATYA 5,2 5,1 5,2 5,3
ELAZIĞ 5,0 5,1 5,3 5,4
BİNGÖL 4,5 4,3 4,0 3,9
TUNCELİ 5,6 6,1 6,4 6,5
Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1060 erişim 12.12.20016