5.1. Sonuç
Görsel sanatlar dersinin öğrencilerin özgüven gelişimine katkıları konulu tez araştırmasında, İstanbul ili, Eyüp ilçesi, Kemerburgaz Beldesinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Kemerburgaz Şehit Er Sinan Şen Ortaokulu 6. sınıf öğrencilerine anket uygulanmıştır. 128 kişiye uygulanan bu anket, görsel sanatlar öğretmeni tarafından hazırlanmıştır. Anket 10 sorudan oluşmaktadır. Öğrencilerin özgüven gelişiminde görsel sanatlar dersinin katkılarına ulaşılmaya çalışılmıştır.
Bu araştırmada elde edilen bulgulara, öğrencilere uygulanan anket verilerinin değerlendirilmesi ışığında ulaşılmıştır. Her ölçütte ulaşılan istatistiki sonuçlar, tablolarda ayrı ayrı gösterilmiştir. Araştırmada ele alınan alt amaçlar, elde edilen bulgular ve bu bulguların yorumlanması doğrultusunda açıklanmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda hem araştırmacının gözlem ve görüşlerine hem de bu alanda araştırma yapmış uzman kişilerin görüşlerine de yer verilmiştir.
Bu araştırmayla; düşünen, üreten, yeteneklerini kullanarak duygusal doyuma ulaşan, hayatının her alanında mutlu, huzurlu, özgüveni yüksek bireyler yetiştirmede sanat eğitiminin rolünün büyük olduğu görülmüştür.
Görsel sanatlar eğitimi, resim yapma gibi görsel etkinliğinin yanı sıra öğrenciye seçme, beğenme gibi birtakım fırsatlar sunarak kendisini tanıma fırsatı da verir. Öğrenci, seçme hakkını, karar verme yetisini kazanırsa değerli bir birey olduğunu hisseder bu durum da derslerine, okula hatta hayata karşı daha olumlu bakmasının yolunu açar.
56
Öğrenci hazır bilgilerden uzaklaşarak sıfırdan başlayarak daha önce hiç yapılmamış bir ürün ortaya koyarak kendi tasarım ve zevkini yansıtan etkinlikler sonucunda fark edilmeyi ve takdir edilmeyi hak eder. Bu haklı beklentisi gerçekleşirse yaşadığı gurur onu derinden etkileyecektir. Bu sonucu yaşamaları açısından sanat dersleri, hayal gücünü yaratıcı faaliyetlerle ön plana çıkarmada öğrenciye inanılmaz fırsatlar sunabilir.
Okul sadece öğrencilerin bilişsel ve zihinsel faaliyetlerini geliştirecekleri bir yer değildir. Estetik, yaratıcılık gibi sanatsal yönünün de güçlendirilebileceği bir ortam olmalıdır. Sanat aracılığı ile ulaşılabilecek en önemli kazanımlar, ortaya çıkardıkları ürünlerin beğenilmesiyle kazanacakları özgüven, kendini tanıma ve ifade edebilme yetisidir.
Uygun bir atölye-sınıf ortamı ve duyarlı bir öğretmen yaklaşımıyla çekingen öğrencilerin daha aktif ve daha güçlü bireylere dönüşmelerini sağlamak mümkündür. Öğrencilerin problemleri ile baş edebilecekleri ortamlar yaratmada okul önemli bir konumdadır. Düşünen, sorgulayan, kendisinin farkına olan, kendi problemleriyle başa çıkabilen, hata yapmaktan korkmayan, cesur bireyler yetiştirmek adına sanat eğitimi güçlü bir etkiye sahiptir.
Atölye - sınıf ortamlarında yaptıkları sanatsal faaliyetlerin güzel yanlarını, arkadaşlarının duyacağı şekilde övülmesi beğenilmesi öğrenciyi onurlandırır. Kendisine, öğretmenlerine ve arkadaşlarına karşı daha yapıcı ve pozitif olmaya başlar. Önemsendiğini değer verildiğini hissederek, karşısındakine de bu duyguları yaşatma isteğine girer. Görsel sanatlar dersi ortamları layıkıyla değerlendirildiğinde huzurlu bir birey yetiştirmenin yolunu açar. Her bireyin farklı estetik beğeni ve zevklere sahip olabileceğinin farkına varmak ve bunlara saygı duyarak yapıcı eleştirilerde bulunmak sanat dersleriyle mümkündür.
Öğrencilerin, büyük özverilerle yaptıkları çalışmalar samimi bir şekilde değerlendirilmelidir. Emeklerinin mükafatı mutlaka yüreklendirici söz, yönlendirici bir tutum olmalıdır. Bu da öğrencinin sosyal hayatında daha girişimci ve mutlu olmasını sağlayacaktır. Görsel sanatlar eğitimi, çocukta farklı bakış açıları yaratmada, var olan potansiyellerini diğer alanlarda da kullanmada, geleceğine yön vermeye yönelik yeterlilik
57
kazandırmada son derece önemlidir. Çocukta, yalnızca sanat alanında değil, hayatının her alanında ona yol gösterecek ve herkesten farklı bir yere koyacak estetik ve yaratıcılık kavramlarının temelleri atılmış olacaktır. Bu da bireyin toplumda kabul görmesini, hem ekonomik, hem psikolojik açıdan mutlu hissetmesini ve farkındalık yaratmasını sağlayacaktır.
5.2. Öneriler
Görsel sanatlar eğitiminin özgüven kazandırmaya katkısı konulu araştırmada Milli Eğitim Bakanlığına bağlı 6. Sınıf öğrencilerine uygulanan ankette öğrencilerden alınan verilere göre sonuçlar incelenmiş ve bu sonuçlar doğrultusunda bazı öneriler geliştirilmiştir.
Görsel Sanatlar Dersinin Öğrencilere Özgüven Kazandırmada Daha Etkili Olabilmesine Yönelik Bazı Öneriler:
Öğrenci tek başına bazı özelliklerinin farkında olmayabilir ya da farkına varması uzun zaman alabilir. Öğrencilerin kendilerini keşfetmelerine olanak sağlayacak etkinlikler hazırlanmalı ve öğrencilerin bu etkinliklere katılımı sağlanmalıdır. Bu durum öğrenciler için, bir üst kurumda okul ve bölüm seçimini, hatta meslek seçimini dahi etkileyebilecek bir öneme sahip olabilir.
Her çocuktan aynı başarıyı beklemek, çocuğa kapasitesinin üstünde bir şeyler yüklemek doğru bir tutum değildir. Bu davranış çocuğun kendini yetersiz, yeteneksiz, başarısız görerek içine kapanmasına ya da şiddete, disiplinsizliğe ve kendisini yanlış yollarla ifade etmesine ortam hazırlar. Özgüven yetersizliklerinin en büyük nedenlerinden biri, öğrencilerin kendilerini yeterince ifade edecek ortamlarının ve düzeylerine uygun etkinliklerin olmayışıdır. Sanat eğitimi derslerinde özellikle sessiz, içine kapanık, asosyal
öğrencileri kazanmak için onlara yönelik çalışmalar hazırlanmalı, atölye ortamında bazı görev ve sorumluluklar verilmelidir. Düzeylerine uygun yapabilecekleri
58
etkinlikler verilerek kendilerine inanmaları ve güvenmeleri için bu yoldaki ilk adım atılmalıdır.
Aileler çocuklarını eğitim- öğretim hayatları boyunca ya çok sıkmakta ya da ilgisiz bırakmaktadır. Sürekli yüksek başarı beklerken çocuklarının takdir edilme, beğenilme ve fark edilme gibi gereksinimlerini göz ardı edebilmektedirler. Sanat eğitimi gibi etkinlik derslerini boş iş olarak çocuklarına telkin ederken, onların özgüvenlerinin anahtarını ellerinden aldıklarını fark etmemektedirler. Bu süreçte çocukların daha huzurlu, dışa dönük ve sosyal bireyler olmaları için yetenek derslerinde gösterdiği başarılar önemsenmeli ve zamanlarının bir kısmını sanat etkinlikleriyle geçirmelerini desteklenmelidir.
Çocuklar keşfedilmeyi bekleyen bir maden gibidir. Bu madeni ilk keşfeden de çocuğun gözlerini dünyaya açtığı yer, yani ailesidir. Dolayısıyla da bu madenin işletilmesi ve topluma kazandırılmasında ailelerin çocukları üzerindeki etkileri de çok büyüktür. Aileler çocuklarının her yönden gelişmesine destek olmalı ve çocuklarına yön vermelidirler. Okul ve aile, çocuklarının duygu ve düşüncelerini ifade edebileceği ortamlar sağlamada son derece titiz davranmalıdırlar.
Onları sadece akademik bilgilerle mekanikleştirmekten çok, çocuklarının duygu ve düşüncelerini ifade edebileceği ortamlar yaratmaya da özen göstermelidirler. Çocuklar, insani değer ve duyguları içinde barındıran ve bu duygularını sanatın hangi dalı olursa olsun ortaya çıkarmaya elverişli, çok yönlü bireylerdir. Bunun için huzurlu bir ortam ve kaliteli bir eğitim ortamı, anlayışlı bir aile ve öğretmenler gereklidir.
59
KAYNAKLAR
Artut, K.(2009). Sanat Eğitimi Kuramları ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayınları Aydın, B. (2010). Çocuk ve Ergen Psikolojisi. Ankara: Nobel yayıncılık.
Balcı, A. (2001) Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Balcı, S. (2004). Temel Bir Yaklaşım Olarak Sanat Eğitimi (Sanat Eğitimi Sempozyumu). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Balcı, B.Y. ( 2003). Temel Sanat Eğitimi. İstanbul: Ya-Pa Yayıncılık
Bhave,V. (2008). Özsel Olan ve İma Edilen. Hern, M.(Ed), Alternatif Eğitim (s.35). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Buyurgan, S. Ve Buyurgan, U. (2007).Sanat Eğitimi ve Öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Buyurgan, S,Mercin,L.(2005). Görsel Sanatlar Eğitiminde Müze Eğitimi ve Uygulamaları
Ankara: Görsel Sanatlar Eğitimi Derneği Yayınları.
Büyüköztürk,Ş.,Çakmak,K.E.,Akgün,E.Ö.Karadeniz,Ş.,Demirel,F.(2014).Bilimsel
Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Boydaş, N. (2004) Sanat Eleştirisine Giriş. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. Çetin, F. (2002). Çocuklarda Sosyal Beceriler. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Çetin, T. (2002). Sanat Eğitiminin Gerekliliği Üzerine. (Sanat Eğitimi Sempozyumu). Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Matbaası.
Çetin,Z.,Yaban,H.(2011). Özel Eğitime Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim (Necate Baykoç). Özel Eğitime Gereksinimli Çocuklar İçin Görsel Sanatlar Eğitimi. Ankara: Eğiten Kitap.
Darıca, N. (2004). Okul Öncesi Eğitimcileri İçin Etkinlik Dünyası Uygulama Kitabı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Duy, B. (2009). Güdülenme ve Bireysel Farklılıklar. A. Kaya (Ed.), Eğitim Psikolojisi (s.487). Ankara: Pegem Yayınevi.
Durmuş, A. (2006). Çocukta Özgüven Gelişimi ve Karakter Eğitimi. İstanbul: Nesil Yayınları.
Erbay,M. (2013). Sanat Eğitimi Üzerine. Beta Yayıncılık: İstanbul. Erden, M. (2011). Farklı Çocuklar. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
60
Erinç, M.S. (2004). Sanatın Boyutları. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Erinç, M.E.( 2011). Sanat Psikolojisine Giriş. Ankara: Ütopya Yayınevi. Erinç, M.E.(2009). Resmin Eleştirisi Üzerine. Ankara: Ütopya Yayınları. Farago, F. (2006). Sanat . Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Fıscher, E. (2010). Sanatın Gerekliliği. İstanbul: Payel Yayınları
Glasser,W.(1999) Başarısızlığın Olmadığı Okul. Ankara: Beyaz Yayınları.
Gençaydın, Z.(1990). Ortaöğretim kurumlarında Resim-İş Öğretimi ve Sorunları. Şafak Matbaa. Ankara.
Göknar, Ö. (2007). Özgüven Kazanmak. Ankara: Arkadaş Yayınları.
Gökaydın, N.(1990). Eğitimde Tasarım ve Görsel Algı (Temel Sanat Eğitimi). Ankara: Sedir Yayınevi.
Greenwood, M.M. W.C. (2000). Çocuğunuzun Okulla İlgili Sorunları Çözebilirsiniz. Ankara: Sistem Yayıncılık.
Gül, Ö. (2012). Okulla Başlar Başarı. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları. Güney, M. (2011). Sanat ve Psikiyatri. Ankara: Özbaran Ofset Matbaacılık.
Karayağmurlar, B., Tan, A.C. (2003). Sanat Yoluyla Eğitim Kuramının Eğitim Üzerindeki Etkileri. e-dergi.atauni.edu.tr. Adresinden 13 Mart 2015 tarihinde alınmıştır. Kasatura, İ. (1998). Kişilik ve Özgüven. İstanbul: Evrim Yayınevi.
Kehnemuyi, Z. (1995). Çocuğun Görsel Sanat Eğitimi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Kınalı, G. (2003). Farklı Gelişen Çocuklar. Zihin Engellilerde Beden, Resim, Müzik
Eğitimi İstanbul: Yeni Çizgi Yayınları.
Kırışoğlu, T.O.(2002). Sanatta Eğitim Görmek, Öğrenmek ve Yaratmak. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Kurtuluş,Y.(2002).http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/153- 154/kurtulus.htm Adresinden 16 Nisan 2013 tarihinde alınmıştır.
Kurtuluş,Y.(2006). Sanat Bilimi ve Sanat Eğitimi Uygulamaları. İ.San. ve A.Ç.İlhan.(Ed.), Sanat Eğitiminde Sanat Biliminin Rolü.(s.174). Ankara: Naturel Yayıncılık. Kuspit, D. (2010). Sanatın Sonu. İstanbul: Metis Yayınevi.
Müzeyyen, S. (2005). “Çocuğum Nasıl Mutlu ve Başarılı Olur?”. 7-14 Yaş Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dizisi. İstanbul: Morpa Yayınları.
61
(M.E.B 2012) Görsel Sanatlar Dersi 1-8 Sınıflar Öğretmen Kılavuz Kitabı.(2012). Ankara: Saray Matbaacılık.
Okan, K.B.(2011). Günümüz sanat eğitiminde sosyal sorumluluk projeleri, eğitim
programları ve heykel eğitimi (sayı/no.3). İnönü Üniversitesi Sanat Ve Tasarım
Dergisi.
Oral , B. (2009). Etkili Öğretim ve Etkili Öğretimin İlkeleri. A. Kaya (Ed.), Eğitim Psikolojisi (s.459). Ankara: Pegem Yayınevi.
Öncü, H. (2005). Motivasyon (Güdüleme). L.Küçükahmet.(Ed.), Sınıf Yönetimi. (s.177- 178). Ankara: Nobel Yayınları.
Özsoy, V. (2003). Görsel Sanatlar Eğitimi- Resim-iş Eğitiminin Tarihsel ve Düşünsel
Temelleri. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Özdoğan, B.(2007). Çocuk ve Oyun. Çocuğa Oyunla Yardım. Ankara: Anı Yayıncılık. Özdamar, K. (2003) Modern Bilimsel araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi. Piaget, J. (2004). Çocukta Zihinsel Gelişim. İstanbul: Cem Yayınevi.
Read, H.(2014). Sanatın Anlamı. İstanbul: Hayalperest Yayınevi. San, İ. (2010). Sanat Eğitimi Kuramları. Ankara: Ütopya Yayınevi. San, İ. (2008). Sanat ve Eğitim. Ankara: Ütopya Yayınevi.
San, İ. (1979). Yaratıcılık, İki Düşünce Biçimi ve Çocuğun Yaratıcı Eğitimi. Ankara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 12(1), 177-190. Web:
http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/502/6036.pdf adresinden 2 Nisan 2013
tarihinde alınmıştır.
Sardoğan ,E.M. ,Karahan, F.T.(2009). Kişilik Gelişimi. A. Kaya.(Ed.), Eğitim Psikolojisi (s.127). Ankara: Pegem Yayınevi.
Südor, G. ( 2000). Aynanın Gerçeği, Resim Eğitimi ve Sanatla Karşılaşma. İstanbul: Cumhuriyet Kitap Kulübü.
Sümbüloğlu, V. ve Sümbüloğlu, K. (2000). Sağlık Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Hatipoğlu Yayınları.
Striker, S. (2005). Çocuklarda Sanat Eğitimi. İstanbul: Epsilon Yayıncılık. Tansuğ, S. (1988). Sanatın Görsel Dili. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Tepecik, A. Demirci, A. (2011 Nisan). Beery Görsel Motor Entegrasyon testinin Beş-Altı
yaşlarındaki Türk Çocuklarına Uyarlanması. 1. Sanat ve Tasarım Eğitim
62
Topses, G. (2005). Öğrenci Davranışlarını Etkileyen Toplumsal ve Psikolojik Etmenler ve
Sorunlar. L. Küçükahmet.(Ed.), Sınıf Yönetimi (s.21-35). Ankara: Nobel
Yayınları.
Turani, A. (2010). Çağdaş Sanat Felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Uysal, A.(2005). İlköğretimde Verilen Sanat Eğitimi Derslerinin Yaratıcılığa Etkileri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi.6(1).41-47
Ünver, E.(2002). Sanat Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yağmur, S. (2011). Öğretmence Sevebilme İnsanı. Konya: Karatay Yayınları. Yavuzer, H.(1995 Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yavuzer, H.(2000). Eğitim ve Gelişim Özellikleriyle Okul Çağı Çocuğu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yavuzer, H. (2012). Ana- Baba ve Çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi. Yavuzer, H. (2012). Resimleriyle Çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi. Yaycıoğlu, N. (2007). Çocuklarımız ve Biz. İstanbul: Resital Yayıncılık.
Yetkin, S.K.(1986). Güzel Sanatların Eğitimdeki Yeri. Ankara Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Fakültesi Dergisi.(1). 125-129.web. http:// dergiler.edu.tr/ search.php
adresinden 15 Nisan 2013 tarihinde alınmıştır.
Yıldırım, A. Ve Şimşek, H. (2004). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, M.(2009). Görsel Sanatlar Eğitiminde Uygulamalar. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Yolcu, E. (2009). Sanat Eğitimi Kuramları ve Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
Yolcu, E.,Yılmaz, M.,Maccario, Kuruoğlu, N.,Ünalan, T., Aykaç,V. (2010). Güzel
Sanatlar Eğitiminde Özel Öğretim Yöntemleri. K. Artut (Ed.), (s.206). Pekmezci
(Danışman). Ankara: Anı Yayıncılık.
Yüksel, S. (2005) Sınıf Ortamında Etkili Öğretmen Davranışları. L. Küçükahmet.(Ed.), Sınıf Yönetimi (s.322). Ankara: Nobel Yayımları.
63
EKLER : 1. ANKET FORMU
GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİNİN ÖĞRENCİLERİN ÖZGÜVEN GELİŞİMİNE OLAN KATKILARI
ANKET SORULARI
1- GÖRSEL SANATLAR DERSİ KENDİMİ İFADE ETMEDE BANA İMKAN TANIYOR.
A) Katılıyorum B) Biraz Katılıyorum C) Çok Katılıyorum D) Kararsızım E) Katılmıyorum F) Hiç katılmıyorum
2- GÖRSEL SANATLAR DERSİNDE GÖSTERDİĞİM BAŞARI İLE CESARETİMİN ARTTIĞINI HİSSEDİYORUM.
A) Katılıyorum B) Biraz Katılıyorum C) Çok Katılıyorum
D) Kararsızım E) Katılmıyorum F) Hiç Katılmıyorum
3- GÖRSEL SANATLAR DERSİNDE YAPTIĞIM ÇALIŞMALARIN ARKADAŞLARIM VE ÖĞRETMENLERİM TARAFINDAN BEĞENİLMESİ BENİ ÇOK MUTLU EDİYOR.
A) Katılıyorum B) Biraz Katılıyorum C) Çok Katılıyorum D) Kararsızım E) Katılmıyorum F) Hiç Katılmıyorum
4- GÖRSEL SANATLAR DERSİNDE YAPTIĞIM FARKLI ETKİNLİKLERLE KENDİMİ DAHA İYİ TANIMA OLANAĞI BULUYORUM
A) Katılıyorum B) Biraz Katılıyorum C) Çok Katılıyorum D) Kararsızım E) Katılmıyorum F) Hiç Katılmıyorum
5- GÖRSEL SANATLAR DERSİNDE YAPTIĞIM ÇALIŞMALARIN OKUL PANOLARINA ASILMASI KENDİME OLAN GÜVENİMİ ARTTIRIYOR.
A) Katılıyorum B) Biraz Katılıyorum C) Çok Katılıyorum
64
6- GÖRSEL SANATLAR DERSİ BANA İSTEDİĞİM ZAMAN NELER YAPABİLECEĞİMİ VE BAŞARABİLECEĞİMİ GÖSTERİYOR.
A) Katılıyorum B) Biraz Katılıyorum C) Çok Katılıyorum
D) Kararsızım E) Katılmıyorum F) Hiç Katılmıyorum
7- GÖRSEL SANATLAR DERSİYLE DAHA SOSYAL VE AKTİF BİR İNSAN OLDUĞUMU DÜŞÜNÜYORUM.
A) Katılıyorum B) Biraz Katılıyorum C) Çok Katılıyorum
D) Kararsızım E) Katılmıyorum F) Hiç Katılmıyorum
8- GÖRSEL SANATLAR DERSİNDE DÜZENLENEN YIL SONU SERGİLERİNDE RESİMLERİMİN SERGİLENMESİ KENDİMLE GURUR DUYMAMI SAĞLIYOR.
A) Katılıyorum B) Biraz Katılıyorum C) Çok Katılıyorum D) Kararsızım E) Katılmıyorum F) Hiç Katılmıyorum
9- GÖRSEL SANATLAR DERSİYLE FARKLI DÜŞÜNMEYİ VE DÜŞÜNDÜKLERİMİ İFADE EDEBİLMEYİ ÖĞRENİYORUM.
A) Katılıyorum B) Biraz Katılıyorum C) Çok Katılıyorum
D) Kararsızım E) Katılmıyorum F) Hiç Katılmıyorum
10- GÖRSEL SANATLAR DERSİNDE YAPTIĞIM ÇALIŞMALARIN AİLEM TARAFINDAN BEĞENİLMESİ VE TAKDİR EDİLMESİ KENDİME OLAN GÜVENİMİ ARTTIRDI
A) Katılıyorum B) Biraz Katılıyorum C) Çok Katılıyorum