Halkevleri çeşitli tarihlerde denetimden geçmekteydi. Siverek Halkevi, Birinci Genel Müfettişlik Bölgesinde bulunan halkevleri arasındaydı.284 Müfettişler tarafından teftişin nizami bir şekilde yapılabilmesi için Halkevleri Teftiş Planında, herhangi bir halkevini teftiş edecek müfettişin, bu teftişi yaparken, sıradan bir devlet dairesini teftiş etmediklerinin göz önünde bulundurulması gerektiği, bir taraftan eksiklerin giderilmesine diğer taraftan verimli bir çalışma tarzının teminine çalışılması gerektiği belirtilmiştir. Yine bu teftiş planında, teftiş edilen halkevinin başkanının işinin ehli olup olmadığının, kültür seviyesinin, samimiyet ve heyecanının müsait olup olmadığına, yönetim kurulunun ve şube komitelerinin ehliyetli kişilerden seçilip seçilmediğine, binanın halkevi ihtiyaçlarını karşılamaya müsait olup olmadığına, halkevinde her sene yeni ve genç elemanlara gerektiği kadar yer verilip verilmediğine, yönetim kurulu ve şube komitelerinin toplantılarını düzenli yapıp yapmadıkları gibi konulara dikkat edilmesi gerektiği belirtilmiştir.285
Birinci Umumi Müfettişi286 Abidin Özmen, 10 Nisan 1936'dan 1 Mayıs 1936'ya kadar Urfa Vilayeti dahilinde teftiş yapmıştır. 287 Siverek Halkevi'nde yaptığı teftiş sonucundaki değerlendirmede bu halkevinin yetersizlikten dolayı henüz esaslı bir şekilde çalışmadığını belirtmiştir. Ayrıca belediyenin münasip bir bina inşasına başlamak üzere olduğunu, spor işlerinin de ilkel bir şekilde yürütüldüğünden bahsetmiştir.288
284 BCA, 490.1.0.0/ 1006.884.2.2 , Bu belgede Birinci Genel ispekterlik terimi kullanılmıştır.
Biz ispekterlik terimin Müfettişlik olduğunu BCA, 490.1.0.0/ 1006.884.2.2 ve BCA, 490.1.0.0/ 1004.875.1.148 numaralı belgelerden anlamaktayız.
285 BCA, 490.1.0.0/ 1006.884.2.10; BCA, 490.1.0.0/ 1006.884.2.11
286 Umumî Müfettişlikler, 25 Haziran 1927’de kurulmuş, 1952 yılına kadar devam etmiştir.
Bölgelerinde önemli bir role sahip olan Umumî Müfettişlikler, sorumluluk bölgenin güvenliğini, sosyo-ekonomik problemlerini ve kanunların uygulanmasını sağlayan bir kurumdur.
Görev bölgelerindeki işleri merkez adına yürütüp en yetkili makam olarak kabul edilmişlerdir. Yetki bakımından bakan ile vali arasında bir yere sahiplerdi. Valiler üstü bir yetkiye sahip olup tüm bakanların temsilcisi olarak görev yapmışlardır. Bölgeleri ile ilgili bilgileri raporlar halinde hükümet merkezine bildirerek merkezin her konu hakkında bilgi sahibi olmasını sağlamışlardır.
Ferit Yücebaş, İç Denetim Sağlama Aracı Olarak Umumî Müfettişlikler: Birinci Umumî
Müfettişlik Örneği, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, The Journal of Social Sciences Institute
Sayı/Issue:34 – Sayfa / Page: ISSN: 1302-6879 VAN/TURKEY, s:1; Cemil Koçak, Umumi
Müfettişlikler (1927-1952), İletişim Yayınları, İstanbul,2010.
287 BCA, 490.1.0.0/ 1004.875.1.148 288 BCA, 490.1.0.0/ 1004.875.1.149
101
Siverek Halkevi ile ilgili başka bir belgedeki değerlendirmede ise halkevinin şehrin dışında olması ve kasabada sokakların geceleri aydınlatılamaması ve karanlık olması gibi sebeplerle okuyucu sayısının azaldığından bahsedilmiştir. Çözüm olarak da halkın topluca ve kolayca gece gelebileceği çarşı içindeki Mehmetali Mahallesinde, bir dolap içinde 50 kitap ve risale verilerek bir mahalle kütüphanesi açılmasının yerinde olacağı belirtilmiştir.289 Bu değerlendirmede Siverek Halkevi'ne bir nüsha olarak gönderilen Ulus Gazetesi'nin bir nüsha da Mahalle Kütüphanesi için gönderilmesi gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca okuyucu sayısını arttırmak için Türk inkılaplarını ve milli tarihimizi yayacak eserlerin gönderilmesinin gerektiği belirtilmiştir.
Siverek Halkevinde dört lambalı ve bin saatlik akümülatörü olan Philiko marka bir radyo bulunmaktaydı. Yapılan bir incelemede radyonun aküsünün boşalmış olduğu, sesinin az geldiği tespit edilmiş, bu yüzden de değiştirilmesinin uygun olacağı değerlendirilmiştir. Ayrıca konferansların dışarıdan dinlenebilmesi için bir hoparlörün gerekli olduğu belirtilmiştir.290
Elazığ Bölge Müfettişi Antalya Mebusu Dr. Münir Soykam, Siverek Halkevini 26 Haziran 1942 yılında ziyaret etmiş ve genel merkeze yazdığı raporda şunları ifade etmiştir:
"Siverek Halkevimizi 26/6/1942'de ziyaret ettim. Bu ev halkevlerimiz arasında iyi çalışanlardandır. Halkevliler arasında iyi ahenk var. Belediye halkla iyi ilgilidir. Binaları yeni ve belediyenindir, geçen hafta yüksek makamınıza arz ettiğim gibi bu binanın terası betondur, her yerinden akıyor, duvarları bozulmaya başlamış, belediyenin bu binayı tamire kudreti yok, az bir bedelle partimize ferağ edecekler, satın alınıp tamiri çok yerinde olur. Bandoları var, iyi, muallimleri yok. Radyo yok, bu da önemli bir ihtiyaçtır. Kütüphaneleri iyi, kitaplar tasnif olunmuş, güzel muhafaza olunuyor. Şimdilik binanın tamirinden başka ihtiyaçları yok." 291
289 Yapılan bu değerlendirmenin tarihi BCA belgesinde belirtilmemiş fakat "çarşı içinde bir
kütüphanenin açılmasının gerektiği" ifadesinden bu değerlendirmenin 1942 öncesi olduğu anlaşılmaktadır; çünkü çarşı içindeki kütüphanenin 1942 yılında açıldığından kitapsaray şubesi başlığı altında bahsetmiştik.
290 BCA, 490.1.0.0/ 1004.875.1.105 291 BCA, 490.1.0.0/ 1004.875.1.20
102
1942 yılındaki teftişin ardından Siverek Halkevi Şube Komiteleri, kendi şubeleri ve Halkevi İdare Heyeti'nin tetkik ve tasvibinden sonra gelecek yıl için program ve dileklerini de belirtmişlerdir. Bu program dahilinde halkevinin kolları faaliyetlerini planlamıştır.
Dil ve Edebiyat Şubesi, tatil münasebetiyle memleketlerinde bulunan talebelerin çalışmaları için kursların açmayı, köy gezilerinden istifade edilerek eski eserleri araştırmayı, seri halde konferanslar vermeyi planlamıştır.
Güzel Sanatlar Şubesi, bandodan daha verimli istifade etmeyi ve bandoya iyi bir öğretmen tayin ettirmeyi hedeflemiştir. Halk türkü ve şarkılarını nitelikli çalışmalarla ilerletmek ve yenilerinin öğretilmesi için kurslar açarak müzik mensuplarının çoğaltılmaya çalışmayı planlamıştır.
Temsil Şubesi, amacının şehirde bulunan halkın tiyatro ihtiyaçlarını temsillerle gidermeğe çalışmak olduğunu belirtmiştir. İstifade edilen elemanların mevcut kapasitelerini ortaya çıkarmak için onları güzel konuşmaya alıştırmanın gerekli olduğunu, Köycülük Kolu ile temasa geçilerek, köylülerden de temsillerde istifade edilmeye çalışılacağı belirtilmiştir.
Sosyal Yardım Şubesi de fakir hastaların numune hastanelerine gönderilmesini, köylerden gelen hastaların taleplerini karşılamayı, sıhhi konferanslar talep etmeyi, mevcut muayenehanelerin ilaç ihtiyaçlarının karşılamayı planlamıştır.
Kütüphane ve yayın şubesi, yeni kütüphaneye düzenli bir şekilde gazete ve kitap temini etmeyi, kütüphanedeki kitapları düzenlemeyi planlamıştır. Ayrıca kütüphanenin sabah 8:00'den, öğlen 12:00'ye; akşam 16:00'dan, 18:30'a kadar açık bulundurulacağını ve köylere kitap gönderileceğini programında belirtmiştir.
Köycülük Şubesi ise programında, şehre yakın köylere gezi yapmayı ve bu gezilerde çocuklara şeker dağıtmayı, okur yazar olmayan köylüleri okuma yazma öğrenmeleri için teşvik etmeyi planlamıştır.292
292 BCA, 490.1.0.0/ 1004.875.1.21
103
1945 tarihinde ise C.H.P. Urfa Milletvekilleri, Urfa'da bulunan halkevleri ile alakalı hazırladıkları müşterek raporlarında, Siverek Halkevi'nden bahsederken, Halkevlerine ve Halkodalarına önemli vazifeler düştüğünü, özellikle Köycülük Kolu, Sosyal Yardım Kolu ve Propaganda Kolu'nun 293 sarf edecekleri faaliyetlerin hükümetin işini kolaylaştıracağını belirtilmiştir. Siverek Halkevi'nin Köycülük Şubesinin bütçe darlığı ve nakil araçlarının bulunmaması sebebiyle istenilen faaliyetleri yeterince yapamadığı söylenmiştir. Diğer taraftan Sosyal Yardım Kolu'nun başarılarından bahsedilmiş, 1089 fakire 28 gün boyunca üç yüzer gram ekmek verildiğinden, 161 fakire 314 kilo yiyecek dağıtıldığından, 40 çocuğun kısmen, 44 çocuğun tamamen giydirildiğinden bahsedilmiştir. 2 ay boyunca 70 ilkokul öğrencisine her gün sıcak öğle yemeği verildiği ifade edilmiştir. Fakir halka ilaç dağıtılmış, biri Urfa'da orta okulda, diğeri Diyarbakır'da sanat okulunda 2 fakir öğrencinin senelik masrafları karşılanmıştır. Ayrıca 4 doktorun yardımıyla açılan Halkevi polikliniğinde 376 fakir tedavi edilmiş, 291 kişinin ilacı sosyal yardım şubesi tarafından temin edilmiştir. 294