SONUÇ, TARTIŞMA VE ÖNERILER

Özellikle güneş enerjisi termal soğutma uygulamaları ile ilgili her geçen yıl yeni uygulama tekniklerinin, farklı ikili karışımlarının kullanıldığı yeni araştırma ve uygulamalarla karşılaşılabilmektedir. Bu konularda son yeni çalışma ve uygulamalarla ilgili özet teknolojiler ilgili kaynaklarda (Al-Alili, A., et al., 2014), (Sevinç, K. ve Güngör, A., 2012), (Zeyghami M., et al., 2015) verilmiştir.

Güneş enerjisinin toplayıcılarda çalışma akışkanlarını bina ısıtılmasında kullanılabilecek sıcaklıklara ulaştırabilmesi kullanım potansiyelini artırmaktadır. Günümüzde sıcak su ısıtma yanında güneş enerjisinin yoğun kullanıldığı ve değişik isimlerle anılan “güneş evleri”, “sıfır enerjili (sıfır enerjiye yakın) bina”, “yeşil evler” örnekleri çok sayıda gerçekleştirilmiştir. Bazı illerimizde kamu ve üniversite girişimleriyle, proje destekleriyle gerçekleştirilen örnek başarılı uygulamalar mevcuttur. Bu uygulamaların artırılmasına ve görerek ve yaşayarak halkın bilinçlendirilmesine katkıda bulunulması gerekir. Aynı amaçlarla bir örnek uygulama da Şırnak’ta yapılmalıdır.

Günümüzde gelinen enerji darboğazı, küresel ısınma etkilerinin yoğun hissedilmesi, tüm ülkelerin yenilenebilir enerji uygulamalarına daha çok ağırlık vermelerini zorunlu kılmaktadır. Bu zorunluluk güneş enerjisi teknolojilerinin geliştirilmesini de kapsayan bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde henüz çok verimli ısıtma amaçlı havalı toplayıcıların geliştirilmesine yönelik firmaların girişimde bulunmaması şaşırtıcıdır. Yine ülkemizde henüz üretimleri gerçekleştirilmeyen birçok yeni teknoloji mevcuttur. Sanayicilerimizin doğru yönelişlerle bu gereksinimleri karşılamaları da gereklidir. Ülkemizde de çıkarılan enerji verimliliği kanunu, yenilenebilir enerji kullanımı kanunu, enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasına dair yönetmelik, binalarda enerji kullanımlarında yenilenebilir enerjilere gerekli ağırlığın verilmesini zorunlu kılmaktadır. Ülkemizde de bu konudaki yatırım ve uygulamaların teşvik görmesi de kaçınılmaz hale gelmektedir.

Mühendislerin de bu tür teknolojileri öğrenmesi, projelerinde değerlendirmesi ve uygulaması gereklidir. Bu kapsamda odalarımıza, üniversitelerimize, ilgili kamu kuruluşlarımıza da yenilenebilir enerji teknolojilerinin izlenmesi, yaygınlaştırılması, tartışılması, bu kapsamlarda kurslar, konferanslar, kongreler, çalıştaylar düzenlemesi, yayınlar çıkarması ve böylelikle eğitim çalışmalarına katkılarına devam etme görevi düşmektedir.

İl yönetimlerinin, yerel yönetimlerimizin ve üniversitelerimizin de yenilenebilir enerji, enerji verimliliği konularında halkın özellikle de genç öğrencilerimizin yetişmelerini, bilgilenmelerini sağlamaya yönelik başarılı örnek güneş evlerini gerçekleştirerek örnek yapılar oluşturmaları ve bilinçlenmelerini sağlamaları gereklidir.

Unutulmamalıdır ki güneş enerjili ısıtma ve soğutma uygulamaları gerçekleştirilen yapıların aynı zamanda çok iyi yalıtılmış binalar olması gerekir. Sistemleri hibrit sistemler olarak tasarımlamak, mevcut sistemlerle güneş enerjisi sistemlerini çok iyi koordine ederek kullanan projeler gerçekleştirmek, konfordan ödün vermeden “enerji etkin” binalar oluşturabilmek olanaklıdır. Bu binalarda enerji yönetimi açısından en uygun iklimlendirme sistemi seçildiği gibi, güneş enerjisi, serbest soğutma vb. tasarruf uygulamaları ile birlikte başarılı çözümler gerçekleştirilebilmektedir.

Mühendislerimizin geçmişi ve geleceği görerek gerçekleştireceği projelerde enerji kullanımlarında güneş enerjisi potansiyelinin değerlendirmesine özen göstermesi zorunludur. Burada belirtilmemekle birlikte yine güneş enerjisi uygulamalarından güneş pili teknolojileri gelişim ve uygulamaları ile yaygınlaşacak en önemli teknolojilerdendir.

Yenilenebilir enerjilerden olan güneş enerjisi teknolojileri konularındaki araştırmalar desteklenmelidir. Uygulamalarda kullanılabilecek ürün çeşitliliği de artırılmak ve geliştirilmek zorundadır.

Güneş enerjisi sistemleri çevresel etkileri ile araştırıldığında, çevre dostu ve çevreyi koruyan bir yapıdadır. Güneş enerjisi kullanımının önemli üstünlüğü sera gazları kirleticiliğini azaltmasıdır. Bu nedenle sürdürülebilir bir gelecek için nerede olanaklıysa güneş enerjisi sistemleri uygulanmalıdır.

Ayrıca yüksek sıcaklık uygulamalarından elektrik ve endüstriyel buhar üretimi ile ısıtma-soğutma uygulamalarına yönelik bilimsel ve ticari çalışmaların da artırılması, desteklenmesi gereklidir.

Ülkemizin ve özellikle Şırnak’ın güneş enerjisi potansiyeli olarak bu özgün konumu çok iyi değerlendirilmelidir. Bu konuda Şırnak’ın tüm kurum ve kuruluşlarına görevler düşmektedir.

Kaynaklar

Al-Alili, A., Hwang, Y., Radermacher, R., (2014). Review of solar

thermalairconditioningTechnologies, International journal of refrigeration, 39, 4-22.

Duffie, J.A. and Beckman, W.A., (2013). Solar Engineering of ThermalProcesses, Fourth Edition, McGraw-Hill, 928 p.

EIE/04/204/S07.38607http://www.estif.org/fileadmin/estif/content/policies/downloads/D23- solar-assisted-cooling.pdf. 23/05/2018.

Ghafoor, A. and Munir, A., (2015). Worldwide overview of solar thermal cooling Technologies, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 43, 763–774.

Güngör A., (2013). İzmir İlinde Termal Uygulamalarda Güneş Enerjisi Neden Bir Gereksinimi, TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım, s.377-392.

Güngör A., (2016). Güneş enerjisi ile ısıtma ve soğutma teknolojilerine genel bir bakış, Yeni

Henning, H.M., (2007). Solar assisted air conditioning of buildings – an overview, Applied Thermal Engineering, 27, 1734–1749.

Kalogirou, S.A., (2004). Solar Thermal Collectors and Applications, Progress in Energy and Combustion Science, 30, 231–295.

Kaltscmidt M., Streicher W., Wiese A., (2007). RenewableEnergy, Springer-Verlag Berlin Heidelberg.

Kornher S. and Zaugg A., (1984). The Complete Handbook of Solar Air Heating Systems, Rodale Pres.

Kurs Notları, (2011). Güneş Enerjisi ile Isıtma/Yardımcı Isıtma, X. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 13-16 Nisan, MMO Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi, İZMİR.

Sevinç, K. ve Güngör, A., (2012). Güneş Enerjisi Kaynaklı Soğutma Sistemleri ve Bu Alandaki

Yeni Uygulamalar, Mühendis ve Makina, cilt 53, sayı 635, s.59-70.

Zeyghami M., Goswami D.Y., Stefanakos E., (2015). A review of solar thermo-mechanical

refrigeration and cooling methods, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 51,

Aydın Durmuş1 Hakan Karakaya2

ÖZ

Enerjiye olan ihtiyaç artan nüfus, kentleşme ve teknolojinin hızla büyümesiyle gittikçe artmaktadır. Ülkelerin tüketmiş oldukları enerji gelişmişlik düzeyi ve dışa bağımlılık oranı ile doğrudan ilişkilidir. Bu çalışmada, ülkemiz enerji talebi ve üretim değerleri ortaya konulmuş olup, dünyadaki ülkeler ile kıyaslama yapılmıştır. Ülkemizin kısa vadede enerjide dışa bağımlılığının azaltılması ile ilgili çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Enerji, Yenilenebilir enerji, Enerji kaynakları,

Yenilenemez enerji, Nükleer.

Energy Production and National Energy ABSTRACT

The need for energy is increasing steadily with the growing population, urbanization and the rapid growth of technology. Energy consumption of the countries is directly related to their level of development and the rate of external dependency. In this study, energy demand and production values of our country are presented and compared with the countries in the world. Short term solutions for the reduction of external dependency on energy has been proposed.

Keywords: Energy, Renewable energy, Energy source, Non-renewable

energy, Nuclear.

1. GIRIŞ

Günümüzde gelişen ve gelişmekte olan ülkelerde artan nüfus ve buna bağlı olan sanayileşme enerjiye olan talepte büyük bir artışa neden olmaktadır. Üretimde hayati bir üretim girdisi olan enerji bir ülkenin sosyal ve ekonomik kalkınma potansiyelini doğrudan gösteren bir yansıtmakta olan temel endekslerden bir tanesidir. Enerji tüketimiyle sosyal kalkınma arasında doğrudan bir ilişki vardır. Ekonomik büyüme ve refah artışıyla enerji tüketiminin de arttığı görülmektedir.

1 Batman Üniversitesi, aydin.durmus@batman.edu.tr 2 Batman Üniversitesi, hakan.karakaya@batman.edu.tr

Artan enerji ihtiyacı günümüzde en çok kullanılan fosil kaynakların yakın gelecekte mevcut rezervlerin tükenecek olması bilim adamlarını yerli veyeni kaynaklara yöneltmiştir. Bu kapsamda güneş, rüzgâr, hidrolik gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına talep artmış, aynı zamanda bunlara ek olarak enerji maliyeti, uzun ömürlü olması yüksek enerji üretimi nedeniyle nükleer enerjiye olan talepte artmıştır.

Bu çalışmada, günlük hayatta kullanılan enerji kaynaklarının rezerv ve kapasitesi, üretimi ve tüketimi hakkında ülkemiz enerji profilinin çıkarılmıştır. Enerjide çeşitliliğin arttırılması, enerji ihtiyacının yerli kaynaklarla giderilmesi ve kısa vadede enerjide dışa bağımlılığın azaltılması ile ilgili Dünya’da ve Türkiye’deki veriler ayrıntılı olarak araştırılıp çözüm önerileri sunulmuştur.