Solun Sembolleri

İncelediğimiz roman örneklerinde sınıf çatışmasının yanı sıra Marksist söyleme ait farklı unsurların yer aldığını görürüz. Her romanda farklı bir sembolün yer almasından dolayı bu unsurları genel bir başlık altında toplamayı uygun bulduk. Romanlarda Marksist ideolojinin rengi kabul edilen kırmızı renk, sol ve sağ ideolojiye yapılan atıflar, işkence gören komünistler, devrimci gençler ve materyalist felsefe tespit edebildiğimiz ideolojik unsurlardır.

Bu unsurlardan kırmızı rengin Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca romanında komünizmin simgesi olarak yer aldığını söyleyebiliriz. Romanda işçi sınıfını temsil eden karıncaların kırmızı sakallı olarak tasvir edilmesi; sarı karıncaların

134

ise kırmızı karıncaların içine sızan, onları birbirine düşüren ajanlar olarak anlatılması bunu göstermektedir. Bunun yanı sıra romanda kırmızı karıncaların yaşadığı ülkelerden biri olarak Çin'in gösterilmesi bu yorumumuzu daha da güçlendirir. Romanda sarı benizli karıncaların kırmızı sakalı üzerinden Çin'deki komünist sisteme gönderme yapılmaktadır.

Romanda kırmızı sakallı karıncanın fil sultanına meydan okuduğu zaman da kırmızı bir önlük giydiğini görürüz. Karınca, bu önlüğü bayrak yapıp güvercinin kanadına asar: "Kırmızı önlüğünü bayrak yapıp güvercinin kanadına dikmişti. Ve

kırmızı önlük dünyanın en görkemli, sıcak, güzel bir umut bayrağı gibi dalgalanıyordu." (s.206). Romandan yaptığımız bu alıntı, kırmızı bayrağı Marksist

söylemin bir yansıması olarak değerlendirmemizi sağlamıştır. Çünkü romanda bayrak milli bir aidiyeti değil Marksizmin söyleminde yer alan umudu temsil eder.

Romanda komünistlerin gördüğü işkencelere de göndermeler yapılmıştır. Sakalı kırmızıya boyanmış sarı bir karıncanın ağzından romanda bu işkenceler sırası ile anlatılır.

Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca romanında başbuğ sembolü

üzerinden dönemin milliyetçi görüşüne de eleştiri yöneltildiğini söyleyebiliriz. Gökhan Atılgan'ın da (2009: 7) tespit ettiği gibi komünistler ile karşıt söylem içinde olan grubun başında milliyetçiler gelir. Bu romanda milliyetçi görüşte yer alan başbuğ figürünün anti-komünist şekilde yerleştirildiğini görürüz. Romana göre sarı karıncaların lideri başbuğ, karıncalara ihanet eden; bütün kırmızı karıncaları öldürmek isteyen bir kişidir. Başbuğun ağzından kırmızı karıncalara ihanet etmek için neler yapacağı şöyle verilir: "...Ben de topal demirciyi baştan çıkarmaya, onun yüreğine

yılgınlık, kuşku, korku, inançsızlık, sevgisizlik közü atmaya gidiyorum." (s.136).

Başbuğun romanda bu şekilde konumlandırılması sol görüşün de milliyetçi görüşe yönettiği ithamları göstermektedir. Nitekim romanın sonunda topal karınca başbuğun kellesini fil sultanına fırlatacaktır.

Sol ideolojiye ait bir diğer unsur, Ilgaz'ın Bacaksız Okulda romanında "sol el" sembolü üzerinden verilir. Ilgaz, daha önceki bölümde de belirttiğimiz gibi

Cankurtaran Yılmaz romanında burjuvayı kirli el, işçiyi ise temiz el ile nitelendirerek "el" üzerinden sınıf çatışmasını anlatmıştı. Bacaksız Okulda romanında ise Bahri diğer

135

öğrencilerden farklı olarak sağ yerine sol eliyle yazdığı için öğretmeni tarafından eline cetvel ile vurularak cezalandırılır. Bu cezalandırma öğrencinin kalemi sol eline aldığı her bölümde tekrarlanır. Müfettiş teftişe geldiğinde bu durumu anlar ve üzülerek şöyle bir konuşma yapar: "Pek erken başlamışlar cezalandırmaya yavrucağı, değil mi

efendim." (s.105). Müfettiş öğrencinin sol elini kullanmakta özgür olduğunu söyler. Bacaksız Okulda romanında sol elin yanı sıra üniversitedeki devrimci gençler

de ideolojik bir unsur olarak yer alır. Romanda Fesleğen Sokak'ın çocukları zengin Ferit'in rol aldığı müsamereyi sabotaj ederler. Komiser, bu vakanın Birinci Şube tarafından basit bir çekememezlik olarak yorumlanmadığını, sabotaja karışan çocukların üniversitedeki bozguncu gençlerle akraba olmasının işi büsbütün farklı yöne götürdüğünü söyler. Romanda devrimci gençlerle çocukların akrabalığının bu şekilde yorumlanmasının eleştirildiğini görürüz.

Materyalist felsefe romanlarda yer alan diğer bir unsur olarak karşımıza çıkar. Maddeyi ve bilimi tartışılmaz gerçeklik olarak savunan bu felsefe Pullar Savaşı ve

Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca romanlarında ele alınır. Pullar Savaşı'nda Cem'in dedesi ona "İnsanoğlu bazen yanılabilir. Ama bilim yanılmaz…"

(s.14) şeklinde telkinde bulunarak bilimin ve maddenin önemine dikkat çeker. Ramazan Çiftlikçi ise Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca'da diyalektik materyalizmin izleri olduğunu söyler. Çiftlikçi, topal karıncanın söylediği

"Yeryüzünün bütün karıncaları birleşiniz." sözünü ve topal karıncanın suyun buğuya

dönüştüğünü karıncalara anlatmaya çalışmasını buna örnek olarak gösterir. Bunlar Karl Marks'ın bütün proleterler birleşin sözüne ve diyalektik materyalizme örnektir (1993: 382, 383).

Sonuç olarak diyebiliriz ki Marksizm ideolojik olarak sol grupta değerlendirilen bir görüştür. Bu bölümde incelediğimiz romanlarda sol ideoloji semboller üzerinden aktarılır. Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca'da kırmızı renk, işkence gören komünistler ve milliyetçi görüşe karşıt söylem olacak şekilde kullanılan başbuğ sıfatı solun sembolleridir. Bacaksız Okulda'da ise "sol el" ve üniversitedeki devrimci gençler solun sembolleri olarak yer almıştır. Bunun yanı sıra

Pullar Savaşı ve Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca romanlarında

BÖLÜM V