Soru 1’in Analizinden Elde Edilen Bulgular

Şekil 1 ile alakalı birinci soru olan “Şekil-1 bir medya kuruluşunun toplumu belli bir yönde

etkileme ve şartlandırma sürecindeki temel aşamaları göstermektedir. Sürecin işleyişini ve bu süreçten ne anladığınızı yazınız.” sorusuna öğretmen adayları tarafından verilen cevaplar

şekil ve soru ile ilgili belirlenen çeşitli kıstaslara göre analiz edilmiştir. Öğretmen adaylarının, soruyla ilgili yaptığı açıklamada bu kıstaslara ne kadar değinip değinmediğine bakılmış ve buna göre üçlü bir dereceleme yapılmıştır. Başka bir ifade ile kıstasa istenilen düzeyde değinmişse; “tam”, istenilen düzeyde değil ise; “eksik” ve hiç değinmemişse;

“yok” ibareleri ile nitelendirilmiştir. Bu kıstaslar tabloda kod olarak adlandırılmış olan;

bileşenleri belirtme, ilişkileri açıklama, geri bildirimi fark edip işlevini açıklama, işleyişi anlatabilme ve çevre-sınır bağlantısını kurabilmedir. Burada hedeflenen, öğretmen adaylarının sistemin tamamını ya da bütününü görebilmesidir.

Bu kıstaslara göre her sınıfta kaç öğretmen adayının ne düzeyde cevap verdiği aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

118 Tablo 3. 8

Öğretmen Adaylarına Göre Şekil 1’deki Sürecin İşleyişi

Kod Seviye 2. Sınıf 3. Sınıf 4. Sınıf 5. Sınıf Toplam

f f f f f Bileşenler Yok 0 0 0 0 0 Eksik 9 8 7 9 33 Tam 6 7 8 6 27 İlişkiler Yok 0 0 1 1 2 Eksik 10 12 14 14 50 Tam 5 3 0 1 9 Geri bildirim Yok 2 3 1 2 8 Eksik 12 9 14 13 48 Tam 1 3 0 1 5 İşleyiş (süreç) Yok 0 0 1 1 2 Eksik 14 11 14 14 53 Tam 1 4 0 1 6 Çevre-Sınır Yok 10 6 9 5 30 Eksik 5 7 4 11 27 Tam 0 2 2 0 4

Tablo incelendiğinde bileşenler kodunda, çoğunluğu eksik (f=33) olsa da tüm katılımcıların bileşenlere değindiği görülmüştür. Tam olarak bileşenleri ifade etmiş (f=27) öğretmen adayları da mevcuttur; açıklamalarında tüm bileşenlere yer vermişlerdir.

Sistemdeki ilişkilere yönelik kodda, katılımcıların büyük çoğunluğu (f=50) ilişkileri belirtmede eksik kalmıştır. 9 katılımcı tam olarak sistemdeki ilişkilere yer vermiştir. Hiç değinmeyen ise 2 katılımcıdır.

Sistemlerde önemli bir mekanizma olan geri bildirim mekanizmasına değinenlerin 48’i eksik, 5’i tam değinmiştir. 8 katılımcı ise geri bildirime hiç değinmemiştir.

İşleyişi anlatmada 6 kişi tam değinirken 53 kişi değinmiş ancak eksik kalmıştır. 2 kişi hiç

değinmemiştir.

Sistemin bağlantılı ve ilişkide olduğu çevre/sınır elemanlarına değinenlerin 27’si eksik değinmiş ve 4 kişinin ise tam değindiği tespit edilmiştir. 30 kişinin ise hiç değinmemiş

119

olması dikkat çekicidir. Bu durum öğretmen adaylarının sistemin sınır ve çevresiyle olan bağlantısını göz ardı ettiklerini düşündürtmüştür.

Soruya verdikleri cevaba göre bazı öğretmen adaylarının doğrudan ifadelerine aşağıda yer verilmiştir. Bu ifadelerin seçiminde istenilen kıstaslara en çok yer veren öğretmen adaylarının ifadeleri dikkate alınmıştır. Ancak genel olarak bakıldığında, bu şekilde yer alan süreci ve bu şekilden ne anladığını anlatırken, öğretmen adaylarından hiçbirinin sistemle ilgili olması gereken tüm kıstaslara değinmediği görülmüştür.

“Süreçte medya kuruluşu oluşturduğu iletiyi belirli bir ortam altında, çeşitli iletişim araçlarını kullanarak topluma iletmiştir. Medya kuruluşunun belirlediği yön ve şartlandırma toplumdaki bireylere eşit şartlarda iletiliyor. Fakat bireysel algılama ve düşünce farklılıkları nedeniyle toplumdaki her birey bu durumdan etkilenmiyor. Etkilenen kesim ise davranış düşünce vs. gibi değişikliklerle geri bildirim yapıyor.” 2.19.GÖ

“Bütün süreç çevre koşullarından etkilenir. Merkezden gelen bilgiler ortama aktarılır. Ortamdan bilgi toplum tarafından alınır. Toplum bu bilgilerden etkilenir. Etkilenen bireylerdeki durum değişikliği ise geri bildirim yoluyla merkeze yeniden iletilir. Sistemden anladığım; bireyin bilgiyi nereden ve hangi yollarla aldığıdır. Haberleşmenin oluşumu sağlanır.” 3.17.ŞB

“Toplum tarafından merkezden alınan bilgi, toplumdaki belli mesajlara karşı duyarlı bazı bireylerde algılanarak dönüşüme uğratılmış ve durum değişikliği yaratan bir duruma yol açmıştır. Sistemdeki durum değişikliği tekrar merkeze bildirilmiştir. Bu işleyiş belirli sınırlar içerisinde gerçekleşmektedir. Ve çevreden gelen uyarılar ilk önce merkezde değerlendirildikten sonra sitemin diğer elemanlarına aktarılmıştır.” 3.18.TÇ

“Bu süreç belli biri sınır ile öncelikle belirlenmiştir. Çevreden alınan uyarılar bireyi etkileşime geçirmek için belli aşamalardan geçer. Merkezde oluşturulmuş bilgi, sınırlandırılmış ortam dâhilinde toplumda çeşitli kitlelere ulaşmıştır. Ama bilgi her ferdi eşit etkilememiş. Hatta bunun değerlendirerek geribildirim oluşturulmuş ve bilginin oluşturduğu merkeze geri gönderilmiştir.” 4.13.ŞA

“Çevre ile insan doğası arasında pek tabii olarak belli bir sınır mevcut. Doğal sistemde, döngü içerisinde toplumsal ve doğanın kendi içerisinde mevcut olaylar devam eder halde. Bireyler yine doğal olarak bu olaylardan etkileniyorlar. Bu olaylar, medya kuruluşunun kendi bünyesinde toplumun içinde olan bireyler tarafından aktarılıyor. Bu medya kuruluşunda, görüşe bağlı olarak, aynı ya da değiştirilerek tekrar toplumun haber vermesi sağlanıyor. Bu etkilenmede başta olayın içinde bireyler mevcutken kişi sayısı nispeten az, medya kuruluşundan geçtikten sonra etkilenen kitle daha fazla oluyor.” 4.21.MY

“Yukarıda işleyiş şema olarak gösterilmiş. Çevrenin de etkisiyle belli bir alanda sınır oluşturulmuş. Bu sınır haberleşmenin öğelerini kapsıyor. İşleyişte öncelikle bir merkez olmalı. Bu merkez bilgileri toplayan beyin gibi düşünülebilir. Merkezde toplanan bilgiler belli aracılarla (bu bir tv, radyo olabilir) iletilmek istenen yere, topluma iletilir. Bu iletinin bilgileri bu iletilen bilgileri alan vardır. Ya da ilgisini çekmeyip almayan vardır. Etkilenen bireyler etkilendikleri alanda tepki gösterirler. Ve bu tepkiler merkezin bir sonra ki aşamada ne yapacağını belirler. Mesela TV de gösterilen kamu spotları bazılarının ilgisini çeker ve sigarayı bıraktırır.” 5.20.MK