SONUÇ VE ÖNERİLER

Sosyal sermaye kavramı bilinen anlamıyla henüz tanımlanmadığı eski dö-nemlerde dahi varlığından söz edilebilecek özelliklere sahip bir kavramdır. Top-lum içinde birlikte yaşam sürecinde insanların diğerleriyle kurdukları ilişkiler-de anlam yaratan kavramlardan biridir. Karşılıklı çıkar ilişkileri, kâr elilişkiler-de etme, toplumsal dayanışma, komşuluk ilişkileri, çeşitli bürokratik işler vb. içerisinde gizil bir şekilde sosyal sermaye barındırmaktadır. İçerisinde “güven”, “ilişki ağ-ları” ve “bireysel çıkarlar”ın bulunduğu yerlerde sosyal sermayeden bahsetmek mümkündür. Sosyal sermaye her dönemde vardır nitekim günümüzde insanların karşılıklı ilişkilerinin dönüşüm geçirdiği bir gerçektir. Dijital çağın özellikleri çıkar ilişkilerini, komşuluk ilişkilerini, ekonomik kazanç elde etme stratejilerini, toplumsal dayanışma mekanizmalarını değiştirmiş ve dönüştürmüştür. Dolayısıyla dijitalleşmenin ürünlerinden olan sosyal medya aracılığıyla oluşan ağ ilişkileri neo-sosyal sermaye olarak ifade edilebilecek yeni bir yapıya bürünmüştür ve sü-rece gönderme yapmaktadır.

Sosyal medyanın hayatımızı kapsamlı istilası insan ilişkilerinin de yeniden ve yeniden şekillenmesini gerektirmiştir. Dolayısıyla bu çalışma; sosyal medyada sosyal sermayenin ne şekilde tezahür ettiğini anlamaya ve açıklamaya yönelik bir çalışma olarak hazırlanmıştır. Sonuç olarak sosyal medya mecralarının sosyal sermaye ediniminde pozitif bir etkisi olduğu fakat her mecrada etkinin farklı-laştığı saptanmıştır. Facebook, Twitter ve Instagram’daki paylaşımlar özelinde

yapılan tarama sonucunda her bir mecrada dahi edinilen sosyal sermayelerin de-ğişiklik arz ettiği gözlemlenmiştir.

Facebook’taki gruplarda bireylerin karşılıklı paylaşımının daha rahat olması sadece grup yöneticisinin değil diğer tüm takipçilerin karşılıklı olarak birbirleri-nin sosyal sermayelerinden faydalanmalarını sağlamaktadır. Pek çok farklı kate-goride grubun var olması herkesin kendi bireysel çıkarları doğrultusunda bir grup tercih ederek sosyal sermaye sağlayabileceğini göstermektedir. Facebook’taki gruplarda oluşan ağların, ilişkilerin gündelik hayata da sıklıkla taşındığı, taşın-masının kolay olduğu gözlemlenmiştir. facebook ’ta kısa süreli bir etkiden ziyade uzun süreli ilişkilerin var olma ihtimalinin yüksek olduğu gözlemlenmiştir.

Twitter özelinde yapılan tarama sonucunda ise Twitter’ın sağladığı sosyal sermayelerin Facebook ile karşılaştırıldığında farklılık arz ettiği saptanmıştır.

Twitter’da ekseriyetle bireylerin toplumsal konularla ilintili farkındalığını ve du-yarlılığını geliştirmesine vesile olacak sosyal sermayeler ile donandıkları göz-lemlenmiştir. Fakat sosyal sermaye teorisyenlerinin ifade ettiği karşılıklı ilişkiler aracılığıyla oluşan toplumsal dayanışma örneklerinin Twitter üzerinden ekseri-yetle kısa süreli olarak sağlandığı, gelip geçici olduğu saptanmıştır. Ne var ki, oldukça siyasi ve sosyal daha uzun soluklu toplumsal dayanışma örneklerine de rastlandığını yadsımamak gerekir. Fakat dijitalleşmenin anındalık, hızlılık gibi özelliklerinin de etkisiyle kısa süreli toplumsal dayanışma örneklerinin yoğun-lukta olduğu söylenebilir.

Instagram özelinde yapılan tarama sonucunda gruplardan ziyade bireysel paylaşımların yapıldığı sayfalar gözlemlenmiştir. Instagram’daki sosyal serma-ye edinimini diğer platformlardan ayıran en temel özelliğin sosyal sermaserma-yenin kolaylıkla ekonomik sermayeye dönüştürülebilmesi olduğu saptanmıştır. “Influ-encer”lık mesleğinin Instagram üzerinden sıklıkla kullanıldığı hem fenomenlerin hem de dolaylı olarak şirketlerin sosyal sermaye aracılığıyla ekonomik kazanç sağladıkları dikkat çekmektedir. Dolayısıyla Instagram’ın sosyal medyada tüke-ticilik hareketinin hükümranlığını elinde tuttuğu ifade edilebilir. Instagram’da Twitter’da olduğu gibi toplumsal dayanışma örneklerinden ziyade gündelik ya-şamda fayda sağlayacak bilgilenmelerin, satın almaların özetle daha bireysel ka-tegorilerin ve bireysel sosyal sermayelerin yer aldığı gözlemlenmiştir.

Sosyal medya mecraları günden güne hayatımızdaki yerini kemikleştirmekte ve dolayısıyla sosyal sermaye edinimindeki yerini de güçlendirmektedir. Dola-yısıyla sosyal sermayeye yönelik yapılacak bilimsel çalışmalarda sosyal medya

mecralarının göz önünde bulundurulması, sosyal sermayeye yönelik kâmil bir çözümleme tesis ederken faydalı ve işlevsel olacaktır.

KAYNAKÇA

Alan H. (2018). “Sosyal Medyanın Sosyal Sermaye Ve Sosyal Ağ İlişkileri Edinimindeki Rolü”, Sosyal Medya’nın İş Yaşamındaki Rolü, (edt. Harun Yıldız), İstanbul: Beta Yayınevi.

Antheunis, M.,Vanden-Abeele, M. And Kanters S. (2015). “The Impact of Facebook Use on Micro-Level Social Capital: A Synthesis”. Societies 5, 399–419. doi:10.3390/

soc5020399.

Bennet A. (2o13). Kültür ve Gündelik Hayat. (çev. Nagehan Tokdoğan & Burcu Senel&

Umut Yener Kara). Phoenix Yayınevi: Ankara.

Binark, M. &Löker, K. (2011). STÖ’ler İçin Bilişim Rehberi. STGM: Ankara.

Bourdieu, P. (1986). “The Form of Capital”. Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. (edt. Richardson, J), Westport, CT: Greenwood. 241–258.

Boyd, D.& Ellison, M. (2008). “Social Network Sites: Definition, History, and Scholar-ship”. Journal of Computer-Mediated Communication, Volume 13, Issue 1, 1, 210–

230. https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.2007.00393.x

Cassidy, J. (2006). “Me Media: How Hanging Out On The Internet Became Big Busi-ness”. The New Yorker, 82(13), 50.

Castells, M. (2013). İsyan ve Umut Ağları: İnternet Çağında Toplumsal Hareketler. (çev.

Ebru Kılıç). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.

Cemiloğlu-Altunay, M. (2010). “Gündelik Yaşam ve Sosyal Paylaşım Ağları: Twitter ya da “Pıt Pıt Net”. Galatasaray üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 12. 31-56.

Coleman, J. S. (1988). “Social Capital in the Creation of Human Capital”. American Journal of Sociology, 94. 95-120. http://doi.org/10.1086/228943.

Çoban, B. (2014). “Sosyal Medya D/evrimi”. Sosyal Medya Devrimi. (ed. Barış Çoban).

İstanbul: Su Yayınları.

Demir, Y. ve Ayhan, B. (2020). “Sosyal Medyanın Gündem Belirleyicileri: Twitter’da Gündem Belirleme Süreci Üzerine Bir Sosyal Ağ Analizi”. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi (51), 1-19.

Demircan, B. (2016). “İnternet Kamusal Alan Olabilir Mi?”. Yeni Medya ve Toplum: Di-siplinlerarası Yaklaşımlar. (Ed. Çağlar Deniz, Banu Hülür). İstanbul: LiteratürkAca-demi Yayınları.

Eniç D. (218). “Facebook Sosyal Sermayeyi Nasıl Etkiler?”. ArtıBilim: Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 1, Sayı 1, 39 – 61.

Field John, (2008), Sosyal Sermaye, (çev. Bahar Bilgen, Bayram Şen), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.

Fine, B. (2010). Sosyal Sermaye. (der. M. M. Şahin ve A. Z. Ünal). (çev: Ö. F. Peksöz ve M. M. Şahin). İstanbul: Değişim Yayınları.

Fukuyama, F. (2010), “Social Capital, Civil Society And Development”, Third World Quarterly, Vol 22, No 1, 7– 20. https://doi.org/10.1080/713701144

Gencer-Kasap, D. (2014). “Çevrimiçi Müzakere Alanı Olarak Sosyal Medya Uygulamaları”. Sosyal Medya Devrimi. (ed. Barış Çoban). İstanbul: Su Yayınları.

Gorski, P. S. (2015). “Bourdieucü Teori ve Tarihsel Analiz: Haritalar, Mekanizmalar ve Yöntemler”. Bourdieu ve Tarihsel Analiz. (der. Philip S. Gorski). (çev. Özlem Akka-ya), Heretik Yayıncılık: Ankara.

Grafström, J. , Jakobsson, L. And Wiede, P. (2018), The Impact of Influencer Marketing on Consumers’ Attitudes: A Qualitative Study on What Reasons Affect Millennials’

Attitudes by Influencer Marketing in Sweden.Jönköping University International Bu-sinnes School. ( Unpublished Thesis).

Hanifan, J.L. (1916). “The Rural School Communıty Center”. TheAnnals of the Ameri-can Academy of Political and Social Science Vol. 67, New Possibilities in Education .130-138.

Karagül, M. (2012). Sosyal Sermaye: Kapitalizmin Kör Noktası. Nobel Akademik Yayın-cılık: Ankara.

Kırık A. M. (2012). “Arap Baharı Bağlamı’nda Sosyal Medya-Birey Etkileşimi ve Top-lumsal Dönüşüm”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araş-tırmalar Dergisi. Cilt 1, Sayı 3, 87 – 98.

Olgun, C.K. (2016). “Karşı Kamusal Alan Olarak Sosyal Sermaye”. Yeni Medya ve Top-lum: Disiplinlerarası Yaklaşımlar. (Ed. Çağlar Deniz, Banu Hülür). İstanbul: Litera-türkAcademi Yayınları.

Özçetin, B. (2018). Kitle İletişim Kuramları: Kavramlar, Okullar, Modeller. İletişim Yayınları: İstanbul.

Putnam, R. D. (1993). “The Prosperous Community -Social Capital and Public Life”.

American Prospect (13): 35-42.

Putnam, R. (2000), Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community, Conference: Proceedings Of The 2000 ACM Conference On Computer Supported Cooperative Work. https://doi.org/10.1145/358916.361990

Sofuoğlu-Kılıç, N. (2016). “Sanal Alem Üzerine Schutzscu Bir Çözümleme”. Yeni Medya ve Toplum: Disiplinlerarası Yaklasımlar. (edt. Çağlar Deniz, Banu Hülür). İstanbul:

LiteratürkAcademia.

Türk, E. (2015). “Sosyolojik Düşüncede Sosyal Sermaye Tartışmaları: Pierre Bourdieu ve James Samuel Coleman Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Analiz”. Sosyal ve Kültü-rel Araştırmalar Dergisi (The Journal of Social and Cultural Studies) Cilt/Volume: I, Sayı/Issue: 2. 127-149

Woodenhouse A. (2006).” Social Capital And Economic Development İn Regional Australia: A Case Study”. Journal of Rural Studies 22. 83–94. DOI: 10.1016/j.jrurs-tud.2005.07.003

Yetiskin, E. (2016). “Sosyal Medya ve Sıradanlaşan Gözetim”. Yeni Medya ve Toplum:

Disiplinlerarası Yaklaşımlar. (edt. Çağlar Deniz, Banu Hülür). LiteratürkAcademia:

İstanbul.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Oksimoron(erişim tarihi: 08. 12.2021)

https://dijilopedi.com/2020-turkiye-internet-kullanimi-ve-sosyal-medya-istatistikleri/

(erişim tarihi: 09. 12.2021)

https://badbaz.com/twitter-nasil-kuruldu/ (erişim tarihi: 10.12.2021)

http://blog.milliyet.com.tr/twitter-nedir--ne-ise-yarar--nasil-kullanilir /Blog/?Blog-No=223450 (erişim tarihi:11.12.2021)

https://dijilopedi.com/2020-turkiye-internet-kullanimi-ve-sosyal-medya-istatistikleri/

(Erişim Tarihi: 10.12.2021)

http://blog.milliyet.com.tr/twitter-nedir--ne-ise-yarar--nasil-kullanilir-/Blog/?Blog-No=223450 (Erişim tarihi: 10.12.2021)

https://tr.wikipedia.org/wiki/Instagram (Erişim Tarihi: 11.12.2021)

Instagram Nasıl Kullanılır? (Resimlerle) - wikiHow (Erişim Tarihi: 10.12.2021)

https://t24.com.tr/haber/save-ralph-kisa-filmi-hayvan-deneyleri-konusunda-farkinda-lik-yaratmayi-hedefliyor,946195 (Erişim Tarihi: 12.12.2021)