Bağımsız denetim, işletmelerin yıllık finansal tablo ve finansal diğer bilgilerinin, belirlenen kriterlere uygunluğu ve doğruluğu konusunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi maksadı ile genel kabul görmüş bağımsız denetim standartlarında öngörülen gerekli tüm denetim tekniklerini uygulayarak, defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenerek sonuçların raporlanması amacıyla yapılan faaliyetlerdir (SPK, 2014).
Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından düzenlenen ve 26.12.2012 tarih ve 28509 sayılı resmi gazetede yayımlanan Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 5.maddesinde denetimin amaç ve kapsamı şöyle belirtilmiştir;
a)Denetimin yapılma amacı, finansal tablolar ve diğer finansal bilgilerin denetime tabi konularda belirlenmiş kıstaslara uyumlu olup olmadığını, TDS çerçevesinde güvence sağlayacak bir görüşün kullanıcılarda oluşturulması.
b)Denetim, kullanıcılara denetim konusunun denetim kıstasına uyumu ile ilgili makul veya sınırlı bir güvence temin eder. Bu güvence seviyesini oluşturacak denetimin kapsamı ise Türkiye Denetim Standartları çerçevesinde belirlenir.
c)Denetim, mesleki etik ilkeler doğrultusunda ve mesleki şüphecilik içinde bulunmak şartı ile, denetim konusu hakkında, TDS çerçevesinde yeterli ve uygun denetim kanıtı toplayarak ve bu kanıtlara dayanarak bir görüş oluşturup bunun raporlanmasıdır.
d)Denetimin içeriğini, denetimin konusu, tarafları, kıstası, kanıtları ve denetim raporu oluşturur.
29 4.2.Bağımsız Denetçi
6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu'nun 400. maddesinde bağımsız denetçi şöyle tanımlanmıştır: Denetçi, bağımsız denetim yapmak üzere, 01.06.1989 tarihli ve 3568 sayılı kanuna göre ruhsat almış, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını taşıyan ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları kurumunca yetkilendirilen kişiler veya ortakları bu kişilerden oluşan sermaye şirketi olabilir şeklinde tanımlanmıştır. Yine aynı kanunun 01.07.2012- 12.07.2012 tarihleri arasında yürülükte olan geçici 6. maddesinin 4 numaralı fıkrasında, 01.07.2012 tarihi itibariyle 3568 sayılı Kanuna göre yeminli mali müşavirlik hakkını kazanmış olan meslek mensupları, 3143 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 6762 sayılı Kanun hükümlerine göre ticaret şirketleri nezdinde denetim yetkisine en az on yıldır sahip olanlardan Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca öngörülen eğitimi tamamlamış olmaları halinde sınav veya başka bir şart aranmaksızın bağımsız denetçi olarak yetkilendirileceği hükme bağlanmıştır.
660 sayılı KHK yürürlüğe girmeden önce bağımsız denetim yetkisi Sermaye Piyasası Kurulunca verilmekte idi. SPK çıkardığı tebliğler ile bağımsız denetçi olma şartlarını belirlemiştir. Buna göre;
1-Bağımsız denetçi olarak yetkilendirilecek olanların, Sermaye Piyasası Lisasns belgesine sahip olmaları, serbest muhasebeci mali müşavir ile yeminli mali müşavir unvanına sahip olmaları veya yabancı ülkelerde bağımsız denetim yetkisi almış olmaları şartı aranmaktadır. Ayrıca sorumlu ortak baş denetçilerin, fiilen en az iki yıl süreyle bağımsız denetçi unvanı ile çalışmış olmaları veya SPK kurul üyesi olarak 2 yıl, SPK meslek mensubu olarak çalışmış olmaları gerekmektedir.
2- Tebliğin yayımlandığı tarihten önce, en az 10 yıl SPK meslek mensubu olarak çalışmış olanlar ve Kurul üyesi olarak görev yapanlara bağımsız denetim lisansı verilmesinde, mali müşavir veya yeminli mali müşavir olma şartı aranmamaktadır.
Geçiş döneminde, bağımsız denetim kuruluşlarında 10 yıl süre ile fiilen bağımsız denetçilik yapanlar ile üç yıl içerisinde bu süreyi doldurmuş olanlara lisans belgesi verilmiştir. Daha sonra ise SPK, bağımsız denetçi lisansını sınavla vermiştir(Doğan,2012).
660 sayılı KHK ile, 2.11.2011 tarih ve 28103 sayılı resmi gazete ile yayımlanarak Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu faaliyete geçmiştir.
Kurum 26.12.2012 tarihinde yayımladığı bağımsız denetim yönetmeliğinin ardından bağımsız denetçi kişi ve kuruluşları lisanslandırmaya yetkili kurum olarak usul ve esasları belirlemiştir. Bağımsız denetim yönetmeliğin 11.maddesinde belirtildiği gibi sadece yetki verilen denetim kuruluşları veya denetçiler tarafından yapılabilmektedir.
Başvuruları uygun görülen sermaye şirketlerine Bağımsız Denetim Kuruluşu Belgesi, meslek mensuplarına ise Bağımsız Denetçi Belgesi verilmektedir.
30 Bağımsız Denetim Kuruluşları sermaye şirketi olarak kurulmak zorundadır.
Sermayesinin ve oy haklarının yarısından fazlasının bağımsız denetim yetkisine sahip denetçilere ait olması ve ortaklarının tamamının meslek mensubu olması zorunluluğu vardır.
4.2.1.Bağımsız Denetçi Olabilme Şartları
Bağımsız denetçi olabilme şartları ise "Bağımsız Denetim Yönetmeliği" nin 14.
maddesinde açıklanmıştır. Buna göre bağımsız denetçi olacakların şu şartları taşımaları gerekmektedir.
a)Üniversitelerin, hukuk, iktisat, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilgiler alanında eğitim veren fakülte ve yüksekokulları ile denkliği YÖK tarafından onaylanmış yabancı yükseköğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olmak. Başka bir alanda lisans eğitimi almış olsada yukarıda sayılan bilim dallarından en az lisansüstü seviyede mezun olmak.
b) Meslek mensubu olmak c) Türkiye’de yerleşik olmak,
ç) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak,
d) 15 inci maddede belirtilen uygulamalı mesleki eğitimi tamamlamış olmak, e) 16 ncımaddede belirtilen denetçilik sınavında başarılı olmak,
f) Yönetmelikte belirtilen suçları işlememiş olmak
g) Faaliyet izninin daha önce Kurum tarafından iptal edilmemiş olması
ğ) Bağımsız denetim mesleğinin gerektirdiği şeref ve haysiyete uymayan bir durumunun bulunmaması, olumsuz bir itibara sahip olmaması, şartlarını taşıması gerekir.
Bu şartları taşıyan ve denetçi olmak isteyen meslek mensupları gerekli bilgi ve belgelerle birlikte Kuruma başvururlar. Kurum tarafından uygun bulunanlar gerekli harç ve ücretleri ödemeleri halinde sicile kayıt ve ilan edilirler.
4.2.2.Uygulamalı Mesleki Eğitim
Yönetmeliğin 15. maddesine uygulamalı eğitimin şartları açıklanmıştır.
a) Denetçi olmak isteyenlerin en az 3 yıl süresince, finansal tablo denetimi dahil olmak üzere mesleki konularda denetçi yanında ya da denetim kuruluşunda uygulamalı eğitim almaları zorunludur. Ancak 3568 sayılı Kanun çerçevesinde tasdik ve vergi denetimi hizmetlerinde geçen süreler ile 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca Hazine Müsteşarlığı Hazine Kontrolörleri Kurulunda denetim yetkisine sahip olarak çalışan denetim elemanlarının bu hizmetlerde geçen süreleri ile 5411 sayılı Bankacılık
31 Kanunu uyarınca banka denetimine yetkili olanların bu hizmetlerde geçen süreleri mesleki eğitim süresinden sayılır.
b)En az on beş yıl mesleki tecrübeye sahip olanlarda uygulamalı mesleki eğitim şartı aranmamaktadır.
c)Mesleki tecrübeden kastedilen, bağımsız denetimde fiilen geçirilen süre olmakla birlikte bazı faaliyetlerde sürenin heabında dikkate alınmaktadır. 3568 sayılı kanunda bahsedilen staj ve stajdan sayılan süreler, dört yılı aşmamak şartı ile yukarıda belirtilen bilim alanlarında lisans ve lisansüstü eğitim süreleri bu süreye ilave edilmektedir.
d)Uygulamalı mesleki eğitim alanlar, bu sırada denetçi yardımcısı sıfatı ile denetçilerin refakatinde denetim çalışmalarına katılırlar.
e)Uygulamalı mesleki eğitim dönemi, gerekli belgelerle Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimle başlamaktadır.
4.2.3. Geçiş Hükümleri ve Sınavsız Bağımsız Denetçi Olma Hakkı
Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin 1. geçici maddesinde sayılan şartları taşıyanlarda sınav şartı aranmamaktadır. Bunlar yönetmelikte şöyle açıklanmıştır;
1-Bu Yönetmeliğin yayımlandığı 26.12.2012 tarihinden önce ilgili mevzuatına göre kamu kuruluşlarından bağımsız denetime ilişkin lisans belgesini sınavla veya sınava ait istisnadan faydalanarak almaya hak kazanmış olanlar için, sigortacılık ve özel emeklilik mevzuatına ait sınav konuları hariç olmak kaydı ile 31.12.2014 tarihine kadar müracaat etmeleri halinde sınav şartı aranmayacaktır. Böylece SPK tarafından yapılan bağımsız denetim sınavlarında başarılı olup, Bağımsız Denetim Lisans Belgesi alanlar ya da almaya hak kazananlar hiçbir sınava tabi olmayarak 31.12.2014 tarihine dek Kamu Gözetimi Kurumu’na başvurarak belge alabilirler. Aynı maddede ayrıca bağımsız denetime ilişkin 31.12.2012 tarihine kadar yapılacak tamamlayıcı sınavlar sonucunda lisans belgesi almayı hak edenlere de sınavsız olarak belge verilecektir. Ancak bu kişilerin 31.12.2014 tarihine kadar müracaat etmeleri gereklidir. 01.01.2013 tarihinden önce SPK tarafından yapılmış olan bağımsız denetçiliğe ilişkin sınavlara girenlerden, bu sınavlarda başarılı oldukları konularda gerekli süre içerisinde talep etmeleri halinde eğitimlerde veya sınavda yeterli sayılacaklardır (Gökmen, 2012).
2-Yönetmeliğin yayımlandığı tarih itibarı ile, Yeminli Mali Müşavir olmaya hak kazananlar ile Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olmaya hak kazanan 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip olanlar, 31.12.2014 tarihine kadar ruhsatları ile başvurdukları takdirde, sadece Kurum tarafından öngörülen eğitim programlarını başarı ile tamamlamaları halinde sınav şartı aranmaksızın diğer şartları da yerine getirdikleri takdirde bağımsız denetçi olmaya hak kazanırlar.
3568 sayılı Kanun uyarınca hizmetleri stajdan sayılan ve bu Yönetmeliğin yayımı tarihi itibarıyla 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip olanlar, 31/12/2014 tarihine kadar meslek mensubu olmaları halinde bu fıkra kapsamında değerlendirilir. Ancak bu kişlerden dileyenler bu kanunda belirtilen eğitim yerine doğrudan sınava da
32 katılabilirler. Kurumca bahsedilen bu eğitimlerin 31.12.2015 tarihine kadar tamamlanması gereklidir.
İKİNCİ BÖLÜM: MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ SORUNLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
1. Gereç ve Yöntem
Projemize dair veri toplamak için oluşturduğumuz anketteki parametrelerimiz;
Tekirdağ’da muhasebecilerin sundukları hizmetlerin dağılımı, muhasebecilerin bilgi alma ihtiyacı duydukları konular, muhasebecilerin mükelleften beklentileri, muhasebecilerin mesleki oda yönetiminden beklentileri, muhasebecilerin mesleki oda yönetiminden eğitim konularında beklentileri ve Tekirdağ’daki muhasebecilerin iş tatminini ölçmeye yönelik açık uçlu sorular sorulardan oluşturulmuştur.
Bu parametrelerle oluşturulan anket, Tekirdağ Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası vasıtasıyla iletişime geçilen, Tekirdağ ilinde faaliyet gösteren 179 muhasebeciye uygulanmıştır. Anket sonuçları ise SPSS paket programı ile analiz edilmiştir.
1.1. İstatistiksel Analiz
Çalışmada elde edilen bulgular değerlendirilirken, istatistiksel analizler için SPSS 18.0 İstatistik paket programı kullanıldı. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları (Frekans, Yüzde, Ortalama, Standart sapma) kullanıldı. Ölçekler arası karşılaştırmalarda Pearson Korelasyon Analizi kullanıldı.
Sonuçlar % 95 güven aralığında, p<0,05 anlamlılık düzeyinde değerlendirildi.
2. Araştırma Bulgular 2.1. Demografik Bulgular
Tablo 1: Katılımcıların Cinsiyeti
Soru1
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Kadın 51 28,5 28,5 28,5
Erkek 128 71,5 71,5 100,0
Total 179 100,0 100,0
Anket katılan muhasebe meslek mensuplarının %28.5’i kadın iken %71.5’i erkektir.
33 Tablo 2: Katılımcıların Yaşı
Soru2
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli 20-30 9 5,0 5,0 5,0
30-40 74 41,3 41,3 46,4
40-50 56 31,3 31,3 77,7
50-60 30 16,8 16,8 94,4
60+ 10 5,6 5,6 100,0
Total 179 100,0 100,0
Anket katılımcılarının yaş dağılımı incelendiğinde; katılımcıların %5’inin 20-30 yas grubunda, %41.3’ünün 30-40 yaş aralığında, %31.3’ünün 40-50 yas aralığında, %16.8’inin 50-60 yas aralığında, %5.6’sının ise 60 yas üzerinde olduğu görülmektedir.
Tablo3: Katılımcıların Medeni Durumu
Soru3
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Evli 127 70,9 70,9 70,9
Bekar 52 29,1 29,1 100,0
Total 179 100,0 100,0
Katılımcıların %70.9’u evli iken, %29.1’i bekardır.
34 Tablo 4: Katılımcıların Gelir Düzeyi
Ankete karılan muhasebe meslek mensuplarının %34.1’inin gelir düzeyi 2000 TL’nin altında iken, %38.5’inin, 2000-4000 TL arasındadır. Katılımcıların
%19.6’sı 4000-6000 TL gelir düzeyine sahipken, %7.8’inin geliri 6000 TL’nin üzerindedir.
Tablo 5: Katılımcıların Eğitim Düzeyi
Soru5
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Lisans 155 86,6 86,6 86,6
Yüksek Lisans 13 7,3 7,3 93,9
Lise 11 6,1 6,1 100,0
Total 179 100,0 100,0
Ankete katılan Tekirdağ’daki muhasebe mensuplarının %6.1’i lise mezunu iken, %86.6.2sı lisans, %7.3’ü yüksek lisans mezunudur.
Soru4
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli 2000- 61 34,1 34,1 34,1
2000-4000 69 38,5 38,5 72,6
4000-6000 35 19,6 19,6 92,2
6000+ 14 7,8 7,8 100,0
Total 179 100,0 100,0
35 Tablo 6: Katılımcıların Mesleki Deneyimi
Katılımcıların %18.4’ü mesleğinde 1-10 yıl arasında deneyimli iken, %43’ü 10-20 yıl arası deneyime, %25.7’si 20-30 yıl arasında deneyime ve %12.8’i 30 yıl üzeri
eneyime sahiptir.
Tablo 7: Katılımcıların Tekirdağ’da Yaşama Konusundaki Tutumları
Katılımcıların %90.5’i Tekirdağ’da yaşamaktan memnun iken %9.5’i memnun olmadığını ifade etmektedir.
Soru6
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli 1-10 33 18,4 18,4 18,4
10-20 77 43,0 43,0 61,5
20-30 46 25,7 25,7 87,2
30+ 23 12,8 12,8 100,0
Total 179 100,0 100,0
Soru7
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Memnun 162 90,5 90,5 90,5
Memnun Değil 17 9,5 9,5 100,0
Total 179 100,0 100,0
36 2.2. Katılımcıların Mesleğe Giriş Sınavlarına İlişkin Tutumları
Tablo 8: Katılımcıların Mesleğe Giriş Sınavına İlişkin Görüşleri
Soru8
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Mevcut sistem iyi ve yeterli 108 60,3 60,3 60,3
Zorlaştırılmalı 39 21,8 21,8 82,1
Kolaylaştırılmalı 26 14,5 14,5 96,6
Diger 6 3,4 3,4 100,0
Total 179 100,0 100,0
Katılımcıların %21.8’i mesleğe giriş sınavlarının zorlaştırılmasını, %14.5’i kolaylaştırılmasını, %60.3’ü ise mevcut sistemin yeterli olduğunu ifade etmiştir.
Tablo 9: Katılımcıların Mesleğe Giriş Sınavı Düzenlemelerine İlişkin Tutumları
Soru9
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Yasal düzenleme yapılmalıdır
77 43,0 43,0 43,0
Yasal düzenleme yapılmamalıdır
102 57,0 57,0 100,0
Total 179 100,0 100,0
Katılımcıların %43’ü mesleğe giriş konusunda yeni bir yasal düzenlemeye ihtiyaç duyarken, %57’si gerekli olmadığını düşünmektedir.
37 Tablo 10: Katılımcıların Mesleğe Girişte Odanın Rolüne İlişkin Görüşleri
Soru10
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif
Mesleğe girişin planlamasında Oda’nın ve TÜRMOB’un rolü ile ilgili katılımcıların
%48’i planlama yapmaları gerektiğini, %48’i halihazırda gerekli düzenlemelerin yapıldığını, %3.9’u ise zorunda olmadığını ifade etmiştir.
Tablo 11: Katılımcıların Mesleğe Giriş Düzenlemesinde TURMOB’a Destek Vermesi
Soru11
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif
Katılımcıların %73.7’si bir düzenleme girişimi olduğu takdirde TÜRMOB’a destek vereceğini, %0.6’sı destek vermeyeceğini, %2.8’i mevcut sınavların bilgiyi ölçmediğini ve değiştirilmesi gerektiğini, %16.2 ise değişime gerek olmadığını ifade etmişlerdir.
38 Tablo 12: Katılımcıların Mesleğe Giriş Ön Koşullarına İlişkin Görüşleri
Soru12
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Ön Koşullar zorlaştırılmalıdır 42 23,5 23,5 23,5
Ön Koşullar kolaylaştırılmalıdır
22 12,3 12,3 35,8
Ön koşullar yeterlidir 115 64,2 64,2 100,0
Total 179 100,0 100,0
Meslek mensubu olmak için gerekli olan ön koşulların yeterli olduğu düşünenlerin oranı %64.2, kolaylaşması gerektiğini düşünenlerin oranı %12.3, zorlaştırılması gerektiğini düşünenlerin oranı ise %23.5’tir.
Tablo 13:Katılımcıların Alan Bilgisi Dağılımına İlişkin Görüşleri
Soru13
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Alan bilgisi %100’e çıkartılmalıdır
24 13,4 13,4 13,4
Alan bilgisi %50, genel kültür ve yetenek %50 olmalıdır
27 15,1 15,1 28,5
Alan bilgisinde muhasebe ve denetimin oranı artırılmalıdır
61 34,1 34,1 62,6
Alan bilgisinde maliye ve ekonominin oranı artırılmalıdır
3 1,7 1,7 64,2
Alan bilgisinde hukukun oranı artırılmalıdır
8 4,5 4,5 68,7
39
Oranların dağılımı mesleğin ihtiyaçlarını gözetmektedir, değiştirilmemelidir
56 31,3 31,3 100,0
Total 179 100,0 100,0
Staja başlamak için girilen sınavdaki alan bilgisi ölçümüne yönelik konu dağılımı ise
%31.3 oranında değişime gerek görülmezken, %68.7’si değişiklik yapılmasını istemiştir.
Tablo 14: Katılımcılara Göre Lisans Mezunu Olma Şartının Mesleğe Etkisi
Soru14
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Mesleğe talebi arttırmıştır 40 22,3 22,3 22,3
Mesleğe talebi azaltmıştır 43 24,0 24,0 46,4
Mesleğe talep hususunda bir değişiklik yaratmamıştır
96 53,6 53,6 100,0
Total 179 100,0 100,0
Lisans mezunu olma şartının mesleğe olan talebi arttırdığını düşünenlerin oranı
%22.3 iken, talebi azatlığını düşünenlerin oranı%24’tür. Katılımcıların %53.6’sı mesleğe yönelik talebi etkilemediğini ifade etmişlerdir.
40 Tablo 15: Katılımcıların Mesleğe Sınavsız Giriş Konusundaki Görüşleri
Soru15
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Katılıyorum, sınav zorunluluğu muhasebe meslek mensupları için aleyhte bir durumdur
27 15,1 15,1 15,1
Katılmıyorum, sınav zorunluluğu mesleki yeterlilik için bir ön koşul olmalıdır
152 84,9 84,9 100,0
Total 179 100,0 100,0
Mesleğe girişin sınavsız yapılmasına %27’si onaylarken, %84.9’u onaylamamıştır.
Tablo 16: Katılımcıların Sınav Müfredatına İlişkin Görüşleri
Soru16
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Sınavlarda her zaman aynı müfredatın/konu dağılımının olması anlamsızdır,
değişebilir, itirazlara katılmıyorum
87 48,6 48,6 48,6
Öngörülebilirliği artırma bakımından belirli bir müfredat/konu dağılımının olması önemlidir, itirazlara katılıyorum
92 51,4 51,4 100,0
Total 179 100,0 100,0
Sınav müfredatının değişmesine yönelik itirazlara %48.6’sı itirazlara katılmazken,
%51.4’ü itirazlara katılmıştır.
41 Tablo 17: Katılımcıların Meslek Mensubu Olma Zorluk Algısı
Soru17
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Çok zor 40 22,3 22,3 22,3
Zor 93 52,0 52,0 74,3
Normal 43 24,0 24,0 98,3
Kolay 2 1,1 1,1 99,4
Çok kolay 1 ,6 ,6 100,0
Total 179 100,0 100,0
Meslek mensubu olmayı katılımcıların %22.3’ü çok zor, %52’si zor, %24’ü normal,
%1.1 kolay, %0.6’sı çok kolay bulmaktadır.
2.3. Katılımcıların Mesleğe Genel Bakışları Tablo 18: Katılımcıların En Çok Sunduğu Hizmetler
Soru18
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Vergisel işlemler 161 89,9 89,9 89,9
İşletmenin gidişatı hakkında bilgilendirme
17 9,5 9,5 99,4
Yasal olarak karı eritme yolları
1 ,6 ,6 100,0
Total 179 100,0 100,0
Muhasebe meslek mensuplarının %89.9’u en çok sundukları hizmet vergisel işlemler olarak ifade etmişlerdir. %9.5’i işletmenin gidişatı hakkında bilgilendirme, %0.6’sı yasal olarak karı eritme yolları olduğunu belirtmişlerdir.
42 Tablo 19: Katılımcıların En Çok Yaşadığı Sorunlar
Soru19
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Mükelleflerle ulaşmak 12 6,7 6,7 6,7
Mükelleflerle yaşanan finansal zorluklar
50 27,9 27,9 34,6
Mesleğin cazibesini yitirmesi 4 2,2 2,2 36,9
Meslek mensubu sayısının gereğinden fazla olması
9 5,0 5,0 41,9
Vergi dairesi ve iş gereği gidilmesi gereken diğer devlet kurumlarında bürokrasinin fazla olması
13 7,3 7,3 49,2
Mevzuatın sık sık değişmesi 27 15,1 15,1 64,2
İş yükünün ağır olması 29 16,2 16,2 80,4
Büro ortamının ve iş düzeninin sıkıcı olması
3 1,7 1,7 82,1
Mesleki yeterlilik ve sorumluluklara karşın muhasebe meslek mensuplarının kazancının düşük olması
27 15,1 15,1 97,2
Diğer 5 2,8 2,8 100,0
Total 179 100,0 100,0
Muhasebe meslek mensuplarının en çok yaşadığı sorunun mükellefle yaşanan finansal zorluklar olduğu görülmektedir.
43 Tablo 20: Katılımcılara Göre Karşılaştıkları En Önemli Sorun
Soru20
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Büro kirası ve diğer giderler 14 7,8 7,8 7,8
Vergiler 25 14,0 14,0 21,8
Personel giderleri 10 5,6 5,6 27,4
Mükelleflerin ödemelerini yerine getirmemesi ya da geciktirmesi
122 68,2 68,2 95,5
Diğer 8 4,5 4,5 100,0
Total 179 100,0 100,0
Katılımcıların %68.2’si yaşadığı en önemli sorunu mükelleflerin ödeme zorluğu olarak tarif etmektedir.
Tablo 21: Katılımcıların Meslek Mensubu Olma Memnuniyeti
Soru21
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Evet memnunum 141 78,8 78,8 78,8
Hayır memnun değilim 38 21,2 21,2 100,0
Total 179 100,0 100,0
Katılımcıların %78.8’i muhasebe meslek mensubu olmaktan memnun olduğunu ifade ederken, %21.2’si memnun olmadığını söylemişlerdir.
44 Tablo 22: Katılımcıların Mesleğini Tekirdağ’da Yapma Memnuniyeti
Soru22
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Evet memnunum 143 79,9 79,9 79,9
Hayır memnun değilim 36 20,1 20,1 100,0
Total 179 100,0 100,0
Katılımcıların %79.9’u mesleğini Tekirdağ’da icra etmem memnunken, %20.1’i memnun değildir.
Tablo 23: Katılımcıların Meslekten Memnun Olma Nedenleri
Soru23
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Mesleğin gelişime açık olması
106 59,2 59,2 59,2
Prestijli bir meslek olması 45 25,1 25,1 84,4
Kazancının iyi olması 6 3,4 3,4 87,7
Diğer 22 12,3 12,3 100,0
Total 179 100,0 100,0
Katılımcıların %59.2’sinin memnuniyetindeki en önemli nokta mesleğin gelişime açık olması iken, %25.1’i için prestijli bir meslek mensubu olmasıdır. Katılımcıların yalnızca %3.4’ü kazancın iiy olmasını memnuniyet sebebi olarak görmektedir.
45 Tablo 24: Katılımcıların Meslekten Memnun Olmama Nedenleri
Soru24
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Meslek mensubu sayısının fazla olması
27 15,1 15,1 15,1
Kazancının düşük olması 64 35,8 35,8 50,8
İş tatmini sağlayan bir meslek olmaması
43 24,0 24,0 74,9
Diğer 45 25,1 25,1 100,0
Total 179 100,0 100,0
Meslek mensubu olmaktan memnun olmayanların %35.8’i bunun nedeni olarak kazançlarının düşük olmasını göstermiştir. %24’ü mesleğin iş tatmini sağlamadığını,
%15.1’i fazla meslek mensubu nedeniyle işinden memnun olmadığını ifade etmiştir.
Tablo 25: Katılımcıların Mesleğin Monotonluğuna İlişkin Görüşleri
Soru25
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Evet 104 58,1 58,1 58,1
Hayır 74 41,3 41,3 99,4
Bu konu hakkında fikir sahibi değilim
1 ,6 ,6 100,0
Total 179 100,0 100,0
Katılımcıların %58.1’i mesleği monoton bulmakta, %41.3’ü ise monoton olmadığını düşünmektedir.
46 Tablo 26: Katılımcıların Mesleğin Saygınlığına İlişkin Görüşleri
Soru26
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Hayır, düşünmüyorum 126 70,4 70,4 70,4
Evet, düşünüyorum 53 29,6 29,6 100,0
Total 179 100,0 100,0
Ankete katılanların %70’i mesleğin saygın olmadığını, %29.6’sı ise saygın olduğunu ifade etmişlerdir.
Tablo 27: Katılımcılara Göre Mesleğin Saygınlığını Arttırma Yolları
Soru27
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif
47
Denetimler artırılmalı 21 11,7 11,7 90,5
mesleği tanıtan, anlatan program, afiş vs. kamuoyu ile paylaşılmalı
17 9,5 9,5 100,0
Total 179 100,0 100,0
Katılımcıların %28.5’i mesleğin saygınlığını arttırmada oda yönetiminin sorumluluk sahibi olması gerektiğini ifade etmişlerdir.
Tablo 28: Katılımcılara göre Meslek Yasasının Etkisi
Soru28
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Türkiye’de mesleğin ön planda olması önünde engel teşkil etmiştir
47 26,3 26,3 26,3
Yasa geç çıksa dahi 24 yılda büyük gelişmeler yaşanmıştır
93 52,0 52,0 78,2
Türkiye’de denetim algısının güçlenmesi önünde engel olmuştur
26 14,5 14,5 92,7
İngiltere (1879) gibi söz konusu yasayı daha erken çıkaran ülkeler takip edilerek aradaki fark kapatılabilir
13 7,3 7,3 100,0
Total 179 100,0 100,0
Türkiye’de muhasebe meslek yasasının geç çıkışının etkisi sorulduğunda %52’si geç çıksa dahi mesleğin 24 yılda geliştiğini ifade etmişlerdir.
48 2.4. Katılımcıların Mükellef İlişkilerine Yönelik Tutumları
Tablo 29: Katılımcıların Mükelleften Beklentisi
Soru29
Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Kümülatif Yüzde
Geçerli Muhasebe ücretlerini düzenli ödeme
34 19,0 19,0 19,0
Belgeleri zamanında teslim etme
38 21,2 21,2 40,2
Belgeleri ve ödemeleri son güne bırakmama
34 19,0 19,0 59,2
Vergi ödemelerini mükelleflerin kendilerinin zamanında yapması
37 20,7 20,7 79,9
Mükellefin ticari faaliyetlerini belgelendirmesi, düzenli belge tutması ve yanıltıcı belge kullanmaması
36 20,1 20,1 100,0
Total 179 100,0 100,0
Meslek mensuplarının 21.2’sinin mükelleften en büyük beklentisi evrakları
Meslek mensuplarının 21.2’sinin mükelleften en büyük beklentisi evrakları