1435.4. Kimlik ve Aidiyet

Aidiyet, her bireyin doğasında bulunan psikolojik ihtiyaçlardan biri olan aidiyet, sosyalleşme sürecinde bireyin sosyal çevresi tarafından şekillendirilen, bireyin ait olduğu sosyal çevreye ait olma hissidir.

Aşağıdaki tabloda, araştırma kapsamında anket uygulanan Bingöllülerin;

“Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktan gurur duyuyorum.” yargısına katılma durumuna ilişkin bulgulara yer verilmiştir.

Tablo 98: T.C. Vatandaşı Olmaktan Gurur Duyma

Yüzde

Tamamen katılıyorum 74,1

Katılıyorum 16,6

Fikrim yok 5,5

Katılmıyorum 2,4

Hiç katılmıyorum 1,4

Toplam 100,0

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi, ankete katılanların %90,7’sinin (%74,1’i tamamen, %16,6’si ise katılıyorum şeklinde olmak üzere) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktan gurur duyuyorum yargısına katıldığını belirtirken;

söz konusu yargıya katılmadığını belirtenlerin oranı sadece %3,8 (%2,4’i katılmıyorum, %1,4’ü hiç katılmıyorum şeklinde) olarak gerçekleşmiştir. Aynı tablodaki verilere göre ankete katılanların %5,5’si bu konuda fikri olmadığını belirtmiş veya fikir beyan etmeyi tercih etmemiştir.

Tablodaki veriler, ankete katılanların çok büyük bir kısmının Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktan gurur duyduğunu ortaya koymaktadır. Bir başka deyişle, ankete katılanların önemli bir kısmı içerisinde yaşanan topluma adapte olma açısından sorun yaşamadığını göstermektedir. Bu durum, bireyin üyesi olduğu sosyal çevre tarafından dışlanmama dolayısıyla da kabullenme yönünden bir zorluk yaşamadığı şeklinde yorumlanabilir. Bu durumun tespit edilmesi için ankete katılanlara: “Toplumda dışlanan ya da ayrımcılığa uğrayan bir kişi olduğunuza inanıyor musunuz? şeklinde bir soru yöneltilmiş, onların verdiği cevaplardan hareketle aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.

Grafik 32: Sosyal Dışlanma ve Ayrımcılık Algısı

124 HEGEM VAKFI

%16,6’si ise katlyorum óeklinde olmak üzere) Türkiye Cumhuriyeti vatandaó

olmaktan gurur duyuyorum yargsna katldÂn belirtirken; söz konusu yargya katlmadÂn belirtenlerin oran sadece %3,8 (%2,4’i katlmyorum, %1,4’ü hiç katlmyorum óeklinde) olarak gerçekleómiótir. Ayn tablodaki verilere göre ankete katlanlarn %5,5’si bu konuda fikri olmadÂn belirtmió veya fikir beyan etmeyi tercih etmemiótir.

Tablodaki veriler, ankete katlanlarn çok büyük bir ksmnn Türkiye Cumhuriyeti vatandaó olmaktan gurur duyduÂunu ortaya koymaktadr. Bir baóka deyióle, ankete katlanlarn önemli bir ksm içerisinde yaóanan topluma adapte olma açsndan sorun yaóamadÂn göstermektedir. Bu durum, bireyin üyesi olduÂu sosyal çevre tarafndan dólanmama dolaysyla da kabullenme yönünden bir zorluk yaóamadÂ óeklinde yorumlanabilir. Bu durumun tespit edilmesi için ankete katlanlara: “Toplumda dólanan ya da ayrmclÂa uÂrayan bir kiói olduÂunuza inanyor musunuz?óeklinde bir soru yöneltilmió, onlarn verdiÂi cevaplardan hareketle aóaÂdaki tablo oluóturulmuótur.

Grafik 32: Sosyal Dólanma ve Ayrmclk Algs

Yukardaki tabloda görüldüÂü gibi, ankete katlanlarn %80,6’s: “Toplumda dólanan ya da ayrmclÂa uÂrayan bir kiói olduÂunuza inanyor musunuz? óeklindeki soruya hayr cevab verirken, buna inandÂn belirtenlerin oran %9,5, bazen inandÂn

belirtenlerin oran ise %9,9 olarak gerçekleómiótir.

Tablodaki verilere göre, ankete katlanlarn önemli bir ksm toplum tarafndan dólandÂna inanmamaktadr. Bununla birlikte, beóte birine yakn (%19,4’ü) ya tamamen ya da zaman zaman buna inandÂn belirtmiólerdir. Buradan hareketle, dólandÂna inananlarn hangi nedenden dolay dólandÂna iliókin kanaatlerini ölçmek için kendilerine sorulan “En çok hangi nedenden dolay dólandÂnz düóünüyorsunuz?”Sorusuna verilen cevaplarla aóaÂdaki tablo oluóturulmuótur.

Tablo 100: Dólanma Nedeni

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi, ankete katılanların %80,6’sı: “Toplumda dışlanan ya da ayrımcılığa uğrayan bir kişi olduğunuza inanıyor musunuz?

şeklindeki soruya hayır cevabı verirken, buna inandığını belirtenlerin oranı

%9,5, bazen inandığını belirtenlerin oranı ise %9,9 olarak gerçekleşmiştir.

Tablodaki verilere göre, ankete katılanların önemli bir kısmı toplum tarafından dışlandığına inanmamaktadır. Bununla birlikte, beşte birine yakını (%19,4’ü) ya tamamen ya da zaman zaman buna inandığını belirtmişlerdir.

Buradan hareketle, dışlandığına inananların hangi nedenden dolayı dışlandığına ilişkin kanaatlerini ölçmek için kendilerine sorulan “En çok hangi nedenden dolayı dışlandığınız düşünüyorsunuz?” Sorusuna verilen cevaplarla aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.

145

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi, içerisinde yaşadığı toplum tarafından dışlandığını inananlar (tamamen veya bazen buna inananlar genel toplamda

%19,4) en çok kadın olması nedeniyle (%6,0) dışlandığını belirtirken onu %4,4 oranıyla etnik kimliği, %4,0 oranıyla yoksul olması, %3,4 oranıyla dinî görüşü ve %1,6 oranıyla da siyasi görüşü nedeniyle dışlandığını belirtenler takip etmektedir.

5.4.1. Kimliğin İfade Edilişi

Toplumsal bir olgu olan kimlik ve aidiyet, birey, grup, topluluk ve toplumları diğerlerinden ayıran, toplumsallaşma (sosyalleşme) sürecinde, toplumsal rollere atfedilen beklentilerle şekillenen dinamik bir oluşumdur.

Bu oluşumda aidiyet duygusu büyük ölçüde etkilidir. Bireyin genel, etnik, dinî, siyasi, sosyal vb. gibi birden fazla kimliği bulunmaktadır. Bu bölümde araştırma sahasındaki deneklerin etnik, dini ve siyasi kimliklerini tanımlama biçimlerine ilişkin bulgulara yer verilmiştir.

Araştırma kapsamında: ”Kendinizi aşağıdaki kimliklerden en çok hangisiyle tanımlıyorsunuz? şeklindeki soruya ankete katılanların verdiği cevaplardan hareketle aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.

Grafik 33: Öznel Kimlik Algısı

HEGEM VAKFI 125

Yüzde Kadn olduÂumdan dolay 6,0 Yoksul olduÂumdan dolay 4,0 Dini görüóümden dolay 3,4 Etnik kimliÂinden dolay 4,4 Siyasi görüóümden dolay 1,6

Yukardaki tabloda görüldüÂü gibi, içerisinde yaóadÂ toplum tarafndan dólandÂn

inananlar (tamamen veya bazen buna inananlar genel toplamda %19,4)en çok kadn olmas nedeniyle (%6,0) dólandÂn belirtirken onu %4,4 oranyla etnik kimliÂi, %4,0 oranyla yoksul olmas, %3,4 oranyla dinî görüóü ve %1,6 oranyla da siyasi görüóü nedeniyle dólandÂn belirtenler takip etmektedir.

5.4.1. KimliÂin Gfade Ediliói

Toplumsal bir olgu olan kimlik ve aidiyet, birey, grup, topluluk ve toplumlar

diÂerlerinden ayran, toplumsallaóma (sosyalleóme) sürecinde, toplumsal rollere atfedilen beklentilerle óekillenen dinamik bir oluóumdur. Bu oluóumda aidiyet duygusu büyük ölçüde etkilidir. Bireyin genel, etnik, dinî, siyasi, sosyal vb. gibi birden fazla kimliÂi bulunmaktadr. Bu bölümde araótrma sahasndaki deneklerin etnik, dini ve siyasi kimliklerini tanmlama biçimlerine iliókin bulgulara yer verilmiótir.

Araótrma kapsamnda: ”Kendinizi aóaÂdaki kimliklerden en çok hangisiyle tanmlyorsunuz?óeklindeki soruya ankete katlanlarn verdiÂi cevaplardan hareketle aóaÂdaki tablo oluóturulmuótur.

Grafik 33: Öznel Kimlik Algs

Yukardaki tabloda görüldüÂü gibi, ankete katlanlarn %77,8’i etnik kimliÂini Türk, 15,7’si Kürt, %2,7’si Zaza ve %0,6’s Arap olarak tanmlarken, %3,1’iise saylanlarn dónda kimlik tanmlamasn seçmiólerdir.

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi, ankete katılanların %77,8’i etnik kimliğini Türk, 15,7’si Kürt, %2,7’si Zaza ve %0,6’sı Arap olarak tanımlarken,

%3,1’iise sayılanların dışında kimlik tanımlamasını seçmişlerdir.

Tablodaki veriler, ankete katılan Malatyalıların büyük çoğunluğunun etnik kimliğini Türk olarak tanımladığını, Kürt kimliğini ön plana çıkaranların oranının da azımsanmayacak oranda (%15,4) olduğunu ortaya koymaktadır.

Etnik kimliğin rahatça ifade edilebilmesi demokratik toplumların en belirgin özelliği olarak ön plana çıkarılmaktadır. Bu bağlamda, ülkemizdeki demokratik açılımların kimliklerin rahatça ifade edilebilme ortamına katkılarını ölçmek maksadıyla araştırma kapsamına girenlere sorulan diğer bir soru da etnik kimliklerini bulundukları ortamda rahat konuşup konuşamadıklarıdır.

Ankete katılanların ilgili soruya verdikleri cevaplardan hareketle aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.

Grafik 34: Kimliğin İfade Edilişi

Tablodaki veriler, ankete katlan Malatyallarn büyük çoÂunluÂunun etnik kimliÂini Türk olarak tanmladÂn, Kürt kimliÂini ön plana çkaranlarn orannn da azmsanmayacak oranda (%15,4) olduÂunu ortaya koymaktadr.

Etnik kimliÂin rahatça ifade edilebilmesi demokratik toplumlarn en belirgin özelliÂi olarak ön plana çkarlmaktadr. Bu baÂlamda, ülkemizdeki demokratik açlmlarn kimliklerin rahatça ifade edilebilme ortamna katklarn ölçmek maksadyla araótrma kapsamna girenlere sorulan diÂer bir soru da etnik kimliklerini bulunduklar ortamda rahat konuóup konuóamadklardr. Ankete katlanlarn ilgili soruya verdikleri cevaplardan hareketle aóaÂdaki tablo oluóturulmuótur.

Grafik 34: KimliÂin Gfade Ediliói

Yukardaki tabloda görüldüÂü gibi, ankete katlanlarn %90,2’sinin etnik kimliÂini rahatça açkladÂn, %14,7’sinin ise açklayamadÂn belirtmektedir. Buna göre, ankete katlanlarn çok büyük bir ksm bulunduÂu ortamlarda etnik kimliÂini açklarken herhangi bir zorluk ya da çekingenlik göstermemektedir.

5.4.2. Dini ve Siyasi Kimlikler

Dini kimlik, kimlik tanmlamalar içerisinde en önemli tanmlama biçimlerinden birisidir. Buradan hareketle araótrmaya katlanlarn verdiÂi cevaplardan hareketle aóaÂdaki tablo oluóturulmuótur.

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi, ankete katılanların %90,2’sinin etnik kimliğini rahatça açıkladığını, %14,7’sinin ise açıklayamadığını belirtmektedir.

Buna göre, ankete katılanların çok büyük bir kısmı bulunduğu ortamlarda etnik kimliğini açıklarken herhangi bir zorluk ya da çekingenlik göstermemektedir.

5.4.2. Dini ve Siyasi Kimlikler

Dini kimlik, kimlik tanımlamaları içerisinde en önemli tanımlama biçimlerinden birisidir. Buradan hareketle araştırmaya katılanların verdiği cevaplardan hareketle aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.

147