Özellikle uygulamalı dilbilim alanındaki akademik gelişmelerin katmadeğeri olarak günümüzde bir dilin yabancı dil olarak öğretimi alanı, dil öğretimi alanı içinde kendi özerk akademik sınırlarını giderek daha da belirginleştirmektedir. Buna karşın, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi (YTÖ) alanına bu belirginleşmenin nasıl yansıdığına bakıldığında henüz yeterli bir aşama kaydedilmediği gözlenmektedir. Bu durumun temel nedenleri arasında Türkiye üniversitelerinde yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde uzmanlaşma sağlayacak lisans programı olmaması başta gelmektedir.
Bunun yanı sıra yabancı dil olarak Türkçe öğretenlerin bilmesi gereken “dil hakkında bilgiler”in neler olduğu üzerinde de hedef odaklı bir saptama bulunmamaktadır. Oysa, özellikle söz konusu öğretim alanında işlevsel bir öğretmen yetiştirme programı için belirtilen içerikteki bir saptamanın yapılması bir tür vazgeçilemez gerekliliktir. Böyle bir başlangıç noktasından hareketle bu çalışmada yabancı dil olarak Türkçe (YOT) okutmanlarının bilmesi gerektiği düşünülen “dil hakkında bilgiler” konusunda bir döküm oluşturulmuş ve söz konusu içeriğin hangi nedenlerle özellikle yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanı için özelleştiğine yönelik bir tartışma kurulmuştur.
Bu tez çalışması ile yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanı için özelleştiği savunulan “dil hakkında bilgiler” dökümü oluşturulurken öncelikle yabancı dil öğretmeni eğitimi alanıyla ilgili alanyazın taraması yapılmış ve bu konuda öğretmen yeterliliklerinin neler olduğu ile ilgili araştırmaların bulguları değerlendirilmiştir.
İlgili çalışmaların bulgularından yola çıkılarak yabancı dil öğretmenlerinin kendi alanları ile ilgili dile ait özelleşmiş bilgilerinin olması gerektiği sayıltısına varılmış ve çalışmada bu sayıltı temel alınarak “dil hakkında bilgi” kavramı ele alınmıştır.
133 Tez çalışmamızın amacının belirtildiği bölümünde yer alan dil hakkında bilgi (DHB) kavramı nedir ve YTÖ için nasıl betimlenebilir?” şeklindeki soruya yanıt olarak “DHB genelde tüm diller, özelde ise Türkçe hakkında, dilbilgisinden daha geniş kapsamı olan, söze dökülebilen açık bilgidir” şeklinde tanım yapılmış ve YOT öğretenlerin dil hakkında bilgisini arttırmak ve farkındalık geliştirmek amacıyla yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanı için hazırlanan dile ilişkin bilgiye yönelik özelleştirilmiş bir içerik önerisi 5.1. Bölümünde sunulmuştur.
Bu çalışmanın temel tartışması yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında öğretmen eğitimini yapılırken 5.1. başlığında bulunan DHB listesinin içerik olarak kullanılabileceği iddiasını taşımaktadır. Alınan uzman görüşlerinden, YOT ve İngilizce okutmanlarıyla yapılan görüşmelerden elde edilen bulgular, ilgili tartışma için kanıt nitelikli veriler sunmaktadır.
Öte yandan özellikle yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında ders veren öğretmenlerin bu alan için özelleşmiş dil hakkında bilgi donanımı olması gerektiği sayıltısı çerçevesinde, eleştirel bazı değerlendirmelere de tez çalışması içinde yer vermek genel tartışmayı destekleyici olabileceği için bir öğretmen eğitimi programında YOT okutmanlarıyla yazılı bir uygulama da yapılmıştır (bkz. Yöntem Bölümü) Bu uygulamadan elde edilen sonuçlar alanda ders veren öğretmenlerin DHB listesindeki birçok madde için öğretici yeterliliği sergilemediği sonucunu ortaya koymuştur. Bu çalışmanın bulguları veriye dönüşebilmekte ve YOT okutmanlarının ders verdikleri alanda bizim tez çalışmamızda önerisini yaptığımız gibi (bkz. 6. Bölüm Tablo 15) özelleşmiş bir içeriği olan öğretmen eğitimi programlarına ihtiyacı olduğuna yönelik bir diğer tartışmayı da kurabilmemize olanak vermektedir.
134 Bu tezin sunduğu verilere dayalı olarak kurduğu tartışma, hem Yıldız ve Tunçel (2012:126)’nın Türkiye’de YTÖ ile ilgili netleşmiş bir devlet politikasının olmadığı, YTÖ öğretmenlerinin deneme yanılma yoluyla alanı kendi kendilerine öğrendikleri, Türkçe öğretmenliği ve Türk Dili Edebiyatı bölümü mezunlarının da YTÖ alanında zorluk çektikleri yönündeki yorumlarını, hem de Uzun (2012:343)’ün YTÖ alanında yetişmiş öğretim elemanı eksikliği, Türkçe öğretmenliği bölümlerinin Türkçeyi anadili olarak öğretmeye odaklı olduğu ve bu programlarda dille doğrudan ilişkisi bulunan dilbilim alanına ait derslerin bulunmadığı; ders programlarına “DHB”nin dahil edilmediği vurgusunu uygulamalı bir içerikle ve betimleyici sonuçlarla geliştirmekte;
YTO için ayrı öğretmen eğitimi programları yapılması ve yapılacak olan programlara DHBlerin dahil edilmesi zorunluluğunu ortaya koymaktadır.
Tezde önerisi sunulan ve DHB listesinde yer alan maddeler, dilbilim alanlarının özeti niteliğindedir. Her bir madde içinde birden fazla bilgiyi barındırmaktadır. Bir maddenin iyi bilinmesi, ait olduğu alanla ilgili konulara hakim olunması anlamına gelmektedir. Bu durumda DHB listesinde yer alan bilgilerin lisans düzeyinde bir eğitim programında ayrıntılı olarak ele alınması daha nitelikli öğretmen yetişmesine öğretimbilimsel bir katkı sağlayacaktır. Alanda nitelikli eleman yetişmesi için lisans programı olması önemlidir.
Yapılacak olan öğretmen eğitimlerinde tezde önerisi sunulan DHB içeriği kullanılabilir ancak bundan sonra yapılacak çalışmalarda söz konusu içeriğin yer aldığı eğitim programları geliştirilmelidir. Geliştirilecek programların DHB’lerin yanında, öğretmenlerin sahip olması gereken öğretmenlik bilgisi gibi diğer konular dahil edilerek hazırlanması etkili ve verimli öğretim geliştirme konusunda başarıyı arttıracaktır.
135 Çalışmada önerilen DHB içeriği öğretmen yeterliliklerini ölçmek amacıyla hazırlanacak sınavlarda da kullanılabilir.
136 KAYNAKÇA
Aksan, D. (2000). Her Yönüyle Dil: Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK.
Aksan, D. (2004). Anlam Alışverişi Olayları ve Türkçe. Aksan, D. (haz.) Dilbilim ve Türkçe Yazıları. İstanbul: Multilingual Yayınları (9- 64)
Aksan, D. (2005). Anlambilim. İstanbul: Engin Yayıncılık.
Albery, D. (2012). The TKT Course KAL Module. Cambridge University Press.
Alderson, J. C., Clapham, C., & Steel, D. (1996). ‘Metalinguistic knowledge, language aptitude and language proficiency’. Language Teaching Research, 1,93–121.
Anderson, J. (1995). Cognitive Psychology and Its İmplications. New York: W. H.
Freeman.
Andrews, S. (1999). Why Do L2 Teachers Need To “Know About Language”?
Teacher Metalinguistic Awareness and Input for Learning. Language and Education. 13:3 161.-177 Routhledge.
Andrews, S. (2007). Teacher Language Awareness. Cambrigde University Press.
Aydoğan, İ., Çilsal, Z. (2007). Yabancı Dil Öğretmenlerinin Yetiştirilme Süreci (Türkiye ve Diğer Ülkeler). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı 22 (179-197).
Aygüneş, M. (2007). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Okuma Becerilerinin Geliştirme Yolları. (Tez Danışmanı: Prof. Dr. V. Doğan Günay) Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. (yayımlanmamış yüksek lisans tezi)
Balcı, A. (2011). Biçimbilim I:Sözcük. Özsoy, S., Emeksiz, Z. E (haz.) Genel Dilbilim- I. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.(18-35)
Barber, A. (2003). “Introduction”. in Barber A. (eds.) Epistemology of Language.
Oxford University Press. http://www.google.com/books?id=41ZJ0aUK-pUC&printsec=frontcover&hl=tr#v=onepage&q&f=false
137 Bartels, N. (2009). Knowledge About Language. In A. Burns and J. C. Richards (Eds.), The Cambridge Guide To Second Language Teacher Education (pp. 125-134).
Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Başkan, A, G., Aydın, A., Madden, T. (2006). Türkiye’deki Öğretmen Yetiştirme Sistemine Karşılaştırmalı Bir Bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 15 sayı:1 http://sosyalbilimler.cukurova.edu.tr/
dergi/download/266.pdf?sc (07.02.2013)
Büyükkantarcıoğlu, N. (2006). Toplumsal Gerçeklik ve Dil. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Cambridge University. (2009) Teaching Knowledge Test.
http://www.cambridgeesol.org/exams/teaching-awards/tkt.html (erişim tarihi 05.04.2011)
Cambrige University. (2008). KAL Test
http://www.cambridgeenglish.org/images/22189-tkt-kal-sample-paper.pdf (erişim tarihi 05.04.2011).
Carter, R. (1995). How Aware Should Language Aware Teachers and Learners be?
Nunan, D., Berry, R., Berry, V. (haz) Language Awareness in Language Education. Hong Kong University.
CELTA (2013). Certificate in Teaching English to Speakers of Other Languages.
http://www.cambridgeenglish.org/exams-and-qualifications/celta/about-the-celta-course/ (son erişim tarihi 05.03.2013).
Collier, V. P. (1995). Acquiring a second language for school. Directions in Language and Education. National Clearinghouse for Bilingual Education. Vol.1, No.4.
Commission Of The European Communities (2007). Communication From The Commission To The Council And The European Parliament: Improving The Quality Of Teacher Education. Commission Of The European Communities Final Report. Brussel. http://ec.europa.eu/education/com392_en.pdf (erişim tarihi 10.08.2010)
138
Council of Europe (2012).
http://www.coe.int/aboutCoe/index.asp?page=quisommesnous&l=en (erişim tarihi 02.02.2013)
Crandall, J. (2000). Language Teacher Education. Annual Review of Applied Linguistics. Cambridge University Press. 20, 34-55.
Crystal, D. (1992). An Encyclopedic Dictionary of Language and Languages. USA:
Blackwell Publising.
Darling-Hammond, L. (2006). Constructing 21st - Century Teacher Education.
Journal of Teacher Education, 57 (3), 300 - 314.
Day, R. (1991). Models and the Knowledge Base of Second Language Teacher Education. University of Hawai’i Working Papers in ESL, Vol, 11/2 (1-13).
Demirel, Ö. (1989). Yabancı Dil Öğretmenlerinin Yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı 4 (5-26).
Demirel, Ö. (1999). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı. Ankara:
PEGEMA yayıncılık.
Demirel, Ö. (2010). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: PEGEM
Demirel, Ö. (2012). Öğretim İlke ve Yöntemleri Öğretmen Sanatı. Ankara: Pegem Doughty, C. J. & Long, M. H. (2003). The Handbook of Second Langauge Acquisition.
USA: Blacwell Publising.
Düzenli, S. (2008). Türkçede Ortaçlaştırma Belirticilerinin Öğretimine Yönelik Ders Malzemesi Hazırlama. (Tez Danışmanı: Prof. Dr. Lütfiye Oktar) Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi)
Edge, J. (1988). ‘Applying linguistics in English language teacher training for speakers of other languages’. ELT Journal 42(1), 9–13.
Ellis, R (2004). The Definition and The Measurement of L2 Explicit Knowledge.
Language Learning. 54: 227-275.
139 Ellis, R., Shawn, L., Elder, C, Erlam, R., Philip J., Reinders, H. (2009). Implicit and Explicit Knowledge in Second Language Learning, Testing and Teaching.
USA: Multilingual Matters.
Enç, M. (1974). Ruhbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
Eraslan, A. (2009). Finlandiya’nın PISA’ daki Başarısının Nedenleri: Türkiye için Alınacak Dersler. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED) Cilt 3, Sayı 2. (238-248) http://www.nef.balikesir.edu.tr/~dergi/makaleler/yayinda/7/EFMED_MTE13 2.pdf (07.02.2013)
Erden, M. (1998). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. İstanbul: ALKIM yayınları.
Ergenç, İ. (2002). Konuşma Dili Türkçesinin Söyleyiş Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Freeman, D. (2009). The Scope of Second Language Teacher Education. Burns, A. &
Richards , J, C. (edt.) Second Language Teacher Education. USA: Cambridge University Press. (11-20)
Fromkin, V. & R. Rodman (1998). An Introduction to Language. USA: Harcourt Brace Gass, S. M. & Selinker, L (2008). Second Language Acqusition. An Introductry
Course. New York: Routledge.
Guiraud, P. C. (1999). Anlambilim. (Çev) Vardar, B. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Güçer, H (2010). -(A/I)r Biçimbiriminin Betimlenmesinde Kuram ve Yabancılara Öğretilmesinde Yöntem Sorunları. (Tez Danışmanı: Doç. Dr. Talat Akaslan.) Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Günay, V. D. (2004). Dil ve İletişim. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Günay, V. D. (2007). Sözcükbilime Giriş. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Gür, H. (1995). “Dil Öğretim Yöntemleri: Dilbilgisi-Tercüme Yöntemi, Doğal Yöntem, Doğrudan Yöntem”. Dil Dergisi. 32: 28-34.
Güven, E. (2007). Yabancıların Türkçe Öğrenirken Ad Durum Eklerinde Yaptıkları Hataların Çözümlemesi ve Bu Hataların Giderilmesine Yönelik Öneriler. (Tez
140 Danışmanı: Prof. Dr. V. Doğan Günay) Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi)
Hacıömeroğlu, M. (2007). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenler için Kiplik Öğretimi Üzerine Materyal Geliştirme. (Tez Danışmanı: Prof. Dr. Lütfiye Oktar) Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi)
Hatipoğlu, Ç. (2006). Sesbilgisi (Phonetics) ve Sesbilim (Phonology). Kocaman, A (haz.) Dilbilim: Temel Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar. Ankara: Dil Derneği Yayınları.15-42.
Huber, E. (2008). Dilbilime Giriş. İstanbul: Multilingual Yayınları.
İmer, K., Kocaman, A., Özsoy, S. (2011). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Johnson, K. E. (2009a). Second language teacher education: A sociocultural Perspective. Routledge.
Johnson, K. E. (2009b). Trends in Second Language Teacher Education. Burns, A. &
Richards , J, C. (edt.) Second Language Teacher Education. USA: Cambridge University Press. (20-30)
Johnson, J. & E. Newport (1989). “Critical period effects in second language learning:
the influence of maturational state on the acquisition English as second language”. Cognitive Psychology. 21 (60-99).
Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Katz, A., & Snow, M. A. (2009). Standards and second language teacher education. In
A. Burns & J. C. Richards (Eds.), The Cambridge Guide To Second Language Teacher Education. UK: Cambridge University Press. (66-76).
Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet Döneminde Dal Öğretmeni Yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. Cilt: 35 Sayı 1-2 (1-14) . Kır, E. (2011). OBM (Ortak Başvuru Metni) Bağlamında Dil Öğretmeni Eğitimi ve
Türkiye’deki Öğretmen Eğitimi Uygulamaları. (Danışmanı: Prof. Dr. Nadir
141 Engin Uzun). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dilbilim Anabilim Dalı. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Kıran, Z., Kıran, A. (2012). Dilbilime Giriş. 3. Baskı Ankara: Seçkin Yayınları.
Kumaravadivelu, B. (2001). Toward a Postmethod Pedagogy. TESOL Quarterly, 35, 537-559.
Küçükahmet,L. (1999) Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ed.Küçükahmet, L.
İstanbul:Alkım Yayınevi.
Leech, G. (1994). Students’ grammar – teachers’ grammar – learners’ grammar. in M.
Bygate, A. Tonkyn and E. Williams (eds.), Grammar and the language teacher (pp. 17–30). Hemel Hempstead: Prentice Hall.
Lunenberg, M. (2002). Designing a curriculum for teacher educators. European Journal of Teacher Education, Vol.25 no. 2(3). p. 264-277.
MEB (2009). Milli Eğitim Bakanlığı, İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara. http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx?islem=1&kno=45
MEB Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü (2010).
http://oyegm.meb.gov.tr/bilgilendirme/ogretmen_yetistirme_sistemi.htm (erişim tarihi 07.07.2011)
McWhorter, J. (2008). Understanding Linguistics: The Science of Language. USA:
The Teaching Company.
Mills, P. A. (2007). Knowledge of Language. (in) Internet Encyclopedia of Philosophy. http://www.iep.utm.edu/knowlag (erişim tarihi 05.06.2011).
Mitchell, R., Hooper, J. and Brumfit, C. J. (1994). Final report: ‘Knowledge about language’, language learning and the national curriculum. Occasional Papers, 19. University of Southampton.
NCATE (The National Council for Accreditation of Teacher Education). (2012).
http://www.ncate.org/Public/AboutNCATE/tabid/179/Default.aspx
Nergis, A. (2011). Foreign Language Teacher Education in Turkey: A Historical Overview. Procedia Sociland Behavirol Sciences. Vol:15 (181-185).
142 O’Malley, J. M & Chamot, A. U. (1990). Learning Strategies in Second Language
Acquisition. Cambridge University Press.
Özoğlu, M. (2010). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Sisteminin Sorunları. Seta Analiz.
Sayı 17. http://arsiv.setav.org/ups/dosya/20275.pdf.(24.10.2012)
Özsoy, S. (2004). Türkçenin Yapısı- I: Sesbilim. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Özsoy, S. (2011). Dil ve Dilbilim. Özsoy, S., Emeksiz, Z. E (haz.) Genel Dilbilim- I.
Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.(2-17)
Pennington, M. C. (2007). The Context of Phonology. Pennington, C. M. (ed.) Phonology in Context. London: Palgrave Macmillan. 81-24).
Perrot, J. (2006). Dilbilim. Ergüden, I. (çev.). Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
Piaget, J. (1923). The Language and The Tought of the Child. New York: Harcourt Brace and World.
Prabhu, N. S. (1990). There is no best method-Why? TESOL Quartely, 24 (2), 161-176.
Riemer, N (2010). Introducing Semantics. Cambridge University Press.
Robinson, P. & Ellis, N. C. (2008). (eds) Handbook of Cognitive Lingustics and Second Language Acquisiton. New york: Routledge.
Sanz, C. (2005). Mind and Centext in Adult Seond Language Acquisition: Methods, Theory and Practice. Washington: George Town University Press.
Sönmez, V. (2003). Eğitimin Tarihsel Temelleri. Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ed.
Sönmez,V. Ankara: Anı Yayıncılık.
Spencer, A., Zwicky, A. D. (2001). The Handbook of Morphology. Blackwell Reference Online
Spratt, M., Pulverness, A., Williams, M. (2011). The TKT Course Moduls 1, 2 and 3.
Cambridge University Press.
Stich, P. S .(1971). What Every Speakers Knows. Philosophical Rewiev.Vol: 80 No:
-4 476-496.
http://www.jstor.org/sici?sici=0031-143 8108%28197110%2980:4%3C476:WESK%3E2.0.CO;2-Q (erişim tarihi 10.07.2011)
Sülüşoğlu, B. (2008). İşe Dayalı Dil Öğretim Malzemelerinin Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Uygulanması. (Tez Danışmanı: Doç. Dr. Ayşen Cem Değer) Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
(yayımlanmamış yüksek lisans tezi)
Sünbül, A. M. (2001). Bir Meslek Olarak Öğretmenlik. Öğretmenlik Mesleğine Giriş.
(Edit: Ö. Demirel-Z. Kaya) Ankara: Pegem Yayıncılık
Swann, J. (2006). Language Choice and Code Switching. Mesthrie, R., Swann, J., Deumert, A. Leap, W. L.(ed.) Introducing Sociolinguistics. Edinburg University Press (146-162).
Şahin, A. (2010). Avrupa Dil Gelişim Dosyası Bağlamında Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Okuma Becerisini Geliştirmeye Yönelik Malzeme Oluşturma.
(Tez Danışmanı: Prof. Dr. V. Doğan Günay.) Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. (yayımlanmamış yüksek lisans tezi)
Şeker, H., Deniz, S., Görgen, İ. (2005). Tezsiz Yüksek Lisans Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Yeterlilikleri Üzerine Değerlendirilmeleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöntemleri. Sayı 42. 237-253.
Şimşek, Ç. S. (2007). Toplumdilbilim. Kocaman, A. (haz.). Dilbilim: Temel Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar. Ankara: Dil Derneği Yayınları.77-88 TESOL (2011). (Teachers of English to Speakers of Other Langauge)
http://www.tesol.org/ (son erişim tarihi 05.03.2013).
Thornbury, S. (1997). About Language. Cambridge: Cambridge University Press.
Thornbury, S. (1999). How to Teach Grammar. Harlow: Longman.
Tomlinson, B. (2008). English Language Learning Materials. London: Continuum International Publishing.
Trask, R. L, Stockwell, P. (2007). Language Linguistics. New York: Routledge.
Trawinski, M. (2005). An Outline of Second Language Acquisition Theories. Krakow.
144 Turan, Ü. D. (2011). Sözdizim. Özsoy, S., Emeksiz, Z. E (haz.) Genel Dilbilim- I.
Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.(128-141)
URAP. (2011). http://tr.urapcenter.org/2011/2011_7_t9.php (erişim tarihi 15.09.2011) Uzun, E. (2012). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Yeni Gelişmeler Üzerine. Kılınç, A., Şahin, A. (haz.) Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi (YDTÖ). Ankara:
PEGEM. (341-345)
Uzun, E. N. (2006). Biçimbilim: Temel Kavramlar. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
Uzun, E. N., Aydın, Ö. (2006). Sözdizim. Kocaman, A. (haz.). Dilbilim: Temel Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar. Ankara: Dil Derneği Yayınları.63-77 Van Lier, L .(2002). “The Role of Form in Language Learning.” M. Box (haz.)
Reflections in Language and Language Learning. Philedelphia, USA: John Benjamin.
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in Soceity, The Development of Higher Pscyclohogical Process. USA: Harvard Press.
Widdowson, H. G. (1997). Approaches to Second Language Teacher Education. in G.
R. Tucker & D. Carson (eds.) Encyclopedia of Language and Education. Vol.
4. Second Language Education.121-125.
Wright, T., (2002). ‘Doing language awareness: Issues for language study in language teacher education’ in H. Trappes-Lomax and G. Ferguson (eds.), Language in Language Teacher Education, John Benjamin, London, 113–130
Wright, T., Bolitho, R. (1993). Language awareness: a missing link in language teacher education?. ELT Journal. Volume 47/4 (292-304) Oxford University Press.
Yaylı, D., Bayyurt, Y. (2009), Yabancılara Türkçe Öğretimi. Anı Yayınları.
Yıldırım A. ve Şimşek H. (2003). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları
Yıldız, İ. (2010). Sözlü Dildeki Bağımlı Ardılların Kullanım Sıklığı. (Tez Danışmanı:
Prof. Dr. V. Doğan Günay.) Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi)
145 Yıldız, Ü., Tunçel, H. (2012). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar ve Öneriler. Kılınç, A., Şahin, A. (haz.) Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi (YDTÖ). Ankara: PEGEM. (115-146)
146 ÖZET
Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında bir lisans programının olmaması ve alanın bir uzmanlık olarak ele alınmaması nedeniyle yabancı dil olarak Türkçe öğretimi gerçekleştirecek olan öğretmen/okutmanlar için öğretmen eğitimi programları düzenlenmesi önem taşımaktadır.
Bu çalışmada yabancı dil olarak Türkçe öğretecek öğretmen/okutmanlara yönelik bir öğretmen eğitimi programının dil hakkında bilgiler ile ilgili bölümü için bir içerik önerisi sunulmaktadır. Öğretmenlik bilgisi, yabancı dil öğretimi ve dilsel beceriler gibi yabancı dil öğretmeninin bilmesi gereken diğer alanlar çalışmanın kapsamına dahil edilmemiş, çalışma sadece dil hakkında bilgiler ile sınırlı tutulmuştur.
YOT öğretimi yapacak olan öğretmen/okutmanların ihtiyaç duyduğu dil hakkında bilgilerin neler olduğunun betimlenmesi amacıyla alan taraması yapılmış ve dil hakkında bilgiler derlenmiştir. Bilgilerin doğruluğunun değerlendirilmesi ve yabancı dil olarak Türkçe öğretecek olanlar açısından gerekliliği konusunda uzman görüşü alınmış ve bu görüşler çerçevesinde dil hakkında bilgiler liste olarak düzenlenmiştir.
Sesbilimden toplumdilbilime kadar dil ile ilgili alanlardan oluşan bilgiler, hazırlanan öneri programının içeriğini düzenlemek amacıyla kullanılmıştır. Program içeri için öneri hazırlığı yapılmadan önce mevcut durumunun betimlenmesi ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimi yapan okutmanların görüşlerinin alınması için yazılı ve sözlü uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Yabancı dil olarak Türkçe okutmanlarıyla yapılan yazılı ve sözlü görüşmelerin yanında, İngilizce okutmanlarıyla da görüşme yapılıp hazırlanan dil hakkında bilgilerin yabancı dil öğretimi açısından gerekliliği konusunda görüşleri alınmıştır. Yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen bulgular çerçevesinde yabancı dil olarak Türkçe öğretimi öğretmeni eğitimi programı için dil hakkında
147 bilgiler bölümünün içeriği hazırlanmıştır. Öneri içerik alanda yapılacak sertifika programlarında kullanılabileceği gibi, yapılacak olan sınavların hazırlanmasına da katkı sağlayacaktır.
148 ABSTRACT
Since there is not any undergraduate program in the area of teaching Turkish as a foreign language and the area is not being approached as a professional field, organizing teacher education programs are of capital importance.
In this study, some suggestions have been presented related with the knowledge about language (KAL) part of a program intended teachers/instructors who teach Turkish as a foreign language. Some fields such as professional teaching knowledge, foreign language teaching and linguistic skills that second language teachers have to know have been left out of the scope of this study and it has been limited with the knowledge about language. A field scanning and a collection of KAL have been searched with the aim of describing the knowledge about language that Turkish as a foreign language teachers/instructors may need. Experts' opinions have been taken to review the trueness of knowledge and requirement for those teachers/instructors that will teach Turkish as a foreign language and the KAL has been listed in the framework of these views.
Knowledge about linguistic areas from phonology to sociolinguistics have been used to organise the content of a program. Before preparing the suggestion content of a program both written and spoken practice study have been performed to describe the existing situation and to take the opinions of teachers/instructors who teach Turkish as a foreign language. Beside these written and spoken practices studies, some interviews with English language teachers have also been performed and their opinions have been taken about its requirement for foreign language teaching. In the framework of findings from the performed interviews, the content about the KAL part of the
149 education program for teachers who teach Turkish as a foreign language was suggested. This content offer can both be used as a model of content of other programs and contribute to the examinations held in the area.
150