3.1. SONUÇ
Sinop-Erfelek İlçesi Dağyeri (Koçıgaze) Köyünde Araştırma Sonucu
- Görüşme yapılan kişilerin ifadelerine göre: Kökenlerinin Kafkasya’nın hangi bölgelerinden geldiklerini bilmediklerini ifade etmişlerdir. Ancak sürgünden sonra ilk yerleştikleri yerlere ait bildiklerini paylaşmışlardır.
- Görüşme yapılan kişilerin tamamı Dağyeri köyünün Çerkezce adının Koçıgaze olduğunu bilmektedirler. Ancak orta 50 yaşın altındakilere sorulduğunda bunun cevabını almak mümkün olmamıştır.
- Görüşme yapılan kişilerin gerek Kafkasya gerekse Çerkesya ile ilgili soruya verdikleri cevaplar oldukça az olmuştur.
- Köy nüfus kayıtlarına göre köy başlangıçta 30 hane olarak kurulmuştur. Köy Çerkezlerin Abzeh boyuna ait bir köydür. Toplamda 11 sülale oturmaktadır. 9 Aile Abzeh,1Aile Mamhığ, 1 Aile Abazadır. Günümüzde Çerkezce sülale adları bilinmektedir.
- Görüşme yapılan kişiler köydeki tarla ve yer adlarının Çerkezcesini bildiklerini ifade etmişlerdir. Toplam 40 Adet tarla ve yer adları Çerkezce olarak kayıt altına alınmıştır. - Görüşma yapılan kişiler ve köyde yaşayan diğer kimseler edinilen bilgilere göre köyde Çerkezlere ait geçmişten günümüze aile ya da sülale damgası ulaşmamıştır. Eskiden olduğunu ancak şeklini hatırlayamadıklarını bildirmişlerdir. Ancak bu çalışmada literatür den toplam 11 Sülale damgası kayıt altına alınmıştır.
- Görüşma yapılan kişilerin ifadelerine göre köyde eskiden kalan Çerkezlere ait kılıç, kama vb silahlardan günümüze ulaşan olmamıştır.
- Görüşme yapılan kişilerin anlattıklarına göre köyde eskiden beri oynanan ve çok meşhur bir Çerkez oyunu olan Tleperuş hala oynanmaktadır. Ancak bu oyunu bilen ve oynayan kişi saysısı gençlere inildikçe yok denecek kadar azdır.
- Dağyeri köyünde misafire verilen hürmet ve ağırlamanın geçmişi aratmadığı gözlemlenmiştir.
- Görüşme yapılan kişilerin eskiden iki mahallede haeş-haçeş olduğunu ifade etmişlerdir. Ancak bunlardan günümüze ulaşan olmamıştır.
- Görüşme yapılan kişilerin kısmen de olsa gelin alma (nısaşe) şarkılarını hatırladıkları gözlenmiştir. 1 Adet Çerkezce Gelin alma çarkısı kayıt altına alınmıştır. Ancak yeni neslin Çerkezce bilmediğinden şarkılarınıda bilmedikleri anlaşılmıştır.
- Görüşme yapılan kişiler köyde eskiden müzisyen (Pşınavo) lerin olduğunu ve düğünleri onların yaptıklarını ifade etmişlerdir. Ancak köyde şu anda müzisyen olmadığını, ihtiyaç duyulduğu zaman başka köyden çağırdıklarını ifade ettiler.
- Görüşme yapılan kişilerin tamamı kendi düğünlerinin Çerkez geleneklerine göre yapıldığını ve hatırlayabildiklerini paylaşmışlardır.
- Görüşme yapılan kişilerin anlattıklarına göre köyde seyrekde olsa çocuklara Çerkezce isimlerin verildiği anlaşılmıştır.
- Görüşme yapılan kişilerin kendi çocuklarına, Çerkezce beşik ninnilerini ayıp gerekçesi ile söyleyemediklerini anlatmışlardır. Ancak duydukları ve ezberlerinde kaldığı kadarını paylaşılmış ve Çerkezce olarak bir çarkı kayıt altına alınmıştır. Tabi sonraki kuşaklara bu ninniler aktarılamadığından unutulmaya yüz tuttukları anlaşılmaktadır.Yinede 1 beşik şarkısı kayıt altına alınmıştır.
- Görüşme yapılan kişilerin ifadelerine göre Çerkez masalları ile ilgili bilgiler bütün halinde değildir. Ama yinede hatırlayabildkleri kısımları kayıt altına alınmıştır. - Köyde cenaze törenleri dini geleneklere uygun şekilde yapılmata olup, cenaze sahiplerini akrabaları, komşuları ve köylüleri tarafından yalnız bırakılmamaktadır. Köyde bu anlamdaki birlik beraberlik ve dayanışmanın üst düzeyde olduğu anlaşılmıştır.
- Köyün atasözü anlamında çok zengin olduğu söylenemez. Görüşme yapılan kişilerin bildikleri birkaç atasözünü paylaşmışlar ve kayıt altına alınmıştır.
- Köyde yaşayanların günümüzde Çerkez yemeklerini bildikleri ve zaman zaman yapıp, yedikleri anlaşılmıştır. Yemek, Çerkez kültüründe önemli bir yere sahiptir. Dolayısıyla kafkasyadan getirdikleri yemek kültürünü devam ettirdikleri görülmüştür. Toplam 17 Adet Çerkez yemekleri tarifleriyle birlikte kayıt altına alınmıştır.
- Köyde yaşananlara dair görüşme yapılan kişilerin anlattıkları birkaç hatıra ya da anekdotlara yer verilmiştir. Yukarıda bahsedilen maddelere ilaveten köyün diğer Çerkez köyleriyle bağlantılarının uzak olması, yapılan yabancı evlilikler, köyün genç
nüfusunun dışarıya göç vermesi ve hala değişen dünyada hâkim kültürlerin baskınlığı da asimilasyona yol açan diğer sebepler olarak sayılabilir
3.2. Öneriler
Dağyeri Köyü ile ilgi iki önerimiz olabilir:
- Köyde hızla azalan Çerkez nüfusunun geri dönmesini sağlamak amacıyla devletin desteklediği tarımsal alanlardan yararlanılabilinir.
- Şu an kullanılmayan ancak kullanıma açılabilecek durumda olan eski köy okulu bir Çerkez müzesine dönüştürülebilir, eğer müze imkânı yoksa misafirhane olarak ya da dernek binası olarak değerlendirilebilir.
- Köyde geçmişten günümüze kadar ulaşan Çerkezlere ait materyaller bir araya toplabilir.
- Köye ait bir internet sitesi açılıp geçmişe ve günümüze dair resim, foto, müzik ve video arşıvi bu sitede toplabilir.
- Araştırmacı tarafından yapılan araştırmanın önemi, görüşme yapacağı kimselere mutlaka izah edilmelidir.
- Osmanlı arşivlerine girilerek iligili konularda araştırmalar yapılıp gerekli veriler elde edilebilirse bu veriler eldeki bilgilerle karılaştırılabilir.
- Araştırmacı daha sonraki yıllarda yapacağı araştırma ile eski araştırmayı karşılaştırmalı ve farkları belirtmelidir.
4. ÇERKESCE GENİŞ ÖZET (69-98)